Список литературы:
1.Программа курсов дополнительного профессионального образования для студентов
выпускных курсов высших учебных заведений, осуществляющих подготовку педагогических
кадров, разработанная на основе уровневых программ повышения квалификации
педагогических работников Республики Казахстан. Первое издание. -Центр педагогического
мастерства АОО «Назарбаев интеллектуальные школы», 2015.-41с.
2.Селевко Г.К. Энциклопедия образовательных технологий. Том I. – М.:Народное
образование, 2005.– 556с.
3.Короткова М. В. Обучающие технологии в познавательной деятельности школьников.
М.: 2003.− 203с.
4.Кукушин В.С. Теория и методика обучения. Ростов-на-Дону.: Феникс, 2005.− 474с.
5.Вяземский Е.Е., Стрелова О.Ю. Методика преподавания истории. М.: Наука, 1999.−
210с.
304
Абдиканова Балжан Аскербековна
Ғ.Мұратбаев мектеп-гимназиясы,
Жамбыл облысы, Байзақ ауданы, Сарыкемер ауылы
САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН БИОЛОГИЯНЫ
ОҚЫТУДА ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІ
АННОТАЦИЯ
Білімді даралап, саралап берудің басты бағыттарының бірі – дарынды, талантты балалар
мен жас өспірімдерді оқыту. Кейінгі кезде мұндай өзекті мəселеге əлемдік педагогикалық
қауымдастық қызығушылық танытуда. Алдыңғы қатарлы озық əдістемелердің бірі – Кембриждік
оқыту тəсілдерінде де саралап оқытуға айрықша мəн беріліп отыр. Мектепте биологияны оқыту
барысында саралап оқытудың тиімділігі көрсетілді.
Түйінді сөздер: Кембриждік оқыту, биологияны оқыту, саралап оқыту.
АННОТАЦИЯ
Одно из направлений дифференцированного и индивидуального обучения – это работа с
одаренными и талантливыми учениками. В последнее время педагогическое сообщество уделяет
особый интерес этому вопросу. Один из передовых методов обучения – методы обучения по
Кембриджской системе тоже подчеркивает важность дифференцированного обучения. В статье
также показан эффективность дифференцированного обучения биологии.
Ключевые слова: Кембриджское обучение, обучение биологии, дифференцированное
обучение.
ABSTRACT
One of the directions of the differentiated and individualized education - is to work with gifted and
talented students. Recently, pedagogical community has a special interest in this issue. One of the best
methods of teaching - learning methods of the Cambridge system also emphasizes the importance of
differentiated instruction. The article also illustrates the effectiveness of differentiated teaching biology.
Keywords: Cambridge learning, biology, differentiated instruction.
Өткен ғасырдың 30 жылдарында Америкада, ал 60 жылдарда білім беру мен оқытуда
саралау үрдісі кеңінен етек алғаны мəлім. Бұл үрдіс бүгінгі таңда Қазақстанға да келіп жетті.
Оқушылардың бейімділігін, қызығуын, үлгерімін анықтай отырып оқыту, яғни саралап
оқыту қазіргі мектептердің даму бағытына айналып отыр. Саралау – оқу мекемелерінің
түрлеріне, бір мектептің кəсіби бағдары мен өз ішіндегі ағымына жəне сыныптағы топқа
бөлінеді. Білім беруде, саралап оқытуда қарама-қайшылық та кездеседі [1].
Жалпы саралап оқыту бастауыш мектепті бітіргеннен кейін басталады. Англияның
мектептерінде, Германияның нақты училище, гимназия жəне негізгі мектептерінде, Фран-
цияның технологиялық, кəсіби жəне жалпы білім беретін лицейлерінде, гимназияларында
жəне басқа мемлекеттердің əртүрлі атақты мектептерінде саралап оқыту тəжірибелері қалып-
тасқан. Бұл оқу мекемелерінің ерекшелігі – олардың оқу бағдарламаларында. Бір мекеменің
өз ішінде саралап оқыту, əсіресе Америка мен Жапония мектептерінде кеңінен тараған [2].
Білімді даралап, саралап берудің басты бағыттарының бірі – дарынды, талантты
балалар мен жас өспірімдерді оқыту. Кейінгі кезде мұндай өзекті мəселеге əлемдік
педагогикалық қызығушылық бары байқалады. Соның бір айғағы ретінде жоғарғы қабілетті
Еуропалық ассоциация құрылды. Ассоциацияның басты мақсаты-дарынды балаларды зерт-
теу, қолдау жəне мадақтау. Мұндай саясат Қазақстанда да жүріп жатыр («Болашақ»
бағдарламасы, «Дарын» орталығы). Ғалымдардың есептеуі бойынша əрбір жас ерекшелігіне
байланысты топта 3 пайыздан 8 пайызға дейін өте талантты оқушылар болады. Бірақ,
олардың барлығы мадақтала бермейді, АҚШ-та дарынды балалардың 40 пайызы
анықталады, ал Францияда олардың 5 пайызы жоғарғы мектепке қабылданбайды.
Англияда дарынды балаларды зерттеу орталығы бар. Мұнда дарынды балалармен
жұмыс істейтін мектептер, арнаулы бөлімдер жəне тездетіп, тереңдетіп оқытатын курстар
жетерлік. Ағылшын педагогтерінің дарынды балаларды оқыту əдістемесі бойынша
диагностикалық тестілеу тəжірибелері мол.
305
Германияның Гамбург қаласында 1985 жылдан ерекше қабілетті оқушылармен
шұғылданатын қызмет орны жұмыс істейді.
Францияда 80 жылдардың ортасынан бастап кейбір бастауыш оқу мекемелерінде
талантты балаларға арналған сыныптар пайда бола бастады. 90 жылдардың басында
Страсбургте ойлау қабілеті өте жоғары балаларға арналған ерекше мектеп ашылды.
Ресей де ұлттық элитасын тəрбиелеу қажеттілігін түсінуде. 1989 жылы «Талантливые
дети» атты кешенді бағдарлама жасалды, арнаулы «Ресейлік мəдени қор» ұйымдастырылды,
қаражат бөлінді. 1996 жылы бұл қор 229 дарынды оқушыларға стипендия бөлді.
Дүние жүзінде болып жатқан мұндай құбылыстан Қазақстан да қалыс қалып отырған
жоқ. Ел Президенті Н.Ə.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында: «Біздің балаларымыз
біліктілігі жоғары мамандар болады, оларға жағдай жасау керек» делінген.
Республикада «Дарын» ғылыми-практикалық орталығы құрылған. Мақсаты – еліміздегі
талантты да дарынды балаларды тауып, сапалы білім беру көптеген авторлық мектептер,
гимназиялар, лицейлер жəне жеке меншік мектептер ашылуда.Ең таңдаулы жастар шет елге
оқуға жіберіліп тұрады. Балаларды саралап оқытуда тестік жүйе кеңінен тарап келеді. Білім
беру саласында əлемде болып жатқан үрдіске қосылуымыздың өзі егемендік алуымызбен
тікелей байланысты. Саралап оқыту идеясы əлемде 30 жылдардан басталса, Қазақстан
мектептері үшін инновациялық (жаңаша) бастамалардың оң нəтижелері аз зерттеліп отыр.
Саралап оқытудың басты бағытының бірі-толықтыра оқыту, яғни үлгерімі төмен
оқушыларға қосымша педагогикалық күш жұмсау. Толықтыра оқыту дегеніміз-
үлгермеушілікті жою мақсатында өзіндік бағдарламамен оқыту.
Жапонияда толық мəнді жалпы білім бергісі келетін ата-аналар балаларын көп тараған
мектептерден гөрі толықтыра оқытатын жеке меншік мектептерге (дзюку) береді. Мұндай
мектептер оқушылардың барлық жасына арналған. Дзюза мектебі Күншығыс елінде жылдан-
жылға кеңінен тарап келеді. Дзюзада мұғалімдік қызметті негізінен, студенттер атқарады.
Мұнда жоғарғы оқу орнына түсем деушілерге жəне бұрын оқуға түсе алмағандарға арналған
жеке меншік оқу орындары да кеңінен тараған. Онда, негізінен, алдыңғы қатарлы
университеттердің профессорлары сабақ береді. Тек қана Токионың жеке меншік оқу
орындарында жыл сайын 150 мың оқушы оқиды. Əлемде білім беру саласында даралап,
саралап оқыту үрдісінің мəні осындай.
Орыс тілін орта мектепте саралап оқыту идеясы 1998-1999 оқу жылында қолға алынды.
Мектептің басқа инновациялық мектептерден басты ерекшелігі сол, оқушыларға оқу
бітіргенше үш рет сыныптарды таңдап алуға құқық берілген. І кезең - 5 сыныпта, ІІ кезең - 8
сыныпта, ІІІ кезең -10 сыныпта. Алдын ала зерттеуге жүгінсек, шамамен оқушылардың 30
пайыздайы гимназия сыныптарын қайта таңдап алатындығы белгілі болып отыр.
Мектепшілік саралап оқытуда елеулі жетістіктерге жету үшін мынандай мақсаттар қою
керек:
- нақтылы бағдарлама жасау;
- педагогикалық ұжым білім беру мен оқытуда саралаудың теориясы мен əлем
педагогикасының іс-тəжірибесімен қаруланған болуы;
- материалдық базаның жеткілікті болуы;
Қазақстан мектептерінің осы бағытта қандай жетістіктерінің барлығы толық
зерттелмегенімен, аз-кем жұмыстар істелініп жатыр деуге толық негіз бар. Сондай-ақ
Қазақстанда білім берудің мемлекеттік емес саласы да кеңейе түсуде. Қазіргі таңда
мемлекеттік емес мектептерде 15 мың бала оқып жүр. Білім жөніндегі қызмет нарығы
құрылды, кез-келген нарық сияқты ол да бəсекелестік заңдарымен дамып келеді. «Білім
туралы» жаңа заң, «Білім» атты мемлекеттік бағдарлама, осы көкейкесті мəселе бойынша
бірқатар маңызды шешімдер қабылданды. Осы арқылы білім беру жүйесін нарық
ұстанымдарының талаптарын ескере отырып, дамытуға жаңаша жағдайлар жасалды.
Мектептерде биологиядан үздік, дарынды оқушылар бар, олардың үміт талабын, бағыт-
бағдарын дамытуда саралай оқыту-бүгінгі күннің алға қойған міндетін шешудің негізгі
жолы. Саралай оқыту 2 кезеңнен тұрады:
306
• дайындық кезеңі;
• негізгі кезең.
Дайындық кезеңдерінің басты міндеттерінің бірі – шəкірттер ішінен талантты,
дарындыларды тауып, олардың қабілеттерін дамыту, биология ғылымы бойынша білімге
құштарлығын қанағаттандырып, белсенділіктерін арттыру.
Негізгі кезең – оқушыны ынталандырған тақырыптарды айқындап, ондағы ғылыми
тақырыптарды тереңдете оқытуға назар аудару. Қазіргі кезде жарияланған бағдарламалар
ішінен оқушы талғамына сай келетін түрін таңдап алу қажет.
Таңдап алынған бағдарламаға сай əрбір пəндерге бөлінетін сағат санын пайдалы əсер
коэффициенті жоғары дəрежеге жеткізе еңбек етуді мықтап ойластырған жөн. Бұл арада
мұғалім оқулықтар, оқу құралдары, зертхана, кабинет жабдықтарын кеңінен пайдаланып,
уақытпен санаспай, шəкірт уақытын аялап, жалықпай, жауапкершілікпен еңбектенсе ғана
көздеген мақсат жүзеге асады.
Дифференциалды оқытуды жүзеге асыру үшін жүйелі түрде шəкірттерге күрделілігі
əртүрлі жұмыстарды есептеуге беріп, оған қайталанатын жауаптарына назар аударуы,
нəтижелерін арнаулы күнделік дəптерге жазу, басқа пəн мұғалімімен пікір алысып,
оқушының өзімен сырласуы, ата-ананы одақтас етіп, ынтымақтастықты арттыру істің
нəтижелі болуына мүмкіндік жасайды [3, б. 24]. Талапты, талантты шəкірттерге қосымша
тапсырма беру, əдебиеттер, есептер жинағын, оқу құралдарын ұсыну, сонымен бірге талап-
тілектеріне сай қосымша уақыт бөліп, бірлесе сынақ-тəжірибелер жасау, жаппай жасалатын
зертханалық жұмыстар даярлауда көмекке шақыру, көрнекі көрсетілетін тəжірибелерді
жасауда жəрдемдесу, біріге еңбек ету – дифференциалды оқытудың маңызды міндеті.
Сондай-ақ сыныптан тыс жұмыстарда пəндік апталықтар өткізуде негізгі көмекшілер
тағайындауға, жалпы басшылықты талапты, ұйымдастыру қабілеттері бар жас
жеткіншектерге беріп, үйрету назардан тыс қалмағаны жөн. Мұғалім оқушыларға көптеген
тамаша кештерден ең қызықтысын іріктеп алудың тəсілдерін үйретуі тиіс.
Оқыту-тəрбиелеу жұмыстарын жүргізу барысында əрбір тоқсанда оқу үлгерімдеріне
сай кейбір шəкірттерді тереңдетіліп оқытатын курсқа ауыстыру мүмкіндігін қарастырудың
шəкірттердің еңбектерінің лайықты бағаға ие болуын ойластырып, оларды жүзеге асырудың
берері аз болмаса керек.
Дифференциалды оқытуда талдап-жинақтай баяндау элементтерін пайдалану,
ұқсастықтар, қорытындылаулар, нақтылаулар, модульдеу жəне ой елегінен өткізулер арқылы
өздігінен білімдерін жетілдірулер, оқу материалын қысқаша конспектілеу, тірек конспектілер
жасау, негізгілерін ықшамдап жазу, келелі мəселелер ұстанымын пайдалану табысқа
жеткізетінін ескеру нəтижесінде шəкірттерді сенімді көмекші ете білу мен табыс көзі болып
саналады. Дарынды шəкірттерді даралауды дифференциалды оқытуға баса назар аудару –
болашақ ұрпақтың білікті маман болуына жол ашылады.
Əдебиеттер тізімі:
1. Педагогические мастерские: Франция-Россия. /Под ред. Э.С.Соколовой. -М.: Новая
школа, 1997. – 128 с.
2.Қадашева К. Жаңаша жаңғыртып оқытудың ғылыми-əдістемелік негіздері. -
Пед.ғыл.докт.дисс.авторефераты. – Алматы, 2002. – Б. 7.
3. Мұғалімге арналған нұсқаулық, «Назарбаев Зияткерлік мектебі» ДББҰ, 2012.
307
Айтжанова Галина Калтаевна
учитель швейного дела школы-интерната №4
для детей с нарушениями слуха города Кокшетау
Фазылова СалияСатемировна
магистр п.и.п., ст.преподаватель
КГУ. Ш.Уалиханова.
г. Кокшетау
МОДУЛЬНОЕ ОБУЧЕНИЕ НА УРОКАХ ШВЕЙНОГО ДЕЛА
В ШКОЛЕ ДЛЯ ДЕТЕЙ С НАРУШЕНИЯМИ СЛУХА
АННОТАЦИЯ
Өзектілігі. Модульдік технология енгізу. Шығармашылық мүмкіндіктерін іске асыру үшін
жетілдірутəсілдерін пайдалану арқылы қалыптастыру.
Түйінді сөздер: Модульдік технологиясы, əдістері, шығармашылығын қалыптастыру.
АННОТАЦИЯ
Актуальность. Внедрение модульной технологии.Использование приемов формирования у
учащихся потребности в постоянном совершенствовании, в реализации творческих возможностей.
Ключевые слова: Модульная технология, методы, творчество, формирование.
АBSTRACT
Relevance.Introduction of module technology.Use of receptions of forming at students to the
requirement in permanent perfection, in realization of creative possibilities.
Keywords:Module technology, methods, work, forming.
Выбор профессии для подростков с недостатками слуха представляет особую слож-
ность. Выпускникам специальных школ, весьма, непросто правильно и без существенных
потерь и издержек найти свою специальность, которая определила бы их последующую
трудовую деятельность.Организация и проведение производственного трудового обучения
старшеклассников одна из возможностей к выбору, своей профессии. Одним из направлений
трудовой подготовки в нашей школе является – швейное дело. На уроках, которого учащиеся
осваивают технологию пошива различных изделий и ближе знакомятся с профессиями
швейного производства.
Школьные мастерские, представляют, широкие возможности для изучения програм-
много материала, готовят учеников к самостоятельной трудовой деятельности.
В учебно-производственных мастерских школы ученики получают возможность с
самого раннеговозраста включиться в посильный труд.
Техническое оснащение и оборудование нашей швейной мастерской приближенно к
производственному швейному цеху, но и не исключенобытовое швейноеоборудование.
Поэтому девочка может комфортно себя чувствовать за работой на старой бабушкиной
швейной машинке, и не растеряться, попав в швейный цех с промышленным оборудованием.
Занятия по швейному делу строятся таким образом, чтобы на каждом последующем уроке
девочки могли закрепить ранее полученные знания и умения и в то же время приобрести
элементы новых знаний и навыков.
Одной из таких моделей обучения является модульная технология, характерная для
технологического образования. Под модульным обучением понимается такое построение со-
держания образования, когда оно собирается из логически законченных и относительно неза-
висимых элементов (блоков и модулей), которые могут изучаться как независимо, так и
интегрировано. Модульный подход к обучению предполагает учёт индивидуальных особен-
ностей личности, а также её активность в процессе обучения, способствует сохранению
здоровья учащихся.
Внедрение модульной технологии становится актуальным, так как используемые
приемы создают условия для формирования у учащихся потребности в постоянном совер-
шенствовании, в реализации творческих возможностей.
308
Принцип модульности предполагает цельность и завершенность, полноту и логичность
построения единиц учебного материала в виде блоков модулей, внутри которых учебный
материал структурируется в виде системы учебных элементов. Главное предназначение
модуля – развивать мышление, осознание человека. Данная технология позволяет:
•
освободиться учителю от чисто информационной функции в пользу консульта-
ционно-координирующей;
•
создать условия для совместного выбора педагогами и учащимися оптимального
пути обучения;
•
формировать умения самостоятельного учения;
•
развивать рефлексивные способности учащихся.
Модульная технология преобразует образовательный процесс так, что ученик
самостоятельно (полностью или частично) обучается по целевой индивидуализированной
программе.
Сердцевина модульного обучения – учебный модуль, который включает:
•
законченный блок информации;
•
целевую программу действий ученика;
•
рекомендации учителя по ее успешной реализации.
Принципиальные отличия модульного обучения от других систем обучения состоят в
следующем:
•
содержание обучения представляется в законченных самостоятельных комплексах,
усвоение которых осуществляется в соответствии с поставленной целью.
•
изменяется форма общения учителя с учащимися. Оно осуществляется через модули,
где учитель выступает в качестве консультанта – координатора ученик работает максимум
времени самостоятельно, учится целеполаганию, самопланированию, самоорганизации и
самоконтролю.
Модульное обучение базируется на деятельностном принципе, поэтому учебное содер-
жание усваивается осознанно, поскольку становится предметом активных действий школь-
ника.
Модульная технология строится на идеях развивающего обучения: школьник выполня-
ет задание с дозированной помощью учителя или одноклассников, он находится в зоне сво-
его ближайшего развития. То, что сегодня он делает с помощью других, завтра сможет сам.
Четкость и логичность действий, активность и самостоятельность учащегося, само-
контроль и взаимоконтроль – черты присущие технологии модульного обучения.
Мною разработан блок модуля для учащихся 8-го класса по теме «Изготовление
швейного изделия».
Учебный материал блока «Проектирование и изготовление одежды», предназначенный
для учащихся 8-х классов, расположен в логической последовательности данной темы.
Основные понятия блока связаны структурной схемой и имеют определения. Каждый модуль
имеет связь с остальными и, переходя к следующему модулю, учащиеся всегда знают его
место в изучении всего блока. Комплект модулей предполагает изучение данной темы с пер-
вого урока и до сдачи готового изделия. Модули содержат большое число учебных элементов,
к которым прилагаются комплект инструкционных карт. Поэтому они должны изучаться
поэтапно в соответствии с технологической последовательностью изготовления халата.
Перед началом изучения каждого модуля наши учащиеся должны ознакомиться с его
содержанием заблаговременно. В течение всей работы девочки должны иметь возможность
обращаться к нему в любое время. Удобно иметь в качестве раздаточного материала отпеча-
танные модули, собранные книжкой в пластиковой папке. Девочки в любой момент имеют
возможность взять для индивидуального пользования, как электронный вариант, так и
печатный вариант модулей. На каждую нашу ученицу имеется такая папка. При изучении
модуля следует применять такие формы работы, как: Самостоятельная работа учащихся,
работа в парах, демонстрация приемов работы, объяснение, проведение инструктажа. Допол-
нительно на уроках используются всевозможные наглядные пособия, раздаточный материал.
309
Во время изучения темы «Проектирование и изготовление одежды» раньше возникали
трудности в систематизации теоретического материала по различным темам: выполнение
расчётов на построение чертежа, конструирование, моделирование, раскрой и основной
части – технологического процесса изготовления швейного изделия.
Работа с данным блоком модулей значительно облегчает подготовку учителя к урокам;
позволяет учащимися в значительной степени самостоятельно выполнять расчёты, модели-
ровать и выполнять обработку изделия, составлять технологическую карту. При использова-
нии блочно-модульной технологии обучения у учащихся не возникают трудности при прове-
дении контроля знаний, а также помогает и при оформлении проектных работ.
Есть и минусы в данной технологии: нехватка времени у учителя для подготовки
уроков – модулей, разный уровень учебной мотивации учащихся.
Но всё-таки, следуя из опыта работы можноотметить, что данная технология имеет
большое коррекционное значение для наших учащихся, с нарушениями слуха: формируются
навыки самостоятельной работы, умения планировать свою деятельность в получении зна-
ний, используя различные источники информации. Формируются навыки оценивания собст-
венной деятельности: ответственность за качество собственного образования, мотивации в
учении. Развиваются мыслительные операции (учащиеся устанавливают причинно-следст-
венные связи, анализируют, сравнивают). Улучшается психологический микроклимат в кол-
лективе (воспитывается культура общенияучащихся, учатся слушать и слышать друг друга,
развивается диалогическая речь).
Подводя итог всему вышесказанному, следует отметить, что систематическое использо-
вание элементов модульной технологии на уроках в специальной (коррекционной) школе для
детей с нарушениями слуха способствуетформированию самостоятельности наших учащихся
старших классов на достаточном уровне, а значит и более полному, активному и сознатель-
ному усвоению учебного материала.
Достарыңызбен бөлісу: |