Диханбаева ф. Т., Джетписбаева б. Ш., Матибаева а. И

113 
дайындаушы (орындаушы) ресiмдейдi, сондай-ақ ол сәйкестiгi мiндеттi 
расталуға жатпайтын кез келген өнiмге қатысты ерiктi түрде ресiмделедi. 
Сәйкестiк туралы декларацияда: 
1) өтiнiм берушiнiң атауы мен орналасқан жерi; 
2) сәйкестiктi растау объектiсiн бiрдейлендiруге мүмкiндiк беретiн осы 
объект туралы ақпарат; 
3) оның талаптарына сәйкестiгiне өнiм расталатын техникалық 
регламенттiң атауы; 
4) өтiнiм берушiнiң өнiмдi нысаналы мақсатына сәйкес пайдаланған 
кезде оның қауiпсiз екендiгi және өнiмнiң техникалық регламенттерде 
белгiленген талаптарға сәйкестiгiн қамтамасыз ету жөнiнде шаралар 
қабылдағаны туралы өтiнiшi; 
5) жүргiзiлген зерттеулер (сынақтар) және өлшемдер, сапа менеджментi 
жүйесiнiң сертификаты туралы, сондай-ақ өнiмнiң техникалық регламенттерде 
белгiленген талаптарға сәйкестiгiн растау үшiн негiз болған құжаттар туралы 
мәлiметтер; 
6) сәйкестiк туралы декларацияның қолданылу мерзiмi; 
7) техникалық регламенттерде көзделген өзге де мәлiметтер болуға тиiс.
Сәйкестiк туралы декларацияның нысанын, декларацияларды ресiмдеу 
және тiркеу тәртiбiн уәкiлеттi орган белгiлейдi. 
Сәйкестiк туралы декларация осы өнiмдi шығарудың жоспарланған 
мерзiмiне сүйене отырып өнiмдi дайындаушы (орындаушы) белгiлеген, бiрақ 
бiр жылдан аспайтын мерзiмге қабылданады. 
Өнiмнiң сәйкестiгi туралы декларация аккредиттеу саласына осы өнiм 
кiретiн сәйкестiктi растау жөнiндегi органда тiркелуге тиiс. 
Сәйкестiктi растау саласындағы мемлекеттiк техникалық реттеу 
жүйесiнiң ережелерiнде белгiленген тәртiппен ресiмделген және тiркелген 
сәйкестiк туралы декларацияның Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында 
сәйкестiк сертификатына тең заңдық күшi бар. 
Сәйкестiктi декларациялау: 
1) өз дәлелдерi негiзiнде сәйкестiк туралы декларацияны қабылдау; 
2) сәйкестiктi растау жөнiндегi органның қатысуымен алынған дәлелдер 
негiзiнде сәйкестiк туралы декларацияны қабылдау арқылы жүзеге асырылуы 
мүмкiн.
Сәйкестiктi растау үшiн дәлел ретiнде пайдаланылуы мүмкiн 
материалдардың 
тiзбесi техникалық 
регламентте 
айқындалады.
Дәлел ретiнде техникалық құжаттама, өз зерттеулерi (сынақтары) мен 
өлшемдерiнiң нәтижелерiн және (немесе) өнiмнiң техникалық регламенттерде 
белгiленген талаптарға сәйкестiгiн растау үшiн, негiз болған басқа да құжаттар 
пайдаланылады.
Өз дәлелдерi және сәйкестiктi растау жөнiндегi органның қатысуымен 
алынған дәлелдер негiзiнде сәйкестiктi декларациялау кезiнде өтiнiм берушi өз 
дәлелдерiне қосымша таңдауы бойынша зертханада жүргiзiлген зерттеулер 

114 
(сынақтар) мен өлшемдер хаттамаларын пайдалануға, сапа менеджментi 
жүйесiнiң сертификатын ұсынуға құқылы. 
Өнiмнiң сәйкестiгi туралы декларацияны қабылдаған кезде, осындай өнiм 
үшiн техникалық регламенттерде сәйкестiктi растаудың өзге де нысандары 
көзделген жағдайды қоспағанда, сапа менеджментi жүйесiнiң сертификаты 
дәлелдердiң құрамында пайдаланылуы мүмкiн. 
Сәйкестiк туралы декларацияның қолданылу мерзiмi аяқталған кезден 
бастап үш жыл бойы сәйкестiк туралы декларацияның бiрiншi данасы мен 
сәйкестiктi растаудың дәлелi ретiнде пайдаланылатын материалдар - өтiнiм 
берушiде, ал сәйкестiк туралы декларацияның екiншi данасы оны тiркеген 
сәйкестiктi растау жөнiндегi органда сақталады. 
 
Бақылау сұрақтары: 
1.Қандай жағдайда өнiмге сәйкестiктi растау жөнiндегi орган бередi? 
2. Сәйкестiк сертификатында қандай пункттар көрсетілуі тиіс? 
3. Сәйкестiктi декларациялау не арқылы жүзеге асырылады? 
4. Өз дәлелдерi және сәйкестiктi растау жөнiндегi органның қатысуымен 
алынған дәлелдер негiзiнде сәйкестiктi декларациялау кезiнде өтiнiм берушiнің 
құқықтары қандай? 

115 
Қолданылған әдебиеттер тізімі 
1. 
Аристов, О. В. Управление качеством: учеб. Пособ. Для вузов / О.В. 
Аристов. – М.: ИНФРА-М, 2003. – 240 с. 
2. 
Ахмин, А. М. Основы управления качеством продукции. Учеб. 
Пособ. / А.М. Ахмин, Д.П. Гасюк. – Спб.: Союз, 2002. – 192 с. 
3. 
Басовский, Л. Е. Управление качеством: учебник / Л.Е. Басовский, 
В.Б. Протасьев. – М.: ИНФРА-М, 2003. – 212 с. 
4. 
Варакута, С. А. Управление качеством продукции: учеб. Пособ. / 
С.А. Варакута. – М.: ИНФРА-М, 2001. – 207 с.
5. 
Глудкин, О. П. Всеобщее управление качеством: учебник для вузов 
/ О.П. Глудкин, Н.М. Горбунов, А.И.Гуров и др.; под ред О.П. Глудкина. – М.: 
Горячая линия-Телеком, 2001. – 600 с. 
6. 
Гиссин, В. И. Управление качеством продукции: учеб. Пособ. / В.И. 
Гиссин. – Ростов н/Д: Феникс, 2000. – 256 с. 
7. 
Шишкин И.Ф. Метрология, стандартизация и управление 
качеством: Учебник для вузов / Под ред. Академика Н.С. Соломенко. – М.: 
Издательство стандартов, 1990. – 342 с. 
8. 
Ловачёва Г.И. и др. Стандартизация и контроль качества 
продукции. Общественное питание: Учебное пособие для вузов по спец. 
«Технология продукции общественного питания» / Г.Н. Ловачёва, А.И. 
Мглинец, Н.Р. Успенская – М.: Экономика, 1990. – 239 с. 
9. 
Леонов Г.И., Аристов О.В. Управление качеством продукции. – М.: 
Издательство стандартов, 1990. 
10. 
Управление качеством продукции: Справочник. – М.: Издательство 
стандартов, 1985. 
11. 
Шелегеда Б.Г. Управление качеством продукции в общественном 
питании. – М.: Экономика, 1982. – 144 с. 
12. 
Родина Т.Г., Вукс Г.А. Дегустационный анализ продуктов. – М.: 
Колос, 1994. – 192 с. 
13. 
Крылова Г.Д. Зарубежный опыт управления качеством. – М.: 
Издательство стандартов, 1992. – 140 с. 
14. 
Крылова Г.Д. Основы стандартизации, сертификации, метрологии: 
Учебник для вузов – 2-е изд., перераб. И доп. – М.: ЮНИТИ – ДАНА, 2001. – 
711 с. 
15. 
Сертификация продукции и услуг. – М.: «Деловой альянс», 1998. – 
176 с. 

116 
А Қосымша
Аспаздық өнімдерге сапа көрсеткіштерінің баллдық жүйемен бағаларының төмендеуі 
Кесте А.1 
Аспаздық өнімдер мен тағамдарда табылған ақаулар әсерінен сапа көрсеткіштерінің 
баллдық бағаларының төмендеуі 
Көрсеткі
ш 
ақау (орнатылған талаптардың 
бұзылуы,сәйкессіздік) 
Баллдық жүйемен бағаның түсуі 
Жаппай 
сұранысқа ие 
тағамдарға 
Банкеттік, 
фирмалық, 
порционды 
тағамдар 
Сыртқы 
көрінісі
Безендір
у 
Тағамды ұқыпсыз безендіру, тәрелкенің 
шетінде соустың төгіліуі, гарнирды 
соуспен құю.
Рецептурада қарастырылған әдемілеуге 
арналған 
жартылай 
шикізаттардың 
болмауы. 
Тағамда рецептурада қарастырылған 
негізгі 
құрамдар 
қатынасының 
сақталмауы. Рецептураға сәйкес тағам 
құрамын дұрыс таңдамау. 
1,0 
1,0 
3,0 
1,5 
2,0 
3,0 
Түс 
Тағам 
(салат, 
винегрет, 
көжелер, 
көкөніс рагуы және т.б.) құрамдарын 
турау формасының әркелкілігі. 
Массасының өзгеріуінсіз, (формалы 
өнімдер үшін) формалық сәйкессіздік.
Массасының 
өзгерісіне 
әкелетін, 
(формалы 
өнімдерде) 
формалық 
сәйкессіздік. 
Тәтті тағамдар (мусстар, самбука, 
кремдер, қалыптандырылған кілегей, 
суфле), құймалы тағамдар формасын 
ұстамайды. 
Формада 
пісірілген 
өнімдердің 
бүтіндігінің бұзылуы. 
0,5 
0,5 
3,0 
3,0 
2,0 
1,0 
1,0 
3,0 
3,0 
3,0 
үстіңгі 
беті 
(сипаты) 
негізгі тағамның немесе өнімнің беткі 
бөлігінің аз кебуі. 
безендірілетін жартылай фабрикаттың 
аз кебуі. 
1,0 
- 
1,5 
1,0 
Көрсеткі
ш 
Ақау 
(орнатылған 
талаптардың 
бұзылуы, сәйкессіздік) 
Баллдық жүйемен бағаның түсуі 
Жаппай 
сұранысқа ие 
тағамдарға 
Банкет,фирмалық, 
порционды 
тағамдар 

117 
Салат, винегрет, сүтті көжелер мен 
ботқаларда 
майдан 
жылтырдың 
жоқтығы.
Беткі бөлікте қабықшаның болуы: 
кисельдерде 
соустарда 
шайда 
Формада пісірілген өнімнің беткі 
қабатындағы ойықтардың байқалуы. 
Фаршы сыртқа шығып кетпейтіндей 
нан өнімдерінің сыртқы қабатының 
бүтіндігінің аз мөлшерлі бұзылуы.
Фаршы сыртқа шыққан нан өнімдерінің 
сыртқы қабаты бүтіндігінің бұзылуы 
Қуырып 
панирленген 
өнімдердің, 
запеканкалардың қыртысының аздап
бөлінуі.
Қуырып 
панирленген 
өнімдердің, 
запеканкалардың қыртысының бөлінуі. 
1,0 
0,5 
1,0 
2,0 
1,0 
0,5 
3,0 
1,0 
2,0 
1,0 
0,5 
1,0 
2,0 
2,0 
1,0 
3,0 
2,0 
2,0 
Біркелкі
лік 
1/5 көлемінде салқындатылған жеміс-
жидекті сусындарда тұнбаның болуы. 
Араласпаған бөліктерінің болуы, желе, 
сорпаларда мөлдірліктің болмауы. 
Балғын көкөністен жасалған салаттарда 
сұйықтың бөлінуі. 
Тұзды, 
ашыған 
көкөністерден 
дайындалған салаттардан және көкөніс 
икрасынан 
1/3 
көлемнен 
артық 
сұйықтың бөлінуі. 
Балғын, 
тұзды 
және 
ашыған 
көкөністерден жасалған салаттардан 
едәуір көлемде сұйықтың бөлінуі.
1,0 
2,0 
3,0 
1,5 
3,0 
1,5 
2,0 
3,0 
1,5 
3,0 
Көрсеткі
ш 
Ақау 
(орнатылған 
талаптардың 
бұзылуы, сәйкессіздік) 
Баллдық жүйемен бағаның түсуі 
Жаппай 
сұранысқа ие 
тағамдарға 
Банкеттік, 
фирмалық, 
порционды 
тағамдар 

118 
Кисель, қатық, айран, сусындардың 
көпіршіктенуі. 
Запеканка, 
котлет, 
пудингтердің 
құрамының біртекті араласпауы. 
Өнімнің толық емес қуырылуы, нан 
өнімдерінде шикі пісуі 
Балық және ет гастраном тағамдарында 
негізгі өнімнің 5%-дан аса тамақ 
ұнтақтарының болуы. 
Ет және балық сілікпелерінде (студень) 
сүйектерінің болуы. 
Соус, кисель, құймақ, ботқа, езбе - 
көжелерде піскен ұнның, крахмал, 
жарма ұнтақтарының болуы. 
Жарма және макаронды өнімдерінің 
гарнирі мен тағамдарында жекелеген 
жабысқан кесектердің болуы.
Жарма және макаронды өнімдерінің 
гарнирі мен тағамдарында жабысқан 
кесектердің болуы.
Тағамдарда және өнімдерде бөгде 
қоспалардың болуы. 
3,0 
2,0 
3,0 
0,5 
3,0 
3,0 
1,0 
2,0 
3,0 
3,0 
2,5 
3,0 
1,0 
3,0 
3,0 
2,0 
3,0 
3,0 
Кесілген 
жеріндег
і көрініс
(бөлгенд
е) 
Түсі
(әсіресе 
кесу 
кезіндегі 
дей)
Тәтті тағамдарда (мусс,самбука) тығыз 
көпіршіктелмеген желенің болуы. 
Әдеттегіден аздап өзгешелігінің болуы.
Қуырылған 
немесе 
бұқтырылған 
өнімдерде аз боялған немесе бетінде 
интенсивті түрде көп бояуының болуы
3,0 
0,5 
2,0 
3,0 
0,5 
2,0 
Көрсеткі
ш 
Ақау (орнатылған талаптардың 
бұзылуы, сәйкессіздік) 
Баллдық жүйемен бағаның түсуі 
Жаппай 
сұранысқа ие 
тағамдарға 
Банкеттік, 
фирмалық, 
порционды 
тағамдар 

119 
Консист
енциясы 
Аталған өнімге сәйкес келмейтін 
жасанды түске боялған немесе күйген. 
Балғын көкөністерде, тұздалған және 
ашытылған салаттарда жұмсақ. 
Редька және редискадан жасалған 
салаттарды өте қатты.
Үгілмелі ботқа,жарма және макарон 
өнімдерінің 
гарнирлері, 
запеканка, 
пудинг, суфлелер үшін сұйық. 
Өте 
сұйық, 
қатты 
және 
сұйық 
бөлімдерінің қатынасының бұзылғанда 
(соустарда, сорпада, компотта).
Қуырылған 
және 
бұқтырылған 
өнімдерде 
(ет, 
балық), 
ірімшік 
өнімдерінде ұнтақты.
Ет өнімдері, құс, жабайы құс, қоян, 
балық өнімдерінде құрғақ, қатты. 
Ет және балық фаршында үгілмелі және 
сұйық: көкөніс және ірімшікте тығыз- , 
жемісті өнімдерде сұйық. 
3,0 
2,0 
2,0 
2,0 
3,0 
2,0 
2,0 
2,0 
3,0 
2,0 
- 
2,0 
3,0 
2,0 
2,0 
2,0 
Иіс
1 құрамының иісі анық шығатын. 
Әдеттегі емес, бөтен, жағымсыз. 
1,5 
3,0 
1,5 
3,0 
Көрсеткі
ш 
Ақау (орнатылған талаптардың 
бұзылуы,сәйкессіздік) 
Баллдық жүйемен бағаның түсуі 
Жаппай 
сұранысқа ие 
тағамдарға 
Банкеттік, 
фирмалық, 
порционды 
тағамдар 
Дәмі 
Аз байқалатын, дәмдеуіштердің дәмі 
шықпайды.
Аздап тұзы ащы. 
Тән емес, тым ащы, тұзды, жағымсыз, 
қышқыл, бөтен. 
1,0 
2,0 
3,0 
1,0 
2,0 
3,0 
1
2
3
Кесте А.2
Аспаздық өнімдер мен жартылай шикізат, ұнды кондитерлік және тоқаш өнімдерінде 
табылған ақаулар әсерінен сапа көрсеткіштерінің баллдық бағаларының төмендеуі 

120 
Көрсеткіш 
Ақау (орнатылған талаптардың бұзылуы,сәйкессіздік 
Баллдық 
жүйемен 
бағаның 
түсуі 
Сыртқы 
көрінісі 
Аздап деформацияланған бұқтырылып пісірілген жартылай 
шикізат пен өнімдер. 
Өнім формасы дұрыс емес, аз маңызды омырылымымен, 
қисық кесілген.
Пісірілген, маңызды омырылымдарымен, қисық кесілген
көркемдейтін жартылай фабрикаттар. 
Пісірілген, ірі жарықтары бар, ісінген, омырылымдарымен 
көркемдейтін жартылай фабрикаттар және өнімдер. 
Өнімдегі көркемдеуіш жартылай фабрикаттың (крем, суфле, 
помада) суреті анық емес, айқындалмаған, аралас. 
Пісірілген жартылай фабрикаттар, өнімдер (кекстер, 
рулеттер, 
тоқаш 
өнімдері) 
жеткілікті 
мөлшерде 
көтерілмеген, біркелкі емес. 
Пісірілген жартылай фабрикаттың,өнімнің беткі қабыршағы: 
Дымқыл,күліңгір,қотырлау
Лас. 
Торттағы көркемдеуіш жартылай фабрикаттың біркелкі 
еместігі.
Шоколадты глазуры отырып қалған, помадалы глазуры 
жабысқақ, қанты көп. 
Помадалы глазурь дақтарымен. 
Желенің мөлдір еместігі. 
Пісірілген жартылай фабрикаттың, өнімнің биіктігі 
жеткіліксіз. 
0,5 
2,0 
3,0 
3,0 
2,5 
1,5 
2,0 
3,0 
1,0 
2,0 
3,0 
2,0 
1,0 
кескен кездегі 
көрініс 
өнімнің жоғарғы немесе төменгі кабаты тым қалың. 
Жартылай фабрикаттың, өнімнің беткі қабаты өнімнен аздап 
көтерілген.
0,5 
1,5 
Жоғарғы немесе төменгі қабықшасының қалыңдығы
біркелкі емес. 
Түйіршіктері,бос кеңістіктері, дұрыс иленбеген іздері бар. 
Қатпарлы торттарда, тәтті тоқаштарда қатпарлары аз
білінген.
көркемдейтін жартылай фабрикаттар (фаршы, салымы) 
пісірілген 
жартылай 
фабрикаттардың 
қабаттарының 
арасында біркелкі емес таралған немесе сыртынан шығып 
тұрады.
Бисквитті торттар және бәліштер, рулеттер сироппен қатты 
сіңірілген (ылғал). 
1,0 
1,5 
2,0 
2,0 
2,0 
Нан 
қамырының 
күйі 
Жұмсақтығы біркелкі емес, жеткіліксіз.
Айтарлықтай тығыз. 
Бос кеңісітікті,түйіршікті, дұрыс иленбеген ізі бар. 
Құрғақ, қатты, үгілмелі. 
1,0 
2,5 
3,0 
2,5 

121 
Түс

жүктеу/скачать 1,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: