Rap? Шалғынбаева Қ.Қ. Албытова Н. П

П-БӨЛШ: ЖОҒАРЫ МЕКТЕПТЕГІОҚЫТУ ТЕОРИЯСЫ
(ДИДАКТИКА)
Тақырыбы: КӘСІБИ ОҚЫТУ ПРОЦЕСШЩ МӘШ
Жоспары
1. Жоғары мектептегі оқыту теориясы
2. Оқытудың мэні, құрылымы мен қозғаушы күштері
3. Жогары оку орындарындағы оқьпу үдерісі жэне оның міндетгері
4. Дидактикалық принциптер
Жоғары мектептегі оқыту теориясы. 
«Дидактика» ұгымы грек 
тілінен аударғанда «didaktikos» - «үйрету» (поучающий), «didasko» - 
«зерделеуші» (изучающий), оқыту, үйрету деген мағына береді. 
«Дидактика» ұгымын ғылыми айналымга енгізген неміс философы 
эрі педагогы Вольфганг Ратке (Ратихия) (1571-1635), ол бұл ұгымды 
еңбектерінде оқыту өнерін белгілеу үшін қолданды. Дидактиканы 
«бэрін барлыгына жан-жақты оқыту өнері ретінде» Ян Амос 
Коменский де қарастырган. Жалпы дидактиканың негізін салушы чех 
педагогы Ян Амос Коменский (1592-1670) болып табылады. Оның 
1657 жылы шыққан «¥лы дидактика» атты кітабында оқыту мақсаты, 
әдістері, принциптері, сыныптық-сабақтың жүйе туралы айтылган.
Я.А.Коменский кезінен бастап дидактика оқушыларга «нені 
оқыту керек?» жэне «қалай оқыту керек?» сұрақтарына жауап 
іздейтін гылыми білім жүйесі.
Ратихия кезеңінен бастап дидактиканың негізгі міндеттері — 
проблеманы шешу: «нені жэне қалай оқыту»; бүгінгі гылым сондай-
ақ, «қашан», «қаида», «кімді», «неге оқыту» қажет деген сүрақтарга 
да жауап іздеуде. Олай болса, дидактиканың міндеті - білім 
мазмүнын, оқыту әдістерін және оқытуды үйымдастыруды гылыми 
түргыдан негіздеу.
Бүгінде дидактика білім мен білім беру проблемаларын 
қарастыратын педагогиканың мэнді саласы. Білім беру мен оқыту 
теориясы - дидактика — білім алушыларды оқыту заңдылыгын, 
педагогтың 
оқытушылық 
әрекетін, 
оқу 
процесінің 
мэнін, 
принциптерін, 
мазмүнын, 
эдістері 
мен 
үйымдастырылуын 
сипаттайды.
98

Жоғары мектеп дидактикасы — жоғары білім және жоғары 
мектепте оқыту туралы гылым, ол қарқынды дамып келе жатқан 
педагогиканьщ білім саласы.
Жогары мектеп дидактикасы - жогары мектептегі дидактиканың 
міндетгері 
мен 
мақсатын, 
зертгеу 
әдістерін, 
дидактикалық 
жүйелердің категорияларын қамтитын нақты пэндік саласы.
Дидактиканың пэні - адамга білім беру мен оны тәрбиелеудің 
амал-құралы ретіндегі оқыту, ягни оқыту мен үйретудің бірліктегі 
өзара әрекетгестігі. Мұның өзі білімнің мазмұнын оқушылардың,
мұгалімнің 
ұиымдастыруымен 
меңгеруін 
қамтамасыз 
етеді.
Дидактика оқьггу компонентгерінің өзара әрекеттестігінің көрінуінің 
эр түрлі нысандарын зерттейді жэне анықгалган заңдылықтардың 
негізінде оқыту эсерлерінің эр алуан жүйелерін талдап белгілейді. 
Бұл жүйелер оқыту жоспарында оқыту багдарламалары мен 
оқулықтарда ашылатын білімнің мазмұнында нақты көрінеді; белгілі 
бір нысандарды оқытудың тиісті эдістерімен жэне құралдарымен
жүзеге асырылады.
Дидактика - теориялық жэне нормативтік-қолданбалы ғылым 
саласы. Себебі, ол оқыту процесінің заңдылықтарын, құрылымы мен 
мазмұнын анықтап, олардың өзара байланысын жан-жақгы зерттейді. 
Бұл - дидактиканың гылыми-териялық қызметі. Осылайша қорытып, 
жинақталған теориялар нақты оқыту процесіндегі проблемаларды 
шешуге мүмкіндік береді. Ягни, оқьпу мазмұнын жетілдіруді, оқыту 
қағидаларын қайта қарауды, оқьггудың тиімді әдістері мен 
құралдарын пайдалануды, жаңа оқыту технологияларын ендіруді т.б. 
ұсынады.
Оқыту үдерісі, жалпы мэнінде, дамытушы процесс. Мұнда 
қогамдық, түлғалық, жеке гылым саласындағы даму заңдылықтары 
тұтастықта қарастырылганымен, дидактикаға тэн 

жүктеу/скачать 14,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: