Ниязова Гүлжан Жолаушиевна
педагогика ғылымдарының кандидаты, А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті,
Компьютерлік ғылымдар кафедрасы доценті, e-mail: niyazova.gulzhan@bk.ru, тел.: 87053121977
Керимбаева Б.Т.
PhD доктор, А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті,
педагогикалық ғылымдар кафедрасы доцент м.а.
e-mail: kerimbaeva-bota@mail.ru, тел.: 87779190586
Рысбекова Самал Құрманбекқызы
А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті, Компьютерлік ғылымдар кафедрасы,
6М060200-Информатика мамандығы 2-курс магистранты
e-mail: samalrysbekova@bk.ru, тел.: 87024907232.
БІЛІМ БЕРУДЕ ИНТЕРБЕЛСЕНДІ САНДЫҚ БІЛІМ БЕРУ РЕСУРСТАРЫН
ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Аңдатпа. Мақалада «интербелсенділік» термині, оның түрлері мен деңгейлері анықталған. Интерактивтік өза-
ра әрекет пен білімгер-компьютер жүйесіндегі интербелсенді оқытудың мәні нақтыланған. Интербелсенді оқыту
орталарының техникалық және бағдарламалық түрлері мазмұндалған. Электронды оқулықтарды білім беруде қол-
данудың артықшылықтары мен кемшіліктері анықталған. Smart-оқулық құру LMS Moodle жүйесі мен әлеуметтік
желілердің мүмкіндіктерін кіріктіру арқылы қарастырылған.
Кілттік сөздер: электронды оқыту ортасы, интербелсенділік, интербелсенді оқыту, электронды оқулық,
Smart-оқулық, LMS Moodle.
Резюме. В статье определены значение термина «интерактивность», его виды и уровни. Выявлены значение ин-
терактивного взаимодействие и интерактивное обучения в системе студент-компьютер.А также технические и
программные ресурсы интерактивного обучения.Показано преимущества и недостатки применение электронных
учебников в образовании. Рассмотрены создание Smart-учебника в интеграции системыLMS Moodle с социальными
сетями.
Ключевые слова:электронное образовательное среда, интерактивность, интерактивное обучения, электронный
учебник, Smart-учебник, LMS Moodle.
Abstract.Annotation. The article defines the meaning of the term "interactivity", its types and levels. Revealed the value of
interactive communication and interactive learning in student-to-computer system. As well as hardware and software resources
online learning. The advantages and disadvantages of the use of electronic textbooks in education. We consider the creation of
Smart-textbook in integrating LMS Moodle system with social networks.
Keywords: electronic educational environment, interactivity, interactive learning, electronic book, Smart-textbook, LMS
Moodle.
рады [1]. Бұл жағдайда интербелсенділік өзара
әрекеттесу тәсілі, яғни, білімгерлермен кері бай-
ланыс орнату жүйесі ретінде танылады.
А.В. Осин, интербелсенділіктің төрт деңгей-
ін атап көрсетеді: қарапайым (пайдаланушы-
ның аз әрекет етуі немесе пассивті); шектелген
(білімгердің жекелеген оқу сұраныстарына реак-
циясы); толық (көпсанды сұраныстарға білімгер-
лердің түрлі реакциялары және өзара әрекетте-
стіктің кеңейтілген спектрі); уақыттың нақты
масштабында (виртуальды нақтылыққа жақында-
тылған)[2].
Е.В.Дырдина,
В.А.Красильниковалардың
зерттеулерінде интербелсенділіктің келесі түр-
лері анықталған [3, 4]:
- кері байланыстың интербелсенділігі (оқу
материалын меңгеру үдерісін бақылауға, пайда-
ланушының әрекеттерін ескеру мен пайда болған
сұрақтарға жауап алуға мүмкіндік береді);
- уақытша (білімгерге оқуды бастау уақытын,
оны жалғастыру мен меңгеру жылдамдығын өз
бетінше таңдауғамүмкіндік береді);
163
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
- реттік (білімгерге ақпарат бөліктерін пайда-
лану ретін өз бетінше таңдауға мүмкіндік береді);
- мазмұндық (білімгерге ақпарат мазмұнын өз
бетінше өзгертуге, азайтуға немесе толықтыруға
мүмкіндік береді);
- шығармашылық.
Соңғы жылдардағы білім беруде ақпарат-
тық-телекоммуникациялық
технологияларды
кеңінен қолдану білімгерлерге оқу ақпараттарын
ұсыну, олармен кері байланыс орнатудың, оқы-
тушы-білімгер жүйесіндегі кері байланыстың,
интербелсенділіктің жаңа формаларының пайда
болуына әкелді.
Интерактивтік өзара әрекет –электрондық по-
штаны, электрондық хабарландыру тақтасын, он-
лайн тақырыптық талқылауды, чатты, аудиокон-
ференцияны, мәліметтер мен файлдар алмасуды,
планшетті, біртұтас желілік қосымшаны …қамти-
тын компьютермен өзара әрекет және «адам-мә-
шине» сұқбаты [5].
Білімгер-компьютер жүйесіндегі интербел-
сенді оқыту білімгер мен компьютер арасындағы
екіжақты кезектескен ақпарат алмасу (диалог) ре-
жиміндегі іс-әрекетті сипаттайды. Мұндай оқыту
түрі оқу-танымдық, коммуникативтік-дамытушы,
әлеуметтік-бағдарланған міндеттерін шешуге
көмектеседі.
Жалпы
ақпараттық-телекоммуникациялық
технологияларға сүйенетін интербелсенді оқыту
орталары екі аспектте қарастырылады: техника-
лық және бағдарламалық.
Техникалық интербелсенді оқыту орталары
ретінде компьютерлік орталар базасындағы ин-
тербелсенді құрылғылар аталады: интербелсенді
тақта, интербелсенді планшет, сандық планшет
функцияларына ие интербелсенді сұйық кристал-
ды монитор және т.б..Компьютерге де интербел-
сенді құрылғыға да қосымша сандық фотоаппарат,
видеокамера, микроскоп және т.б. жалғауға бола-
ды. Бағдарламалық интербелсенді оқыту ортала-
ры ретінде білімгерлермен өзара әрекеттестікке
бағдарланған және оқу іс-әрекетін басқаруды іске
асырушы электронды оқыту орталары аталады.
Олардың қатарында электронды интербелсенді
білім беру ресурстарын атауға болады: оқу пре-
зентациялары, электронды оқулықтар, оқытушы
бағдарламалар, тесттер, жаттықтырушылар, вир-
туальды әлем және зертханалар, интербелсенді
плакаттар, компьютерлік модельдер және т.б.
Қазіргі кезде білім беру саласы мамандары
тарапынан көптеген электронды білім беру ре-
сурстары жасалып, білім беру процесінде қолда-
нылуда. Олардың көпшілігі мәтіндік құжаттар,
презентациялар, графикалық құжаттар, слайдшо-
улар, әуесқой түсірілімдегі видео сабақтар, элек-
тронды оқулықтар.
Ақпараттық-телекоммуникациялық техноло-
гиялардың дамуы барысында оқулықтардың (оқу
құралдарының) да жасалу форматтарында даму
үрдісі байқалуда.
1. Электронды оқулық (электронды ба-
сылым, мультимедиалық оқулық).
Жоғары оқу орнында білім беруге арналған
электронды оқулық, электронды оқу құралдарын
құру бірнеше мамандардың қатысуымен жүр-
гізілетін кешенді жұмыс. Электронды оқулықтар-
ды/оқу құралдарын жасақтау бойынша қазіргі
кезде отандық педагогика саласында қомақты
ғылыми негізделген тәжірибелер жинақталып,
электронды оқулық/оқу құралдарына қойылатын
талаптар жүйеленген. Бұл бағытта біз ағылшын
тілі, педагогика, экология саласы мамандарымен
бірлесе электронды оқу құралдарын жасап, оқу
үдерісінде табысты қолданудамыз.
Атап айтқанда, ағылшын тілін кәсіби бағытта
оқытуға арналған Aғылшын тiлi(«Инжeнepиядaғы
бiлiм, ғылым жәнe тexнoлoгиялap» элeктpoндық
oқу құpaлы, Aғылшын тiлi («Экoлoгияны aғыл-
шын тiлiндe зepттeймiз») элeктpoндық oқу құpaл-
дары.
Сонымен қатар, кәсіби пәндерді оқытуға ар-
налған «Элeктpoтexникaлық жұмыcтap» элeк-
тpoндық oқу құpaлы, Экологиядағы математи-
калық модельдеу элeктpoндық oқу құpaлдары.
Бүгінгі таңда аталған электронды оқу құралда-
рына Қазақстан Республикасы Әдiлeт миниcтpлi-
гiнiң зияткepлiк мeншiк құқығы кoмитeтiтара-
пынан Зияткерлік меншік объектісін мeмлeкeттiк
тipкeу туpaлы куәлiктер алынған.
Дегенмен, электронды оқулықтардың/оқу
құралдарыныңкелесі кемшіліктерін атау орынды:
-
мазмұнын ұдайы жаңартудың іске асы-
рылмауы.Электронды оқулық мазмұнын жаңарту
оның жұмыс файлы құрылымын өзгертуді, оны
қайта жариялауды талап етеді. Бұл өз кезегінде
айтарлықтай уақытты қажет етеді;
-
білімгерлер (пайдаланушылар) тара-
пынан пікір білдіру, орындалған тапсырмалар,
тапсырылған тесттер нәтижелерін автоматты түр-
де оқытушыға жолдау мүмкіндігінің болмауы;
-
білімгерлер арасында оқу материалдарын
әлеуметтік желілер аясында өзара талқылаулар-
дың мүмкін болмауы және т.б.
Электронды оқулықтардың жоғарыда аталған
кемшіліктерін жою құралы ретінде Smart- оқу-
лықтарды атауға болады.
2. Smart-оқулық (технологиялық иннова-
циялар мен Интернет ресурстарды пайдалану
негізінде жасалып, қолданылатын және жаңар-
тылатын, кез-келген жерде кез-келген уақытта
оқытуды қолдау функциялары мен түрлі ре-
сурстарға сілтемелермен пәндік аумақтағы білім-
дерді жүйелі мазмұндау мүмкіндігі бар кешенді
оқу материалы (негізгі элементтері: анимациялық
контент, видеоконтент, eStream (ағындық видео),
TYPO-графика, 3D-графика) [6].
164
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
Кесте 1. Оқулықтардың дамуы эволюциясы
Мүмкіндіктер
Баспа оқулығы Электронды оқулық Smart-оқулық
Сапалы кәсіби контент
+
+
+
Практикаға бағдарланған
графикалық
+
+
+
аудио, видео элементтермен
+
+
толықтырылуы
Жеке оқыту траекториясы
+
+
Оқытушымен интербелсенді өзара
іс-әрекет мүмкіндігінің болуы
+
+
Тестілеудің кіріктірілген жүйесі
+
+
Контентке комментарий жазу жүйесі
+
+
Контентті бағалау жүйесі
+
+
Әлеуметтік медиамен екіжақты кірігу
+
Өзіндік толығу және өзектілік мүмкіндігі
+
Маман практиктермен онлайн кеңестер
+
Практикалық жұмысты модельдеу
+
«Оқушы-оқушы» жүйесіндегі тексеру
+
Smart- оқулықтарды құру барысында білім-
гер-оқытушы, білімгер-білімгер жүйесіндегі ин-
тербелсенді әрекеттің іске асырылуына үлкен мән
беріледі. Сонымен қатар, білімді бағалаудың, оқу-
лық сапасы, ұсынылатын ақпарат туралы, тапсыр-
малар мен жобаларды орындаудағы талқылауларды
ашық түрде іске асыруға қол жеткізіледі. Демек,
Smart- оқулықтарды құруда білім беру контентін
әлеуметті желіліермен кіріктіре қарастыру орынды.
Осы орайда, жоғары оқу орнының білім беру
контентін әлеуметтік желілермен кіріктіруді пәнді
және жетекші оқытушыны таңдау, білімгерлердің
LMS Moodle жүйесінде тіркелуі, оқытушы тара-
пынан кіші топтар мен топтарға арналған пәндік
тапсырмаларды жасақтау және әлеуметтік желіде
орналастыруы арқылы іске асыруға болады [7].
Сондай-ақ, оқытушы тапсырмалармен қатар
пән мазмұнын меңгеруге қажетті деп анықтаған
Интернет желісіндегі ақпарат көздеріне (аудио, ви-
део файлдарға, мерзімдік ақпараттарға) сілтемелер
де ұсына алады.
Бұл үшін Google жәнеВконтактеәлеуметтік
желісінде білімгерлерде аккаунттар болуы, Вкон-
такте әлеуметтік желісінде оқытушы ашқан топта
тіркелуі, GoogleDocs-та тапсырмаларды орындау
есебін құруы, оқытушыға есеп орналасқан сілте-
мені жолдауы жеткілікті. Бұл сілтеме оқытушымен
қатар басқа білімгерлер үшін де қолжетімді бола-
ды. Білімгерлер тарапынан ұсынылған оқу тапсы-
рмаларын орындау нәтижелері ашық талқылануы
тиіс. Осы орайда, білімгерлердің кәсіби комму-
никациялық даярлығын қалыптастыруға ықпал
ету мақсатында білімгерлерге өзге білімгерлер
тарапынан жолданған тапсырмалардың орында-
луына пікір білдіру (комментарий жазу) талабы
қойылуы тиіс. Осы арада білімгерлерге бір-бірінің
жұмыс нәтижелеріне пікір жазудағы кәсіби мәде-
ниет, әдептілік, пікірлерді сауатты құрастыра білу,
пәндік терминдерді орынды қолдану талаптары
ескертілуі тиіс. Сондай-ақ, пікірлердегі сөйлем,
сөз санына да белгілі бір деңгейде талаптар қоюға
болады.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Коротаева, Е. В. Педагогика взаимодействий: проблемы и поиск решений. Педагогическое образование и наука.
2014. № 1. С. 45-50.
2. Осин, А. В. Мультимедиа в образовании: контекст информатизации. Научно-методическое издание - Москва:
РИТМ, 2005.- 320 с.
3. Дырдина, Е. В. Информационно-коммуникационные технологии в компетентностно-ориентированном образо-
вании: учебно-методическое пособие / Е.В. Дырдина, В.В. Запорожко, А.В. Кирьякова. – Оренбург, 2012. – 227 с.
4. Красильникова, В. А. Использование информационных и коммуникационных технологий в образовании: учебное
пособие / В.А. Красильникова; Оренбургский гос. ун-т. - 2-е изд. перераб. и дополн. - Оренбург: ОГУ, 2012. - 291 с.
5. Нұрғалиева Г.К., Есжанов А.Е. Білім беруді ақпараттандыру саласындағы терминдер мен оның анықтамала-
рының қазақ тіліндегі педагогикалық сөздігі . – НЦИ, Алматы. – 64 с.
6. Smart-обучение в системе повышения квалификации педагогов: Методическое пособие. Составители: А.С.Тен,
Е.М.Кушкарбаев, Г.Ш.Бектыбаева, Н.В.Цой, М.К.Умербеков, Н.А.Филинова, Д.Д.Ускенбаев, Д.Т.Омаров, .К.Дускалиев,
Г.С.Жарылгамысова - Алматы: АОО НЦПК «Өрлеу», 2014-112 с.
7. Куклев, В.А. Эргономические основы безопасности и комфорта персонала: учебно-практическое пособие / В.А.
Куклев, Э.Б. Ходжамуратова; Ульян. гос. техн. ун-т. – Ульяновск: УлГТУ, 2014. – 272 с.
165
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
Раимбекова Алия Ануархановна
к.филол.н., доцент Казахского национального университета им. аль-Фараби,
+7 701 468 99 06, raimbekova@yandex.ru
Койшыбаева Гульмира Сайлаубаевна
к.филол.н., доцент Казахского национального университета им. аль-Фараби,
87071894747, gulmira.koyshybaeva.84@mail.ru
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ НАГЛЯДНОГО ПРОЕКТИРОВАНИЯ
В ПРОЦЕССЕ ИЗУЧЕНИЯ ИНОСТРАННОГО ЯЗЫКА
Резюме. В статье рассматривается использование в учебном процессе метода наглядного моделирования, ко-
торое позволяет преподавателю переосмыслить цели образования, переориентировать свою профессиональную де-
ятельность на достижение конечного результата каждого этапа урока отдельно взятым студентом. Преподава-
тель при проектировании данной образовательной среды сам определяет цель развития учащегося, стараясь учесть
индивидуальность каждого, не предъявляет цель в явном виде, а концентрирует внимание на способах организации
самостоятельной активности для ее достижения.
Данная модель образовательного процесса позволяет четко планировать, контролировать и отслеживать про-
цесс обучения и усвоения иностранного языка, облегчает и ускоряет процесс запоминания и усвоения материала, фор-
мирует приемы самостоятельной работы студента, что свидетельствует об актуальности использования метода
наглядного моделирования в работе с иностранными студентами.
Ключевые слова: наглядное моделирование, модельные схемы, визуализация, механизм, проектирование.
Түйін. Мақалада оқытушыға оқу үдерісінде білім берудің мақсатын өзгеше етіп құруға, студент үшін таңдап
алынған сабақта соңғы нәтижеге жетуде өзінің кәсіби қызметін қайта бағдарлауға мүмкіндік беретін көрнекі түр-
де үлгілеу әдісінің қолданылуы қарастырылады.
Оқытушы бұл әдісті берілген білім беру ортасында жобалау үшін оқушылардың даму мақсатын әрбір студент-
тің жеке ерекшелігін ескере отырып өзі анықтайды, мұнда ол мақсатты айқын түрде көрсетпейді, оған жету үшін
жеке белсенділікті ұйымдастыру қабілетіне ерекше көңіл бөледі.
Білім беру үдерісінің бұл үлгісі оқыту үдерісі мен шет тілін меңгеруді нақты жоспарлауға, оны бақылауға, қа-
дағалауға мүмкіндік береді, материалды оңай есте сақтау мен меңгеруді жеңілдетеді, студенттердің өз бетінше
жұмыс істеу әдістерін қалыптастырып, шетелдік студенттер арасында көрнекі үлгілеу әдісінің қолданылуы өзекті
екендігінің куәсі бола алады.
Тірек сөздер: көрнекі үлгілеу, үлгілік сызбалар, визуалдау, механизм, жобалау.
Resume. In the article use in educational process of evident modeling method which allows the teacher to rethink the
education purposes, to reorient the professional activity on achievement of the end result of each stage of the lesson by
separately taken student is considered. The teacher at design of this educational environment itself defines the purpose of
development of the pupil, trying to consider identity of everyone, and concentrates attention on ways of the organization of
independent activity for achievement the final purpose in an explicit form.
This model of educational process allows planning, controlling and tracing accurately process of training and assimilation
of foreign language, facilitates and accelerates process of storing and digestion of material, forms methods of independent
work of the student that testifies to relevance of use of the method of evident modeling in work with foreign students.
Key words: visual modeling, model schemes, visualization, mechanism, design.
Инновационные технологии – это система ме-
тодов, способов, приемов обучения, образователь-
ных средств, направленных на достижение пози-
тивного результата за счет динамичных изменений
в личностном развитии учащегося в современных
условиях. Они сочетают прогрессивные креатив-
ные технологии, доказавшие свою эффективность
в процессе педагогической деятельности.
В современных образовательных технологиях
передача знаний идёт в форме постоянного реше-
ния проблем. В настоящее время существуют раз-
ные программы и технологии, где предполагается
обучение составлению различных моделей для
развития устной и письменной речи. Одной из та-
ких программ является метод наглядного модели-
рования при обучении языку. В реальном учебном
процессе технология дифференцированного обуче-
ния – это способ реализации содержания обучения,
предусмотренного учебными программами, пред-
ставляющими систему форм, методов и средств
обучения, обеспечивающих наиболее эффективное
достижение, поставленных целей.
Также данную технологию часто называют
«трехмерной методической системой обучения»
[1]. Здесь «трехмерность» означает наличие мно-
гоуровневости, иерархии, т.е. вертикали (высоты)
относительно каждого из его компонентов (цели,
содержание, методы, формы и средства обучения).
Педагогическая технология характеризируется
тем, что цели обучения характеризуются через ре-
зультаты обучения, выраженные в действиях уча-
щихся, которые можно точно опознать и измерить.
Данная технология основывается на изучении
и понимании языковой системы. Педагог изучает
166
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
особенности обучающихся при помощи наблюде-
ния, делает соответствующие заметки в виде карт
индивидуального восприятия иностранного языка.
На основе длительного сбора информации препо-
даватель отмечает достижения студента.
В схеме содержания карты прослеживается
уровень зрелости нервных процессов, умствен-
ное развитие, в которое входит: внимание, память,
мышление. Отдельное место отводится речевому
развитию: звуковая сторона речи, смысловая сто-
рона речи – а это развитие устной речи, активи-
зация словаря, грамматического строя речи. При
использовании данного метода строится принцип:
играя – развиваем – обучаем – воспитываем.
К моменту начала изучения иностранного языка
студент уже обладает определенным опытом, пред-
ставляющим скорее его потенциал. К тому, чтобы
реализовать этот потенциал в обучении, призвана
данная технология, основанная на применении
различных развивающих методик. В них сочета-
ются все основные аспекты гармоничного разви-
тия и расширения словарного запаса и повышения
уровня владения языком. В таких поуровневых за-
даниях взаимосвязаны знания и эмоции, внешние
и внутренние действия, активность может быть как
индивидуальная, так и групповая.
Все развивающие задания, построенные по
системе уровневой сложности, подразумевают со-
вместные действия преподавателя и студента. Пре-
подаватель при помощи данной технологии стиму-
лирует интерес к обучению. Все задания строятся
по определенным правилам, причём правила под-
разделяются на две группы. Первая группа – это
как действовать с данными схемами-клише, пред-
усматривающими последовательность и темп вос-
произведения и построения фразы и текста. Вторая
группа – это правила общения. В такой форме сту-
денту легче осознать новые грамматические фор-
мы, быть более организованным и собранным.
Задания каждого этапа обязательно должны со-
ответствовать не только языковому уровню студен-
та, но и возможностям конкретного обучающегося,
так как у каждого студента свой путь развития. Не-
допустимо «перепрыгивание» через уровни владе-
ния языком. Задания должны идти от простого к
более сложному. В таких развивающих заданиях,
при соответствующей лингвистической подготов-
ке со стороны преподавателя, студент может само-
стоятельно двигаться вперёд. Ему могут быть под
силу даже такие задания, с которыми не каждый
преподаватель справится.
Развивающие задания будут бессмысленны,
если они не опираются на тот потенциал, которым
владеет студент, с учетом того, что на каждом линг-
вистическом уровне задания постепенно услож-
няются и видоизменяются. При этом в процессе
двустороннего обучения и сотрудничества недо-
пустимо какое-либо принуждение, коммуникация
строится на заинтересованности.
Качество знаний учащихся во многом определя-
ется их интересом к предмету. Интерес к предмету
можно развивать в различных видах деятельности,
применяемых на занятиях, совершенствуя методы
и формы работы. Поскольку практическое занятие
– это одна из основных форм обучения, нельзя не-
дооценивать его возможности в развитии познава-
тельного интереса учащихся. Стремясь сделать об-
учение более интересным, преподаватели все чаще
стараются применять элементы разнообразных ин-
тересных для них технологий.
Использование в учебном процессе новейших
педагогических технологий на сегодня являются
актуальной проблемой. Системное использование
метода наглядного моделирования в учебном про-
цессе позволяет преподавателю переосмыслить
цели образования, переориентировать свою про-
фессиональную деятельность на достижение ко-
нечного результата каждого этапа урока отдельно
взятым студентом.
Преподаватель при проектировании данной об-
разовательной среды сам определяет цель разви-
тия учащегося, стараясь учесть индивидуальность
каждого, не предъявляет цель в явном виде, а кон-
центрирует внимание на способах организации са-
мостоятельной активности для ее достижения.
Данная педагогическая технология имеет одно
несравненное преимущество, характеризующее ее
в большей степени как авторитарную модель, т. к.
только данная модель образовательного процесса
позволяет четко планировать, контролировать и
отслеживать процесс развития учащихся. Об этом
свидетельствует наличие многочисленных оценоч-
ных ведомостей и индивидуальных мониторин-
говых таблиц развития каждого отдельно взятого
учащегося и всей группы в целом.
Концептуальный подход к построению дан-
ной педагогической технологии имеет прочную
психолого-педагогическую основу, исходящую, в
частности, из психологических утверждений С. Л.
Рубинштейна о включении объекта мысли в новые
связи в процессе мышления и тем самым выявле-
ния в нем новых свойств, приводящих к изобрете-
ниям и открытиям [2].
Другой психологической основой технологии
является теория Л. С. Выготского о переходе в про-
цессе обучения умственного развития учащегося
из зоны «актуального развития» к зоне «ближай-
шего развития», которое может быть осуществлено
на основе деятельности, переходящей от репродук-
тивного уровня к продуктивному [3].
Эти уровни деятельности обеспечивают разные
уровни усвоения учебного материала учащимися.
В. П. Беспалько уровни усвоения учебного мате-
риала делит на 4 вида: ученический, алгоритмиче-
ский, эвристический и творческий [4].
167
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
В развивающих поуровневых заданиях просле-
живается один из основных принципов обучения
– от простого к сложному. Используемые тексты
очень разнообразны по своему содержанию и, кро-
ме того, их выполнение и совместное составление
не терпит принуждения и создает атмосферу сво-
бодного и радостного творчества. Например, зада-
ния для обучения чтению, развитию логического
мышления, памяти, поуровневые задания, включа-
ющие сюжетно – дидактические видеофильмы и
слайды, игры – инсценировки, театрально – игро-
вая деятельность, пальчиковый театр.
Данная система наглядного проектирования
представляет собой процесс поэтапного включе-
ния студента в деятельность обучающегося и по-
степенного усложнения образовательного матери-
ала. Также необходимо отметить использование
данного метода в создании образовательных про-
ектов. В основе любого проекта лежит проблема,
для решения которой необходим исследователь-
ский поиск в различных направлениях, результа-
ты которого обобщаются и объединяются в одно
целое. Разработку тематических проектов можно
связать с использованием модели «трёх вопросов»
- суть этой модели заключается в том, что педагог
задаёт учащимся три вопроса:
• Что мы знаем?
• Что мы хотим узнать, и как мы это будем де-
лать?
• Что мы узнали?
Все эти задания и методы направлены на раз-
витие устной и письменной речи иностранного
студента, так как любая из них требует изучения
правил, запоминания текстового сопровождения,
выполнение движений по тексту. Данная модель
позволяет иностранным студентам легко запом-
нить информацию и применять её в практической
деятельности. Такие задания-схемы особенно эф-
фективны при пересказе, составлении рассказов,
заучивании стихотворений. Данный метод нагляд-
ного моделирования помогает студенту зрительно
представить абстрактные понятия (звук, слово,
предложение, текст), научиться работать с ними.
Это особенно важно для иностранцев, поскольку
мыслительные задачи у них решаются с преобла-
дающей ролью внешних средств, наглядный мате-
риал усваивается лучше вербального.
Научные исследования и практика подтвер-
ждают, что именно наглядные модели являются
той формой выделения и обозначения отношений,
которая доступна студентам в иностранной ауди-
тории. Ученые также отмечают, что использова-
ние заместителей и наглядных моделей развивает
лингвистические возможности обучающихся.
Все мы знаем, как трудно бывает иностранцу
построить связный рассказ, даже просто переска-
зать знакомый текст. Дело тут не только в уровне
владения языком. Студентов часто сбивают де-
тали произведения, которые на их взгляд показа-
лись наиболее важными, и они могут повторить
их неоднократно, забывая о дальнейшем развитии
событий. А ведь основное для рассказчика – это
передать сюжет произведения, быть понятым дру-
гим человеком, а не просто выразить свои чувства.
Иными словами, студент должен научиться выде-
лять самое главное в незнакомом тексте, изобилу-
ющем новыми словами и выражениями, последо-
вательно излагать основные действия и события.
Использование данных модельных схем, вклю-
чающих в себя схематичное изображение предме-
та или события широко используются в образова-
тельной деятельности: это макеты, чертежи, карты,
планы и графики. В области развития мышления
основным является овладение действиями нагляд-
ного моделирования. Моделирование рассматрива-
ется как совместная деятельность преподавателя
и студента по построению, выбору и конструиро-
ванию моделей. Основная цель визуального про-
ектирования – обеспечить успешное освоение
обучающимися знаний об особенностях объектов
природы, окружающем мире, их структуре, связях
и отношениях, существующих между ними. Про-
ектирование основано на принципе замещения
реальных предметов, предметами, схематично
изображенными или знаками. Модель даёт воз-
можность создать образ наиболее существенных
сторон объекта и отвлечься от несущественных в
данном конкретном случае.
По мере осознания студентами способа заме-
щения признаков, связей между реальными объек-
тами, их моделями становится возможным привле-
кать студентов к совместному с преподавателем, а
затем и к собственному моделированию.
Любое проектирование начинается с простого
замещения предметов, ведущего к использованию
символов и знаков. Именно наглядные модели
наиболее применимы и для занятий с иностран-
ными студентами, потому, что иностранцу намно-
го легче представить предмет, выявить отношения
между предметами, их связями, видя их зрительно,
а часто принимая участие в их создании.
В результате, хотелось бы отметить особую
важность и актуальность использования метода на-
глядного проектирования в работе с иностранными
студентами, которая состоит в том, что: во-первых,
использование наглядного моделирования вызы-
вает интерес к предмету и к языку, в частности;
во-вторых, использование символической анало-
гии облегчает и ускоряет процесс запоминания и
усвоения материала, формирует приемы работы с
памятью. Ведь одно из правил укрепления памяти
гласит: “Когда учишь – записывай, рисуй схемы,
диаграммы, черти графики”; в-третьих, применяя
графическую аналогию, мы учим студентов видеть
главное, систематизировать полученные знания.
168
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
Наиболее разнообразна и продуктивна работа
с наглядными модельными схемами по развитию
устной речи и творческому рассказыванию. На-
глядное проектирование достаточно распростра-
нено в различных областях научного знания, в том
числе в специальной педагогике, которая разраба-
тывает теоретические и практические аспекты об-
разования.
Литература:
1 Фрумкина P.M. Психолингвистика: Учеб. для студ. высш. учеб. заведений. – М.: Академия, 2001. – 320 с.
2 Рубинштейн С. Л. Основы общей психологии. — Составители А.В. Брушлинский, К.А. Абульханова-Славская. -
СПб.: Питер, 1991. — С. 468.
3 Выготский Л. С. Педагогическая психология. — М.: Педагогика, 1990. — 374 с.
4 Аркусова И. В. Современные педагогические технологии при обучении иностранному языку (структурно-логиче-
ские таблицы и практика применения). – М., 2010.
5\Беспалько В.П. Слагаемые педагогической технологии. – М., 1989. – 402 с.
6 Чернявская А.П., Байбородова Л.В., Харисова И.Г. Технологии педагогической деятельности. Часть I. Образова-
тельные технологии: учебное пособие/ под общ. ред. А.П.Чернявской, Л.В. Байбородовой. — Ярославль; Изд-во ЯГПУ,
2012. — 311 с.
169
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (38). 2016
УДК -373,2:821.512,122
Достарыңызбен бөлісу: |