«Педагогика және психологияны оқыту әдістемесі» пәні бойынша дәрістер Дәріс 1



Pdf көрінісі
бет6/11
Дата29.10.2023
өлшемі335,81 Kb.
#121081
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Байланысты:
2 Дәріс Педагогика және психологияны оқыту әдістемесі 4

 
 
Дәріс 7-8 
Педагогикалық - психологиядағы жас ерекшелік және жекелік мәселелер
Дәрістің қысқаша мазмұны: 
Белгілі бір шақтық кезеңге тән анатомиялық-физиологиялық және психологиялық 
ерекшеліктерді әдетте жас ерекшеліктері деп атайды. Сондықтан педагогика және 
психология балалардың жас ерекшеліктеріндегі шираңтықты, өзгерімпаздықты 
айқындайды, тәрбиеленушінің және қоршаған ортамен жасайтын қарым-қатынастар 
жүйесіне тәуелді болатынын атап көрсетеді. Балалардың өсіп-жетілуінің бір сатысынан 
екіншісіне көшуі кездейсоқ емес. Әр жастағы кезеңге тән психологиялық 
ерекшеліктердің 
үштасуын 
жиі 
байқауға 
болады. 
Сана-сезімнің, дене күш-қуаттарының дамуы адамдардық жас ерекшеліктеріне 
байланысты. Баланың жасы өскен сайын бойлары өсіп, денелері тұлғаланып, ақыл-
саналары дамып, білімдері тереңдей бастайды. Балалардың жас ерекшелігін есепке алу, 
Оқыту мен тәрбие жүйесіндегі негізгі принциптердің бірі. Қоғамда атқаратын рөлі, 
белгілі құқығы бар адамды жеке адам деп түсінеміз. Ал, қалыптасу дегеніміз - адамның 
жеке басының дамуы мен тәрбиесінің нәтижесінде жетілуі, саналы өмір сүруге дайын 
болуы.
Жас ұрпақты қоғамдық өмірге және еңбекке араласуға дайындау міндетін іске 
асыруда, баланың жеке басын қалыптастыруға әсер ететін тәрбие, қоғамдық, әлеуметтік 
орта және тұқым қуалаушылық. перзент сүю - ата-ананың бақыты, олардың қоғам 
алдындағы табиғи борышы. Ұрпақ жалғастыру - бүкіл тіршілік дүниесінің 
эволюциялық жемісі. Адам табиғат-тан тыс өмір сүрмейді, олай болса, оның табиғи 
зақына орай дүниеге ұрпақ әкеледі. Адам өзінің баға жетпес ұрпағы үшін бар жағдайды 
жасайды. 
Тәрбие ісінде балалардың жас ерекшеліктерін ескеріп отыру қажеттігін педагогика 
ғылымы ерте кезде-ақ көрсеткен еді. Ал белгілі педагогтер Я.Коменский, Ж.Руссо 


тәрбие беру кезінде бала табиғатын, оның қабылдау, ойлау ерекшеліктерін еске алып 
отыруға 
үндеген 
болатын. 
Қазіргі педагогика және психология ғылымдары балалар мен жеткіншектердің 
дамуындағы биологиялың фактордық рөлін айрықша көрсетеді. Педагогика ғылымы 
жас ерекшеліктерін анықтауға баланың дамуын үнемі қозғалыс үрдісі ретінде 
қарастыра отырып, бұл қозғалыстан сан жағынан жинақталу, сапа жағынан елеулі 
өзгерістер болатынын алға тартады. Мәселеге бұлайша қарау балалардың дене және 
психикалық дамуының бірқатар кезеңдерін белгілеуге мүмкіндік береді. Соңғы 
жылдары симпозиумда қабылданған жас кезеңдерінің сызбасына жаңа туған баладан 
бастап жасөспірімдік шаққа дейінгі өзгерістер кіреді.
Олардың сатылары: 
1. Жаңа туған бала (туған сәттен бір-екі айға дейін) 
2. Нерестелік шақ (бір-екі айдан бір жылға дейін); 
3. Ерте сәбилік шақ (бір жастан үш жасқа дейін); 
4. Мектепке дейінгі балалық шақ (төрт жастан 7 жасқа дейін); 
5. Бастауыш мектеп жасы (7 жастан 11,12 жасқа дейін); 
6. Жеткіншек шақ (11, 12 жастан, 14, 15 жасқа дейін); 
7. Жасөспірім шақ (14,5 жарым жастан, 17 жасқа дейін). 
Тәрбие мен оқыту осы жас сатыларына сәйкес жүргізілуі керек. Өйткені, адам 
жасының табиғи негізі - жас сатылары немесе биологиялық жетілу сатылары. 
Әрбір жас шағы психикалық дамудық ерекше сапалы кезеңі болып табылады және бала 
дамуының осы кезеңдегі жеке басының өзіндік құрылымының жиынтығын 
құрастыратын көптеген өзгерістермен сипатталады. Осыған байланысты әрбір педагог-
маман орта мектеп оқушыларының жас кезеңдеріндегі ерекшеліктерге сергек те 
сезімтал көзқараспен қарап, олардың жан дүниесін түсіне білуі шарт.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет