Рифления  керамической  плитки –

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
177 
фундамента в виде бетонной или железобетонной 
плиты  либо  балки,  объединяющей  сваи  в  одну 
устойчивую систему и служащей для равномерной 
передачи нагрузки на сваи. 
жүйеге 
біріктіретін 
және 
жүктемелерді 
қадаларға біркелкі таратуға арналған қадалық 
іргетастың  жоғарғы  жағының  бетон  немесе 
темірбетон  тақта  немесе  арқалық  түріндегі 
құралымы. 
Ротонда
 – круглое 
в 
плане 
сооружение 
(культовое,  мемориальное,  парковое  и  др.), 
обычно  перекрываемое  куполом,  опирающимся 
на колонны. 
 
Ротонда – 
әдетте, ұстындарға тіреліп тұратын 
күмбезбен жабылатын жайғасымдағы дөңгелек 
имарат  (табынушылық,  ескерткіш,  парк  және 
т.б.). 
Роторное  бурение
 – вращательное  бурение,  при 
котором 
проходка 
разведочных 
и 
эксплуатационных  нефтяных  и  газовых  скважин 
осуществляется 
породоразрушающим 
инструментом  (долотом),  получающим  вращение 
через колонну бурильных труб от ротора буровой 
установки, расположенной на поверхности. 
 
Роторлық бұрғылау – 
барлау және  мұнай мен 
газ  ұңғымаларын  өту  жер  бетінде  орналасқан 
бұрғылау 
қондырғысының 
роторынан 
бұрғылау  құбырларының  ұстындары  арқылы 
алатын  бұралуы  жыныс  бұзатын  аспаппен 
(қашаумен)  жүзеге  асырылатын  айналмалы 
бұрғылау.  
Рубанок
 – инструмент  для  ручного  строгания 
древесины, 
состоящий 
из 
деревянной 
и 
металлической  колодки,  резца  и  зажимного 
клина. 
 
Сүргі - 
ағаш  және  металл  қалып,  кескіштен 
және қысушы сынадан тұратын ағашты қолмен 
сүргілеуге арналған аспап. 
Рубашка  тиксотропная
 – слой  раствора  из  глин 
соответствующих 
свойств, 
состава 
и 
консистенции  для  уменьшения  трения  между 
грунтом  и  перемещаемым  или  погружаемым 
сооружением  (например,  опускным  колодцем, 
глубокой опорой). 
 
Тиксотроптық  қаптама
 – топырақ  қыртысы 
мен  орын  ауыстырылатын  немесе  жер  астына 
түсірілетін имараттар (мысалы, төмен түсірмелі 
құдық,  терең  тіректер)  арасындағы  үйкелісті 
азайтуға  арналған  қасиеттері,  құрамы  және 
қоюлығы сәйкес саздар ерітіндісінің қабаты. 
Рубероид
 – рулонный  материал,  изготовляемый 
пропиткой  кровельного  картона  легкоплавкими 
нефтяными битумами с последующим покрытием 
его  с  обеих  сторон  тугоплавким    нефтяным 
битумом  и  бронирующей  посыпкой  (тальком, 
асбестом и т.д.). 
 
Рубероид – 
жабындық  қатты қағаздарға  оңай 
балқитын мұнай битумдерін сіңірту, одан кейін 
екі  жағына  да  қиын  балқитын  мұнай  битумін 
жағып қорғаныс қабаты (опа, асбест және т.б.) 
себілетін орамалық материал.  
Рукавная 
задержка
 – устройство 
для 
закрепления на высоте напорной рукавной линии. 
 
Жеңдік  бөгеуші – 
арындық  жеңдік  желіні 
биіктікте бекітуге арналған құрылғы. 
Рукавная  кассета 
–  устройство  для  размещения 
напорного  пожарного  рукава,  уложенного  «в 
гармошку» или «в скатку». 
 
Жеңдік  кассета – 
“бүктемеленіп”  немесе 
“оратылып”  жиналған  арындық  өрт  сөндіруші 
жеңді орналастыруға арналған құрылғы. 
 
Рукавная катушка – 
устройство для размещения 
намоткой предварительно соединенных напорных 
пожарных  рукавов,  их  прокладывания  и  (или) 
транспортирования. 
 
Жеңдік  орауыш – 
алдын  ала  қосылған 
арындық  өрт  сөндіруші  жеңдерді  орауға  және 
оларды  төсеуге  және  (немесе)  тасымалдауға 
арналған құрылғы. 
Рукавное 
колено – 
устройство 
для 
предохранения пожарных рукавов от чрезмерного 
изгиба или разрушения при прокладывании через 
препятствия. 
 
Жеңдік  буын – 
кедергілер  арқылы  өткізген 
кезде  өрт  сөндіруші  жеңдерді  шектен  тыс 
бүгілуден 
немесе 
жыртылудан 
қорғауға 
арналған құрылғы. 
Рукавное 
разветвление – 
арматура 
для 
разделения  потока  и  регулирования  количества 
подаваемого 
огнетушащего 
вещества, 
транспортируемого  по  напорным  пожарным 
рукавам. 
 
Жеңдік  тармақтау – 
арынды  өрт  сөндіруші 
жеңдер 
бойынша 
тасымалданатын 
өрт 
сөндіргіш 
заттың 
ағынын 
бөлуге 
және 
берілетін 
мөлшерін 
реттеуге 
арналған 
арматура. 
n-ходовое  рукавное  разветвление – 
рукавное 
разветвление  для  разделения  потока  по n 
 
направлениям. 
 
n-жүрісті  жеңдік  тармақтау – 
арынды  n 
бағытқа бөлуге арналған жеңдік тармақтау. 
Рукавный 
водосборник 
– 
арматура 
для 
объединения нескольких рукавных линий в одну. 
 
Жеңдік  су  жинағыш – 
бірнеше  жеңдік 
желілерді біріктіруге арналған арматура. 
Рукавный  зажим – 
устройство  для  временной 
ликвидации 
течи 
из 
разрывов 
напорных 
пожарных  рукавов  без  прекращения  подачи 
огнетушащего вещества. 
 
Жеңдік  қыспақ – 
арындық  өрт  сөндіруші 
жеңдердің жыртылған жерлерін  өрт сөндіруші 
затты  жеткізуді  тоқтатпай  уақытша  жабуға 
арналған құрылғы. 
Рукавный  мостик – 
устройство  для  защиты 
пожарного  рукава  от  повреждений  при  переезде 
через него дорожного транспорта. 
 
Жеңдік көпір - 
өрт сөндіруші жеңді үстінен жол 
көлігі 
өткенде 
зақымданудан 
қорғауға 
арналған құрылғы. 
Рукавный 
переходник – 
арматура 
для 
соединения 
двух 
пожарных 
соединительных 
 
Жеңдік өту қосқышы – 
шартты өткізгіштігі әр 
түрлі  немесе  типтері  бөлек  екі  өрт  сөндіруші 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
178 
головок  разных  условных  проходов  или  разных 
типов. 
қосу бас тиектерін қосуға арналған арматура. 
Рукавный  пожарный  автомобиль – 
пожарный 
автомобиль  для  транспортирования  и  прокладки 
рукавных линий. 
 
Жеңді  өрт  сөндіруші  автомобиль – 
жең 
желілерін  тасымалдауға  және  төсеуге арналған 
өрт сөндіруші автомобиль. 
Рукавонавязочное  устройство – 
устройство  для 
навязывания  пожарных  рукавов  на  рукавные 
соединительные головки. 
 
Жең  ораушы  қондырғы - 
өрт  сөндіруші 
жеңдерді  жең  қосу  бас  тиектеріне  орауға 
арналған құрылғы. 
Руководство
 
–материал, 
содержащий 
вспомогательные  данные  для  проектирования  и 
строительства 
и 
выпускаемый 
ведущими 
исполнителями-разработчиками 
проектов 
нормативных  документов  (как  правило,  глав 
СНиП). 
 
Нұсқау 
– 
жобалауға 
және 
құрылысты 
жүргізуге 
арналған 
 
қосымша 
деректер 
көрсетілген  және  нормативтік  құжаттардың 
жобасын  (көбінесе  құрылыс  нормалары  мен 
ережелерінің  тарауларын)  жасаушы  жетекші 
мамандар шығаратын материал. 
Рулежная  дорожка  (РД)
 — часть  летного  поля 
аэродрома, 
специально 
подготовленная 
для 
руления и буксировки воздушных судов. РД могут 
быть  магистральные  (МРД),  соединительные, 
вспомогательные. 
 
Рульдеу  жолы  (РЖ) – 
әуе  кемелерiн  басқаруға 
және жетекке алуға арнайы дайындалған аэро-
дромның 
ұшу 
алаңының 
бөлiгi. 
РЖ 
магистральдық  (МРЖ),  бiрiктiретiн,  қосалқы 
болуы мүмкiн. 
Рулетка 
измерительная
 – инструмент  для 
измерения 
линейных 
размеров 
в 
виде 
металлической,  пластмассовой  или  матерчатой 
ленты  дл. 1-100м,  имеющей  штриховую  шкалу, 
отградуированную в мм, см, м. 
 
Өлшеуіш  рулетка – 
сызықтық  өлшемдерді 
өлшеуге  арналған  металл,  пластмасса,  мата 
лентадан жасалған ұзындығы 1-100м, мм, см, м 
өлшемденген штрихталған шкаласы бар аспап. 
Ручка – 
изделие,  служащее  для  открывания, 
закрывания и перемещения дверей или окон. 
 
Тұтқа – 
есіктер  мен  терезелерді  ашу,  жабу 
және жылжытуға арналған бұйым. 
Ручная  установка  пожаротушения – 
установка 
пожаротушения с ручным способом приведения в 
действие. 
 
Қол  өрт  сөндіру  қондырғысы – 
қолмен  іске 
қосылатын өрт сөндіруші қондырғы. 
Ручной  пожарный  извещатель – 
пожарный 
извещатель  с  ручным  способом  приведения  в 
действие. 
 
Қол өрт дабылы – 
қолмен іске қосылатын өрт 
дабылы. 
Ручной 
пожарный 
инструмент – 
ручной 
инструмент 
для 
вскрытия 
и 
разборки 
конструкций,  проведения  аварийно-спасательных 
работ при тушении пожара. 
 
Өрт сөндірудің қол аспабы - 
өрт сөндірген кезде 
құралымдарды  ашуға  және  бұзуға,  апаттан 
құтқару  жұмыстарын  жүргізуге  арналған  қол 
аспап. 
 
Рыхлитель
 – 1) землеройная  машина  для 
рыхления  тяжелых  и  мерзлых  грунтов  перед  их 
планировкой,  для  разрушения  старых  дорожных 
покрытий  при  ремонте  дорог  и  т.п.; 2) Навесное 
или  прицепное  оборудование  к  трактору  для 
предплантажной 
обработки 
тяжелых 
почв, 
засоренных 
крупными 
камнями, 
пнями 
и 
заросших  кустарником;  для  рыхления  полотна 
террас  под  посадку  виноградников  и  плодовых 
насаждений. 
 
Қопарғыш - 
1)  жайғастырылуы  алдында  ауыр 
және  қатқан  топырақты  қопаруға,  жолдарды 
жөндеу  кезінде  ескі  жол  жабындарын  бұзуға 
және  т.б.  арналған  жер  қазушы  машина; 2) ірі 
тастар,  ағаш  түбірлер  және  талдар  басқан  
ауыр  топырақтарды  алдын  ала  дайындауға 
арналған; 
жүзім 
және 
дәнді 
дақылдар 
отырғызылатын  террассалар  бетін  қопаруға 
арналған  тракторға  ілінетін  немесе  тіркелетін 
жабдық. 
Рычаг 
закрывателя – 
деталь 
дверного 
закрывателя  верхнего  расположения,  служащая 
для  передачи  крутящего  момента  пружины 
закрывателя к двери. 
 
Жапқыштың 
иінтірегі - 
 
жапқыштың 
серіппесінің  бұрау  моментін  есікке  беретін 
жоғарыда 
орналасқан 
есік 
жапқыштың 
бөлшегі. 
Рычаг  замка
 – деталь  замка,  служащая  для 
управления  засовом-защелкой  при  открывании  и 
запирании двери ключом. 
 
Құлыптың  иінтірегі – 
есікті  кілтпен  ашу  және 
жабу  кезінде  ысырма-жапқышты  басқаруға 
қажетті құлыптың бөлшегі. 
Ряж 
–  конструкция  в  виде  ящика  из  бревен 
(брусьев) 
либо 
железобетонных 
балок 
со 
сплошными 
или 
решетчатыми 
стенками, 
заполненная камнем (реже грунтом). 
 
Ряж – 
таспен 
(сирегірек 
топырақпен) 
толтырылған 
бөренелерден 
(келтектерден) 
немесе 
темірбетон 
арқалықтардан 
қабырғалары 
тұтас 
немесе 
торлы 
етіп 
жасалынған жәшік түріндегі құралым. 
Ряжевая 
плотина
 – деревянная 
(реже 
железобетонная)  плотина,  основные  элементы 
которой,  воспринимающие  нагрузку,  выполнены 
из ряжей. 
 
Ряждік бөгет – 
жүктемені қабылдайтын негізгі 
бөлшектері 
ряждерден 
жасалған 
ағаш 
(сирегірек темірбетон) бөгет.  
Самовентиляция – 
саморегулирующаяся 
вентиляция, 
система 
ограниченного 
 
Өзі  желдету – 
өзі  реттелетін  желдету, 
бөлмелердегі  ауа  ылғалдығын  реттеу  және 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
179 
воздухообмена через каналы камер профилей или 
через 
встроенные 
в 
оконные 
блоки 
саморегулирующиеся  климатические  клапаны  с 
целью  регулирования  влажности  воздуха  в 
помещении 
и 
предотвращения 
выпадения 
конденсата на внутренних поверхностях окон. 
терезелердің  ішкі  бетіне  конденсат  түсуінің 
алдын  алу  мақсатында  кескін  камераларының 
каналдары арқылы немесе терезе блоктарының 
ішіне орнатылған өзі реттелетін климатикалық 
клапандар арқылы шектелген ауа алмасуының 
жүйесі. 
Самовозгорание – 
резкое  увеличение  скорости 
экзотермических 
процессов 
в 
веществе, 
приводящее к возникновению очага горения. 
 
Өзі  жану
 – жану  көзінің  пайда  болуына  әкеп 
соғатын 
заттың 
ішіндегі 
эзотермикалық 
процестердің жылдамдығының күрт өсуі. 
Самовоспламенение – 
самопроизвольное 
возникновение  горения  жидких  и  газообразных 
веществ  в  отсутствие  источника  зажигания 
вследствие  накопления  в  системе  активных 
промежуточных 
продуктов 
экзотермических 
реакций  (цепное  самовоспламенение),  а  также  в 
результате  того,  что  при  высокой  температуре 
выделяющееся  тепло  не  успевает  отводиться  за 
пределы 
реагирующей 
системы 
(тепловое 
самовоспламенение или тепловой взрыв). 
 
Өзі 
тұтану – 
жүйеде 
экзотермиялық 
реакциялардың (тізбек тұтану) белсенді аралық 
өнімдерінің  жиналуы  салдарынан,  сондай-ақ 
жоғары  температура  жағдайында  шығатын 
жылу  қабылдайтын  жүйенің  (жылулық  өзі 
тұтану  немесе  жылулық  жарылыс)  сыртқа 
шығып  үлгермеуінің  нәтижесінде  тұтану  көзі 
жоқ  жерде  сұйық  және  газ  тәріздес  заттардың 
жануының өз еркінен пайда болуы. 
Самонапряженные  железобетонные  конструкции
 
–  конструкции,  предварительное  напряжение 
арматуры  которых  достигается  в  результате 
расширения  бетона  на  напрягающем  цементе  в 
процессе его затвердевания во влажной среде. 
 
Өзі  кернеуленген  темірбетон  құралымдар – 
кернеулейтін  цементтен  жасалған  бетонның 
ылғал  ортада  қатуы  процесіндегі  бетонның 
ұлғаюы  нәтижесінде  арматуралардың  алдын-
ала кернеуі пайда болатын құралымдар.  
Самонесущая стена
 – ограждающая конструкция 
здания,  не  несущая  никаких  вертикальных 
нагрузок, кроме собственного веса. 
 
Өзі  көтеретін  қабырға - 
өзінің  салмағынан 
басқа 
ешқандай 
вертикаль 
жүктемелер 
көтермейтін 
ғимараттың 
қоршаушы 
құралымы. 
Самосвал
 – специализированный 
грузовой 
автомобиль 
с 
кузовом, 
который 
может 
опрокидываться  назад,  вбок  или  в  обоих 
направлениях 
при 
разгрузке 
перевозимого 
материала. 
 
Самосвал – 
тасымалданатын  материалды 
түсірген  кезде  артқа,  жанына  немесе  екі 
бағытта  да  аударыла  алатын  кузовы  бар 
мамандандырылған жүк автомобилі. 
Сандрик
 – декоративная  архитектурная  деталь 
над дверью или окном здания в виде небольшого 
карниза  или  фронтона,  иногда  опирающаяся  на 
консоли. 
 
Сандрик – 
ернеу  немесе  фронтон  түріндегі, 
кейде  консольға
 
тіреліп  тұратын  ғимараттың 
есігінің  немесе  терезесінің  үстіндегі  әшекейлі 
сәулеттік  бөлшек. 
Санитарная 
обработка
 
(санобработка) – 
механическая  очистка  и  мытье  кожных  покровов 
и  слизистых  оболочек  людей,  подвергшихся 
заражению  и  загрязнению  радиоактивными, 
опасными 
химическими 
и 
биологическими 
веществами,  а  также  обеззараживание  их  одежды 
и  обуви  при  выходе  из  зоны  чрезвычайной 
ситуации. 
 
Санитарлық  өңдеу 
(санөңдеу) – радиоактивті, 
қауіпті химиялық және биологиялық заттармен 
уланған және ластанған адамдардың терісі мен 
кілегей  беттерін  механикалық  тазарту  және 
жуу,  сондай-ақ  төтенше  жағдай  аумағынан 
шыққан  кезде  олардың  киімдері  мен  аяқ 
киімдерін залалсыздандыру. 
Санитарная 
очистка 
территории 
в 
зоне 
чрезвычайной  ситуации    - 
действия  специальных 
подразделений 
сил 
и 
средств 
ликвидации 
чрезвычайных  ситуаций  по  поиску  и  сбору 
представляющих 
опасность 
предметов 
и 
продуктов  органического  и  неорганического 
происхождения,  образовавшихся  в  результате 
возникновения  чрезвычайной  ситуации,  и  их 
захоронению  в  специально  отведенных  для  этого 
местах,  а  также  по  обеззараживанию  мест  их 
нахождения. 
 
Төтенше  жағдай  аумағын  санитарлық  тазарту 
– 
төтенше  жағдай  салдарын  жою  бойынша 
арнайы  бөлімшелер  мен  құралдардың  төтенше 
жағдай нәтижесінде пайда болған органикалық 
және  органикалық  емес  заттар  мен  өнімдерді 
тауып,  жинау  және  оларды  арнайы  бөлінген 
жерлерге көму, сондай-ақ олардың орналасқан 
жерлерін залалсыздандыру жұмыстары. 
Санитарная  техника,  сантехника – 
обобщенное 
название  ряда  отраслей  техники,  решающих 
задачи  создания  в  зданиях,  на  территории 
населенных 
пунктов 
мест 
санитарного 
благоустройства, 
обеспечения 
чистоты 
воздушной  и  водной  среды.  В  узком  смысле – 
совокупность 
технических 
средств, 
обеспечивающих функционирование систем водо- 
и  теплоснабжения,  канализации,  отопления, 
 
Санитарлық 
техника, 
сантехника – 
ғимараттарда, 
тұрғылықты 
жерлерде 
санитарлық    жағдайды  жасайтын,  ауа  және  су 
ортасының 
тазалығын 
қамтамасыз 
ету 
мәселелелерін  шешетін  техника  салаларының 
жиынтық  атауы.  Тар  мағынада – су  және 
жылумен  жабдықтау,  канализация,  жылыту, 
газбен  жабдықтау,  желдету,  ауаны  тазарту, 
тұрғылықты  жерлерді  қоқыстардан,  қатты 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
180 
газоснабжения,  вентиляции,  кондиционирования 
воздуха,  очистки  населенных  мест  от  мусора, 
твердых и жидких отходов. 
және сұйық қалдықтардан тазарту жүйелерімен 
қамтамасыз  ететін  техникалық  құралдардың 
жиынтығы. 
Санитарно-защитная 
зона – 
от 
вида 
производственной 
деятельности 
принимается 
различная  величина  зоны  согласно  санитарных 
норм. 
 
Санитарлық  қорғаныш  аймағы – 
санитарлық 
нормаларға  сәйкес  өндірістік  қызмет  түрлері 
бойынша 
аймақтың 
әр 
түрлі 
шамасы 
қабылданады. 
Санитарно-техническая 
керамика
 – 
керамические  изделия,  полученные  обжигом 
полуфабрикатов 
из 
глины, 
содержащей 
отощающие и флюсующие добавки. 
 
Санитарлық-техникалық 
керамика – 
жұқартатын  және  флюстейтін  қоспалары  бар 
саздан  жасалған  жартылай  өнімдерді  күйдіру 
жолымен алынатын керамикалық бұйымдар. 
Санитарно-технические  работы
 – строительные 
работы, 
связанные 
с 
устройством 
систем 
отопления,  вентиляции,  тепло-  и  газоснабжения, 
горячего 
водоснабжения, 
водопровода 
и 
канализации  в  жилых  и  общественных  зданиях  и 
сооружениях. 
 
Санитарлық-техникалық  жұмыстар – 
тұрғын 
және 
қоғамдық 
ғимараттарда 
жылыту, 
желдету,  жылу  және  газбен  жабдықтау,  ыстық 
сумен  жабдықтау,  сумен  жабдықтау  және 
канализация  жүйелерін  орнатуға  байланысты 
жүргізілетін құрылыс жұмыстары. 
Санитарно-эпидемиологическое  заключение – 
документ, 
удостоверяющий 
соответствие 
(несоответствие)  санитарным  правилам  факторов 
среды 
обитания, 
хозяйственной 
и 
иной 
деятельности,  продукции,  работ  и  услуг,  а  также 
проектов 
нормативных 
актов, 
проектов 
строительства 
объектов, 
эксплуатационной 
документации. 

жүктеу/скачать 3,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: