Психология педагогика және жәНЕ
жүктеу/скачать 2,11 Mb. Pdf көрінісі
|
| АЛМАТЫ 2015 СЕНТЯБРЬ/ҚЫРКҮЙЕК ПСИХОЛОГИЯ ПСИХОЛОГИЯ ПЕДАГОГИКА ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ЖӘНЕ И И 2(7) 2011 2 4(9) 2011 4 3 3(24) 2015 БАС РЕДАКТОР ПІРƏЛИЕВ С.Ж. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының академигі РЕДАКЦИЯ АЛҚАCЫ Момбек А.А. – педагогика ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор (бас редактордың орынбасары), Сманов Б.Ө. – филология ғылымдарың докторы, профессор, Абай атынд ағы ҚазҰПУ (Алматы, Қазақстан), Қондубаева М.Р. – филология ғылымдарың докторы, профессор, Абай атындағы ҚазҰПУ (Алматы, Қазақстан), Намазбаева Ж.Ы. – психология ғылымдарының докторы, профессор, Абай атындағы ҚазҰПУ (Алма- ты, Қазақстан), Əбілқасымова А.Е. – физика жəне математика ғылымдарының докторы, профессор, Абай атындағы ҚазҰПУ (Алматы, Қазақстан), Жампейісова Қ.Қ. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Абай атындағы ҚазҰПУ (Алматы, Қазақстан), Шаханова Р.А. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Абай атындағы ҚазҰПУ (Алматы, Қазақстан), Иманбаева С.Т. – педагогика ғылымдарының докторы, про- фессор, Абай атындағы ҚазҰПУ (Алматы, Қазақстан), Хан Н.Н. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Абай атындағы ҚазҰПУ (Ал- маты, Қазақстан), Бидайбеков E.Ы. – физика жəне математика ғылымдарының докторы, профессор, Абай атындағы ҚазҰПУ (Алматы, Қазақстан), Əлмұхамбетов Б.А. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Абай атындағы ҚазҰПУ (Алматы, Қазақстан), Қайдарова A.Д. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Абай атындағы ҚазҰПУ (Алматы, Қазақстан), Қалиева С.И. – педагогика ғылымдарының кандидаты, профес- сор, Абай атындағы ҚазҰПУ (Алматы, Қазақстан), Ибраимова Ж.Қ. – педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент м.а., Абай атындағы ҚазҰПУ (Алматы, Қазақстан), Беркімбаева Ш.К. – педагогика ғылымдарының кандидаты, профессор (Алматы, Қазақстан), Mұхитова Р.Б. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор (Алматы, Қазақстан), Баймолдаев Т. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор (Алматы, Қазақстан), Сарыбеков M.Н. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор (Тараз, Қазақстан), Уманов Г.А. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор (Алматы, Қазақстан), Құсаинов А.К. – тарих ғылымдарының докторы, профессор (Астана, Қазақстан), Жарықбаев К.Б. – психология ғылымдарының докторы, профессор (Алматы, Қазақстан), Қaзмағамбетов А.Ғ. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор (Ақмола облысы, Қазақстан), Шадрин Н.С. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Павлодар мемлекеттік университеті (Қазақстан, Павлодар), Шалғынбаева Қ.Қ. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Л.Гумилев атындағы ЕҰУ (Астана, Қазақстан), Оспанова Б.A. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор (Түркістан, Қазақстан), Асипова Н.А. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор (Бішкек, Қырғызстан), Бекбоев И.Б. – Қырғыз Республикасы Ұлттық ғылым академиясының корреспондент-мүшесі (Бішкек, Қырғызстан), Добаев К.Д. – педагогика ғылымдарының докторы, про- фессор (Бішкек, Қырғызстан), Суннатова Р.И. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор (Ташкент, Өзбекстан), Абдуллин Э.Б. − педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Мəскеу мемлекеттік педагогикалық университеті (Мəскеу, Ресей), Джуринский А.Н. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Мəскеу мемлекеттік педагогикалық университеті (Мəскеу, Ресей) ГЛАВНЫЙ РЕДАКТОР ПРАЛИЕВ С.Ж . – доктор педагогических наук, профессор, академик НАН РК РЕДАКЦИОННЫЙ СОВЕТ Момбек А.А. – кандидат педагогических наук, ассоциированный профессор, КазНПУ им.Абая (заместитель главного редактора), Сманов Б.О. – доктор филологических наук, профессор, КазНПУ им. Абая (Алматы, Казахстан), Кондубаева М.Р. – доктор филологических наук, профессор, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Намазбаева Ж.И. – доктор психологических наук, профессор, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Абылкасымова А.Е. – доктор физико-математических наук, профессор, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Жампеисова К.К. – доктор педагогических наук, профессор, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Шаханова Р.А. – доктор педагогических наук, профессор, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Иманбаева С.Т. – доктор педагогических наук, профессор, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Хан Н.Н. – доктор педагогических наук, профессор, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Бидайбеков Е.Ы. – доктор физико-математических наук, профессор, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Альмухамбетов Б.А. – доктор педагогических наук, профессор, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Кайдарова А.Д.− доктор педагогических наук, профессор, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Калиева С.И. – кандидат педагогических наук, профессор, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Ибраимова Ж.К. – кан- дидат педагогических наук, и.о.доцент, КазНПУ им.Абая (Алматы, Казахстан), Беркимбаева Ш.К. – кандидат педагогических наук, профессор (Алматы, Казахстан), Мухитова Р.Б. – доктор педагогических наук, профессор (Алматы, Казахстан), Баймолдаев Т. – доктор педагогических наук, профессор (Ал- маты, Казахстан), Сарыбеков М.Н. – доктор педагогических наук, профессор (Тараз, Казахстан), Уманов Г.А. – доктор педагогических наук, профессор (Алматы, Казахстан), Кусаинов А.К. – доктор исторических наук, профессор (Астана, Казахстан), Жарыкбаев К.Б. – доктор психологических наук, про- фессор (Алматы, Казахстан), Казмаганбетов А.Г. – доктор педагогических наук, профессор (Акмолинская область, Казахстан), Шадрин Н.С. – доктор педагогических наук, профессор, ПГУ (Павлодар, Казахстан), Шалгынбаева К.К. – доктор педагогических наук, профессор, ЕНУ им.Гумилева (Астана, Казахстан), Оспанова Б.А. – доктор педагогических наук, профессор (Туркестан, Казахстан), Асипова Н.А.– доктор педагогических наук, профессор (Бишкек, Киргизия), Бекбоев И.Б. − член-корреспондент НАН КР (Бишкек, Киргизия), Добаев К.Д. – доктор педагогических наук, профессор (Бишкек, Киргизия), Суннатова Р.И. – доктор педагогических наук, профессор (Ташкент, Узбекистан), Абдуллин Э.Б. − доктор педагогических наук, профессор МПГУ (Москва, Россия), Джуринский А.Н. – доктор педагогических наук, профессор МПГУ (Москва, Россия). CHIEF EDITOR PRALIYEV S.Zh. – doctor of pedagogical sciences, professor, academician of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan EDITORIAL COUNCIL Mombek A.A. – candidate of pedagogical sciences, professor, KazNPU named after Abai (deputy editor), Smanov B.O. – doctor philological sciences, professor, KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Kondubayeva M.R. – doctor philological sciences, professor, KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Namazbayeva Zh.I. – doctor of psychological sciences, professor, KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Abylkasymova A.E. – doctor of physical and mathematical sciences, professor, KazNPU Abai (Almaty, Kazakhstan), Zhampeisova K.K. – doctor of pedagogical sciences, professor, KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Shakhanova R.A. – doctor of pedagogical sciences, professor, KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Imanbayeva S.T. – doctor of pedagogical sciences, professor, KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Khan N.N. – doctor of pedagogical sciences, professor, KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Bidaybekov Y.Y. – doctor of physical and mathematical sciences, professor, KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Almukhambetov B.A. – doctor of pedagogical sciences, professor, KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Kaidarova A.D. – doctor of pedagogical sciences, professor, KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Kaliyeva S.I. – candidate of pedagogical sciences, professor, KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Ibraimova Zh.K. – candidate of pedagogical sciences, ass.professor of the KazNPU named after Abai (Almaty, Kazakhstan), Berkimbayeva Sh.K. – candidate of pedagogical sciences, professor (Almaty, Kazakhstan), Mukhitova R.B. – doctor of pedagogical sciences, professor (Almaty, Kazakhstan), Baymoldaev T. – doctor of pedagogical sciences, professor (Almaty, Kazakhstan), Sarybekov M.N. – doctor of pedagogical sciences , professor (Taraz, Kazakhstan), Umanov G.A. – doctor of pedagogical sciences, professor (Almaty, Kazakhstan), Kusainov A.K. – doctor of historical sciences, professor (Astana, Kazakhstan), Zharykbayev K.B. – doctor of psychological sciences, professor (Almaty, Kazakhstan), Kazmaganbetov A.G. – doctor of pedagogical sciences, professor (Akmola region, Kazakhstan), Shadrin N.S.– doctor of pedagogical sciences, professor, Pavlodar State University (Pavlodar, Kazakhstan), Shalgynbayeva K.K. – doctor of pedagogical sciences, professor (Astana, Kazakhstan), Ospanova B.A. – doctor of pedagogical sciences, professor (Turkestan, Kazakhstan), Asipova N.A. – doctor of pedagogical sciences, professor (Bishkek, Kyrgyzstan), Bekboev I.B. – Member of the National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic (Bishkek, Kyrgyzstan), Dobaev K.D. – doctor of pedagogical sciences, professor (Bishkek, Kyrgyzstan), Sunnatova R.I. – doctor of pedagogical sciences, professor (Tashkent, Uzbekistan), Abdullin E.B. – doctor of pedagogical sciences, professor, Moscow Pedagogical University (Moscow, Russia), Dzhurinskiy A.N. – doctor of pedagogical sciences, professor, Moscow State Pedagogical University (Moscow, Russia). Учредитель: Казахский национальный педагогический университет имени Абая Зарегистрировано в Министерстве культуры и информации РК 24 июня 2009 г. № 10219-Ж П е р и о д и ч н о с т ь 4 р а з а в г о д Адрес редакции: 050010, Алматы, пр. Достык, 13, телефон 291-91-82 © КазНПУ им. Абая, 2015 3 ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАНДАР! Берекелі қазанның алғашқы аптасында ата- лып өтілетін ерекше кəсіби мереке – Ұстаздар күні! Тобықтай түйінді тарқатып айтқанда халқымыздың тағдыры – жас ұрпақтың қолында, оларды жігерлендіру, жаңа бағыт, үлкен серпін əкелу ортақ жауапкершілік. Ұлы Абай «Он тоғызыншы сөзінде» былай деген екен: «Адам ата-анадан туғанда есті бол майды: есітіп, көріп, ұстап, татып ескер- се, дүниедегі жақсы, жаманды таниды-дағы, сон дайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады. Естілердің айтқан сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады... Сол естілерден есітіп білген жақсы нəрселерді ескерсе, жаман дегеннен сақтанса, сонда іске жарайды, сонда адам десе болады». Ұстаз – бұл тек тəрбиеші ғана емес, сонымен бірге дос, біздің қоғамымыздағы білікті тұлғаны биікке көтеретін адам. Редакциялық кеңестің атынан шын жүректен құттықтау сөздерді сіздерге жолдай отырып, мақсаттарыңыз, жоспарларыңыз іске ассын, кəсіби қызмет- теріңізде шығармашылық шабыт жəне табыс тілейміз. Журналымыздың келесі басылымында əлеу меттік салаға мамандарды даярлау да пси хо логиялық-педагогикалық аспекті лерді қарас тырады, педагогтардың инновациялық үде ріс терді қабылдаудағы психологиялық кедер гілерді зерттейді, кəсіби бағдар жұмыс- та рының жəне жеке кəсібилік бейімділік мəсе- ле леріне назар аударылады, білім беру де сыни ойлау мен case-study дамытуға бағыт талады. «Педагогика жəне психология əдіснамасы мен теориясы» айдарында Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің бір топ ғалымдардың жүзеге асыруымен жоғары педагогикалық білім берудің модер- низациясының концептуалдық негіздері қазақ тілінде ұсынылады. Авторлардың ойын ша, жоғары педагогикалық білім берудің тұжы- рым дамалық негіздерін іске асыру үшін шынайы жағдайды ашып, негізгі идеялар- ды анықтап, Қазақстанның педагогикалық жоғары оқу орындарында болашақ мұғалім- ді кəсіби даярлауда теориялық жəне прак- тикалық тұрғыдан қарап, сонымен қатар қазір гі таңдағы əлемдік тенденцияларды ай- қын дау қажет. Оқырмандардың назарын болашақ мұға- лімдердің педагогикалық шеберліктерінің да мы туына, студенттердің танымдық іс-əре- кетінің жандануының əдіс-тəсіл де ріне, ру- ха ни-адамгершіліктік жəне патриот тық тəр- биенің үдерісіне, оқу шы ның поли линг вистік тұлға болып қалып тасу ындағы мəсе лелерге жəне аутизммен науқас бала ларды оқыту əдістеріне баса аудару керек. 4 Осы нөмірде Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің ғылыми- зерттеу жобасы аясында «Қазақстанның 30 дамыған ел қатарына енуінің мəдени моделі: өзгермелі əлемдегі интеграция жəне мəдениетаралық қарым-қатынас мəселелері» жəне Арт-педагогика жəне арт-терапия Қазақстанда жастардың суицидтік мінез- құлқының алдын алу үшін: ғылыми негіздер мен практикалық технологияларды жасау» атты мақаласы ұсынылады. Сөз соңында Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің орыс тілі əдебиет кафедрасының профессоры, белгілі қазақстандық орыс тілі саласындағы ғалым- əдіскер Мəриям Рамазанқызы Қондыбаеваны мерейтойымен ерекше ықыласпен құт тық- таймыз. Құрметпен, бас редактор С.Ж. Пірəлиев ПЕДАГОГИКА ЖƏНЕ ПСИХОЛОГИЯ – ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ PEDAGOGICS AND PSYCHOLOGY №3, 2015 5 УВАЖАЕМЫЕ ЧИТАТЕЛИ! В начале октября замечательный празд- ник – День учителя. Профессия педагога, это не просто призвание, это непреодолимое желание давать знание, помогать опытом и отдавать тепло и веру другим. От имени ре- дакционного совета примите самые искрен- ние поздравления! Пусть задуманное Вами сбывается, планы выполняются, творческого вдохновения и успехов Вам в вашей профес- сиональной деятельности. Очередной выпуск нашего журнала пред- ставляют материалы, которые рассматривают психолого-педагогические аспекты подготов- ки специалистов для социальной сферы, ис- следуют психологические барьеры в воспри- ятии педагогами инновационных процессов, уделяют внимание проблемам профориен- тационной работы и индивидуальным про- фессиональным наклонностям, ориентируют на развитие критического мышления и case- study в образовании. В рубрике «Методология и теория педа- гогики и психологии» представлены концеп- туальные основы модернизации высшего педагогического образования, разработан- ные группой ученых КазНПУ имени Абая на казахском языке. Авторы считают, что для реализации концептульных основ высшего педагогического образования необходимо раскрыть реальное состояние, определить основные идеи, теоретические и практиче- ские подходы к профессиональной подготов- ке будущего учителя в педагогических вузах Казахстана и выявить современные мировые тенденции. Рекомендуем читателям обратить внима- ние на развитие педагогического мастерства будущих учителей, на способы и приемы активизации познавательной деятельности студентов, процессу духовно-нравственного и патриотического воспитания, на проблемы формирования полилингвальной личности школьника и на методику обучения детей страдающих аутизмом. Следует обратить внимание исследовани- ям в рамках научных проектов МОН РК. В этом номере представлены статья, написан- ная в рамках научно-исследовательского про- екта «Культурологическая модель вхождения Казахстана в 30 развитых стран: проблемы интеграции и межкультурной коммуникации в изменяющемся мире» и промежуточные ре- зультаты грантового проекта «Арт-педагогика и арт-терапия для профилактики суицидаль- ного поведения молодежи в Казахстане: раз- работка научных основ и практических тех- нологий». От имени редакционного совета и от себя лично поздравляем со славным юбилеем про- фессора кафедры русского языка и литерату- ры КазНПУ имени Абая Мариям Рамазанов- ну Кондубаеву – известного казахстанского ученого-методиста в области русского языка. С уважением, главный редактор С.Ж.Пралиев 6 Білім берудің заманауи проблемалары Современные проблемы образования Modern problems of education УДК 371.32 А.Т. КУЛСАРИЕВА, Казахский национальный педагогический университет имени Абая А.Р. МАСАЛИМОВА Казахский национальный университет имени аль-Фараби (Алматы, Казахстан) ИННОВАЦИИ И ТРАДИЦИИ В ПРЕПОДАВАНИИ СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНЫХ ДИСЦИПЛИН Аннотация Статья написана в рамках научно-исследовательского проекта «Культурологическая модель вхож- дения Казахстана в 30 развитых стран: проблемы интеграции и межкультурной коммуникации в из- меняющемся мире» МОН РК. Философско-культурологическая интерпретация и понимание образова- ния позволяют рассматривать его более широко в смысловом, содержательном поле, и по формальным, функциональным характеристикам. Вусловиях быстроменяющегося времени возрастает роль социаль- но-гуманитарного компонента образования, но при этом меняется и отношение к нему. Необходимо отметить, что состояние системы образования во многом определяется и зависит от того, в каком поло- жении находится само общество и основные сферы социальной жизни: экономика, политика, культура, религия, наука, идеология. И обратно всегда прослеживается связь, как все перечисленные аспекты общественной жизни влияют и определяют качество образования, образовательную политику, образо- вательную стратегию и технологии. В данной статье акцентируется внимание на вопросах обеспече- ния качества образования, в частности, в преподавании социально-гуманитарных дисциплин. Авторы обращают внимание на проблему качества профессорско-преподавательского состава. Преподаватель социально- гуманитарных дисциплин не просто транслирует знания, но и формирует личность обучае- мого, его мировоззрение и духовность. Ключевые слова: социально-гуманитарные дисциплины, качество образования, качество знаний, инновационные методы. Р еализация пяти институциональных реформ для укрепления казахстанской государственности, обеспечения экономиче- ской независимости и политической стабиль- ности в обществе, вхождения в 30 развитых стран мира требуют системной модернизации всех сфер социальной жизни. В частности, четвертая реформа – Нация единого будуще- го, в рамках которой ставится задача укрепле- ния казахстанской идентичности, на основе принципов гражданства и консолидирующих ценностей на базе идеи «Мəңгіліқ Ел» с не- обходимостью обусловливает разработку дей ст венных мер в сфере образовательной деятельности. В этом ряду: создание новых или пересмотр существующих учебников, учебно-образовательных программ, содержа- ния дисциплин, методологических подходов в логике компетентностного подхода для всех уровней образования. 7 Білім берудің заманауи проблемалары/Современные проблемы образования /Modern problems of education Современное общество нуждается в обра- зованных, по-настоящему грамотных людях. Этот вызов в XXI веке ставит главной задачей для высшей школы не просто производство энциклопедического знания у обучающихся, а развитие способности применять полученные знания и умения в конкретных жизненных си- туациях для решения вопросов, образующих- ся в повседневной жизни. Безусловно, обра- зование не может быть полноценным, если не способно привить уважение к традиционным ценностям своей семьи, родины, а также ува- жение к ценностям других народов и стран. Разработка концепции социально-гуманитар- ного образования важный шаг к расширению гуманитарной составляющей в системе обра- зования в целом. Очень важно путем образо- вания и воспитания транслировать демократи- ческие ценности и свободы, изучать этические вопросы, прививать нормы делового этикета в процессе формирования компетентностного специалиста. Философско-культурологическая интер- претация и понимание образования позволя- ют рассматривать его более широко в смысло- вом, содержательном поле, и по формальным, функциональным характеристикам. Вуслови- ях глобальных трансформаций изменяются параметры определения количественно-каче- ственных показателей оценки уровня знаний и образования в целом. Найти и выделить конкретные индикаторы, измерить и охарак- теризовать «продукт» образовательной дея- тельности сложно. С необходимостью возни- кают проблемные ракурсы того как различать и понимать, что есть качество образования, качество знаний, каким образом эффективно применять новые технологии и инновации для улучшения результативности образова- тельного процесса, оказания качественных образовательных услуг, готовить конкуренто- способных выпускников. Как известно, Казахстан, активно реализуя принципы Болонского процесса, довольно быстро начал процесс интеграции в Европей- ское образовательное пространство. Одним из факторов, обеспечивающих равную конку- ренцию для казахстанских вузов с ведущими университетами мира, является участие уни- верситетов в мировом рейтинге. Например, на протяжении последних лет 9 казахстанских вузов вошли в мировой рейтинг университе- тов. По данным QS World University Rankings вузы других стран Центральной Азии в рей- тинг не попали, а по республике лидером яв- ляется Казахский национальный универси- жүктеу/скачать 2,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|