Р. Т. Айтбай, Ә.Қ. Қасымова, А. О. Ешмұқамбетов
жүктеу/скачать 4,4 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- §6. ФЕОДАЛДЫҚ ҚОҒАМНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ҚҰРЫЛЫМЫ
- Феодалдық саты.
| Негізгі ұғымдар:
феодалдық саты, вассал, шаруалардың міндеткерліктері, феодалдық қырқысулар. Еуропадағы фео- далдық бытыраң- қылықтың белгілері §6. ФЕОДАЛДЫҚ ҚОҒАМНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ҚҰРЫЛЫМЫ Бүгінгі сабағымызда феодалдық саты, феодалдық қоғамның әлеуметтік құрылымымен танысамыз. Үстемдік етушілер мен бағыныштылардың (феодалдар мен шаруалардың) өзара қатынасын анықтаймыз. Феодалдық саты. Феодалдық құрылыс- тың тағы бір ерекшелігі – феодалдар атақ- лауа зымы бойынша бірнеше сатыға бөлінді. Ол бөліну тарихта феодалдық саты деп аталды. Ең жоғарғы сатыда басты феодал – король тұрды. Ол жоғарғы сот және әскердің қолбасшысы міндеттерін де атқарды. Келесі сатыда корольдің бағы- ныштылары герцогтер мен графтар тұрды. Герцогтер мен графтардың қол астына жүздеген елді мекендер қарады. Олардың билігінде үлкен әскер жасағы болды. Графтардан кейінгі сатыда олардың бағыныштылары – барондар мен виконттар тұрды. Олар жиырма-отыз елді мекенді басқарып, сол шағын әскер бөлімін жасақтауға мүмкіндік алды. Барондар ұсақ феодалдар- дың – рыцарьлардың (салт атты әскер) мырзасы еді. Ал рыцарьлар әлі рыцарь атағын ала қоймаған қатардағы жауынгерлердің мырзасы атанды. Мырзалардың бір-біріне сатылы бағы ныштылығы әр елде әртүрлі болды. Мысалы, Германияда феодалдық сатыдағылардың бәрі өздерін төменнен жоғары қарай корольге бағыныштымыз деп есептеді. Ал Фран- * Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 29 цияда «менің бағыныштымның бағыныш- тысы маған бағынышты емес» деген қағи- даны ұстанды. Бірақ барлық елдердегі феодалдық сатыға ортақ тәртіптер де бол- ды. Соғыс уақытында әр феодалдың қару- жарағымен өз мырзасына барып сапқа тұруға міндетті болды. Мырза мен бағынышты феодал (вас- сал) арасында келісімшарт жасалатын. Вассал мырзаның алдында тізерлеп тұрып, адал қызмет етуге ант беретін. Мырза өзіне бағынышты феодалға қамқорлық жа- сап, қолдау көрсетуге уәде ететін. Уәдесін бағыныштыға бір уыс топырақ пен ағаш бұта ғын тапсырумен бекітті. Бұл келісімдер ауызша, сөз жүзінде жасалғандықтан жиі-жиі бұзыла беретін. Бағыныштылар бір-бірінің мырзаларының иеліктеріне шабуыл жасап тұрды. Шаруалар феодалдық сатыға кірмеді. Оған тек фео далдар ғана кірді. Шаруалардың міндеті феодалдарды азық-түлік, киім-кешекпен қамтамасыз ету болды. Батыс Еуропада ІХ–Х ғасырларда жер ие ле нушілер меншігіндегі жер мөлшері, тәуелді адам дары мен әскери қызметкерлерінің саны бо- йын ша жікке бөлінді. Сөйтіп, феодалдардың бір-бірі не бағыныштылық жүйесі құрылды. Феодалдық саты деп аталатын бұл жүйе фео дал дық қатынастарды ны ғайту мақсатына қыз мет етті. жүктеу/скачать 4,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|