түйірінің салмағындай жамандық істесе, оның да (Ақыретте
жазасын) көреді» 1 , – деген.
Екінші қағида: Ешкім өзгенің күнәсін арқаламайды, әркім тек
өз күнәсіна ғана жауап береді
Ол жайлы Аллаһ тағала: «Әркімнің істегені өзіне тән. Біреудің күнәсін біреу көтермейді. Сонан соң қайтар жерлерің Раббыларыңның алды. Сонда Ол қайшылықта болған нәрселеріңді білдіреді» 2 ;
«Кім тура жолда жүрсе, шын мәнінде, өзі үшін тура жолда жүреді. Ал кім адасса, өз зиянына ғана адасады. Ешкім басқа біреудің күнәсін көтермейді. Біз бір пайғамбар жібермейінше, ешкімге азап қылмаймыз» 3 ;
«Ешбір күнәкар басқаның күнәсін көтермейді. Адамзат еңбегіне қарай ғана табысқа ие болады. Сөз жоқ, еңбегінің нәтижесін жедел көреді. Содан соң оған еңбегінің бодауы толық беріледі» 4 , – деген.
Алайда Аллаһ тағала бұл бекітілген қағидадан екі түрлі
адамдарды тысқары қойды: жұртты адасушылыққа үндегендерді
және бұрын кездеспеген бір күнә ойлап тапқандарды. Демек, егер
біреу басқа біреуді адасушылыққа итермелесе, әлгі адамның
жасаған күнәсі оны осыған итермелегенге де үлесті болады. Ал
егер біреу бұрын болмаған бір күнәні ойлап тауып, сол күнәні
басқа адамдар істесе, әлгі істеген адамдардың күнәсі ойлап
тапқан адамға да барып тұрады. Аллаһ тағала мұндай адамдар
жайлы Құранда: «Әрине, олар өз жүктерін де, онымен бірге 1
«Зілзала» сүресі, 7-8 аяттар.
2
«Әнғам» сүресі, 164-аят.
3
«Исра» сүресі, 15-аят.
4
«Нәжм» сүресі, 38-41 аяттар.
205
басқа жүктерді де көтереді. Әлбетте, олар Қиямет күні
