Пәннің тақырыбы: Қазақстандық және әлемдік психологиялық-педагогикалық ойлар тарихы
жүктеу/скачать 1,67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Адамдар айнайтын ойындар
| Эрик Берн (1910-1970). Шын есімі Леонард Бернстайн. Монреальда дәрігер отбасында дүниеге келген. 1935 жылы Макгилл университетіне қарасты Мединицалық мектепте медицина ғылымдарының докторы атағын алады.АҚШ-тағы интернатураны тәмамдағаннан кейін ол Нью-Джерсидегі Инлвудауруханасында жұмыс істейді.
1941 жылдан бастап Нью-Йорктың психоаналитикалық институтында оқиды.1943-1946 жылдары ол әскери психиатор болып істейді. Оның әйгілі еңбектерінің бірі «Психотерапиядағы трансакциялық талдау». Теорияның негізі: кез келген адам әр минут сайын ойын жағдайында тұрады дейді. Тәжірибелік қызметте мұғалімдер үшін қарым-қатынаста трансакті талдау теориясы қажет болуы мүмкін. Берн өз ойларын «Адамдар айнайтын ойындар» кітабында жүйелеген. Адамдар ойнайтын ойындар. Ойын ойнайтыт адамдар. Құрылымды талдау. Ыңғайлы болу үшін біз енді белгілі нақты адамдарды ата-ана,үлкендер және балалар деп атаймыз.Көңіл күйге байланысты дәл сол сөздер бастапқы әріптер мен жазылады: Ата-ана(А),үлкендер(Ү),бала (Б). Біз қолданып отырған ұғымдардың кейбір ерекшеліктерін атап өтейік. 1.Біз «бала сияқты» деген сөзді қолданбаймыз себебі оның жағымсыз мәні бар. Баланы суреттеу барысында «балалардың» сөзін қолданамыз. Ол рбъективті естіледі және де биологиялық тұрғыда қолданылуы мүмкін.Сәби-бұл ең қымбатты тұлға, отбасына тек бақыт, шығармашылық және тартымдылық сыйлайды. Сәби мазасыз және науқас болса оның арты жақсылыққа алып келмейді.Сол үшін дереу алдын алу шаралары қолданылуы тиіс. 2. Жоғарыда айтылған нәрселердің барлығы «кемеліне келген» не «жетілмеген» деген түсінікке ортақ дүниелер.Біз «жетілмеген» деген ұғымды қолданамыз.Кейбір адамдардың бойында «сәби» яғни балалық басым болады,бірақ сол адам бойында сол ересектің өзі де бар,оны тауып іске қосу қажет.Ал «кемелденген,жасы келген»адамға үнемі Үлкендер бақылау жасайды,бірақ олардың да бойында Сәбилік басымдылық танытса,онда жақсы нәтиже шықпайды. 3. Ата-аналар екі түрлі-тура және жанама тәсілмен әсер ете алады:Мен деген қалыптың белсенді болуы не Ата-ананың әсері ретінде көрініс табуы.Алғашқы жағдайда ол не анасының ,не әкесінің көрсеткен қылығына ұқсауы мүмкін( «Мен сияқты бол»).ал егер «жанама әсерге келетін болсақ,одан күткендей әсер болады (Мен сияқты болма;мен айтқанды орында»).Алғашқы жағдайда бала ата-анасына еліктейді,ал екінші жағдайда олардың талаптарын орындайды. 4. Бала өзін-өзі екі түрлі жағдайда көрсетуі мүмкін:үйренген Сәби немесе қалыпты Сәби ретінде.Үйренген бала ата-анасының әсерінен барлық іс-әрекеттерді өзгертеді.Ол өзін ата-аналары қай қалыпта көргісі келеді,сол қалыпта жүреді.Мысалы,баланың өз бетінше жұқмыс жасауы,оның жасына сай емес. Бала-бұл ішкі түйсіктің шығармашылықтың,ішкі себептерден пайдаа болған ерік пен қуаныштың қайнар көзі. Адам қоршаған ортамен жақсы қарым-қатынасқа түсу мақсатында қабылданған ақпаратты талдайды.Ата-ана негізгі екі қызметті жүзеге асырады,біріншісі адамбаласының өмір сүруін сақтау.Өтпелікезеңдегі балаларды тәрбиелеу кезінде жастай жетім қалған ата-ана толыққанды отбасында өскен ата-анаға қарағанда қиыншылықты көп көрген.Бұл ересектерді ешқандай пайдасы жоқ шешімді қолданудан алшақтатады,өмірлік маңызды шешімдерді ата-ананың мойнына артады. Тұлғаның үш аспектісі де адамның қалыптасып,өмір сүруіне қажет.Күнделікті тұрмыста ата-ана да,ересек те,бала да-бірдей құрметке ие жандар. жүктеу/скачать 1,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|