Реферат бөлімі: Мәдениет морфологиясы
Қазақстанның көшпелілік мәдениеті – қазақ халқының мәдени мұрасының маңызды бөлігі ретінде
жүктеу/скачать 77,66 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ботай мәдениеті
| Қазақстанның көшпелілік мәдениеті – қазақ халқының мәдени мұрасының маңызды бөлігі ретінде.
Казакстаннын ежелгі жене орта асырлык кешпелі халкынын медени мурасы - ата-бабалардын көптеген ұрпақтары бізге қалдырған материалдык жане рухани кундылыктардын тутас казынасы. Осы улымәдениеттің көптеген элементтері казіргі казак жане баска туркі этностарынын өмірінің негізін кұрады. Олардын бірнешеуі отырықшы мәдениеттер мен өркениеттердің медени кодекстін ажырамас белігі ретінде еніп, олар ушін ежелгі дала тарихымен байланыссы өзіндік мұраға айналды. Сонымен катар, көптеген ғасырлар бойы отырыкшы елдердің тарихшылары мен философтары қала мен дала арасындары берік байланысты гана емес, сонымен бірге көшпелі өркениеттің өмір суру мүмкіндігі басқаша, бірак олармен тең дарежеде, қоғамды ұйымдастырудың нұсқасы ретінде жоққа шығарды. Осы орасан зор жане баға жетпес кешенді заманауи жағдайда зерттеу көшпелі мәдениеттің тамырларын, осы мәдениеттің барлық элементтері пайда болған жер - Еуразияның Дала Белдеунін табиғатын білмей-ақ толықтай дұрыс ұйымдастыралады. Осыған орай, КҚазақстан Республикасының көшбасшы Н. Ә.Назарбаев сөйлеген сезінде орынды атап етті: Жапония - Күншығыс елі. Корея – таңды сергектіктін елі. Нидерланды - қызғалдықтар елі. Кытай - аспан империясы. Ал Қазақстан - ұлы дала елі. Ұлы дала, мәңгілік көк аспан. Біздің елімізді біріктіретін туымыздың түсі деген болатын. Көшпелі өркениеттің бастауларына жане оның Азия далаларының табигатымен байланысына үндеу климаттык ортанын әсерін жене онын өмірінің негізгі аспектілерін объективті багалау ушін кажет. Ботай мәдениеті Ботай – ертедегі Еуразия жылқы өсірушілерінің ғажайып қонысы. Ескерткіш 15 гектар алаңды алып жатыр. Бұл мәдениеттің өмір сүру уақытты б.з.б. V–IV ғасырларда өтті. Зерттеулердің тарихи маңызы – жылқыны алғаш қолға үйретудің жер жүзінде ең басты орталығы Қазақстан болып саналуында. Тастан, ағаштан және балшықтан жасалған ботайлықтардың қонысы дөңгелек пішінде болған. Жоғары жағынан түтін шығатын қазақтардың киіз үйлеріне ұқсас. Археологиялық Ботай ескерткіші ЮНЕСКО қорғауына алынды. Мұнда 60 000 сүйек пен тастан жасалған бұйымдар, тастан жасалған балталар мен пышақтар, жебе және найза ұштары, сүйектен жасалған инелер, қыштан жасалған ыдыстар және т.б. табылды. Ғалымдарды табылған ат сүйектерінің көптігі таңғалдырған. Жұмысқа аңдар сүйегін зерттейтін ғалым-остеологтер шақырылды. Олар ауқымды істер атқарды. 133 мыңдай жылқы сүйектері зерттелді. Нәтижесінде анықталғаны – Ботай аттары бұрын белгілі жылқылар түріне жатпайтын болып шықты. Ботай аттарының сүйегі өзге де ежелгі аттар сүйегінен ерекшеленіп тұрды. Ғалымдар бірауыздан «Ботай аттары қолға үйретілген» деген пікірді ұстанды. Олар далада жүрген жабайы жануар еместігін айтады. Жылқылар үй шаруасында, аң аулауда қолданылған. Күні бүгінге дейін «жылқылар қолға кеш үйретілген» деген пікір айтылған еді. Ботай қонысынан табылған материалдарға әлемнің барлық ғалымы қызыға бастады. Ботай жылқысын зерттеп білуге Солтүстік Қазақстан облысына Новосібір, Мәскеу, Англия, Германия ғалымдары келді. Олар Ботай қонысы Еуразия даласындағы малшаруашылығының орталығы болған деген ортақ пікірге келді. Пайдаланылған әдебиеттер: “Қазақ мәдениеті” энциклопедиялық анықтама, Алматы 2010жыл Ө.С Төкенов “ Мәдениеттану” оқулығы 3)Интернет ресурстары: https://kaz.inform.kz/amp/botay-madenieti_a2259588/ https://egemen.kz/amp/article/264515-botay-madenieti-qazaq-dalasynda-dgylqyny-qolgha-uyretudinh-enh-alghashqy-arkheol https://kk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D0%BC%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82%D1%96 А.Құсайынов атындағы Еуразия гуманитарлық институты РЕФЕРАТ Бөлімі: Арғытүркілердің мәдени мұрасы Тақырып: Сақтардың мәдени ескеркіштері мен Орхон Енисей жазба ескерткіштері Тексерген оқытушы: Айсұлу Қажымуканова Орындаған: ШТ 23-02 топ, Салимова Аянат 2023жыл
СӨЖ – 6. Сақтарлың мәдени ескерткіштері мен Орхон Енисей жазба ескерткіштері Жоспар: 1. Сақ-массагет, скиф мәдениетінің антика әлемі мәдениетімен мәдени өзара әрекеті мен бір-біріне әсері 2. Ғұндардың көшпелілік мәдениеті. 3. Ежелгі түркі өркениеті. Түркі жазуы жүктеу/скачать 77,66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|