Радиациялық  қауіпті  нысан –

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
167 
геодезиялық торап. 
Разбивочный  чертеж – 
чертеж,  содержащий  все 
необходимые  данные  для  перенесения  отдельных 
элементов сооружения в натуру. 
 
Бөлшектеу 
сызбасы – 
құрылыстың 
бөлшектерін 
нақты 
өлшемдерге 
көшіруге 
арналған барлық қажетті деректері бар сызба. 
Разведка в зоне чрезвычайной ситуации
 (разведка 
в  зоне  ЧС) - вид  обеспечения  действий  сил  и 
средств  ЧС,  заключающийся  в  сборе  и  передаче 
органам  повседневного  управления  и  силам 
достоверных  данных  об  обстановке  в  зоне 
чрезвычайной 
ситуации, 
необходимых 
для 
эффективного  проведения  неотложных  работ  и 
организации 
жизнеобеспечения 
населения. 
Примечание: 
выделяют 
следующие 
виды 
разведки: 
биологическая, 
инженерная, 
медицинская, 
радиационная, 
санитарно-
эпидемиологическая и химическая. 
 
Төтенше  жағдай  аумағындағы  барлау 
(ТЖ 
аумағындағы  барлау) – төтенше  жағдай 
аумағындағы 
жағдай 
туралы 
сенімді 
мәліметтерді 
қажетті 
жедел 
жұмыстарды 
нәтижелі  жүргізу  және  халықтың  қауіпсіздігін 
қамтамасыз  ету  үшін    күнделікті  басқару 
органдары  мен  күштеріне  жинаудан  және 
беруден  тұратын  ТЖ  күштерінің  әрекеті  мен 
құралдарын  қамтамасыз  ету  түрі.  Ескерту: 
барлаудың  мынадай  түрлері  ажыратылады: 
биологиялық, 
инженерлік, 
медициналық, 
радиациялық,  санитарлық-эпидемиялық  және 
химиялық. 
Развитие  пожара – 
увеличение  зоны  горения 
и/или  зоны  воздействия  опасных  факторов 
пожара. 
 
Өрттің дамуы – 
жану аймағының және/немесе 
өрттің 
қауіпті 
факторларының 
әсері 
аймағының ұлғаюы. 
Развязка транспортная
 – инженерное сооружение 
или  комплекс  сооружений,  устраиваемый  на 
одном  или  нескольких  уровнях  и  служащий  для 
разделения  разнородных  или  разделения  и 
слияния  однородных  пересекающихся  потоков 
транспортных средств. 
 
Көлік  түйіні
 – әртекті  көлік  құралдары 
ағынын  бөлуге  немесе  біртекті  қиылысатын 
көлік  ағынын  бөлу  мен  қосуға  арналған  бір 
немесе  бірнеше  деңгейде  орналастырылатын 
инженерлік имарат немесе имарат кешені.  
Разделка – 
утолщение стенки печи или дымового 
канала  (трубы)  в  месте  соприкосновения  ее  с 
конструкцией  здания,  выполненной  из  горючего 
или трудногорючего материала. 
 
Бөлу - 
жанғыш 
немесе 
қиын 
жанғыш 
материалдан  жасалған  ғимарат  құралымымен 
түйісетін жерде пештің немесе түтін каналының 
(мұржаның) қабырғасын қалыңдату. 
Разделяющий  трансформатор – 
специальный 
трансформатор,  предназначенный  для  отделения 
приемника  энергии  от  первичной  электрической 
сети и сети заземления. 
 
Бөлуші 
трансформатор – 
энергия 
қабылдаушыны  алғашқы  электр  жүйесінен 
және  жерлендіру  жүйесінен  бөлуге  арналған 
арнайы трансформатор.  
Размер
 – числовое  значение  линейной  величины 
в выбранных единицах измерения. 
 
Өлшем – 
сызықтық  шаманың  таңдалған 
өлшем бірлігіндегі сандық мәні. 
Размер  шрифта – 
величина,  определенная 
высотой  прописных  букв  в  миллиметрах.  Высота 
прописных  букв  измеряется  перпендикулярно  к 
основанию  строки.  Высота  строчных  букв 
определяется  из  отношения  их  высоты  (без 
отростков) к размеру шрифта. 
 
Қаріп  өлшемі – 
бас  әріптердің  миллиметрмен 
өлшенген  биіктігімен  анықталатын  шама.  Бас 
әріптердің  биіктігі  жол  негізіне  перпендикуляр 
өлшенеді.  Кіші  әріптердің  биіктігі  (шығыңқы 
бөліктерінсіз) 
олардың 
биіктігінің 
қаріп 
өлшеміне қатынасымен анықталады. 
Разрез
 – изображение  предмета,  мысленно 
рассеченного 
одной 
или 
несколькими 
плоскостями,  при  этом  мысленное  рассечение 
предмета  относится  только  к  данному  разрезу  и 
не влечет за собой изменения других изображений 
того  же  предмета.  На  разрезе  показывается  то, 
что  получается  в  секущей  плоскости  и  что 
расположено  за  ней.  Допускается  изображать  не 
все,  что  расположено  за  секущей  плоскостью, 
если это не требуется для понимания конструкции 
предмета. 
 
Қима – 
ойша 
бір 
немесе 
бірнеше 
жазықтықтармен  қиылған  заттың  бейнесі, 
мұнда  ойша  қию  тек  берілген  қимаға  жатады 
және осы заттың басқа бейнелерін өзгертпейді. 
Қимада  қию  жазықтығында  және  оның 
артында  орналасқан  нәрселер  көрсетіледі. 
Заттың  құралымын  түсінуге  қажет  болмаса, 
қию  жазықтығынан  кейінгілердің  барлығын 
көрсетпеуге болады. 
Разрешение  на  строительство – 
основание  для 
реализации  архитектурного  проекта,  выдаваемое 
заказчику 
(застройщику) 
органами 
исполнительной  власти  РК  в  целях  контроля  за 
выполнением  градостроительных  нормативов, 
требований 
утвержденной 
градостроительной 
документации,  а  также  в  целях  предотвращения 
причинения вреда окружающей природной среде. 
 
Құрылыс  жүргізуге  рұқсат – 
қала  құрылысы 
нормативтерін,  бекітілген  қала  құрылысы 
құжаттарының 
талаптарын 
орындауды 
бақылау,  сондай-ақ  қоршаған  табиғи  ортаға 
зиян 
келтірудің 
алдын 
алу 
мақсатында 
тапсырыс  берушіге  (құрылыс  салушыға)  ҚР 
атқарушы органдары беретін сәулеттік жобаны 
жүзеге асырудың негізі.  
Разрушение  материала
 – макроскопическое 
нарушение  целостности  материала  в  результате 
тех  или  иных  воздействий  на  него.  Разрушение 
часто  развивается  одновременно  с  упругой  или 
 
Материалдың  бұзылуы – 
түрлі  әсерлердің 
салдарынан 
болатын 
материалдың 
тұтастығының 
макроскопиялық 
бұзылуы. 
Қирау  әдетте  серпімді  немесе  пластикалық 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
168 
пластичной деформацией. 
деформациямен бірге  дамиды.   
Разрыв  декора – 
отсутствие  узора  на  отдельных 
участках плитки. 
 
Декордың 
үзілісі – 
тақташаның 
кейбір 
жерлерінде өрнектің болмауы.  
Район 
чрезвычайного 
положения - 
территориально-административное  образование 
или  отдельная  местность,  на  которой  введен 
правовой  режим  временного  государственного 
управления, 
определяемый 
законами 
РК, 
нормативными  указами  Президента  РК  в  целях 
обеспечения 
безопасности 
населения 
при 
обстоятельствах, 
вызванных 
чрезвычайной 
ситуацией или массовыми беспорядками. 
 
Төтенше  жағдай  ауданы – 
төтенше  жағдай 
немесе  бұқаралық  тәртіпсіздік  жағдайларында 
халықтың 
қауіпсіздігін 
қамтамасыз 
ету 
мақсатында 
ҚР 
заңдарымен, 
ҚР 
Президентінің  нормативтік  жарлықтарымен 
белгіленетін  уақытша  мемлекеттік  басқару 
құқықтық 
тәртібі 
енгізілген 
аймақтық-
әкімшілік құрылым немесе жеке жергілікті жер.   
Рама
 – плоская 
или 
пространственная 
геометрически  неизменяемая  стержневая  система, 
элементы  которой  (стойки  и  ригели)  во  всех  или 
некоторых узлах жестко соединены между собой. 
 
Жақтау – 
бөлшектері 
(тіреулері 
мен 
ригельдері)  барлық  немесе  кейбір  түйіндерде 
бір-бірімен  қатаң  қосылған  жазық  немесе 
кеңістіктік 
геометриялық 
өзгермейтін 
шыбықты жүйе.  
Рамочная  конструкция  (элемент)  оконного  блока 
– 
сборочная единица оконного блока, состоящая 
из брусков (профилей), соединенных между собой 
посредством жестких угловых связей: на шипах и 
клее,  сварке,  механических  связях  (винтовых,  на 
зубчатых пластинах, путем опрессовки) и др. 
 
Терезе блогінің жақтаулық құралымы (бөлшегі) 
– 
бір-бірімен 
қатаң 
бұрыштық 
байланыстармен  қосылған:  тиектермен  және 
желіммен, 
пісірумен, 
механикалық 
байланыстармен 
(бұрамалық, 
тістік 
пластинкалар,  сығымдау  жолымен)  және  т.б. 
қосылған  келтектерден  (кескіндерден)  тұратын 
терезе блогінің құрастыру бірлігі. 
Рампа
 – 1) устройство  (конструкция)  для 
передвижения транспортных средств между двумя 
различными  уровнями  с  доступным  для  их 
движения уклоном, например, для подъема грузов 
на 
железнодорожную 
платформу, 
въезда 
погрузочно-разгрузочных 
машин 
в 
склады, 
перехода  поездов  метрополитена  с  поверхности 
земли  под  землю  и  т.д.; 2) в  дорожном 
строительстве – для  перехода  на  основную 
магистраль  в  местах  развязки  движения  в  двух 
уровнях; 3) низкий  барьер  вдоль  передней  части 
сцены,  закрывающий  со  стороны  зрительного 
зала  аппаратуру,  освещающую  сцену  снизу; 4) 
сооружение,  предназ-  наченное  для  производства 
погрузочно-разгрузочных  работ.  Рампа  одной 
стороной  примыкает  к  стене  склада,  а  другой 
располагается  вдоль  железнодорожного  пути 
(железнодорожная  рампа)  или  автоподъезда 
(автомобильная рампа). 
 
Рампа – 
1)  көлік  құралдарының  түрлі  екі 
деңгейлер 
арасында 
жылжуына 
қолайлы 
еңістері  бар  құрылғы  (құралым),  мысалы, 
жүктерді  темір  жол  платформасына  көтеруге 
арналған, 
тиеу-түсіру 
машиналары- 
ның 
қоймаларға  енуіне  арналған,  метрополитен 
поездарының  жер  бетінен  жер  астына  өтуіне 
арналған және т.б.;  2) жол құрылысында – екі 
деңгейдегі 
қозғалыс 
түйініндегі 
негізгі 
магистральға  өтуге  арналған  құрылғы; 3) 
сахнаны 
астынан 
жарықтандыратын 
аппаратураны  көрермендер  жағынан  жауып 
тұратын  сахнаның  алдыңғы  бөлігі  жағындағы 
төмен  бөгеу; 4) тиеу-түсіру  жұмыстарын 
жүргізуге  арналған  құрылыс.  Рампаның  бір 
жағы  қойманың  қабырғасына  тиіп  тұрады, 
екінші  жағы  темір  жол  (темір  жол  рампасы) 
немесе  автокөлік  кіре  берісі  (автомобильдік 
рампа) бойымен орналасады. 
Рандбалка
 – балка  (обычно железобетонная  или 
металлическая), 
опирающаяся 
на 
отдельные 
фундаменты  и  воспринимающая  нагрузку  от 
расположенной выше  стены. 
 
Іргетас  арқалық – жеке  іргетасқа  тіреліп 
тұрған  және  оның  өзінен    жоғары  орналасқан 
қабырғадан 
жүктемелерді 
қабылдайтын 
арқалық  (әдетте,  темірбетон  немесе  металл 
түрінде ). 
Раскладка
  (штапик) – деталь,  закрепляющая 
светопрозрачное  (или  глухое)  заполнение  в 
створках окон и дверных полотнах. 
 
Жайып 
салу 
(штапик) – терезелердің, 
жармалар  және  есік  төсемдеріндегі  жарық 
өткізгіш (немесе бітеу) толтырыушын бекітетін 
бөлшек.  
Распорка – 
жесткое  монтажное  приспособление, 
не  обладающее  собственной  устойчивостью, 
работающее только на сжатие и предназначенное 
для  удержания  двух  элементов  конструкций  от 
смещения внутрь. 
 
Кермелік - 
жеке орнықтылығы жоқ, тек қысуға 
жұмыс істейтін және құралымның екі бөлшегін 
ішке  қарай  жылжудан    ұстап  тұратын  қатты 
жинақтау құралы. 
Распорная  система  в  строительной  механике
 – 
система,  в  которой  вертикальная  нагрузка 
вызывает 
наряду 
с 
вертикальными 
и 
горизонтальные реакции (распоры). 
 
Құрылыс  механикасындағы  кермелік  жүйе – 
тік  жүктеменің  тік  реакциялармен  қатар 
көлденең  реакциялар  (керулер)  туғызатын 
жүйесі. 
Распределительные  газопроводы – 
наружные 
газопроводы,  обеспечивающие  подачу  газа  от 
источников  газоснабжения  до  газопроводов-
 
Газ  тарату  құбырлары – 
газды  газбен 
жабдықтау  көздерінен  кірме  газ  құбырларына 
жеткізуді  қамтамасыз  ететін  сыртқы  газ 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
169 
вводов, а также газопроводы высокого и среднего 
давления,  предназначенные  для  подачи  газа  к 
одному 
объекту 
(ГРП, 
промышленное 
предприятие, котельная и т. п.). 
құбырлары,  сондай-ақ  газды  бір  нысанға 
(ГТҚ,  өнеркәсіптік  кәсіпорын,  қазандық  және 
т.с.с.)  жіберуге  арналған  жоғары  және  орташа 
қысымды газ құбырлары.    
Распространение 
огня 
по 
конструкциям
 – 
распространение  горения  по  поверхности  и 
внутри строительных элементов и конструкций. 
 
Құралымдар 
бойына 
оттың 
таралуы
 – 
жанудың 
құрылыс 
бөлшектері 
мен 
құралымдардың бетіне және ішіне таралуы. 
Расслоение – 
слоистая  структура  черепка 
керамической плитки. 
 
Қабаттарға  бөліну – 
керамикалық  тақташа 
негізінің қабатты құрылымы. 
Раствор 
грунтовый
 – раствор 
грунта 
с 
пластифицирующей  добавкой  (например,  извести 
и др.), а также раствор из бентонитовых глин. 
 
Топырақ 
ерітіндісі
 – пластификациялау 
қоспасы  (мысалы,  әктас  және  т.б.)  қосылған 
топырақ  ерітіндісі,  сондай-ақ  бентониттік  саз 
ерітінділері. 
Раствор 
строительный
 – смесь 
вяжущего 
(цемента, 
извести, 
гипса 
и 
др.) 
мелкого 
заполнителя  (природного  или  искусственного 
песка),  воды  и  добавок  (в  некоторых  случаях), 
приобретающая 
с 
течением 
времени 
камнеобразное состояние. 
 
Құрылыс  ерітіндісі – 
уақыт  өту  барысында 
тасқа  айналатын  ұсақ  толтырғыштың  (табиғи 
немесе  жасанды  құм),  тұтқыштың  (цемент, 
әктас, 
гипс 
және 
т.б.), 
судың 
және 
қосындылардың 
(кейбір 
жағдайларда) 
қоспасы. 
 
 
 
 
 
Растворимое стекло
 – прозрачный стекловидный 
материал,  состоящий  из  силикатов  натрия  или 
калия. 
 
Ерітілмелі  әйнек – 
натрий  немесе  калийдің 
силикаттарынан 
тұратын 
мөлдір 
әйнек 
түріндегі материал. 
Растворимость
 – способность вещества в смеси с 
одним  или  несколькими  другими  веществами 
образовывать  растворы.  Мера  растворимости 
вещества в данном растворителе – концентрация 
его 
насыщенности 
раствора 
при 
данных 
температуре и давлении. 
 
Ерігіштік – 
заттың  бір  немесе  бірнеше 
заттармен 
қосқанда 
ерітінділер 
түзу 
қабілеттілігі.  Заттың  берілген  еріткіштегі  еру 
шамасы – берілген  температура  мен қысымда 
оның 
ерітіндісі 
қанықтылығының 
концентрациясы.  
Растворители
 – химические  соединения  или  их 
смеси, способные растворять различные вещества. 
 
Еріткіштер – 
әр  түрлі  заттарды  ерітуге 
қабілетті 
химиялық 
қосылыстар 
немесе 
олардың қоспалары. 
Растворонасос
 – стационарная  или  передвижная 
машина,  служащая  для  перекачки  строительных 
растворов  (главным  образом,  штукатурных)  к 
месту из использования. 
 
Ерітіндісорғы – 
құрылыс      ерітінділерін 
(негізінен,  сылағыш)   пайдалану  жеріне 
айдауға  арналған  тұрақты  немесе  қозғалмалы 
машина. 
Растворосмеситель
 – стационарная 
или 
передвижная 
установка 
для 
приготовления 
строительных 
растворов, 
применяемых 
при 
каменной кладке, штукатурных работах и т.п. 
 
Ерітіндіараластырғыш – 
тас  қалау,  сылау 
жұмыстары  және  т.с.с.  кезінде  пайдаланатын 
құрылыс  ерітінділерін  дайындауға  арналған 
тұрақты немесе қозғалмалы қондырғы. 
Растворы
 – однородные  смеси  перемешанного 
состава  двух  или  большего  числа  веществ 
(компонентов). 
 
Ерітінділер – 
екі  немесе  одан  көп  заттардың 
(құраушылардың) араласқан біртекті қоспасы. 
Растворы 
декоративные – 
растворы, 
применяемые  при  заводской  отделке  лицевых 
поверхностей 
строительных 
деталей 
и 
конструкций, а также для отделки фасадов зданий 
и интерьеров. 
 
Декоративті ерітінділер – 
құрылыс бөлшектері 
мен 
құралымдарының 
үстіңгі 
беттерін 
зауыттық  әрлеуде,  сондай-ақ  ғимараттардың 
қасбеттері 
мен 
интерьерлерін 
әрлеуге 
қолданылатын ерітінділер. 
Растворы жаростойкие – 
растворы, сохраняющие 
в  заданных  пределах  свои  общетехнические 
свойства  при  длительном  воздействии  высоких 
температур. 
 
Ыстыққа 
төзімді 
ерітінділер – 
жоғары 
температуралардың ұзақ әсері кезінде өздерінің 
жалпы 
техникалық 
қасиеттерін 
берілген 
шектерде сақтап қалатын ерітінділер. 

жүктеу/скачать 3,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: