Реферат бөлімі: Мәдениет морфологиясы
жүктеу/скачать 77,66 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мәдениет және семиотика
| БАЯНДАМА
Бөлімі: Мәдениет семиотикасы Тақырып: Заманауи қазақстандық мәдениет рәміздері және діни рәміздер коды Тексерген оқытушы: Айсұлу Қажымуканова Орындаған: ШТ 23-02 топ, Салимова Аянат 2023жыл
СӨЖ – 3. Заманауи қазақстандық мәдениет рәміздері және діни рәміздер коды Жоспар: Мәдениет және семиотика Мәдени код Қазақстандық мәдениет рәміздері және діни рәміздер коды Мәдениет және семиотика Семиотиканың негізін қалағандар 1920 - 30жылдары Праганын лингвистикалық мектебі мен Копенгаген линґвистикалык уйірмесінін окілдері (Н. С. Трубецкой, Р.О.Якобсон, Л.Ельмслев, B. Брёндаль т.б.). Семиотика заңдылықтары семиотикалық жүйелердін негізгі кұрылымдық элементтерінін (фонема, корфема, сез, сейлем, дауыс віргары) бір-біріне қарама - қарсы келуі арқылы анықталады. Ғылыми еңбектерде семиотиканың үш деңгейде жіктелетіні керсетілген: Белгі жане белгі жүйесін зерттеумен семиотика айналысады. Семиотика (грек. semeion - белгі) – ақпаратты жане түрлі белгілік жүйелердің қасиеттерін сақтап философиялық-теориялық тұрғыдан зерттейтін ілім. Семиотикага табиғи және жасанды тілдер (оның ішінде ғылыми теориянын тілі, кино, театр, музыка тілі), белгі жүйелерінің барлық түрі (жол белгілерінен бастап кескіндемеге дейін), табиғат пен қоғамдары түрлі сигналдар жүйелері енеді. Семиотика тек белгі жане белгі жүйесі туралы ғылым болып кеш калыптасса да, философиялық тұрғыдан жеткілікті түрде пайымдау тарихи тамыры тереңде 1923 ж. американ семиотиктері С.К. Огден мен И.А.Ричардс «Мағынасы:: Тілдің ойлауға ықпалын зерттеу жане ғылыми рәмізшілдік» деген кітапта Огден Ричардс үшбұрышы деп аталатын семантикалық модельді ұсынды жане онда логикалык-лингвистикалык категорияларды нақтылы суреттейді: 1) объектіні бейнелейтін, логикада «денотат», ал лингвистикада «референт» деп аталатын; 2) осы объектіні білдіретін «концепт» немесе «мән-мағына»; 3)объектінің мәдениеттегі атауы – таңба, рәміз. Әрбір мәдени қауым жане мәдениет «белгі» кызметінің семиотикасын зерттеп талдауды кажет етеді. Яғни, «жалпы мәдениет туралы айту, рцміз туралы айту деген сез». Мәдениет өз кезегінде құндылықтар жүйесі болғандықтан, рәміздік танымның кез келген бщлшегі адамға қатысты болатыны да сондықтан. Семиотика туралы көптеген ізденістер ХХ ғасырда кеңінен танылып, мәдениет салаларының бәрі тіл ретінде даму үрдісінде қарастырылды.. Семиотика терминімен қатар «семиозис» ұғымы қатар жүреді.. Семиозис - (грек тілінде sema - белгі) - термині семиотикада қабылданған, белгінің дамуын білдіреді. «Семиозис» - терминін ертеде грек физиологтарының бірі Пергамалық Гален диагноз қоюға қолданған. Семиозис белгілері ауруды талдап көрсетеді. Казіргі семиотика «семиозис» ұғымын «объект - белгі - интерпретант» деп сипаттап, табиғаттары қарапайым белгілердің араласуын қолданды. Ч. Пирс ушін «семиозис» уғымы міндетті түрде оның семиотикалық теориясында орталық тусінік болды. Оның түсінігі бойынша белгі, өзінің белгі екенін түсінбейінше, белгі ретінде жұмыс істей алмайды, ягни белгі белгі болу үшін талдануы қажет. Мәдени код Семиотикада мәдени код әрі белгі құрылымы, әрі белгілерді ретке келтіру ережелерінің жиынтығы – олар бірігіп мәдени элементтің, мысалы, бір сөздің немесе күрделі нәрсенің – әдеби шығарманың, фильмнің семантикалық мазмұнын ашуға мүмкіндік береді. Мысалы, бұл мағынада мәдени код фильмдерді локализациялауда кейіпкерлердің көшірмелерін бейімдеу үшін қолданылады. Кейіпкерлер ант бергенде, дубляж жас шектеулерін ескере отырып жасалады. Мәдени кодтың екі түсіндірмесі де тыныш қатар өмір сүріп, бірін-бірі толықтырады. Демек, мәдени код сөйлеу сипаттамаларынан, символдардан, ассоциациялардан, стереотиптерден және мінез-құлық нормаларынан тұрады деп айта аламыз. Мәдени код сөздерге, фразеологиялық бірліктерге, идиомаларға тігіледі. Сондықтан, бірінші фразалар кезеңінде қарым-қатынас үзілмеуі үшін сіз басқа мәдениеттің тілін үйренуіңіз керек. Бұл шет тілі де, шет тілінің диалектісі де, тар шеңберде қолданылатын кәсіби лексика да болуы мүмкін. Мәдени код-мәдениеттің осы түрін түсінудің кілті - халықтарға ата-бабаларынан қалған ерекше мәдени ерекшеліктер. Бұл мәдениетті анықтауға мүмкіндік беретін белгілі бір формада кодталған ақпарат. Мәдени код санадағы стереотиптердің кез-келген кешенімен байланысты бейнелер жиынтығын анықтайды. Бұл мәдени бейсаналық — айтылғанды немесе нақты түсінілгенді емес, түсінуден жасырылған, бірақ іс-әрекетте көрінетін нәрсе. Ұлттың мәдени коды оның мінез-құлық реакцияларын түсінуге көмектеседі, халық психологиясын анықтайды. Мәдени кодтардың түрлері. Әлемдік мәдени кодтардың үш түрі бар: жазба (дәстүрлі), жазу (кітап) және экран, бүгінде қалыптасу сатысында. Әр мәдени типте жаңа, қайталама мәдени кодтардың өзгеруіне және өздігінен пайда болуына ашық негізгі мәдени код бар — олардың әлеуметтік код құрылымдарымен байланысы. Мәдени-символикалық код - жеке тұлғаның, әлеуметтік топтың және т. б. тарихи-мәдени түрінің сәйкестігін сипаттайтын мәдени архетиптер жиынтығын білдіреді. Мәдениеттегі Код-белгілер мен мысалдар. Мәдениеттануда мәдени код ұғымы әлемнің мәдени бейнесін түсінудің кілті ретінде қолданылады.Мәдени код мәдени құбылыстардың (мағыналар, белгілер, символдар, нормалар, мәтіндер, рәсімдер және т.б.) терең мағынасын ашуға көмектеседі. жүктеу/скачать 77,66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|