Пікір жазғандар: филология ғылымдарының докторы, профессор Т. Ермекова
жүктеу/скачать 4,69 Mb. Pdf көрінісі
|
Шалабай
- Бұл бет үшін навигация:
- Салалас құрмалас сөйлемдерге практикалық тапсырмалар
| Шарттас мәнді іргелес салалас
Іргелес салаластың бұл түрінде компоненттерінің мағына- ла ры өзара шарттас болып келеді. Ол әдетте екінші компонент- тегі істелген не істелуге тиіс істің шарты болып келетін бірін- ші компоненттің мынадай тұлғаларда тұруы арқылы жасалады: 1) Бірінші компоненттің баяндауышы үшінші жақтың жедел өткен шақ етістік тұлғасында тұрады. Кейде оған «екен» көмекші етістігі тіркесіп келеді де, екінші компоненттің баяндауышы үш жақтың бірінде тұрады. Мысалы: Жұрт айтты – көне береді (Б. Майлин). Құдай салды – біз көндік (Ғ.М.). Әке-шешелеріңе шын жандарың ашиды екен – өз бастарыңды адамша дұрыс алып жүре білгендерің жөн (журналдан). 2) Алғашқы компоненттің баяндауышы бұйрық райдың екінші жағында тұрады. Мысалы: Енді жіберіп көрші, құдай біледі, әкеңді танытамын (Ғ.М.). Бір ауылды ғана құртып көр – бүкіл дала көтерілсін (М. Жұмағұлов). Салалас құрмалас сөйлемдерге практикалық тапсырмалар Тақырыптың мақсаты: Салалас құрмалас сөйлемнің құр ма- лас сөйлемнің бір түрі ретіндегі өзіндік ерекшелігімен танысу, ком поненттерін байланыстыратын тілдік амал-тәсілдерді түсініп игеру, компоненттерінің мағыналық қарым-қатынасын, олар дың Қазіргі қазақ тілі 131 түрлерін анықтай білу, салалас құрмаластың зерттелу жағ да йы- мен танысу. Тақырыптың дәйектемесі: Қазақ тіл білімінде салалас құрма лас сөйлем мәселесі біршама зерттелген деп тұжырымдауға бола ды. Салалас құрмаластың өзіндік белгілері, түрлері, компо- нент терінің байланысу тәсілдері онша көп пікір алшақтығын тудыр майды. Дегенмен жалғаулықсыз құрмаластардың компо- нент тері арасындағы байланыс мәселелері, компоненттерінің мағы налық қарым-қатынастары (түрлері) тереңдей үйренуді қажет етеді. Тапсырмаларды және оған берілген жаттығуларды орындау барысында осындай қиын деген тұстарды жете талдап түсіну жағы көзделеді. жүктеу/скачать 4,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|