5.2.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау;
5.4.1.1 қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жазу
Сабақтың мақсаты
Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты анықтай алады, үндестік заңын ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жаза алады.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың
басталуы
5 минут
Оқушылармен амандасу, қатысуын түгендеу. Сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатымен таныстыру;
Ойтүрткі Адамзат үшін тілдің маңызы неде? Адамға тіл не үшін ауадай қажет?
Сұрақтарға жауап береді.
Ауызша мадақтау арқылы бағалауЖарайсың! Тамаша! Керемет!
Оқулық
5-сынып
Қазақ тілі
«Атамұра» баспасы
2017 ж
Сабақтың
ортасы
35 минут
Мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты табу жолдары Мәтіндегі негізгі және қосымша (жанама) ақпарат дегеніміз не? Мәтіннің мағыналық бөлігінде негізгі және қосымша (жанама) ақпарат көрсетіледі. Мәтіннің негізгі ақпаратына түсініксіз ұғымдарды автордың талқылауы, сипаттаулар, баяндаулар, логикалық тұжырымдар кіреді. Мағыналық бөліктің негізгі мәліметтерін көрсету үшін онда тезистер мен тұжырымдар қолданылады және олар көбінесе азатжолдың басты идеясы - бірінші және екінші сөйлемдер болады. Қосымша (жанама) ақпарат түрлері мыналарды қамтиды: қосымша, суреттейтін және анықтайтын, қайталанатын, жинақтайтын ақпараттар. Қосымша ақпарат кеңейтеді, онда қарастырылатын құбылыстардың мәнін ашып түсіндіреді. Мәтіндегі нақты және суреттеуші ақпараттарды автор мынадай сөйлемдер арқылы береді: 1) берілген идеяны нақтылайтын, растайтын немесе түсіндіретін нақты мысалдар келтіреді; 2) басқа ғалымдардың пікірлерін, дәйексөздерін келтіріп, өзінің ойларын растайды, көрсетеді. Мұндай ақпарат мынадай қыстырма сөздер мен шылау сөздер арқылы енгізілуі мүмкін: мысалы; сондықтан; мәселен, сол сияқты; атап айтқанда; Мәтінде қайталанатын ақпарат болуы мүмкін, яғни, бұрын берілген ақпараттың қайталануы, олар түсініктің дәлдігін қамтамасыз етеді, айқындап тұрады. Олар мынадай қыстырма сөздермен енгізіледі: яғни, басқаша айтқанда, басқаша түсіндіре кетсек, , дәлірек айтқанда, дәлірек және т.б. Түйінді ақпараттар қорытынды шығарады, қорытындылайды, мәтіннің негізгі ойларын қорытындылайды. Бұл ақпарат сөздермен енгізіледі: осылайша, осылайша, қорытындылай келе, авторлар жоғарыда айтылғандардың жалпылап, жинақтайды
