Педагогических работников по актюбинской области

216 

білеміз.Бҧл  істің  жемісті  болуы,  жаһандық  экономикаға  ойдағыдай  кіруі.Мҽртебеміз  кҿтеріліп,қадірдің 

артуы,ҧлы  жетістікке  жету  жолы.Қорқа  соқтап,кері  тартсақ,кҿздеген  мақсатқа  жету  қиын.Кҥші  мол,қайратты 

адамды  кҿптілділік  қайыстыра  алмайды,ал  оған  кездескен  ҽлсіз  жан  ғана  ҧшырайды.Ал  ҿзінің  ҽліне  сай 

дҽрежені  іздеген  адам  бар  кҥш  -жігерімен  ҧмтылып  бақса,  тҿменгі  сатыда  қалып  қоймайды,ҿйткені  ҽркімнің 

ҿсуіне,ізденуіне мҥмкіндігі мол. 

Бҧрынғылар  айтқан  екен:»Мақсатсыз  ілгері  аттаған  тез  шаршайды,ҿйткені  мақсатсыз  қҧлшыныс 

болмайды»,деп.Біздің  мақсат-  айқын.Ізгі  істің  шырқау  шыңы  биік.»  Кішкене  кілт  ҥлкен  сандықты  ашады»,-

дейді Расул Гамзатов .Бҧл дегенің, бала -бақшадан,бірінші сыныптан бастау алған жас ҧрпақты,полимҽдениетті 

тҧлғаны қалыптастыру. Ақылды болуға жетелейтін ҥш жол бар:біріншісі,тҽжірибе жолы- ең ащы жол, екіншісі, 

ҧқсау жолы- ең жеңіл жол,ҥшіншісі,ойлау жолы  -ең таза жол, - дейді ежелгі қытай мақалында.  Атадан балаға 

қанмен  тараған  ақылдылық,ой-  сана  ,байсалды  мінезді  тҽжірибе  мен  білім  толықтырса,тҿңірегіне  нҧр  -

шашар.Сондықтан,оқу,ҥйрену,талаптану  ҿзін  қҧрметтейтін  адамның  басты  бағыты.  «Іштен  оқып 

туған»,»білмейтіні жоқ,компьютер мен ҧялы телефонның қҧлағында ойнайды», деп, кейде мақтан етеміз. Жаны 

бар  ҽңгіме,  бала  тез  қабылдайды,тез  игеріп,  меңгеріп  жатады.  Ендеше,  бала  қабілеті  ҿте  жоғары  деген  сҿз. 

Алдыңғы қатарлы ел болам, ҽлемге ҿзімізді танытам деп, жарғақ қҧлағы жастыққа тимей,» Жаңа ҽлемдегі -жаңа 

Қазақстан»,атты  жолдауында нақты атап ҿтті. Достықтың мҽдени -экономикалық  бірлестіктің ҧйтқысы болар, 

ағылшын  тілімен  байланысты  ҿзгермек.  Ақпаратты  техниканың  дамыған  заманында  тіл  ҥйнену  еш  қиындық 

соқтырмас.  «Жігітке  жетпіс  ҿнерде  аз»,дегендей,  алдыңғы  қатарлы  елдің  қайсысын  алсаң  да,кҿп  тіл 

білген.Қазақстан  жаһандану  кезеңінде,нақты  ахуалда:»Ҥштҧғырлы  тіл»идеясы  жемісті  жҥзеге  асып,бҽсекеге 

қабілетті ҧлт болуға оңтайлы сҽтте туып отыр. Сен жиырма беске келген соң, Алтын тҧғыр ҥстінде Ақ сҧңқар 

қҧстай  тҥледің,-  деп  Бҧқар  жырау  Тҽуелсіздігіміздің  жиырма  бес  жылдығына  арнап  кеткендей,берекелі 

шаңырақтың бақытының баяндылығын жырлағандай сезіледі. 

Пайдаланғанылған әдебиеттер: 

1.

 

«Егеменді Қазақстан»,»Ана тілі»газеті,»Ақыл қалта»кітабы, 

2.

 

Ҽбіш Кекілбаевтің пікірі,ғаламтор желісі, 

3.

 

Н.Назарбаев Жолдау 2007 - 2012жыл»  

4.

 

«Тҥркістан»журналы 

 

 

ВОСПИТАНИЕ ПОЛИКУЛЬТУРНОЙ ЛИЧНОСТИ ПОСРЕДСТВОМ ПОЛИЯЗЫЧИЯ НА УРОКАХ 

АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА В СТАРШИХ КЛАССАХ 

 

Сутеева Т.А., Баймурзина А.Б., 

 учителя английского языка ОСШГ №2 Республика Казахстан, г.Актобе 

 

Современное  казахстанское  общество  сегодня  характеризуются  общественной  модернизацией  и 

стремлением к мировым интеграционным процессам, где ведущую позицию в процессе модернизации занимает 

образование.  Известно,  что  только  то  общество  может  успешно  развиваться  и  гармонично  вписаться  в  ряд 

ведущих  стран  мира,  которое  сумеет  создать  для  своих  граждан  достойные  условия  приобретения 

качественного  и  современного  образования.  Елбасымыз  Нҧрсҧлтан  Ҽбішҧлы  Назарбаевтың  «Жаңа  ҽлемдегі 

жаңа  Қазақстан»  атты  халыққа  Жолдауында:  «Білім  беру  реформасы  табысының  басты  ҿлшемі  –  тиісті  білім 

мен  білік  алған  еліміздің  кез  келген  азаматы  ҽлемнің  кез  келген  елінде  қажеткежарайтын  маман  болатындай 

деңгейге  кҿтерілу  болып  табылады.  Жолдауда:  «Біз  бҥкіл  елімізде  ҽлем-дік  стандарттар  деңгейінде  сапалы 

білім беру қызметіне қол жеткізуге тиіспіз», – делінген. Бҧл – жас ҧрпақтың ҿзгеріп отыратын ҽлемде табысты 

білім алуға деген сҧранысын қанағаттандыру, яғни бҽсекеге қабілетті ҧрпақ тҽрбиелеу мен оқыту  – білім беру 

жҥйесіндегі басты мақсат екенін кҿрсетеді. 

"...Казахстан уникален и силен своей многонациональностью. На его земле сформировалось уникальное 

поликультурное пространство… Поликультурность Казахстана – это прогрессивный фактор развития общества. 

Евразийские корни народов Казахстана  

позволяют  соединить  восточные,  азиатские,  западные,  европейские  потоки  и  создать  уникальный 

казахстанский вариант развития поликультурности". 

Modern  Kazakhstan,  being  the  multiethnic  and  polyconfessional  state,  develops  in  the  conditions  of  a 

multilingualism caused by its historical development. It causes studying of languages as one of the main indicators of 

adaptation to new socio-political and welfare realities 

Для решения этой задачи необходимо: 

1.  Способствовать  формированию  общегражданских  ценностей  личности,  активной  гражданской  позиции, 

возрождения и сохранения духовно-нравственных традиций. 

2. Воспитывать чувства уважения и патриотизма, гордости за свою Родину, учебное заведение. 

3. Воспитывать чувство толерантности, позитивной установки личности. 

4. Развивать положительное отношение к культурным ценностям казахстанского общества на основе изучения 

мировой художественной литературы. 

217 

5.  Формировать  представление  о  здоровом  образе  жизни,  привлекать  к  участию  в  культурно-спортивных 

мероприятиях 

Полилингвальное  обучение  мы понимаем  как  целенаправленный  процесс  приобщения  к  мировой 

культуре  средствами  нескольких  языков,  когда  изучаемые  языки  выступают  в  качестве  способа  постижения 

сферыспециальных  знаний,  усвоения  культурно-исторического  и  социального  опыта  различных  стран 

и народов.  Главной  целью  обучения  студентов  английскому  языку  это  развитие  поликультурной  личности, 

способной на социальное и профессиональное самоопределение, знающей историю и традиции своего народа, 

владеющей несколькими языками, способной осуществлять коммуникативно-деятельностные операции на трех 

языках во всех ситуациях, стремящейся к саморазвитию и самосовершенствованию. Сохранение  и поддержка 

полиязычия  в  каждом  государстве  на  сегодняшний  день  может  стать  решением  одной  из  главных  проблем 

современного  мира  –  согласия  и  взаимопонимания  между  людьми,  преодоления  трудностей  межэтнического 

общения и межкультурной коммуникации 

Полиязычие-  веление  времени, и отвечать  на  это явление  нужно творческим подходом, вдохновлением 

педагогов, без которых не достигнешь результата 

Прекрасную  возможность  для  использования  полиязычия  предоставляют  уроки  английского  языка. 

Данный урок проведѐн с учащимися 10-х классов с русским и казахским языком обучения. 

languages (English Procedure of the lesson 

Teacher 1 Good morning! You are welcome to our round-table discussion. The theme is ―Honesty is the Future 

of Nation‖. Let me introduce the participants of our discussion. They are the pupils of the 10-th form ―A‖ the language 

of teaching is Kazakh and the pupils of 10-th form ―B‖ the language of teaching is Russian. 

Teacher 2 Today‘s discussion is devoted to the problem of corruption, but we are to discuss this problem using 

three languages. As  we are the citizens of our country living in the early  21-st century,  we  have been educated about 

language from the time we entered school. 

Teacher 1 But much of what we learn about language in school belong more to a folk model than to an analytic 

model  of  language.  Here  are  several  aspects  of  our  folk  model  of  language.The  President  of  the  country  Nazarbayev 

N.A. offered a stage-by-stage cultural project of learning three languages. Kazakh, Russian, and English languages. 

Teacher  2  Қазақстан  Республикасы  Елбасы  Н.Ҽ.Назарбаевтың  Қазақстан  халқына  Жолдауында 

«Қазақстан халқы дҥние жҥзінде ҥштілді бірдей пайдаланатын ел ретінде кҿріну  тиіс. Бҧлар –қазақ тілі, яғни, 

мемлекеттік  тіл  орыс  тілі  –ҧлтаралық  қатынастар  тілі  жҽне  ағылшын  тілі  –ҽлемдік  экономиканың  сҽтті 

олданысындағы тілі » делінген. Осы ел басымыздын сҿздер жҿнінде не қосааласыз? 

The  pupils‘  answers:  Бҥгінгі  таңда  елімізде  «кҿптілділік»  мҽселесі  кҿкейкесті  мҽселелердің  бірі  болып 

саналады. Елбасымыз сол ҥшінде тілдердің ҥштҧғырлығын міндеттеп отыр. Қазақстанның жоғарғы мектебінде 

кҿптілділік  білімді  қалыптастыру  тенденциясы  кҽсіби  шыңдалған,  азамат  ретінде  қалыптасқан  санатты  да 

саналы тҧлғаны, кҿптілділік кадрларды дайындауды қамтамасыз етеді. Елбасы атап кҿрсеткендей, бҥгінгі таңда 

студенттердің кҿпшілігі екі не одан да кҿп тілдерді меңгерген. Сондықтан болашаққа нық сеніммен қарап қадам 

басуға ҽбден болады. Қазақстандықтар қазақ жҽне ағылшын тілдерін 2020 жылы  95 пайызға дейін меңгеретін 

болады. 

Teacher 2: What does the language mean for you? 

The pupils‘ answers: Language is the key to the knowledge and the means of communication. 

Nowadays lots of people speak 2 or more language.  

I know a man whose name is Alex Rowlings. Now he‘s studying German and Russian at Oxford University. Last 

year he was named Britain's most multilingual student, speaking 11 languages. 

Teacher 1:How many languages do you speak?  

Are you monolingual, bilingual, trilingual, multilingual, or polyglot? 

The pupils‘ answers:Let‘s start by looking at the definition first: 

Bilingual: A person using or able to use two languages especially with equal fluency (43% of world population) 

Monolingual: A person knowing only one language (40% of world population) 

Multilingual: A person who speaks more than two languages, but used often for four languages or more (3% of 

world population speak more than 4 languages) 

Polyglot:  Someone  with  a  high  degree  of  proficiency  in  several  languages  (less  than  1‰  of  world  population 

speak 5 languages fluently) 

Trilingual: A person speaking three languages fluently (13% of world population) 

The pupils‘ answers:As for me,of course I aware that I‘m not a polyglot but now I find myself trilingual, because 

I spoken Kazakh, Russian and English languages enough. I was always fascinated by languages and accents – I tried to 

mimic them all the time when I was a child. Today, my daily life is Trilingual . But ,the next year I‘m going to study in 

―China University of Petroleum ‖, so now I‘m starting to study Chinese language. I promise you, within a year I will 

master the language completely. 

Teacher 2:Кҿптілділікке анықтама бере аласыз ба? 

The pupils‘ answers:Кҿптілділік дегеніміз  – белгілі бір жағдайлар ҽсеріне байланысты бірден ҥш немесе 

одан  да  кҿп  тілде  сҿйлеу  білушілік.  Кҿптілділікті  меңгеру  деңгейі  сол  адамның  немесе  бҥтіндей  халықтың 

экономикасына, мҽдениетіне, тарихына байланысты. 

218 

The  pupils‘  answers:  Ҿркениеттің  маңызды  қоры  болып  табылатын  кҿптілділік  елімізде  мемлекеттік 

саясат  деңгейінде  жҥзеге  асуда.  Қазақстан  Республикасы  Білім  жҽне  ғылым  министрлігі  еліміздің  ертеңгі 

болашағы  жастарға  білім  мен  тҽрбие,  кҿптілділік  білім  беретін  кҽсіби  біліктілігі  жоғары  педагогтармен 

қамтамасыз ету жолында игілікті істер тындыруда. Қазақстан Республикасы білім берудің 2011–2020 жылдарға 

арналған  мемлекеттік  бағдарламаларында  ҧсынылған  тҧжырымдамасына  сҽйкес  болашақ  мамандарды 

дайындауда  базалық  пҽндер  циклындағы  шетел  тілдері  пҽні  бойынша  типтік  оқу  бағдарламасында  кредиттер 

санының ҧлғайтылғаны тіл мҽселелерін шешудегі басты қадам болып табылады. 

Teacher 2:How do you think can Kazakhstan be among the most advanced countries in the world?  

It is possible to be among advanced countries in the world, if we force the drawbacks in economy and political 

situations. And one of them is Corruption. 

Teacher 1: What is the ―corruption‖ for you? 

P: Corruption is dangerous for our society 

Pupils express their own points of view. 

Teacher 2:Unfortunately corruption took place even in ancient times. the genius of past wrote about  corruption. 

Have a look at the board and be ready to comment.   

Цитаты  великих  людей  о  коррупции  выписаны  на  доске.  Pupils  makes  comments  of  the  quotations 

suggested. 

Teacher 1: What examples of corruption did you face or hear about? 

Pupils‘  answers:  The  Kazakh  police  is  the  most  corrupt  public  state  institution  in  Kazakhstan.  Drivers  are 

accustomed to tucking money in with their documents when they are pulled over. 

It's a well- known fact, if you want to start your own business, you‘d better to pay a bribe to an official, who will 

help you to start your own business as soon as possible without visiting numerous institutions of power.  

We  heard  about  corruption  at  higher  schools  when  school  leavers  or  their  parents  gave  money  to  the  teachers 

who helped schoolchildren to enter the university. 

Every  day  in  news  on  TV  we  hear  that  officials  in  different  government  structures  steal  state  money  and  buy 

expensive cars, flats, houses abroad and other things while there are so many poor and homeless people in the country. 

Teacher 2:Thank you. We see that you are interested in what is happening around you. You know much about 

corruption in Kazakhstan .Your answer is a real proof of it. To make our discussion more vivid we suggest watching the 

video. 

1. Corruption in the system of education. – pupil‘s comments 

2. corruption in the sphere of medical service-pupil‘s comments 

3. corruption in the police- pupil‘s comments 

Pupils‘ answers: Personally I think that the  present day police  is to be  reorganized considerably. Their  wages 

should be risen at least five times, so that bribing and corruption would stop. 

Teacher 1: What recommendations can you give to tackle corruption? 

Teacher  2:Having  heard  your  answers  we  make  the  conclusion.  Everyone  should  be  honest  everywhere.  What 

proverbs about honesty do you remember?You can give the proverbs in three, Kazakh, Russian) 

Teacher 1: We want to say that the future and prosperity of our country is in your hands. We count on you! And 

we suggest you to sing a song. 

10a: 10b: Singing the song ―Count onme‖ 

 

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ САЛАСЫНДА КӚПТІЛДІЛІКТІ ЕНГІЗУДІҢ 

ЖАҒДАЙЫ МЕН ПРОБЛЕМАЛАРЫ 

 

Суюндыкова Б.С., 

«Ҿрлеу» БАҦО АҚ филиалы Ақмола облысы бойынша ПҚ БАИ кафедра аға оқытушысы 

 

Қазақ  елі  қазіргі  таңда  кҿп  ҧлтты  мемлекеттің  дҽрежесінде  бейбітшілікте,  бірліктің  берекесінде, 

татулықтың  қазанында  бірге  қайнап  жатыр.  Бір  ҥйдің  баласындай  халықтардың  достығында  шек  жоқ.  Бҧл 

туралы Елбасы Н.Ҽ.Назарбаев Қазақстан халқы ассамблеясының ХХ съезінде сҿйлеген сҿзінде: Қазақ жері 100-

ден астам ҧлтты біріктіріп отыр. «Біздің елімізде бірде-бір этнос ҿзінің тілін жоғалтқан жоқ. Біз ең кіші деген 

этникалық топтардың тілі мен мҽдениетінің де дамуына бар мҥмкіндікті жасап отырмыз. Ҽрине, осы этникалық 

кҿпшілік бір ҧлтқа айналу ҥшін ҿте мықты цемент керек. Ол –мемлекеттік тіл -қазақ тілі»-деп шегелеп берген 

болатын. [1] 

Ал енді қоғам, ҿмір бір орында тоқтап қалмайтыны баршамызға белгілі. Қазақ елі де, оның эканомикасы, 

саясаты, білімі, идеясы, мемлекеттің қажеттілігі кҥннен кҥнге дамуда. Халықтың сҧранысына қарай, халықтың 

қажеттілігіне қарай, халықтың болашағына кҿз жҥгірте отырып, заман талабы, ҽлемдік деңгейде дамуды қажет 

етіп  отыр.  Ҽлемдік  деңгейде  дамудың  бірден-бір  жолы-  ҥш  тілді  меңгеру.  Қазақстандағы  кҿпҧлтты 

халықтардың мемлекеттік тілі-қазақ тілі. [3]Мемлекеттік тілді меңгермей жатып, басқа тілді меңгеру ол да қазір 

қай  жерге  барсаңызда  толыққанды  білімді  болмай  жататындығын  жҧмыс  барысында  байқалып  жатады. 

Қазақстанда  тҧрып  туған  жердің  тілін  білмеу,  дҽстҥрін,салтын,  тарихын  білмеу,  ҽрине,  толыққанды  білімді 

219 

азаматтыққа жатпайды. А.Тойғанбаев та қазақ тілінің қоғамдағы орны туралы былай дейді: «Қазақстан халқына 

ХХІ ғасырдағы қазақ мҽдениеті ҿте қажет. [2] Ал ол тек қазақ тілінде ғана креативті»- деген ойы тоқсан ауыз 

сҿздің тобықтай тҥйіні. Қазақ тілінің креативтілігін ҽлемге таныту, ҽлемді қызықтыру, ҽлем адамдарының қазақ 

тілінде сҿйлеуіне  ынталандыратын қадамдарды жасау  қазақ елінің, Қазақстан адамдарының бірінші  міндетіне 

айналуы  елдігіміздің  бірлігі  деп  ойлаймын.  Қазақстандағы  қазіргі  білім  берудің  маңызды  бҿлігі-  осы 

ҥштҧғырлы  тілде  білім  беру.  Ол  дегенің  білім  алушылардың  басқа  ҧлттардың  мҽдениетін  білуі,ҿмір  сҥру 

салтын,  дҽстҥрін  білу,  халықтардың  рухани  қҧндылықтарын  тану,  ҿзге  ҧлттардың  мҽдени  қҧндылықтарын 

сыйлау,  қадірлеу  жҥйесі.  Қазіргі  таңда  Қазақстандағы  халықтар  ҥшін  қазақ  тілі  мен  қатар  орыс  тілі  жҽне 

ағылшын тілі де маңызды. Ел ҥшін Ежелден келе жатқан ҧлттардың достық қарым-қатынас тілі орыс тілі болып 

келді.  Орыс  тілі  қазақ  жерінде  сыйластықтың,  ынтымақтасқан  қарым-қатынас  тілі  ретінде  екінші  тіл  болып 

ҽбден қалыптасты.  

Ал  енді  ҥшінші  тіл  ағылшын  тілі  ҽлемдік  деңгейдегі  қарым-қатынастың  тілі,  мҽдениеті  дамыған,  ҿз 

тілдерін  қалыптастырып  алған  мемлекеттердің  барлығы  осы  ағылшын  тілін  меңгеріп,  осы  тіл  арқылы  басқа 

мемлекеттердің табиғатымен, тарихымен, салт-дҽстҥрімен алмасуда. Еліміз тілдің ҥштҧғырлы саясаты мҽселе-

сін  кҿтергенде  мҽдениетаралық  тілдер  тоғысында  мҽдениеттер  сҧхбаттастығы  мҽселесіне  де  айрықша  назар 

аударады. Бҧл халықтың ҿзара  тҥсінісуі мен ынтымақтастық жағдайында ҿмір сҥруі ҥшін аса  қажет ҿркениет 

талабы.  Ҽлем  мойындап  отырған  функционалдық  сауаттылықтың  негізі  де  осы  ҥш  тілді  меңгеру  арқылы 

дамитындығына  халықтың  кҿзі  жетіп  отыр  деп  ойлаймын.  Ал  білім  беру  ҧйымдары  осы  ҥштілділікті 

меңгерудің  тиімді  жолдары  мен  инновациялық  ҽдіс-тҽсілдерін  зерттеп,  анықтап  білім  беру  саласына  енгізуді 

бастап кетті. 

Ҥш  тҧғырлы  тілді  меңгеруде  туындайтын  мҽселелер  де  бар,  жоқ  емес.  Ол  мҽселелерді  атап  айтатын 

болсам: 

-

 

Оқушылар ҥшін тілді меңгерудің маңыздылығын барлық ата-аналардың тҥсіне бермеуі;  

-

 

Лауазымды қызметтегі азаматтардың ҥш тілді меңгерудің қажеттілігі неде? сҧрағына мҽн бермеуі; 

-

 

Қазақ тілін білмей жатып, басқа тілдіің қажеттілігі неде? -деген пікірлердің туындауы;  

-

 

Орыс тілінде сҿйлей аламын, ағылшын тілін білемін,қазақ тілі міндетті емес деп қарайтындардың пікірлері 

немесе қазақ тілінде сҿйлей аламын басқа тілдің маған не қажеті бар деген ойлардың бар болуы; 

Жоғарыда  айтылған  мҽселелерді  шешу  ҥшін  қазір  білім  беру  ҧйымдарында  жаңартылған  бағдарлама 

аясында  білім  алу  жҥйесі  басталды.Бҧл  жҥйе  оқушының  ҿмір  сҥруіне,  ҿмірде  биік  шыңдарға  қол  жеткізе 

алуына  демеу  болатын  мҧғалімнің  ҽдістері  мен  тҽсілдерін  ҿзгерту.  Оқушының  табыстылғын,  табысқа  ҿз 

қабілетімен  жетуіне  мҥмкіндік  беретін  мҧғалімдердің  білімін  жетілдіру.  Оқушының  оқуын  бағалау,  ҿзін-ҿзі 

бағалауы,  белгілі,  тҥсінікті  критерилерді  белгілей  отырып  мақсатқа  жетуін  қадағалау  арқылы  оқушының 

«МЕН»-і қалыптасуына, ҿмір сҥруде ҿз қажеттілігін жасай алатын, тығырықтан шығудың амалдарын тауып, ҿз 

мҽселесін шеше алатын тҧлға дайындау. Оқушы тҧлғасы бір тілмен шектелмей, ҿзінің тҧлғалық қабілетін осы 

ҥш  тілді  меңгерген  жағдайда  жҥзеге  асыра  алады.  Қазақ  елі  ҽлеммен  қарым-қатынаста  ҿмір  сҥріп  жатыр. 

Ҽлемдік деңгейде білім алу дегеніміз  де осы ҥш  тҧғырлы  тілді меңгерген жағдайда  сауатты  білім болатынын 

ҿмір дҽлелдеп отыр.  

Тілді  ҥйреніп,  тҥсініп  қолдану  ҥшін  сҿйлесімді  дамытудың  маңыздылығы  бар.  Зерттеу 

парадигмаларының  ҿзгерісі  бойынша  айтатын  болсақ,  тіл  сҿйлеу  ҥстінде  ашыла  тҥседі.  Ал  танымдық 

парадигмада тіл қабылдаумен, тҥсінумен тіл мен мҽдениетті байланыстыра оқытқанда, сҿздің немесе ҧғымның 

қалтарысындағы ҿзге ҽлем бейнесі мағынасымен тең тҥсіндіріледі. Жҽне сол қалтарыстағы мағына тіл арқылы 

жарыққа шығады. Сондықтан қазіргі кездегі негізгі оқыту тҽсілі ойлап сҿйлеу ҽрекетін дамытуға бағытталған. 

Содықтан  ҥштҧғырлы  тілді  меңгеруде  кҥнделікті  қолданып  жҥрген  дҽстҥрлі  ҽдістерді  қолданғаннан  гҿрі, 

табиғи  ҽдістердің  негізінде  тірек  сҿздерді  пайдалану,  дидактикалық  жаттығуларды  гипермҽтіндік  бағытта 

тҥсіну,  ғылыми  ҧғымдарды  фреймдік  тҧрғыда  қабылдауды  міндеттейді.  Ҥш  тҧғырлы  тілдерді  оқыту  ҥшін 

қолданылатын  ҽдістің  тиімділігі  адам  мінезіне,  ҽңгімелесудің  ҿзара  қарым-қатынасын,  тілдесімнің  негізгі 

мҽселелеріне, мазмҥнын ескеру қажет деп ойлаймын. Тілді меңгерудің тағы бір тиімді ҽдісі табиғи ҽдіс, бҧл ҽдіс 

сҿз мағынасын тҥсінуі ҥшін қолмен ҧстап, кҿзбен кҿріп, дҽмін татқан жағдайда тҥсінікті, Сҿздерді есінде сақтай 

алады,ҿмірінде  қолдана  алады.  Ҿмірде  қолданылатын,  мҽселені  шеше  алатын,  іскерлік  қарым-қатынастарды 

ҧйымдастыра  білу,  ынтымақтастық  қарым-қатынас  ҽдісі  деп  айтар  едім.  Сондықтан  қазіргі  жас  ҧрпақтың 

бойында  ҽлем  бейнесі  туралы  білімінің  болуы,  ҿзге  ел  мҽдениетінен  хабарының  болуы  басты  міндетке 

айналғаны  анық.  Ҥштҧғырлы  тілді  елімізде  дамытудың  бірден-бір  тағы  бір  табысты  жолы,  -  жас  ҧрпақтың 

келешегін  ойлау,  жағдай  жасау,  дамыту  жолдарын  жҥйелеп  қарастыру  болатын.  Сонымен  қатар  тілді 

меңгерудің  мҽселелерін  шешудің  ең  тиімді  жолы-  білім  беру  мекемесінде  жҧмыс  жасайтын  педагогтардың 

біліктілігін арттыру, қайта даярлауды қажет ету. Осы мақсатты негізге ала отырып, 2016 жылы Ақмола облысы 

бойынша  «Ҿрлеу»БҚБА  ҚД  институты  жаңартылған  білім  беру  бағдарламасы  аясында  бастауыш  сынып 

мҧғалімдері  мен  сол  бастауышқа  беретін  1349  қазақ  тілі,  орыс  тілі,  ағылшын  тілі  мҧғалімдерін  қайта 

даярлықтан ҿткізді. Даярлықтан ҿткен мҧғалімдер қыркҥйектен бастап жаңартылған бағдарлама бойынша сабақ 

жҥргізуде.  Бҧл  бағдарламадан  кҥтетін  нҽтиже  жоғарыда  айтылған  мҽселелерді  шешуге,  жетістікке  жетуге 

мҥмкіндік болды.  

Ақмола  облысы  бойынша  БҚБА  ҚД  институты  педалогтардың  білімін  жетілдіруді  ҧйымдастыруда 

ҿзіндік  ерекшелігі  бар.  Ерекшелігі-  институт  қызметкерлерінің  ынтымақтастық  қарым-қатынасы, 

220 

тыңдаушыларға  деген  жылы  лебіздері,  аудиториядағы  барлық  топтардың  бірлесіп  жҧмысқа  жҧмылдырылуы, 

тренингтерді  ҧйымдастыруда  мҧғалімдердің  белсенді  жҧмыс  жасауына  кҿмек  беру,  демеу,  бағыттау 

жҧмысының ең маңыздысы топта жиналған тыңдаущылардың қажеттіліктері мен қабілеттерін анықтап алу, оны 

дамыту,  ҿз  қабілеттерінің  арқасында  курс  мазмҧнын  қабылдауына  жағдай  жасау.  Осындай  орта  қҧрылған 

жағдайда  жаңа  бағдарлама  мазмҧнындағы  ҥштілді  меңгерудің  тиімді  жолдарының  бірі  осы  ынтымақтастық 

атмосфераның орнауында ғана тиімді болатынын тҽжірибе кҿрсетуде. Ҥш тҧғырлы тілді меңгеруде туындайтын 

мҽселелерді жоюда ата-аналар ҥшін, оқушының қабілетін дамытуда осы педагогтардың ықпалы, бағыт-бағдары, 

ҧйымдастыруы  белсенді  болуы  шарт.  Ал  педагогтарды  дайындауда  институт  кҿп  жҧмыстарды  атқаруға  тура 

келеді:  

-

 

Ҥштілді  меңгеруді  ендіру  аясында  барлық  білім  беру  ҧйымдарының  педагогтары  ҥшін  тҧжырымдамалық 

тҽсілдер бойынша стратегиялық бағыттарды ҧйымдастыру;  

-

 

сапалы білім берудің қолжетімділігін қамтамасыз ету ҥшін, ғылыми-педагогикалық негізді қалыптастыру;  

-

 

Мектепке дейінгі, орта мектептері, кҽсіби-техникалық колледждер ҥшін ағылшын тілінде оқытатын педагог 

кадрларды дайындау; 

-

 

Білім  беру  ҧйымдарының  ҧжымы  мен  мҧғалімдері  ҥшін  желілік  қауымдастықтың  ақпараттық  кеңістігін 

қҧру;  

-

 

Мҧғалімдердің  мектептегі  тҽжірибесін  жақсарту  бойынша  болашақ  білімдерін  белсендіру,  қабілеттерін 

қолдана білуіне мҥмкіндік жасау;  

-

 

Қазақстан  мектебі  оқушыларының  бҽсекеге  қабілеттілігі  мен  оқудағы  табыстылығын  дамыту  мақсатында 

мектеп  тҽжірибесінде  ҥш  тілді  ендіруде  тҥйінді  идеяларын  ендіруде  курсаралық  мониторингтерін  ҿткізу, 

ҧйымдастыру. 

Білім  берудің  барлық  деңгейлерінде  ҥштілділікті  ендіру  бойынша  педагог  қызметкерлердің  білімін 

жетілдірудің  ең  негізгі  міндеттері  мен  мақсаттарының  бірі-  Қазақстан  республикасының  ҥш  тҧғырлы  тілді 

оқытудың саясатын жҥзеге асыру.[4] 

Білім  берудің  барлық  деңгейлерінде  ҥш  тілділікті  ендіру  аясында  педагогтардың  білім  жетілдіруде 

негізгі міндеттері:  

-

 

Білім  беру  ҧйымдарында  ҥш  тілділікті  ендіру  бойынша  педагогтардың  білім  алу  мен  білім  беру  деңгейіне 

жағдай жасау;  

-

 

Білім беруде қазіргі қажеттіліктерді ескере отырып педагогтардың білім беру ҥрдісін оқу-ҽдістемелік жҽне 

ақпараттық-техникалық қҧрал-жабдықтармен қамтамасыз етуді жҥзеге асыру;  

-

 

Педагогтардың кҽсіби шеберлігін дамыту, ынталандыру қабілетінің дамуына жағдай жасау;  

-

 

Қазіргі  заман  талабына  сай  жаңа  кҽсіби  педагогикалық  біліммен,  жаңа  педагогикалық  технологиялармен 

қарулану;  

-

 

Педагогтардың білімін кҿтеруде жеке бағдарламалар жасау;  

-

 

Барлық білім беру ҧйымдарының ҥш тілділікті оқытуды жҥзеге асырудың тиімді жақтарын бағалау; 

-

 

Барлық білім беру ҧйымдарында  ҥш  тілді  білім беруді  ендіру аясында ҥздіксіз  білім беру мен жҥйелілігін 

жҥзеге асыруды ҧйымдастыру;  

-

 

Барлық педагогтар ҥшін білім беру бағдарламасының ашықтығы мен қолжетімді болуына мҥмкіндік жасау;  

-

 

Қазіргі  білім  беруді  дамыту  жҥйесін  есепке  ала  отырып,  оқу-ҽдістемелік  жҽне  ақпараттық-технологиялық 

білім беруді жҥзеге асыруда кешенді тҽсілдерді қолдану;  

-

 

Мамандарды дайындау мақсатында ҥш тілді еркін меңгеретін тілді оқытудың кҽсіби бағыттылығын дайындау. 

Ҥш тілді білім беру бағдарламасының Қазақстанда ендірілуі білім берудің жаңа модельдерін қҧру ҥшін 

ҿскелең  ҧрпақтың  жахандық  жағдайында  бҽсекеге  қабілетті  болуына  мҥмкіндік  береді.  Қазақстанда  болып 

жатқан білім беруді модернизациялау жҥйесі қазіргі нарықтық еңбектің коммуникативті-қҧзіреттіліктің, кҽсіби-

жинақылықтың,  шығармашыл  сыни  ойлайтын  мамандардың  сҧранысы.  Сондықтан  қазіргі  педагогтардың 

алдында  ең  маңызды  міндеттердің  бірі  -  ҽлемдегі  халықтардың  мҽдениетін,  салт-дҽстҥрлерін  білу,  жалпы 

адамгершілік қҧндылықтар мен ҽлемдік мҽдениетті білу бойынша білім беру ортасын қҧруда ҽлеуетті-белсенді 

тҧлғаны қалыптастыру.  

Міне,  жоғарыда  айтылған  мҽселелерді  шешуде  педагогтардың  алдында  кҿп  міндеттер  бар.  Ол  тек 

педагогтардың ғана міндеті емес, қазақ азаматының міндеті деп ойлаймын. Мҽселелерді шешеміз. Барлық қазақ 

халқының  қолынан  келетіні  белгілі.  Қандай  жағдайда  бҧл  мҽселелер  шешіледі?  Білім  беру  ҧйымдарының 

бірлесіп жҧмыс жасаған жағдайында. Аққу, Шортан һҽм шаянның ісін жасамай, бірлескен жҥйенің, бірлескен 

бірауыздылықтың  арқасында,  тҥсіністіктің,  адамгершіліктің,  жас  ҧрпақты  қолдаған  жағдайда  жаһандық 

бҽсекеге  қабілетті  бола  аламыз.  Бірлік  болған  жағдайда  нҽтиже  кҿреміз.  Бірлігі  жарасқан  Мҽңгілік  Ел 

болуымыздың маңызды жолы осы жас ҧрпақтың, педагогтардың қолында дер едім. 

жүктеу/скачать 5,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: