Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет

Алайда тәжірибе көрсеткендей, жұмыс-

шылар белгілі бір себе

пт

ермен орында

ы 

қиын жоғары талапт

 қ

оя

. 

Ке

жалпы 

жатады. Осы кезде еңбек тартысы саясиланып, 

жұмыс берушінің  (жеке не мемлекеттік 

саладағы болсын) ғана басы қататын түйткіл 

болудан қалады. Сөйтіп, мемлекет пен қоғам-

ға

  қау

өн

ді

тін 

былысқа айналады. 

Се

бе

бі

з 

құ

ғы мен

шыққан радикалды бағыттағы жұмысшы 

таптың өкілдері өркениетті тәсіл 

дерді 

тіпті мемлекетке қарсы күш көрсетіп, қысым 

жасауға дайын екендерін білдіреді. 

Өнеркәсіп өндірісі саласындағы ж

ұм

ыс 

ат

ы 

ры

нша 

йда 

йд

е оны қарауындағы 

келеді. Айталық, қандай да бір компанияның 

басшысы жалақы деңгейін инфляция 

деңгейіне сәйкес индексациялағысы келмейді 

немесе басқа нәрседен үнемдеуге тырысады. 

Өз кез

де

 жал

ма

лы жұмысшының да 

қолайлы жағдайда жұмыс істеп, көтеріңкі 

жалақы алуды, өндірістің барынша автомат-

тандырылып, әлеуметтік жеңілдіктер мен 

кепілдіктердің сапасы артқанын қалайды. 

Әлеуметтік және тұрмыс

тық 

жағдайын жақ-

етте

мұнд

гілік 

ң 

бәріне жұмыс берушінің есебінен қол 

лықтар жоғарыда айтылған мүдделердің 

әлеуметтік тартысының негізін құрайды. Айта 

кету керек, бұл объективті кикілжің, сон-

дықтан

 күш

і 

теңе

да

  б

 тепе-теңд

ік

ке жетуге болады. Мұны 

ған абзал. Осылайша мемлекеттік билік ор-

ган дары, компания мен фирма қожайын-

да

ры және еңбекші өкілдері а

сынд

ы

эконо миканы  өркендету мақсатында ең

к

жағдайын жақсарту және жалақы мөлшерін 

тестікке алып келеді. 

Қазақстанда бірқатар өндіріс салаларында 

келісімдер жүргізіп, ұжымдық келісімшартқа 

отыр

у 

рәсімі еңбек

сы

н 

үшін жеткілікті шарт болмауы салдарынан

әлеуметтік серіктестіктің маңызы арта түседі.

Мұны Жаңаөзен оқиғасы айқын көрсетіп 

берді. 

Өз кезегінде әлеуметтік серіктестік тең

н 

өндірістік 

естерге қатысушылард

ың

  м

де

ле

н 

ұштастыру институттары мен механизмдерінің 

мен жалақы, сондай-ақ қызметкерлердің

әлеуметтік кепілдіктері мен олардың кәсіп-

орын жұмысындағы рөлі жайында ортақ

шеші

мг

е 

де ғ

а 

та

 к

елісімге қол 

яд

ы. 

формада дамыту – қазіргі заманғы нарықтық 

экономикадағы әлеуметтік бағытты к

үш

ей

пр

ес

інің маңызды құрамдас бөлігі. Дә

ос

ы 

ік

 серіктестік шарттары нарықтың 

амортизатор ретінде қарастырылады. Өйткені 

ол экономикалық тиімділік талаптары пен

әлеуметтік әділеттілік мүдделерін ұштастыра-

ды. Елдегі 500 мыңнан астам кәсіпорынды 

біріктіретін «

Са

мұры

Қазы

» 

акци

ер

лік 

дық қоғамды тұрақты дамытатын басты 

шарттың бірі ретінде қарастырылатыны бекер 

емес. «Самұрық-Қазына» АҚ жанындағы 

әлеуметтік серіктестік орталығының негізгі 

мақсаты – еңбек тартысының алдын

  а

лу

, 

мы

сш

арға олардың құқығын түсін

ді

ру, 

тәжірибесін талдау және жетілдіру, әлеуметтік 

серіктестік қағидаларын енгізу және ұжым-

дық-келісімшартты реттеу болып табылады. 

Бұл орайда тараптардың мүддесін сәйкес-

тендіруде ме

мл

екетті

і ті

й 

арала 

нын және бір

 м

езетте қ

ылданғ

 кел

ім-

көрінетінін айтқан жөн. 

Әрі әлеуметтік серіктестікте орталық 

немесе жергілікті атқарушы билік органдары 

ғана емес, сондай-

ақ

 «Нұр 

ан

» 

да

беделді қоғам қайраткерлерін келісім 

жүргізуге тарту идеясын қолдаған болатын. 

Әлеуметтік серіктес қай қырынан көрінсе 

де, Қазақстандағы үйреншікті ойын тәртібін 

бе

лг

дәреже

Бәлкім

бұл кәсі

мен маңызын қайта қарауды талап етер.

Қалай болғанда да, бұл – аса қажетті және 

пайдалы институт. Ол – қоғамдағы күштердің 

тепе-теңдігін сақтап, қызметкерлердің 

мүддесін ескеруге се

пт

есетін құрал

Алайда

күні бүгінге дейін қ

азақ

ст

анды

кә

сіподақтың

кейбір көшбасшылары өз қызметіндегі 

маңызды элемент ретінде  бір  сәттік мүд-

делерді талқылау деп түсініп келді. Әдетте 

олар  әр қызметкердің қандай жалақы ала-

тынына немесе акционердің қанша пайда 

табатынына ғана мән беретін. Ал бірнеше 

жы

лдан

әс

іп

ынның қандай күйде 

болары, 

бү

гінг

жұмысшылардың  ұрпағы 

қандай жағдайда өмір  сүріп, қайда  жұмыс 

істейді деген стратегиялық мүдделер көлең-

кеде қалатын.

Ал, шындығында, әлеуметтік серіктестіктің 

тұрақты қарым-қатына

сы

  орнамай

ша

, 

мыту м

кі

н ем

. Ос

орайда «Самұрық-Қазына» батыстағы индус-

триялық державалардың жағымды тәжіри-

бесіне сүйенеді. Батыс әлемінде ондаған

жылдар  бойы қоғамдық сілкініс 

тердің 

әл

еу

тт

ік с

ік

те

і арқасында. Қазақстан-

да мүдделер тартысын шиеленіскен әлеумет-

тік қайшылыққа айналуына жол бермеу – 

кәсіпкерлер, еңбеккерлер мен мем лекеттің 

–  үш жақты ынтымақтастығының міндеті 

болып табы лады. Оны «Самұрық-Қазына» 

әл-ауқат қоры әлеуме

тт

ік и

ға

 с

еніп 

Барлық дәрілік препараттардың 

жа

ғымд

және

ағ

ым

з 

әсерлері 

дәрілік заттар қажетті мөлшерде, 

жарамдылық мерзімі жағынан дұрыс 

қолданылса, зиян келтіру қаупі 

барынша төмендеуі мүмкін.

Тәжірибе көрсетіп отыр

ға

ндай

па

циенттер антибиотиктер

ағ

ай

-

дауды өздері жиі талап етеді, оған 

лысады (ДАТО социологиялық зерттеу 

Дәрілік заттарды, әсіресе антибио-

ти

кт

ер

 ө

з 

кі

ме

па

йд

ану бірден 

байқалма

йт

ын теріс салдарларға 

– антибиотиктерді пайдаланудың 

орындылығын пациенттің жағдайына 

байланысты тек дәрігер ған

а та

ға

йы

дай алады;

– антибиотиктің атауын, қажетті 

доза сын және  емдеу ұзақтығын да 

дәрігер ғана белгілейді, себебі  бұл 

кезде пациенттің салмағы, оның 

ағ

за

ла

істеу жа

айы,

лд

ың

бар аурулары, сондай-ақ осы ауруы-

ның ағымы назарға алынады. Осы 

жағ дайда ғана пациенттің денсаулығы 

үшін терапияның тиімділігі және 

қолайсыз салдары барынша төмен 

болып, дұрыс және сауатт

ы 

емде

мүмкін болады;

– антибиотиктерді өз еркімен пай-

далану ағзаның микробтарға қарсы 

препараттарға төзімділігін (резистент-

тілігін) арттырып, антибактериалды 

дәрілік заттардың инфекциялық ауру-

ла

рғ

қа

рсы 

імсіз бо

ын

а әкеле-

– антибиотиктер бактериядан 

туын даған инфекцияларды емдейді. 

Олар суық тию немесе тұмау сияқты 

вирустық инфекциялар кезінде тиім-

сіз. Антибиотиктермен емде

у 

курсы 

маудан айығуды тездетпей

ді

, 

си

-

томдарын жеңілдетпейді және ин-

луын тоқтатпайды және одан әрі 

емдеуді едәуір қиындата түседі; 

– емдеуші дәрігермен анти био-

ти

кт

ер

 дұрыс

ай

да

әсе лесін 

та

лқ

ыл

, 

дәрі

р 

нұ

ау л

нақты орындалуын қамта масыз ету 

қажет; 

– антибиотиктерді орынсыз жиі 

болып табылады және ол кейіннен 

басқа ауруларды антибиотик

термен

емдеу, шын мәнінде, қажет болатын 

кезде олардың тиімділігінің төмен-

деуіне әкеледі.

Көптеген ауруларға қарсы жоғары 

ти

імді құрал бола отырып, антибио-

кт

ер

  ж

ам

а 

ер

леріне бай-

Жанама әсерлер қауіпсіз бас айналу 

және жүрек айнуы, терінің бөртуі, 

есек жем,  ангион

ев

роздық ісіну және

иялы

әс

ер

рден

ас

-

өзгерістер, анафилаксиялық шок 

сияқ   ты  әртүрлі  болуы мүмкін. Көпте-

ген жағдайларда жанама әсерлердің

дамуы антибиотиктерді себепсіз, 

дұрыс қолданбаумен байланысты. 

биотиктермен емдеу кезінде жиі 

болатын бұзылыстардың түрі, дәлірек

айтқанда, ішектің қалыпты микро-

флорасының  бұзылуын  білдіреді. 

Осылайша дисбактериоз дың  мәні 

пайдалы және

 з

ия

микроа

ал

ар

тепе-теңдігінің үйлесімс

іздігі

нде.

ұл 

цесінің бұзылуына, ағзаға дәрумен-

дердің түсуін қиындатуға, уыттар мен 

канцеро гендердің  жина луы на  әсер 

етіп, жалпы, иммунитетті төмендетеді. 

Дисбак терио

зд

ың

 ауыр салдар ының 

болып табылады, бұл мұрыннан, 

иектен қан кетумен, тері қабатында 

көгерген жерлердің пайда болуымен

сипатта лады. 

Антибиотикте

рді 

артық пайдалану 

сы

 п

па

ра

арға

-

ділікті арттырып, бактерияға қарсы 

ларға қарсы тиімсіз болып қалады. 

Бұл аурудың ұзақ уақытқа созылуына, 

ауруханада болу мерзімінің ұзаруына, 

тіпті 

өл

ім

дайына әкеліп соғуы

мүмк

ін

. 

бауырға, бүйрекке және басқа ағза-

ларға уытты әсер етеді. Бұл әсерлер

препараттың дозасына және қолдану 

ұзақтығына тікелей байланысты.

 

Антибиот

арқылы өтуіне байланысты. Мысалы, 

жүктілік кезінде аминогликозидтер

тобына жататын стрептомицинді

қабылдаған аналардан туған бала-

лардың есту қабілетінің зақымдануы 

си

яқ

ты

уру түрлері сипатталған. 

Тетрациклин қабылдаған кейбір жүкті

аналарда ұрық қаңқа 

сының 

дамуының баяу 

Кейбір анти 

био 

тиктердің  ұрыққа 

жүктілік кезінде, ат

ап

  а

  л

мицетинді, тет

ра ц

ик л

і,

 с

еп

-

далануға тыйым салынған. 

Антибиотиктерді бақылаусыз пай-

далану ағзаның бактерияға қарсы

дәрілік заттарға төзімділігін туғыза 

от

ыр

, 

ад

ны

ң иммундық жүйесі-

болып табылатынын есте сақтаңыз. 

Осы себептен антибиотик 

терді кез 

келген сырқаттану кезінде «жедел 

көмек» ретінде қабылдауға бол-

майды. 

Антибиотик

рді тек емдеуші

дәрігерлер ғана 

та

ға

нд

ауы 

іс.

Ол  рас. Сарапшылардың да алаңдайтын жөні 

бар. Еліміздегі өнеркәсіп кәсіпорындарының нем-

кеттілігі салдарынан а

уа

ны

ң 

стану 

ңг

ей

де

 т

жоғары болып отыр. Нақтырақ айтсақ, атмосфераға 

17-інші орында тұр екен. Ауаның негізгі ластау-

шылары – қатты бөлшектер, күкірт қос тотығы мен 

азот оксиді, сонымен қатар сынап, қорғасын, ысты 

га

з 

бен ди

син 

алары. Шаң, күкірт қос тотығы 

ме

н 

аз

кс

ид

ің

 аса ірі көлемде сыртқ

шығарылуына Қазақстанның негізгі үш секторы: 

электр энергетикасы, тау-кен өндіру өнеркәсібі мен 

автотранспорттық құралдар әсер етуде.

Тағы  бір айта кетерлігі, мамандардың 

сараптамалық қорыт

ын

ды

сы

ке

с,

аб

иғи 

Қазақстан жыл сайын ел экономикасына 4-8 млрд 

доллар көлемінде зиян келтіріп жатады екен. «Егер 

біз мұндай келеңсіздіктің жолын алмасақ, табиғи 

ресурстарды дұрыс үнемдемесек, онда 2030 жылға 

қарай қазіргі 

4-

8 

мл

 долларымыз  шамамен 14 

млрд дол

ла

рға же

ға

жап емес», – дейді ҚР 

Қаппаров.

Жүктілік пен босану бойынша демалыс жұмыс 

істейтін әйелдерге жүктілікт

ің

30

-ыншы аптасынан

жа

рамс

ды

қ 

ғы

«Міндетті әлеуметтік сақтандыру  туралы» ҚР 

Заңына сәйкес, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру 

қорынан жүктілік пен босануға байланысты табы-

сынан айырылған жағдайда берілетін бір  реттік 

әл

еуметтік т

 ж

тілікке байланысты демалыс 

ал

ға

н 

мы

с 

те

йтін ә

Оның мөлшері соңғы 12 ай ішінде қорға нақты 

төленген ай сайынғы әлеуметтік аударымдар негі зін-

де есептеледі.

Сонымен қатар егер сіз

  ж

ап

ін

 бол

ңы

з,

сі

зг

бі

р 

болмайды.

Бала туылғаннан кейін сіз  тиісті құжаттармен 

тұрғылықты жеріңіз бойынша Зейнетақы төлеу 

жөніндегі мемлекеттік орталықтың бөлімшесіне 

келесі  м

ем

лекеттік

әр

де

қы

ларды алуға өтініш 

за а

сы

з:

орай – 30 айлық есептік көрсеткішке (АЕК) немесе 

51 930 теңгеге;

– төртінші және одан да көп баланың туылуына 

орай – 50 АЕК немесе 86 550 теңгеге тең бір реттік 

мемлекеттік жәрдемақы тағайындауға;

2) бірінші балаға – 5,5 АЕК немесе 8899 теңгеге;

– екінші балаға – 6,5 АЕК не

ме

се 1

51

7 

е;

– үшінші балаға – 7,5 

К 

немесе

2 

135

– төртінші балаға – 8,5 АЕК немесе 13 753

теңгеге тең бала күтіміне байланысты мемлекеттік 

бюджет есебінен төленетін ай сайынғы мемлекеттік 

жә

рд

ем

20

13

ыл

ды

1 

қа

арын

 АЕК = 1731 теңгені

құрайды. Бұл мәліметтер құзырлы саланың 

көмегімен дайындалғанын ескертеміз.

Нұрғ

иса ЕЛЕУБЕКОВ 

ото

ұр

ф

                

жүктеу/скачать 8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: