жасау, теледидарлық кескін кабылдау және оны теледидарлық
жүйемен тарату жұмыстарын орындайды.Сонымен катар ол
траекториялық ӛлшеулерді үйлестіру-есептеу орталығына беріп
отырады. Командалық ӛлшеу кешенінің күрамында радио-
телеметриялық стансасы, радиоқабылдағыш және таратқыш
кұрылғылар, антенналык. қондырғылар, кабыдданған ақпараттарды
автоматты түрде ӛңдейтінкомпьютерлер, уақыт қызметі, байланыс
қүралдары, т.б. болады. Дүние жүзіндегі аса ірі ғарыш
алаңдары Қазакстанда (Байқоңыр) және АҚШ-та (Шығыс сынақ
полигоны, Флорида штаты) орналасқан. Байқоңыр Ғарыштардың ең
алғашқысы. Оның жасанды серігі (4.10. 1957) және дүние жүзіндегі
түнғыш ғарышкер Ю.А. Гагарин (12.4.1961) ғарышқа үшты.
Ғарыштық аппараттар, сондай-ақ Капустин Яр, Плесецк (Ресей),
Батыс сы-нақ полигоны, Уоллопс, Атлантис (АҚШ), Куру
(Франция), Утиноура, Танегасима (Жапония), Чанчэнцзе (ҚХР),
Сан-Марко (Италия), Шри-харикота (Үндістан) Ғ. а-тарынан да
үшырылады.С. Сүйменбаев ғарышкер, астронавт, космонавт
ғарышқа ұшу кезінде ғарыштық техниканы сынақтан еткізетін әрі
оны пайдаланатын адам; адамның ғарышқа ұшуынан кейін (1961)
пайда болған мамандық. Алғашқы Ғарышкелер әскери үшкыштар
мен ұшқыш-сынактар қатарынан таңдалып алынды. Ӛйткені
ғарышқа ұшуға кажетті қасиеттер (үшу шеберлігінің жоғары
деңгейде болуы, апатқа үшырау жағдайында жылдам шешім
кдбылдауы, шу, діріл, үдеу, т.б. әр түрлі факторларға тӛзімді болуы,
бақылау жүмыстарын жүргізіп, оны қорытындылай білуі, т.б.)
осындай мамандықка лайықты еді. Кейінірек КСРО-да да, АК-та да
ғарыштык кеме экипажына қажетті арнайы білімі бар инженерлер
мен ғалымдарды қоса бастады. Ғарышкерлерді дайындау ісі КСРО-
да 1960 ж., АКДІ-та "Меркурий" ғарыштық кемесінде үшуға
арналып 1959 ж., ал "Джемини" мен "Аполло" ғарыштык,
кемелеріне арналып 1962 ж. жүргізіле басталды. Түңғыш ғарышкер
Ю.А. Гагариннен (1961) бастап ға-рышқа 300-ден астам адам ұшты.
Олардың
ішінде
қазак,
Ғарышкерлері
де Т.О.
Әубӛкіров (1991), Т.А. Мүсабаев та бар (1994, 1998, 2001).
Достарыңызбен бөлісу: