Антибиотиктерді қажет болған

Барлық дәрілік препараттардың 

жағымды және жағымсыз әсерлері 

болады. Алайда тиімді және сапалы 

дәрілік заттар қажетті мөлшерде, 

жарамдылық мерзімі жағынан дұрыс 

қолданылса, зиян келтіру қаупі 

барынша төмендеуі мүмкін.

Тәжірибе көрсетіп отырғандай, 

пациенттер антибиотиктерді тағайын-

дауды өздері жиі талап етеді, оған 

қоса, өзін-өзі емдеумен кеңінен айна-

лысады (ДАТО социологиялық зерттеу 

деректері бойынша, 2012 жыл). 

Дәрілік заттарды, әсіресе антибио-

тиктерді өз еркімен пайдалану бірден 

байқалмайтын теріс салдарларға 

әкелуі мүмкін екенін есте сақтау қажет. 

Сондықтан әрбір адам мынаны 

білуі тиіс:

– антибиотиктерді пайдаланудың 

орындылығын пациенттің жағдайына 

байланысты тек дәрігер ғана тағайын-

дай алады;

– антибиотиктің атауын, қажетті 

доза сын және емдеу ұзақтығын да 

дәрігер ғана белгілейді, себебі бұл 

кезде пациенттің салмағы, оның 

ағзалары мен жүйелерінің жұмыс 

істеу жағдайы, алдыңғы болған және 

бар аурулары, сондай-ақ осы ауруы-

ның ағымы назарға алынады. Осы 

жағ дайда ғана пациенттің денсаулығы 

үшін терапияның тиімділігі және 

қолайсыз салдары барынша төмен 

болып, дұрыс және сауатты емдеу 

мүмкін болады;

– антибиотиктерді өз еркімен пай-

далану ағзаның микробтарға қарсы 

препараттарға төзімділігін (резистент-

тілігін) арттырып, антибактериалды 

дәрілік заттардың инфекциялық ауру-

ларға қарсы тиімсіз болуына әкеле-

тінін есте сақтаңыз;

– антибиотиктер бактериядан 

туын даған инфекцияларды емдейді. 

Олар суық тию немесе тұмау сияқты 

вирустық инфекциялар кезінде тиім-

сіз. Антибиотиктермен емдеу курсы 

тұмаудан айығуды тездетпейді, симп-

томдарын жеңілдетпейді және ин-

фекцияның басқа адамдарға тара-

луын тоқтатпайды және одан әрі 

емдеуді едәуір қиындата түседі; 

– емдеуші дәрігермен анти био-

тиктерді дұрыс пайдалану мәсе лесін 

талқылап, дәрігер нұсқау 

ларының 

нақты орындалуын қамта масыз ету 

қажет; 

– антибиотиктерді орынсыз жиі 

болып табылады және ол кейіннен 

басқа ауруларды антибиотиктермен 

емдеу, шын мәнінде, қажет болатын 

кезде олардың тиімділігінің төмен-

деуіне әкеледі.

Көптеген ауруларға қарсы жоғары 

тиімді құрал бола отырып, антибио-

тиктерге жанама әсерлеріне бай-

ланысты шектеулер қойылады. 

Жанама әсерлер қауіпсіз бас айналу 

және жүрек айнуы, терінің бөртуі, 

есек жем, ангионевроздық ісіну және 

басқа аллергиялық әсерлерден бас-

тап сүйек кемігі деңгейіндегі күрделі 

өзгерістер, анафилаксиялық шок 

сияқ   ты әртүрлі болуы мүмкін. Көпте-

ген жағдайларда жанама әсерлердің 

дамуы антибиотиктерді себепсіз, 

дұрыс қолданбаумен байланысты. 

Ішек дисбактериозы – анти-

биотиктермен емдеу кезінде жиі 

болатын бұзылыстардың түрі, дәлірек 

айтқанда, ішектің қалыпты микро-

флорасының бұзылуын білдіреді. 

Осылайша дисбактериоз 

дың мәні 

пайдалы және зиянды микроағзалар 

тепе-теңдігінің үйлесімсіздігінде. Бұл 

жағдай қоректі заттарды сіңіру про-

цесінің бұзылуына, ағзаға дәрумен-

дердің түсуін қиындатуға, уыттар мен 

канцеро гендердің  жина луы на  әсер 

етіп, жалпы, иммунитетті төмендетеді. 

Дисбак териоздың ауыр салдар ының 

бірі – К дәруменінің жет кіліксіздігі 

болып табылады, бұл мұрыннан, 

иектен қан кетумен, тері қабатында 

көгерген жерлердің пайда болуымен 

сипатта лады. 

Антибиотиктерді артық пайдалану 

микробқа қарсы препараттарға төзім-

ділікті арттырып, бактерияға қарсы 

дәрілік заттар инфекциялық ауру-

ларға қарсы тиімсіз болып қалады. 

Бұл аурудың ұзақ уақытқа созылуына, 

ауруханада болу мерзімінің ұзаруына, 

тіпті өлім жағдайына әкеліп соғуы 

мүмкін. 

Антибиотиктердің әрқайсысы 

бауырға, бүйрекке және басқа ағза-

ларға уытты әсер етеді. Бұл әсерлер 

препараттың дозасына және қолдану 

ұзақтығына тікелей байланысты.  

арқылы өтуіне байланысты. Мысалы, 

жүктілік кезінде аминогликозидтер 

тобына жататын стрептомицинді 

қабылдаған аналардан туған бала-

лардың есту қабілетінің зақымдануы 

сияқты ауру түрлері сипатталған. 

Тетрациклин қабылдаған кейбір жүкті 

аналарда ұрық қаңқа 

сының 

лауы байқалған. 

Кейбір  анти био тиктердің  ұрыққа 

уытты әсер етуіне байланысты, 

жүктілік кезінде, атап айтсақ, лево-

мицетинді,  тетра цик линдерді,  стреп-

то мицинді,  ами но  гликозидтерді  пай-

далануға тыйым салынған. 

Антибиотиктерді бақылаусыз пай-

далану ағзаның бактерияға қарсы 

дәрілік заттарға төзімділігін туғыза 

отырып, адамның иммундық жүйесі-

нің әлсіреуіне әкелетін алғашқы қадам 

болып табылатынын есте сақтаңыз. 

Осы себептен антибиотик 

терді кез 

келген сырқаттану кезінде «жедел 

көмек» ретінде қабылдауға бол-

майды. 

Антибиотиктерді тек емдеуші 

ЖОБА

Атмосфераға зиянды қалдық шығарудан 17-орындамыз Декреттік демалысқа қай кезеңнен бастап шығады? 

Ол рас. Сарапшылардың да алаңдайтын жөні 

бар. Еліміздегі өнеркәсіп кәсіпорындарының нем-

кеттілігі салдарынан ауаның ластану деңгейі де тым 

жоғары болып отыр. Нақтырақ айтсақ, атмосфераға 

зиянды қалдық шығару бойынша Қазақстан әлемде 

17-інші орында тұр екен. Ауаның негізгі ластау-

шылары – қатты бөлшектер, күкірт қос тотығы мен 

азот оксиді, сонымен қатар сынап, қорғасын, ысты 

газ бен диоксин қоспалары. Шаң, күкірт қос тотығы 

мен азот оксидінің аса ірі көлемде сыртқа 

шығарылуына Қазақстанның негізгі үш секторы: 

электр энергетикасы, тау-кен өндіру өнеркәсібі мен 

автотранспорттық құралдар әсер етуде.

Тағы бір айта кетерлігі, мамандардың 

сараптамалық қорытындысына сәйкес, табиғи 

ресурстарды тиімсіз пайдалану нәтижесінде 

Қазақстан жыл сайын ел экономикасына 4-8 млрд 

доллар көлемінде зиян келтіріп жатады екен. «Егер 

біз мұндай келеңсіздіктің жолын алмасақ, табиғи 

ресурстарды дұрыс үнемдемесек, онда 2030 жылға 

қарай қазіргі 4-8 млрд долларымыз  шамамен 14 

млрд долларға жетуі ғажап емес», – дейді ҚР 

қоршаған ортаны қорғау министрі Нұрлан 

Қаппаров.

Жүктілік пен босану бойынша демалыс жұмыс 

істейтін әйелдерге жүктіліктің      30-ыншы аптасынан 

бас 

(бұдан әрі – науқастық парақ) негізінде беріледі.

«Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» ҚР 

Заңына сәйкес, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру 

қорынан жүктілік пен босануға байланысты табы-

сынан айырылған жағдайда берілетін бір реттік 

әлеуметтік төлем   жүктілікке байланысты демалыс 

алған жұмыс істейтін әйелдерге тағайын далады. 

Оның мөлшері соңғы 12 ай ішінде қорға нақты 

төленген ай сайынғы әлеуметтік аударымдар негі зін-

де есептеледі.

Сонымен қатар егер сіз жүктіліктің 30-ыншы 

аптасында жұмыс істемейтін болсаңыз, онда сізге бір 

реттік әлеуметтік төлем тағайындау мүмкіндігі 

болмайды.

Бала туылғаннан кейін сіз  тиісті құжаттармен 

тұрғылықты жеріңіз бойынша Зейнетақы төлеу 

жөніндегі мемлекеттік орталықтың бөлімшесіне 

келесі мемлекеттік жәрдемақыларды алуға өтініш 

жаза аласыз:

1) бірінші, екінші, үшінші баланың туылуына 

орай – 30 айлық есептік көрсеткішке (АЕК) немесе 

51 930 теңгеге;

– төртінші және одан да көп баланың туылуына 

орай – 50 АЕК немесе 86 550 теңгеге тең бір реттік 

мемлекеттік жәрдемақы тағайындауға;

2) бірінші балаға – 5,5 АЕК немесе 8899 теңгеге;

– екінші балаға – 6,5 АЕК немесе 10 517 теңгеге;

– үшінші балаға – 7,5 АЕК немесе 12 135 

теңгеге;

теңгеге тең бала күтіміне байланысты мемлекеттік 

бюджет есебінен төленетін ай сайынғы мемлекеттік 

жәрдемақы.

2013 жылдың 1 қаңтарынан АЕК = 1731 теңгені 

құрайды. Бұл мәліметтер құзырлы саланың 

көмегімен дайындалғанын ескертеміз.

Нұрғиса ЕЛЕУБЕКОВ (фото)

№157 (1068) 

11.09.2013 жыл, 

сә

рсенбі

РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ

Ө

НІМ

Бұл пікір тектен-текке айтылып отырған 

жоқ. Күріштің осы сорты Сыр диқандарының 

атағын шығарып, жалпақ жұрт алдында 

абыройын биіктете түсті. Сондықтан к

үр

іш 

  «

рж

ан» 

ы 

ойға оралады. Өзге өңірдегі жұрт күріш

ң 

бұ

сортын өте жоғары бағалайды. Қысқаша 

айтқанда, «Ақмаржан» жергілікті диқандар-

дың беделін биіктетті. Рас, соңғы жылдарда 

бұл жөнінде әртүрлі қаңқу әңгімелер айтылып 

жү

р.

ке

ні о

ң 

өндіріске енгізілгеніне 30 

а 

жу

  у

 өті

і. Осыны көпшілік 

алдына көлденең тартқысы келетін кейбір 

адамдар күріштің аталған сортын бүгінгі күн 

талабына сай келмейді деген сылтауды 

айтады. Ғалымдардың ендігі бір бөлігі бұған 

қарсы пікірді тілге ти

ек

  е

ді

. 

айтқанда, оны қазақ күрішшілері өмірге 

лтірген төл сорт деп есептеу

ге

 т

ол

 н

ег

бар. Ендеше, төл сортты бәз-баяғысынша 

төрге шығарып, оның беделі мен абыройын 

асқақ етуге қандай мүмкіндік бар? Бүгінгі 

таңда жергілікті ғалымдар мен өндіріс 

басшылары осы тұрғыда өз ойларын білдіріп 

ке

ле

ді

Кү

рі

ің бұл

ор

ты

19

83 жылы 

өндіріске енгізген еді. Бұл тұрғыда ол кісінің 

Расы керек, бүгінгі күнге дейін облыс 

диқандары түрлі күріш сорттарын екті.

Алайда олардың ешқайсысы да елдің 

арасында «Ақмаржан» секілді бедел алып 

кете алған жоқ. Сондықтан жергілікті 

ғалымның ұзақ жылдар бойы тер төккен төл 

со

рты 

і күнге дейін өз маңызын артты

ры

п 

отыр. 

ы диқандар қауымы да

  т

ол

ық

құптайды. Өйткені қайсыбір жылдары Ресей 

елінен жеткізілген сорттар облыстың климат-

тық жағдайына сәйкес келе бермеді. Тіпті 

олардың арасында алғашқы жылдың өзінде 

тиімсіздігін көрсеткені де бар. Себебі 

аймақтың

  т

ырағ

да о

ы 

жатсынып, 

қамбаға құйыла қойған жоқ. Осының нәти-

жесінде жергілікті еңбекшілердің олардың 

бізге қолайлы емес екеніне әбден көзі жетті 

деуге негіз бар. Қуаныштысы, қаншама 

жылдан  бері елдің игілігіне айналып 

ке

ле

 

мысқал да төмен түсе қойған жоқ. Ендеше, 

оны аймақтың абыройын арттыратын бренд-

ке айналдыруға толықтай негіз бар. 

Қысқаша айтқанда, бүгінгі күнге дейін 

облыста «Ақмаржан» өз әлеуетін жоғалта 

қойған жоқ. Ғалымдар жергілікті сорттың 

маңызы зор екенін айтады. Өйткені бұл 

со

рт

р 

аймақт

  т

жағдайына сәйкес келтіріледі. Соған қарай 

бейімделеді. Сол себепті олардың топырақ-

тың  тұздылығы, түн мезгіліндегі температу-

раның алмасуына, климаттың күрт өзгеруіне 

төтеп беру қабілеті жоғары болатыны анық.

Дәнінің ірі болуына байланысты «Ақма

рж

ан»

ттар

н 

ас

үс

песе

кем

Қызылорда қаласында орын тепкен 

Ыбырай Жақаев атындағы Қазақ күріш 

шаруа шылығы  ғылыми-зерттеу  институты 

мамандары соңғы жылдары бірқатар 

сорттарды шығарды.  Олардың қатарында 

«Т

үг

іскен-1», «Ару

 «Арал-202» секілді 

сорттар 

ба

р.

ег

енмен олар әлі өндіріске 

айтуынша, соңғы бір-екі жылдың көлемінде 

«ҚазНИИ-5», «ҚазЕр-6» сорттары да шыға-

рылып отыр. Алдағы жылы осы сорттардан 

400 тонна элита тұқымын өндіру межеленуде. 

Ғалымдардың 

ай

ту

ын

кц

ия

үздіксіз жүргізіле  береді. Олар жергілікті 

сорттарды  брендке айналдыру үшін жаңа 

технологиялар қажет екенін тілге тиек етіп 

келеді. Ендігі кезекте осы бағытта жұмыстар 

жүргізу жоспарланып отыр.

ЕҢБЕК НАРЫҒЫ