Метеорологиялық-климатологиялық энциклопедия



Pdf көрінісі
бет201/206
Дата16.01.2023
өлшемі4,63 Mb.
#61433
1   ...   198   199   200   201   202   203   204   205   206
ЭКЛИПТИКА лат. есlіptіca, грек. еkleіpsіs – тұтылу –

Күннің 
(дәлірек айтқанда оның центрінің) кӛрінерлік жылдық қозғалысы 
ӛтетін (болатын) аспан сферасының үлкен дӛңгелегі. Шындығында 
бұл қозғалыс – Жердің Күнді айнала қозғалысының кӛрінісі. 
Сондықтан Эклиптиканы аспан сферасының Жердің орбита 
жазықтығымен қиылысу шеңбері деп те қарастыруға болады. 
Эклиптика зодиак шоқжұлдыздары арқылы ӛтеді. Эклиптика 


жазықтығы – аспан координаттарының эклиптикалық жүйесіндегі 
негізгі жазықтық Аспан, аспан күмбезі – бақылаушыға киіз үйдің 
тӛбесі сияқты болып кӛрінетін күмбез. Күн, Ай, жұлдыздар, т.б. 
аспан шырақтары бізден ӛте қашықта болғандықтан, олардың ара 
қашықтығының айырмашылығы бізге сезілмейді. Сондықтан олар 
аспан күмбезінде орналасқандай әсер береді. Ашық далада аспан 
жалпайып кӛрінеді, яғни күмбездің тӛбесіне қарағанда, оның іргесі 
(кӛкжиек) қашықтағандай болады. Биік үйдің қасында тұрған 
адамға аспан күмбезі кӛкжиекке қарағанда биік болып кӛрінеді. 
Ауа 
қабаты 
кӛгілдір, 
кӛк, 
күлгін 
сәулелерді 
күштірек 
шашырататындықтан аспан күмбезі кӛк түсті болып келеді. 
Солтүстік Мұзды Мұхит– Жер шарындағы аумағы жӛнінен ең кіші 
мұхит. Ауд. 14,75 млн. км2, суының кӛл. 18 млн. км3. Орташа 
тереңд. 1220 м, ең терең жері – 5527 м. С.м.м-тың орта тұсында 
Солт. полюс орналасқан. Барлық жағынан дерлік Еуразия мен Солт. 
Америка құрлықтарының солт. ш Мұзды мұхит (кейде Солтүстік 
Мұзды мұхит, не Арктика мұхиты) — солтүстік жарты шарындағы 
полюсқа жақын су ӛңірі, бес мұхиттың ең кішісі. Мұзды мұхиттың 
және тӛңірегінің батиметриялық/топографикалық картасы 
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ФАКТОР – кез келген орта жағдайына тіршілік 
иелерінің бейімделу қабілетімен жауап қайтара алуы. Бұл жерде бір 
ескере кететін жағдай ӛлім факторы бейімделу қабілетінен тысқары 
жатады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   198   199   200   201   202   203   204   205   206




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет