Фотосурет. 4.13.1: Әуезов кентінде жолдың шетінде орналасқан қоғамдық су іркуіш шүмек

Қызыл жобасының ЭӘЫБ    

4.13-тарау. 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы нұсқасы 

 

Бет 260 

 

жұмысшылары  мемлекетке  жұмыс  істейді  және  тұтас  алғанда  кенттің  қалған  халқымен 

салыстыру  бойынша  олардың  әлеуметтік-экономикалық  әл-ауқаты  жақсы;  олардың  көбі 

станцияның  қасындағы  жаңа  үйлерде  тұрады,  олар  тұрғындардың  айтуы  бойынша  кентте 

тұратындардың ең жақсысы болып саналады.   Жылдамдықты және жолаушылар пойыздарын 

қоса  алып,  Шалабай  ст.  тоқтайтын  пойыздар  Өскемен  мен  Алматы  арасында,  сондай-ақ 

Өскемен мен Астананың арасында  жүреді. 

 

Пошта  онда  пошта  жәшіктері  орнатылған  Шалабай  және  Әуезов  кенттерінің  әкімдігіне 

жеткізіледі.  Сонымен  қатар  әр  әкімдікте  пошта  қызметшісі  бар,  ол  оны  аптасына  2-3  рет 

автомобиль алып кетер және бұдан әрі Қалбатауға апарар алдында сұрыптайды. Бар деректер 

бойынша жиналған хаттарды Астанаға және Қазақстанның басқа ірі қалаларына жеткізу әдетте 

2-3 күн алады.     

 

Табиғи ресурстар мен демалыс  

 

Шалабай  және  Әуезов  кентінің  тұрғындары  бос  уақыттарының  көбін,  әсіресе,  жаздак  әуапқа 

және  қонаққа  бару  белгілі  болған  кезде  таза  ауада  өткізеді.  Далада  демалуға  балық  аулау, 

саңырауқұлақ немесе жидек жинау және аң аулау кіреді.     Далада демалуға арналған ерекше 

танымал  орын  –  бұл  Жаңааул  селосынан  алыс  емес  Әуезов  кентінен  оңтүстікке  қарай 

орналасқан  Қызыл-Су  су  қоймасы.  Қызыл-Су  күзетпен  қорғалады  және  ресми  емес 

шекаралармен  оларды  тұрғыдар  суға  шомылу  және  балық  аулау  үшін  пайдалануы  мүмкін 

орындарға,  сондай-ақ  оларға  кіруге  тыйм  салынған  орындарға  бөлінген,  неге  десең  олар 

Әуезов кентінің ауыз су су тоғанының қасында орналасқан.     

 

Балық  аулау  және  аң  аулау  үшін,  жиі  лицензиялар  мен  рұқсаттар  талап  етіледі.      Мысалы, 

аудандық биліктің айтуы бойынша балық аулауға лицензиялар  ("билеттер") тәулігіне 500 теңге 

тұрады, ал кейбір кезде жекеменшік көлде балық аулау үшін 700 теңге қосымша төлеу талап 

етіледі.   Жергілікті балықшылар тұтас алғанда жекеменшік көлде балық аулау үшін, 1000-нан 

5000 теңгеге дейін төлейміз деді.   Бұдан басқа, балықшылар балық аулау мүмкіндігі үшін 5000 

теңге  мөлшерінде    біржолғы  мүшелік  жарна  төлейді.  Балық  аулауға  арналған  орындарға 

Қызыл-су су қоймасы, Алакөл көлі және Шалабай арқылы ағатын өзендер сияқты, қолжетімді 

сулардың  көбі  кіреді.  Бұрыңғы  балықшылардың  айтуы  бойынша  Қызыл-су  өз.  ресми  түрде 

рұқсат берілген аулау маусымына дейін торлармен заңсыз аулау үшін балық  мүлде қалмады. 

Кейбір тұрғындар және де Қызыл-су өз. қыста мұз астынан балық аулаға барады.  

 

Аң  аулау  үшін  және  де  лицензия  талап  етіледі,  бірақ  аңшылар  бұдан  басқа  әр  өлтірілген 

жануар үшін салық төлейді. Жарма ауданында бұл негізінде үйректер, қояндар мен суырлар. 

Жекеменшік  қожалықтарда  аң  аулаған  кезде,  аңшылар  төлем  туралы  қожайынымен  әдетте 

өлтірілген жануар үшін 500 немесе 200 теңге деп келіседі. Жыл сайын ол қазіргі уақытта 25 000 

теңге құрайтын, аң аулауға лицензия үшін ресми алым төлеу қажет. Бұндай лицензия үйректер 

мен  қояндарды  аулау  үшін  талап  етілмейді.  Өлтірілген  жануарлар  тамаққа  және  терісін  алу 

үшін  пайдаланылады.  Аң  аулау  орындарына  Жаңааулдың  айналасындағы  және  одан  әрі 

Қызыл жобасының ЭӘЫБ    

4.13-тарау. 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы нұсқасы 

 

Бет 261 

 

оңтүстікке  қарай  Қалбатауға  дейін  аумақты  қоса алып,  Жобаның аумағынан  оңтүстікке  қарай 

ауылдық жер кіреді.    

 

Көптеген  айғақтар  мен  бақылаулар  жергілікті  тұрғындар  Жобаның  болжалды  аумағынан 

солтүстікке  қарай  Әуезов  және  Шалабай  кенттерінің  айналасындағы  далада,  сондай-ақ 

жобалық қалдықтар қоймасының ауданында жидек тереді деп дәлелдейді.    

 

Шалабай  кентінде  спорттық  құрылыстар  жергілікті  мектептің  қасында  орналасады.      Мәдени 

орталық салу жоспарланды.   Құрылысы басталды, бірақ жаһандық қаржылық дағдарыс үшін 

2008ж. тоқтатылды.   Жергілікті әкімдіктің деректері бойынша бұл орталық қазір қирады және 

оны  қайта  қалпына  келтіру  үшін  қосымша  350  миллион  теңге  керек  болады.      Шалабай 

кентінде  және  де  Кеңеспен  соғыс  ардагерлерінің  естелігіне  және  құрметіне  салынған  ІІ 

Дүниежүзілік  Соғысы  батырларының  ескерткіштері  бар.      Шалабай  кентінде  тағы  бір  ардагер 

тұрады, бірақ ол өте кедей және денсаулығы нашар.     

 

Жергілікті әкімдіктің деректері бойынша, салыстырмалы аз адамдар демалысқа барады және 

мүлде  ешкім  облыс  шегінен  тыс  немесе  шетелге  бармайды.  Бұны  отбасылардың 

сауалнамалары  да  растады.  Жергілікті  тұрғындардың  көпшілігі  "Полиметаллмен",  жеке 

алғанда, ол жыл сайын шілде айында тойланатын металлургтер күніне ұйымдастырылатын ірі 

іс-шаралар мен фестивальдерге қатысамыз деп хабарлады.  

 

Әуезов  кентінде  екі  мейрамхана  бар,  оларда  дәстүрлі  қазақ  тағамдары  беріледі.  Оның  иесі 

Семей  қ.  тұратын  екі  мейрамхананың  ең  арзанының  персоналы  негізінде  түскі  уақытта 

келушілердің саны күніне шамамен 50 адам құрадй деп хабарлады. Олардың айтуы бойынша 

соңғы  бес  жылда  келушілердің  саны  тұрақты  азайып  келеді  –  кеніш  құрылысшылары 

мейрамхананы  асхана  ретінде  пайдаланған  кезде,  2008ж.  күніне  200  адамнан.  Бүнгі  таңда 

мейрамхананың  клиенттері  –  бұл  Әуезов  кентінің  тұрғындары  немесе  кен  орындарына 

келушілер.  Сонымен  қатар  Әуезов  кентінде  екі  дәмхана  бар,  олар  кешке  бар  ретінде  қызмет 

етеді.      Ол  отбасыға  бейімделген  сол  екі  дәмханада  жұмыс  істейтін  жалпы  саны  3  адам 

дәмхана  персоналы  олардың  ауысымы  10:00-ден  18:00-ге  дейін,  ал  содан  кейін  20:00-ден 

01:00-ге  дейін  созылады  деп  хабарлады.  Олардың  айтуы  бойынша  олар  әр  күні  40  жуық 

келушілерге, олардың көпшілігі 20:00-ден кейін келетін, негізінде 25 жастан үлкен адамдарға 

қызмет  көрсетеді.  Басқа  -  "Ақмарал"  дәмханасында  -  Әуезов  кентіндегі  жалғыз  түнгі  клуб 

орналасқан.  Дәмхана  иелерінің  айтуы  бойынша  одан  кейін  зорлық  болатын,  жергілікті 

тұрғындар  мүлде  мас  болғанға  дейін  алкоголь  ішкен  кездегі  жағдайлар  сирек  болады, 

дегенмен, есірткі тұтыну жағдайлары сирек байқалады.    

 

Шалабай    кенті  мектебінің  өкілдері  оқушылар  өзенге  дейін  және  үңгірге,  жергілікті  төбелер 

бойынша  белгілі  бағдар  бойынша  серуендеуге  туристтерді  шақыру  кіретін,  өз  ауданы  үшін 

экотуризмнің  кешендік  стратегиясын  әзірледі  деп  хабарлайды.  Бүгінгі  таңда  әр  жылы  бұл 

жобада 120 "турист" – негізінде облыстың басқа мектептерінің оқушылары қатысады.   

 

Қызыл жобасының ЭӘЫБ    

4.13-тарау. 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы нұсқасы 

 

Бет 262 

 

Кенттерде  кинотеатр  жоқ  және  кейбір  тұрғындар  жақын  қалаларға  киноға  барамыз  деп 

хабарлады.  Қалбатауда  кітапхана  және  мәдени  орталық  бар,  онда  жастар  үшін  дискотекалар 

ұйымдастыралды.   

 

2014ж. бастап "Полиметалл" бірнеше әлеуметтік іс-шара ұйымдастырды, сондай-ақ жергілікті 

әлеуметтік бастамаларға қаражат салды. Бұл бастамалар төменде Кесте 4.13.1 келтірілді. 

 

 

Қызыл жобасының ЭӘЫБ    

4.13-тарау. 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы нұсқасы 

 

Бет 263 

 

Кесте 4.13.1: 2014-2015жж. Әуезов және Шалабай кенттеріндегі "Полиметаллдың" 

әлеуметтік бастамалары.

 

Іс-шара/Бастама  

Сипаты 

Жедел жәрдем автомобилі   

Әуезов  кентінің  ауруханасы  үшін  жедел  жәрдем  автомобилін  сатып 

алу     

Әуезов кентінің ауруханасы 

Балаларды  өлшеуге  арналған  электрондық  таразы  сатып  алу.  БТӨК 

жедел  жәрдем  машинасы  үшін  бензин  береді,  сондай-ақ  үй-

жайларды жөндеу үшін қаражат пен материалдар бөледі.    

Әуезов 

кентінің 

орталық 

саябағы 

Әуезов  кентінің  орталық  саябағында  алаң,  хоккей  модулі,  ағаштар 

және  соғыс  батырларының  ескерткіштері  бар.      "Полиметалл" 

саябақты қайта құруға және дамытуға қаражат бөлді.    

Хоккей модулі 

Әуезов  шешінетін  бөлмелерді  (көшпелі)  қоса  алып,  Оорталық 

саябақта  хоккей  модуліне  жабдықтар  сатып  алуға  және  оны  қайта 

құруға  демеушілік  етті.  Жазда  бұл  алаң  футбол  алаңының  қызметін 

орындайды.   

Университетке  түскен  кезде 

жергілікті 

оқушыларға 

арналған шәкіртақы. 

БТӨК  гранттары  университетте  мына  мамандықтар  бойынша 

оқуларын жалғастыратын мектеп үздіктеріне берілетін болады: тау ісі, 

геология,  металлургия,  байыту,  жобалау  және  құрылыс,  электр  және 

электр техникалық жобалау. 

"Лекотек" бағдарламасы  

Мектепте мүгедек балаларға арналған бағдарлама   

Жаңа-жылдық сыйлықтар 

2014ж. "Полиметалл" Әуезов және Шалабай кенттерінен 1000 балаға 

сыйлықтар сатып алды.   Бұл акция 2015ж. жоспарланып отыр. 

Газеттерге жазылу  

"Полиметалл"  ардагерлер,  табысы  аз  зейнеткерлер  мен  олардың 

отбасылары үшін газетке жазулыд төледі.   

Табысы  аз  отбасылары  үшін 

тұрмыстық химия. 

2014  қазан  айында  және  2015ж.  Балалары  бар  22  табысы  аз 

отбасылар  «Мейірімділік  айы»  бағдарламасының  шеңберінде  азық-

түлік пен тұрмыстық химия жиындарын алды.    

БТӨК 

қызметкерлерінің 

балалары 

үшін 

кеңсе 

тауарлары.  

2014ж.  БТӨК  қызметкерлерінің  100-ден  астам  балалары  «Мектепке 

жол»  бағдарламасының  шеңберінде  кеңсе  тауарларын  алды.    

2015ж. БТӨК қызметкерлерінің барлық балалары, сондай-ақ Шалабай 

кентінің  табысы  аз  отбасыларының  балалары  мектепке  арналған 

кеңсе тауарларды алады. 

Әуезов кентінің мектебі  

2014ж.:  Әуезов  кентінің  мектебі  үшін  интерактивті  сыныптар  үшін 

проектор, сондай-ақ парник пен мектеп автобусын (қосымша бензин) 

сатып алу. 

 

Облыстың  балалар  үйлеріне 

көмек. 

Қараша  2014ж.  "Полиметалл"  Өскемен  қаласының  балалар  үйлеріне 

көмек көрсетеді.   

 

Кәсіби  мерекелер  мен  іс-

шаралар 

"Полиметалл"  Металлургтер  күні  мен  Шахтерлер  күнінің  құррметіне 

арнаулы  мерекені  ұйымдастырады.      Жыл  сайын.  Сонымен  қатар 

Әуезов 

кентінде 

Балаларды 

қорғау 

күнін 

мерекелеу 

ұйымдастырылды. 

Спортшы 

оқушылардың 

турнирге  жол  жүруі  үшін 

демеушілік жәрдем   

Спортшылардың  бокс  пен  каратэ  бойынша  турнирге  жол  жүруі  үшін 

демеушілік жәрдем. 

Балалар 

үшін 

вокал 

конкурсы 

Жергілікті балалардың вокал конкурсында қатысу үшін Алматыға жол 

жүруі үшін демеушілік жәрдем. 

Қосымша қаржылық көмек 

Мектепке,  ауруханаға,  өрт  бөліміне,  мешітке  және  өзге  де 

мекемелерге қаржылық көмек. 

Әуезов кентіндегі балабақша  2015ж.  "Полиметалл"  жергілікті  балабақшаны  қайта  құруда 

демеушілік жәрдем көрсетуді жоспарлап отыр.    

Қызыл жобасының ЭӘЫБ    

4.13-тарау. 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы нұсқасы 

 

Бет 264 

 

ҰОС 

жеңіс 

күнінің 

70 

жылдығын мерекелеу   

2015ж. мамырда "Полиметалл" Әуезов кентінде мерекелеуге қаражат 

бөлді.   

Шалабай кентіндегі мектеп 

Шалабай  кентіндегі  мектепте  олар  соңынан    "Шалабай"  ЖШС  ара 

ұялары үшін модель болған аралардың омартасын өсіруге қаражат. 

 

4.13.2

 

Денсаулық сақтау 

 

Қазақстанда тегін денсаулық сақтауға қарамастан, ең жақсы қоғамдық ауруханалар әдетте ірі 

қалаларда  болады,  ал  денсаулық  сақтау  қызметтері  жеке  қолға  ауысып  жатыр  және  кеңес 

дәуірінен кейін жекелей болып жатыр. Нәтижесінде денсаулық сақтаудың базалық қызметтері 

азаматтардың  көпшілігі  үшін  тегін  болып  қалуына  қарамастан,  қатерлі  ісіктің  жеке  түрлерін 

қоса  алып,  мамандандырылған  дәрігерлік  жәрдем  жиі  төлемақы  үшін  және  белгілі 

мекемелерде  ғана  қолжетімді.  Тұтас  алғанда  медициналық  қызметтердің  белгілі  түрлері  

басқалары үшін жекеменшік мекемелерге төлеу қажет болса да, және де тегін көрсетіледі.  

 

Дүниежүзілік  Денсаулық  сақтау  Ұйымының  деректері  бойынша  Қазақстанның  ЖІӨ-нен% 

түріндегі  денсаулық  сақтауға  шығыстарының  жалпы  сомасы  2009-2013жж.  кезеңде  4,1%-дан 

4,3%-ға  дейін  маңызды  емес  өсті.  Сол  уақытта  халықтың  жан  басына  шаққанда  денсаулық 

сақтауға ел шығыстарының жалпы сомасы (валюталардың орташа айырбастау бағамы кезінде) 

302-ден 580 дол. дейін өсті.  АҚШ осы кезеңде. 2013ж. есептер бойынша Қазақстанның бүкіл  

халқының 25,8% 15 жастан жас болды.  Кесте  4.13.2  және  Кесте 4.13.3  Қазақстанның халқына 

қатысы бойынша денсаулық сақтау инфрақұрылымы бойынша статистика келтірілді.  

 

2013ж. Қазақстанда орташа өмір сүру ұзақтығы ерлер үшін 63 жас және әйелдер үшін 72 жас 

құрады  (кім  2012ж.  туылды  солар  үшін).  ДДСҰ  деректері  бойынша  2010  ж.  орташа  өмір  сүру 

ұзақтығы 68,6 жас құрады. Шығыс Қазақстан облысы және Жарма ауданы бойынша денсаулық 

сақтау бойынша жариыланған деректер аз.   Денсаулық сақтау саласындағы жалпы беталысы 

Әуезов (72) және Шалабай (74)кенттерінде 2012ж. жалпы өмір сүру ұзақтығы 70,45- мемлекет 

бойынша орташа көрсеткішке қарағанда, жоғары болды деп көрсетеді.  

 

БҰҰ  Қазақстанда  жеңіл  есірткіні  тұтынудың  өсуін  белгіледі.  Қазақстанда  дүниежүзілік 

деңгеймен  салыстыру  бойынша  аурулардың  деңгейі  бұрыңғыдай  төмен  болса  да 

(Дүниежүзілік Денсаулық сақтау  Ұйымының деректері бойынша),  АИТВ  қоса алып, жыныстық 

жолмен  берілетін  белгілі  инфекциялардың  таралу  жағдайлары  өсіп  келеді  деп  саналады. 

2104ж.  15049  жас  жастық  топта  АИТВ-инфекциясын  жұқтыру  деңгейі  0,234%  құрады.  2013  ж. 

осы кезеңде бұл көрсеткіш 0,217% құрады.  

 

 

 

 

 

 

 

Қызыл жобасының ЭӘЫБ    

4.13-тарау. 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы нұсқасы 

 

Бет 265 

 

Кесте 4.13.2: Қазақстанда денсаулық сақтау инфрақұрылымы бойынша жалпы 

статистика   

 

2006 

2007 

2008 

2009 

2010 

2011 

2012 

Ауруханалар / 100 мың 

7,1 

6,8 

6,6 

6,4 

6,1 

5,7 

5,5 

Жедел 

медициналық 

жәрдем 

ауруханалары / 100 мың 

5,1 

5,0 

4,9 

4,7 

4,5 

4,2 

4,1 

Алғашқы 

медициналық 

жәрдем 

мекемелері / 100 мың 

53,0 

52,8 

 

49,3 

 

 

 

Аурухана төсектерінің саны / 100 мың 

777,6 

772,1 

771,0 

761,4 

729,2 

710,5 

700,7 

Жедел 

медициналық 

жәрдем 

ауруханаларында 

аурухана 

төсектерінің саны / 100 мың 

526,0 

527,7 

528,5 

559,4 

503,1 

493,6 

455,7 

Психиатриялық 

ауруханаларда 

аурухана төсектерінің саны / 100 мың 

63,5 

62,8 

61,5 

60,3 

57,8 

56,1 

54,9 

Докторлардың саны / 100 мың 

333,8 

336,9 

334,8 

342,5 

350,3 

354,7 

349,5 

% докторов, работающих в больницах 

28,7 

28,9 

29,5 

29,3 

28,2 

28,4 

29,0 

Жалпы  тәжірибелі  дәрігерлер  /  100 

мың 

21,6 

24,2 

27,9 

26,1 

31,3 

31,1 

31,2 

Тіс дәрігерлері / 100 мың 

36,7 

36,9 

36,0 

35,7 

40,8 

39,5 

41,2 

Фармацевттер / 100 мың 

91,8 

81,7 

82,1 

76,8 

69,0 

79,8 

80,6 

Медбикелер / 100 мың 

738,8 

748,8 

718,6 

768,9 

768,8 

788,8 

804,5 

Көзі - Дүниежүзілік Денсаулық сақтау Ұйымының Өңірлік Еуропалық кеңсесі   

 

 

 

Кесте 4.13.3: 2010ж. Қазақстанның денсаулық сақтау бойынша 

жалпы статистика  

 

Туылған кезде күтілетін өмір сүру ұзақтығы (жас) 

68,60 

Есептік бала өлімі / 1000 тірі туылған (ДДСҰ) 

19,59 

Ана өлімі / 100 мың тірі туылған  

22,85 

Қан жүйесінің сырқаты, барлық жаста / 100 мың 

621,10 

Жүректің ишемиялық ауруы, барлық жаста / 100 мың 

181,33 

Ми қан айналымының бұзылуы, барлық жаста / 100 мың 

185,84 

Қатерлі ісіктер, барлық жаста / 100 мың 

157,03 

Трахея/бронхтар/өкпе қатерлі ісігі, барлық жаста / 100 мың 

27,45 

Жатыр мойнының қатерлі ісігі, барлық жаста / 100 мың 

8,79 

Әйелдер  омырауының  қатерлі  ісіктері,  барлық  жаста  /  100 

мың 

20,13 

Жарақаттанушылықтың  және  уланудың  сыртқы  факторлары, 

барлық жаста / 100 мың 

116,44 

Өз өзіне өлтіру және  дене мүщесін зақымдаушылық, барлық 

жаста / 100 мың 

22,75 

Зорлық өлім және қасақана дене жарақаты, 0-64 / 100 мың 

9,32 

Жол апаттары, барлық жаста / 100 мың 

21,29 

Көзі - Дүниежүзілік Денсаулық сақтау Ұйымының Өңірлік Еуропалық кеңсесі   

 

Шығыс Қазақстан облысында алғашқы медициналық жәрдем орталықтарының пункттері мен 

ауруханаларды қоса алып,  725 отбасылық амбулаториялар әрекет етеді.   Жарма ауданында 

11 амбулатория, 3 селолық денсаулық сақтау пункттері және 30 медициналық пункттер әрекет 

етеді. Кесте 4.13.4 - Кесте 4.13.7 аудан бойынша денсаулық сақтау  статистикасы келтірілді. 

Қызыл жобасының ЭӘЫБ    

4.13-тарау. 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы нұсқасы 

 

Бет 266 

 

 

Кесте 4.13.4: 10 мың халыққа дәрігерлердің 

саны  

 

 

2007 

2009 

2011 

2013 

ШҚО 

246 

243 

241 

240 

Өскемен 

291 

302 

194 

177 

Жарма ауданы 

2 

2 

2 

2 

Қалбатау 

2 

2 

2 

2 

Шар 

 

 

377 

405 

Шалабай 

2 

2 

2 

2 

Әуезов 

1 

1 

1 

1 

Бос орындар деректердің жоқтығын білдіреді. 

 

Кесте 4.13.5: 1000 тірі туылғанға бала өлімі   

 

2006 

2008 

2010 

2012 

Қазақстан 

13,91 

20,76 

16,58 

13,48 

Жарма ауданы 

23 

22,1 

25 

11,9 

Шар 

2 

2 

3 

3 

Шалабай 

0 

0 

0 

0 

Әуезов 

0 

0 

0 

0 

 

Кесте 4.13.6: Туберкулезбен ауратындардың жалпы 

саны  

 

2006 

2008 

2010 

2012 

Қазақстан 

 

 

 

262 787 

ШҚО 

 

1 826 

1 734 

1 410 

Жарма ауданы 

131 

121 

98 

94 

Шалабай 

2 

1 

5 

6 

Әуезов 

1 

4 

8 

8 

Бос орындар деректердің жоқтығын білдіреді. 

 

Кесте 4.13.7: Қатерлі ісікпен 

ауратындардың жалпы саны 

 

2010 

2012 

ШҚО 

3 807 

3 851 

Жарма ауданы 

 

75 

Шар 

91 

89 

Шалабай 

1 

2 

Әуезов 

3 

5 

Бос орындар деректердің жоқтығын 

білдіреді. 

 

Аудандағы және кенттердегі денсаулық сақтау 

 

Қалбатауда  –  жарма  ауданының  әкімшілік  орталығында  –  аурухана  бюджеті  кенттің  барлық 

азаматтарына  қызмет  көрсетуге  есептелген,  бірақ,  мезгіл  аурухана  селолық  жерден 

пациенттерге  көмек  көрсетеді.  Ең  таралған  ауру  –  бұл  жүрек  аурулары,  тыныс  алу 

органдарының проблемалары және автомобильдік апаттардан кейінгі  асқыну. Бұрын бұндай 

Қызыл жобасының ЭӘЫБ    

4.13-тарау. 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы нұсқасы 

 

Бет 267 

 

келісім  болса  да,  аудандық  денсаулық  сақтау  жүйесінің  және  аурухананың  БТӨК  ресми 

келісімдері жоқ.  

 

Әуезов  және  Шалабай  кенттері  тұрғындарының  ешкімінде  дара  медициналық  сақтандыру 

жоқ.      Жоба  аумағына  жақын  орналасқан  екі  медицналық  орталықтардың  бас  дәрігерлері 

(Әуезов  және  Шалабай  кенттері)  жергілікті  халық  денсаулығының  жалпы  жағдайы 

қанағаттандырарлық деп санайды.    

 

Әуезов  кентінің  аурухансында  (Фотосурет.  4.13.2-фотосуреті,  Фотосурет.  4.13.3-фотосуреті, 

және  Фотосурет.  4.13.4-фотосуреті)  жалпы  тәжірибелі  дәрігерді  (бас  дәрігер),  педиатр  мен  

гинекологты қоса алы, үш дәрігер жұмыс істейді.   Сонымен қатар ауруханада он медбике және 

күзеиші  жұмыс  істейді.      Әуезов  кентінің  бас  дәрігері  осы  кентте  өскен.  Оның  ата-анасы  бұл 

ауданға  жергелікті  мектепке  мұғалім  болып  жұмысқа  көшіп  келген.  Сонымен  қатар 

аурухананың  екі  басқа  дәрігері  және  Шалабай  кентінің  дәрігерлері  Семей  медициналық  

институтында  (қазір  ол  университет)  медициналық  білім  алды.  Дәрігерлер  аптаның  жұмыс 

күндері  9:00-ден  17:00-ге  дейін  8  сағат  жұмыс  істейді.  Демалыс  күндері  бір  дәрігер  әрқашан 

кезекшілікте.  Тұтас  алғанда  орталық    доктордың  есебі  бойынша,  оған  ғана  күніне  20  шақты 

пациент  келген  де  (ол  сомасында  жылына  5  мыңға  жуық  пациент),  жылына  10  мыңға  жуық 

пациентті  қабылдайды.  Әуезов  кентінің  ауруханасы  Солнечный  а.  қоса  алып,  бүкіл  округке 

қызмет  көрсетеді.  Сирек  жағдайларда  ауруханаға  басқа  округтердің  тұрғындары  немесе 

шетелдіктер  негізінде  шұғыл  жағдайларда  жүгінеді.  Бас  дәрігердің  айтуы  бойынша  ең  жиі 

тіркелген сырқаттар жоғары қан қысымы, жүрекпен проблемалар, суық тию және тұмау болып 

табылады. Ауыр шұғыл пациенттер Шар қ. ауруханасына жеткізіледі. 

 

Шалабай кенті әкімдігі өкілдерінің айтуы бойынша жергілікті аурухана ескі және жөндеу қажет.    

Негізінде  ол  мемлекетпен  қаржыландырылады,  бірақ  бір  жолы  БТӨК  жобасынан  бензин 

түрінде    біржолғы  жәрдем  алынды.  Шалабай  кентінің  ауруханасында  (Фотосурет.  4.13.5) 

жалғыз  дәрігер  (бас  дәрігер),  сондай-ақ  тіс  дәрігері,  зертханашы  және  алты  медбике  жұмыс 

істейді.  Дәрігер  жұмыс  күндері  9:00-ден  17:00-ге  дейін,  сондай-ақ  демалыс  күндерінің  басқа 

бөлігінде  шақыруға  барудан  басқа,  сенбіде  9-дан  12:30-ға  дейін    жұмыс  істейді.  Аурухана 

Шалабай  кентіне,  сондай-ақ  Жаңааул  селосына  және  төрт  шағын  селолық  елді  мекендерге  – 

әрқайсында  2-3  отбасыдан  -  қызмет  көрсетеді.  Шалабай  кенті  дәрігерінің  айтуы  бойынша 

кейбір кезде олардың саны суық тиюдің немесе тұмаудың жіті тарауының кезеңінде 30 дейін 

жетсе де, ол күніне 10-15 пациент қабылдайды. Пациенттерге қабылдауға жазылу керек емес – 

олар ауруханаға жай келеді және  медбике оларды белгісінің маңыздылығынан тәуелді кезек 

бойынша шақырады. Кейбір кезде, ауысым бойынша жұмыс істейтін және кенттің тұрғындары 

болып табылмайтын темір жол станциясы жұмыскерлеріне медициналық жәрдем қажет болса 

да (айына 1-2 пациент), пациенттер негізінде Шалабай кентінен және сирек басқа жерлерден. 

Шалабай  кентінде  ең  таралған  аурулардың  ішінде    артрит  пен  артроздар,  жүрек  аурулары, 

гастрит пен  панкреатит сияқты, дұрыс тамақтанбаумен байланысты проблемалар аталды.  

 

Қызыл жобасының ЭӘЫБ    

4.13-тарау. 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы нұсқасы 

 

Бет 268 

 

Әуезов кентінің ауруханасы  БТӨК-мен жылдық келісімге  қол қойылды, ол бойынша кәсіпорын 

оған енді сонымен қатар кір жуатын орны кіретін, аурухана инфрақұрылымын дамытуға және 

жөндеуге  қажет  ақшаның  бөлігін  бөледі.  2014ж.  БТӨК  6,2  миллион  теңге  бөлді,  олар 

ауоуханада  қосымша  жапсырма  салуға,  жедел  жәрдем  машинасын  сатып  алуға,  сондай-ақ 

арнаулы  медициналық  сөмкелерді,  инъекцияға  арналған  препараттарды,  дәрі-дірмектерді 

және  зембілдерді сатып алуға жұмсалды. Бұрын БТӨК құқса келісім болса да, қазіргі уақытта 

Шалабай кентінің ауруханасы үшін бұндай меморандум жоқ.  

 

Қалбатау,  Әуезов  және  Шалабай  ауруханалары  бас  дәрігерлерінің  айтуы  бойынша 

медициналық  жәрдемге  жүгіну  жиілігі  адамдардың  мінезінен  тәуелді.        Аудандық  деңгейде 

жақында  адамдардың  жәрдем  алу  үшін  жиі  жүгінуін  қамтамасыз  ететін  бағдарлама 

қабылданды.  Дәрігерлердің  айтуы  бойынша  бұл  бағдарлама  әрекетті.  Қалбатау 

ауруханасының  пацинеттері  шамамен  52%  әйелдерден  тұрады.  Әуезов  және  Шалабай 

кенттерінің бас дәрігерлері сонымен қатар екі аурухананың пациенттерінің  60% - бұл Әйелдер 

деп  хабарлайды.  Жасырақ  пационеттердің  тобы  (18  жасқа  дейін)  көпшілік  бөлігінде  5  жасқа 

дейінгі балалармен білдірілді .  

 

Жарма  ауданында  жыныстық  жолмен  берілетін  аурулар/инфекциялар  (ЖЖБА/ЖЖБИ)  сирек 

тіркеледі.  Ауыр  пациенттер  Шар  қ.  ауруханасының  гинекологиялық  бөліміне  ауыстырылады. 

Қалбатау  және  Әуезов  ауруханалары  меңгерушілерінің  айтуы  бойынша 2015ж.  бірінші  жарты 

жылдығында  тұрғындар  онымен  ауырмағандықтан  ба  не  ол  туралы  хабарлауға 

қысылғандықтан  ба,  бірде  бір  ЖЖБА  диагностикаланған  жоқ.  Екі  аурухананың  да 

меңгерушілері  бұндай  ауруларды  жасыру  жеткілікті  қиын  деп  хабарлайды,  неге  десең  әр 

пациент кешендік тексеру өтеді және қан анализін тапсырады. . Шалабай кентінің бас дәрігері 

соңғы жылы екі жағдайды  диагностикалады деп хабарлайды, оның біреуінің диагнозы  –  соз 

ауруы- Шар қ. жүргізілген қосымша анализдармен расталды.    

 

Қатерлі ісік ауруындың салыстырмалы төмен – Әуезов кентінде жылына 2-5 жағдай – болуына 

қарамастан,  жергілікті    дәрігерлер  диабет  пен  семіздік  жергілікті  тұрғындар  үшін  маңызды 

проблема  болып  бара  жатыр  деп  санайды.  АИТВ  ауруларының  жағдайлары  ауданда 

тіркелмеген, оны WAI сұрақ қойылған барлық медициналық қызметкерлер растайды.   

 

Аурухана меңгерушісінің айтуы бойынша оның тәжірибесі бойынша кеніштің белсенді жұмыс 

істеу  кезеңінде,  егер  кенішті  қайтадан  қосса,  Әуезов  ауруханасына  қосымша  персонал 

қабылданады.  Бұдан  басқа,  қосымша  жабдықтар,  мысалы,  ол  кеніш  жұмыс  істеген  кезде  

ауруханада  болған,  ал  содан  кейін  кенішті  жабудан  кейін,  пациенттердің  болмауынан  Шар 

және  Қалбатау  ауруханаларына  тапсырылған    асқазан  сканері  бөлінуі  мүмкін.  Шалабай 

кентінің  бас  дәрігері  қазіргі  уақытта  аурухана  максималдыға  жуық  көлемдерінде    жұмыс 

істеуіне  қарамастан,  медициналық  қызметтерді  жақсартуға  негізгі  тосқауыл  жабдықтар  мен 

дәрі-дәрмектердің  жетіспеушілігі  болып  табылады;    қазіргі  уақытта  жергілікті  аурухана 

медикаменттерді жеткізу және ауыр ауруларды тасымалдау жоспарында Шардан тәуелді   деп 

Қызыл жобасының ЭӘЫБ    

4.13-тарау. 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы нұсқасы 

 

Бет 269 

 

растады. Сонымен қатар дәрі-дәрмек Әуезов кентінің дәріханасында босатылады (Фотосурет. 

4.13.6). 

 

Бүгінгі таңға кен орындарының айналасындағы аумақта денсаулықтың астас жағдайын ресми 

бағалау жүргізілген жоқ. 

 

жүктеу/скачать 57,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: