227
165 градустан төмен болса, онда қозғалыс осы жерге жасалынады. Бұрылыстан
кейін құрбанына жақындауы және құрбанын ұстап алуы.
Бақаның секіруі үлкен
жылдамдықпен ерекшеленеді, 0,3 с
шамасында
созылады. Оның сонына дейін амфибия қозғалысына өзгерте алады, бұрылсыны,
бағытын. Кейбір бақа түрлері өз секірісін құрбанына, ағашқа немесе жапыраққа
дейін есептеп шығарады. Адамның көзі бақаның жалдам атқылаған тілін бақылап
үлгірмейді. Бұл тіл керемет құрал болып табылады, ал оның «құрылысы»
құрбаның ұстау әдісімен анықталады. Оның ойға қонымды ауызда артқы жағының
емес, ал алдыңға ұшымен және керек кезінде ауыздан шығып кетеді.
Құрбақаларға келетін болсақ, олар
осындай мықты бұлшықтарымен
қамтамасыз етілмеген, бақа сияқты да икемді емес. Олар икемсіз, тез және ұзақ
секірістерді жаса алмайды. Бұрылыс реакциясы да баяуланған. Дегенімен, кейібр
құрбақалар шыдамды түрде өз құрбаның, тосқауалда жасырынып күтіп отырады.
Жауапты жағдай кезінде олардың сезім мүшелері құрбанның жақындап келгені
туралы өабар береді, ал таудалыұ жүйесі
шынайы кординаталарды береді, осы
кезде азық іздейтін жүйенің тез бөлігі – жабысқақ тілі құрбақаның жүзеге
асырлады.
Нәтижелі аңшылықтан кейін жұтуы болады және жие алдыңғы аяқтарымен
аузын сүртуі. Егер құрбанығ мысалы жаңбырдан сулы болса және тілмен ұстап
алуы жүзеге аспаса, онда құрбақаларда бақа да сияқты «өосымша нұсқауы
болады». Осы кезде олар ауызбен қолданады және айла – шарасы құрбанымен
әдісі өзгереді. Оны ұстап алған соң, афмибия азығын алдыңғы табандарымен
итереді. Дәл солай ауыр құрбанымен болады.
Аманзондық рогаткасы,
ірі құйрықсыз қосмекенді, сондай ақ тосқауылды
стратегиясына ие, құрбаның ұзақ тосқауылдайды. Ол әжептәуір ірі жануарларды
аулайды – басқа жануарларды, кесірткілерді және тышқандарды. Осы үшін
амфибия жұмсақ топыраққа жасыруына қабілетті, жоғарыда тек көздерін
228
қалдырады, перискп сияқты.
Аңқау құрбаны жақындаған кезд, осы бақа, оған
тосқауылдап тпа береді.
Спицификалық стратегиялық аңшылығымен, адам қасындағы өмір сүретін
қосмекенділері ерекшеленеді. Олар түнде жарық қасында жиналып және
жарықпен қызықтырылған жәндіктермен қоректенеді. Осы үшін, амфибиялар
көлеңкеде жарықтанған аймағында орналасады. Бұның орындалуының басты
себебі шартты рефлекс арқасында жүре пайда болды, яғи жарық қосылған кезде,
азықтардың болуы. Қызығы,
осыған ұқсас реакциясында, бақаларды ұстау
техникасы да негізделген болатын.
Достарыңызбен бөлісу: