Қысқаша шолу
4-
нұсқа
Сәуір 2016 ж.
Бөлім навигацияның идеясымен таныстырады, карта мен нұсқауларды, сонымен қоса жергілікті белгілерді пайдаланып, жол таба білуі
қалыптасады.Оқушылар Қазақстан жерлері сипатының қаншалықты күрделі және алуан түрлі екендігін түсінеді. Жергілікті ауыл мен
қалаларды тану арқылы оқушылардың назары ауылдық және қалалық өмірге аударылады. Ауа райы туралы сабақ, климат түсінігімен және оны
зерттеудің әдіс-тәсілдерімен таныстырады. Географиялық білімді және түсінушілікті көрсету үшін түрлі әдістерді қолдануға болады. Бөлімнің
мазмұны жергілікті ауданмен тығыз байланысты, алайда, географияға көбірек назар бөлінген.
Оқу
бағдарламасын
а сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту ресурстары
2.1
Жергілікті
жерде бағдарлану
1.3
Менің
атамекенім
1.2.1.1
жергілікті
белгілер
бойынша
көкжиек
тұстарын
анықтау
1.1.3.1
өз
мекенжайын
атау және елді
мекенінің
географиялық
орналасқан
жерін сипаттау
Бағдарлауды үйренейік
(Ұ) Егер оқушылар досын өз үйіне қонаққа
шақырғысы келсе (қалаға, ауылға), ол сол
жерге қалай жету керектігін қайдан біледі?
Навигация ұғымымен, карта, көкжиек
тұстары С. О. Ш. және Б. атауларымен
таныстырып, анықтатыңыз.
(Т) Оқушылардан сұраңыз:
картада өз мектебін табуды;
облыс картасында қалалар мен ауылдарды
табуды;
Қазақстан картасында Астананы және
Ақмола облысын табуды;
Еуразия және Азия картасында Қазақстанды
табуды.
(Ұ) Олардың үйлері, ауылы немесе қаласы қай
бағытта орналасқандығын анықтау үшін,
мектеп
белгіленген,
жергілікті
картаны
зерттеңіз (олардың картада белгіленгендігіне
көз жеткізіңіз).
Сұрақтар мен жауаптар сессиясы
кезінде қажетті ақпаратты алу тәсілі
ретінде
жетелеуші
сұрақтарды
пайдаланыңыз.
Мына білімдерге сүйене отыра
жолдың бағыттарын қалай анықтау
керектігін
оқушылармен
бірге
анықтаңыз:
компастың бағыттары;
табиғи
ерекшеліктер/назар
аударарлық орындар;
күн, жұлдыздар және т.б.
Сабақтың
қорытынды
бөлімінде
материалды жалпылау және бекіту
жасалады.
Қосымша
тапсырма
ретінде
оқушыларға
өткен
кезеңдегі
Қазақстан бойынша саяхат туралы
баяндайтын қазақ халық ертегісін
ұсынуға болады, мысалы: егер сіздер
Баспа: Книжник.
Автор: Григорьева
Татьяна
Кітапта
географиялық
ашылулардың
маңызды оқиғалары
әсерлі баяндалады.
Мәселен,
жас
оқырманға
ғаламшардағы
полюстер
қашан
пайда болды, осы
сынды танымдық
деректерді білетін
болады.
Азия картасы
Қазақстан картасы
4-
нұсқа
Сәуір 2016 ж.
Оқу
бағдарламасын
а сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту ресурстары
Оларға осыны жасауға жергілікті белгілер
қалай көмектесетіндігін түсіндіріңіз.
(Ж) Оқушылар жұптасып С, О, Ш пен Б
көкжиек тұстарын анықтау үшін жергілікті
белгілерді пайдаланады.
Жұптасқан балаларға мынадай тапсырма
беріңіз: досыңызға сызбаны/картаны пайдалана
отырып сіздің үйіңізге/ауылыңызға/қалаға
қалай жетуге болатындығын түсіндіріңіз.
Сіздің үйіңіз немесе мектеп сияқты бастапқы
шығу орнын таңдаңыз.
(Ұ) Сынып оқушыларының жергілікті белгілер,
бағыттар және карталар жайында нені
білгендері
жайында
талқылау
ұйымдастырыңыз.
(Қ) Оқушылар жергілікті белгілерді білу
өмірдің басқа аспектілеріндегі рөлін қалай
қарастыратындықтарын
тексеру
кезінде
формативтік
бағалауды
жүзеге
асыруға
мүмкіндік бар.
бір тарихты білсеңіз, барлығына
айтып
беріңіздер.
Ескерту:
айтылатын әңгіме аудиторияның жас
ерекшелігіне
сәйкес
болуын
қадағалаңыз
Облыс
немесе
аймақ картасы
Нұсқаулықтары
берілген
мектепті
қоршаған
жердің
жоспары/картасы:
• көкжиек тұстары:
С, О, Ш, Б.
•масштаб
•негізгі
географиялық
өзгешеліктер, яғни,
жол,
ғимараттар,
өзендер/жылғалар,
төбелер, жазықтар,
Дала
тарихтары:
қазақ
халық
ертегілері
1.3
Менің
атамекенім
1.1.3.1
өз
мекенжайын
атау және елді
мекенінің
географиялық
орналасқан
жерін сипаттау
Қала мен ауыл
(МК,Ұ) Ауыл мен қала көрінісі бейнеленген
суретті
көрсетіңіз.
Суреттерді
салыстырыңдар.
Қай
суретте
ауыл,
қайсысында қала берілген? Оны қайдан
білдіңдер? Қала мен ауылдың ерекшелігі
туралы әңгіме жүргізу. Өз тұратын жерің
қалай аталады? Тұратын жерің несімен
ерекшеленеді?
Бұл тапсырма арқылы туған қаланы
зерттеу көзделеді, алайда бұны
оқушылар Астана сияқты қаланың
бір бөлігі туралы білу үшін
пайдалана алады.
Туған қаланы зерттеу көзделеді,
Диалог пен жазу
үшін
пайдалы
сөзорамдардың
сериясы:
көпірлер,
кафе,
шіркеулер,
4-
нұсқа
Сәуір 2016 ж.
Оқу
бағдарламасын
а сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту ресурстары
1.1.3.2
Өзі
тұратын
елді
мекеннің басты
көшесін,
ғимараттарын
және көрнекі
жерлерін
сипаттау
( Ұ) Оқушыларға олардың туған қаласын, оның
табиғи ландшафтін зерттеуге кірісетіндіктерін
айтыңыз.
Оқушылардың
міндеті
оларға
қонаққа келетін досы үшін қала (немесе оның
бір бөлігі) бойынша саяхатты жоспарлау болып
табылады. Алдымен олар қала (немесе қаланың
бір бөлігі) туралы білуі тиіс. Олар не туралы
білгісі келер еді?
(Ж) Оқушылар жұпта өздерінің саяхатын
дайындау үшін қала туралы сұрағысы келетін
кем дегенде үш сұрақ туралы ойланулары
тиіс. Сынып үшін мына сияқты түрлі
сұрақтардың тізімін жасаңыз:
Бізге қалалар не үшін керек?
Қаланың
әртүрлі
бөліктерін
не
байланыстырады?
Сіздер
қаланың
қандай
жерлерін
ұнатасыздар және неліктен?
Оқушылар осы сұрақтардың жауабын қалай
біле
алатындықтарын
ұсынады.
Оларға
көмектесу
үшін
сізде
қаланың
негізгі
ғимараттары мен басқа ерекшеліктерінің
фотосуреттері, жерді пайдалану сызбасы,
қаланың аэрофототүсірілімі (болса) және
қаланың негізгі картасы бар екендігін айтыңыз.
(Ж)
Жұптарда,
мұғалімнің
көмегімен,
оқушылар
фотосуреттерді
талқылайды.
Оқушылар
қаланың
негізгі
картасында
көрсетілген қаланың табиғи сипаттамаларына
сай адамдардың фотосуреттері мен пейзаждың
алайда бұны оқушылар Астана
сияқты қаланың бір бөлігі туралы
білу үшін пайдалана алады.
Сұрақтары
бар
тапсырмалар
оқушыларда
қатыстылық
және
жауапкершілік сезімін дамытады.
Әрбір
оқушыға
ойлану
үшін,
әріптесімен идеямен бөлісіп, содан
кейін сұрақтарды ауыстырып жаңа
әріптесіне көшуге болатын жеке
сұрақ
қоюға
болады.
Бұл
оқушыларды тақырыпқа тартады.
Сұрақтар оқушыларды қала туралы
өз
сезімдерін
білдіруге
ынталандыруы, пікірлерін білдіруге
және өз нұсқаларын қарастыруға
мүмкіндік беруі тиіс.
Бұл тапсырма жоғарыдағы тізімнен
және оқушылар жұмыс істейтін
негізгі картадан алынған жерді
пайдаланудың түрлерін көрсететін
бірқатар фотосуреттерге негізделген.
Әуеден түсірілген фотосурет міндетті
болып
табылмайды.
Егер
ол
қолданылса,
оқушылардан
фотосуреттерде
көрсетілген
ғимараттардың типтері көрсетілген
аумақтарды
сәйкестендіре
алама
екендіктерін және өздерінің сапары
аясында олар қай жерге барғысы
кинотеатрлар,
фабрикалар,
әкімшілік
ғимараттары, үйлер,
ескерткіштер,
мешіттер, музейлер,
кеңселер, саябақтар,
жолдар, дүкендер,
назар
аударарлық
орындар,
ескерткіштер,
театрлар
және
оқушылардың
қабілетіне
сәйкес
кез келген басқа
арнайы
терминология.
Жерді
пайдаланудың
басты
типтерін
анық және айқын
көрсететін қаланың
сызба
картасы.
Картада
бағыттар
мен масштаб болуы
тиіс.
Егер
бар
болса,
қаланың
немесе
ауылдың
әуеден
4-
нұсқа
Сәуір 2016 ж.
Оқу
бағдарламасын
а сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту ресурстары
фотоларын лайықтайды. Оқушыларды қаланың
әуеден
түсірілген
фотосуретімен
таныстырыңыз.
Оқушылармен бірге қаланың орналасуын және
неліктен
дәл
осылай
орналасқанын
талқылаңыздар.
(Ж)
Жұптар
фотосуреттер
мен
аэротүсірілімдер бойынша анықтаған басты
ерекшеліктерін (жерді пайдалануды) қаланың
картасында қалай белгілейтіндіктерін шешеді.
(Ұ) Сызба картада белгіленген тұрғылықты
қаласы бойынша экскурсия ұйымдастыру үшін
олардың
әрқайсысы
дайындайтын
жолкөрсеткішті
сыныппен
бірге
талқылаңыздар.
(Т) Топта өз тұратын жерінің бір бөлігінің
макетін қолда бар материалдардан жасауды
тапсырыңыз. Жиі баратын орны немесе
ұнататын жері болуы мүмкін. Жұмыс соңында
оқушылар өз таныстырылымдарын жасап,
көрме ұйымдастырады.
келетіндіктерін сұраңыз.
Оқушыларға сыныптан тыс уақытта
да жол көрсеткіштерін құрастыруды
жалғастыруына рұқсат берген жөн.
Жолдағы мінез-құлық ережелерін,
жаяу жүргіншілердің қозғалысын
реттейтін
жол
белгілерін
қайталаңыздар.
түсірілген
фотосуреті.
Егер
қолжетімді
болса
GoogleStreetView
құралын пайдалану
оқушыларға
өз
көшесінің
картиналарын
қарастыруға
мүмкіндк береді.
1.3
Менің
атамекенім
1.1.3.1
өз
мекенжайын
атау және елді
мекенінің
географиялық
орналасқан
жерін сипаттау
Мен қайда тұрамын
(Ұ) Орналасқан орын ұғымын талқылаңыздар
– мектептің, олардың ауылындағы немесе
қаладағы үйінің орнын анықтау.
(Ж)
Оқушылар
жұптасып
жерді
пайдаланудың түрлерін талқылайды, мысалы,
фабрика, үй, жол, кино үшін, демалыс
аймақтарын, саябақтар салуға арналған,
ауылшаруашылық, жайылымдар, мектеп және
Бұл тапсырмалар жерді пайдалану
ұғымымен таныстырады және басты
назардыаулдарға
аударылады.
Себебі,
Қазақстан
аумағында
ауылдар басым. Келесі тапсырмалар
қалалық аймақтармен байланысты.
Оқушылардың
білімдері
мен
тәжірибесінің негізіндегі кіріспе
талқылауда жерді пайдаланудың
Облыстың
физикалық картасы.
Сөздер
мен
фразалар.
Орналасқан жердің
басты ерекшелігін
көрсететін,
мектептің
тұрғылықты
4-
нұсқа
Сәуір 2016 ж.
Оқу
бағдарламасын
а сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту ресурстары
жергілікті
ауылдардың
айналасындағы
орманды алқап.
(Ұ)
Табиғи
пейзажды
талқылаңыздар.
Оқушыларға олардың табиғи ландшафт
контекстіндегі жергілікті ауылындағы жерді
пайдалануды зерттейтіндіктерін айтыңыз.
(Ө) Оқушыларға олар жерді пайдаланудың
әртүрлі
түрлері
мен
пейзаждың
ерекшеліктерін бояп, белгілей алатын мектеп
аумағының немесе жергілікті ауылдың
сызбалық немесе эскиздік картасын беріңіз.
Ауылдағы жерді пайдаланудың әрбір түрі
үшін сынып символ мен түсті кодты
таңдайды.
Оқушылар
топырақтың
фотосуреттеріне мектеп аумағы мен ауылдың
негізгі
картасындағы
адамзаттық
және
физикалық сипаттамаларды анықтайды. Олар
сызба
карталарда
жерді
пайдалану
жазбаларын
жасау
үшін
түсті
кодты
қолданады.
(Т) Оқушылар өз карталарын төрт төрттен
топтасқан топтарында талқылайды; әрбір
жұптың өз карталарында көрсетілген басты
бекеттерді, көрікті жерлерді сипаттайды.
әртүрлі
түрлерінің
мысалдары
келтіріледі. Оқушылар өздерінің
көргендерін,
бақылағандарын
өздерінің жергілікті орналасуымен
байланыстыра алады.
Оқушылар
картада
белгілейтін
жерлерінің көлемін және жерді
пайдалану түрлерін шектеу қажет
болады.
Түспен кодтау және қарапайым
сызба карталар мен диаграммаларға
символдарды
қосу,
материалды
жақсы меңгеруге ықпал етеді.
Оқушылар өздерінің карталарын
жаңа жұпта/топта талқылаулары
тиіс. Оқушылар үйренген білімдерін
неғұрлым тереңірек түсінуге қол
жеткізулері керек.
.
жерінің
немесе
жергілікті ауылдың
сызба
немесе
эскиздік картасы–
мысалы, ауыл үшін:
ауыл шаруашылық
жерлері, жайылым,
орманды
алқап/орман, дала,
ғимарат, ферманың
ғимараттары,
мешіт/
шіркеу.
4-
нұсқа
Сәуір 2016 ж.
Оқу
бағдарламасын
а сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту ресурстары
2.2 Климат және
ауа-райы
1.2.2.1
Ауа-
райының
адамға
және
оның
іс-
әрекетіне
әсерін анықтау
1.2.3.1
жыл
мезгілдеріне
орай табиғатта
бос
уақытты
өткізу
мүмкіндіктерін
анықтау
Менің өлкемнің ауа райы мен климаты
қандай?
(Ұ) Оқушылардан «ауа райы» туралы нені
білдіретіндерін сұраңыз? Олар ауа райы
туралы қандай сұрақтар қоюы мүмкін? Олар
мұны қалай зерттейді және мәліметтер
жазбасын қалай жасайды?
«Ауа райы» сөзі нені білдіретінгін және
жергілікті
ауа
райы
қандай
екендігін
талқылаңыздар. Әрбір оқушыға ауа райының
әртүрі бойынша сурет салуға тапсырма беріңіз.
Сұрақтар қойыңыз және талқылаңыздар:
Жыл маусымдары бойы ауа райының
түрлері.
Термометрді пайдаланып температураны
өлшеу.
Адамдардың ауа райы жағдайларын
әртүрлі пайдалануы (мысалы, киімді
кептіру, ойындар, батпырауық ұшыру,
электр қуатын өндіру, күн қуатын тудыру,
өсімдіктерді өсіру, бос уақытын өткізу,
туризм және т.б.)
Ауа райының өзгеруі.
(Т) Топ мүшелері ауа райын көрсете отырып өз
суретін салады. Оқушылар өздерінің суретінде
ауа райының ерекшеліктерін жазу үшін климат
туралы арнайы терминологияны қолдана
алады.
(Ұ) Сыныптан сұраңыз: біз бүгін ауа райы
туралы не білдік? Олардың жауаптарын
Талқылау басқарылатын түсінік
формасында өткізіледі, яғни әрбір
сатыда мұғалім оқушыларды оқу
мақсаттарына
қол
жеткізуге
бағыттап, қолдап отырады, алайда
бұл жерде оларға осы контексте
ұжымдық білімдер мен түсінікті
барынша өрбітуге мүмкіндік беру
керек.
Егер уақыт болып жатса және
оқушылардың қабілеттерін ескере
отыра қарастыруға болатын басқа
сұрақтар:
Біз
ауа
райы
бойынша
мәліметтерді қалай жазамыз –
символдар.
Біз әртүрлі ауа райыны қалай
өлшейміз (жауын-шашын, жел,
ашық күн, және т.т.)
Біздің күнделікті тілімізде ауа
райын сипаттау үшін сөздер мен
сөзорамдарын
қалай
пайдаланамыз.
Қосымша
тапсырма
ретінде
оқушыларға төрт маусымның суретін
салуды ұсынуға болады. Бұл оқып
үйренгендерін
жинақтауға
көмектеседі және оқушыларды жыл
ішіндегі
климаттың
басты
«Балапан»
арнасының
ауа-
райы болжамы:
https://www.youtube.
com/watch?v=mBx3
qavkx4Y
https://www.youtube.
com/watch?v=Edcau
DmkxOw
4-
нұсқа
Сәуір 2016 ж.
Оқу
бағдарламасын
а сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту ресурстары
қорытындылаңыз.
(Т,Ө) Топқа талқылау үшін мынадай сұрақтар
беріледі: Неліктен газетте, радио немесе
теледидардан күнсайын алдағы күннің ауа-
райын хабарлап отырады? Сурет бойынша
жауап береді. Балалар ауа-райына сәйкес
киінген бе? Неліктен олар ауа-райының қандай
болатынын біліп жүруі керек?
«Кім дұрыс киім таңдайды?» ойынын
ұйымдастырыңыз.
ерекшеліктеріне назар аудартады.
Сабақта
оқушылардың
ауа-
райына сәйкес киімді таңдай білу
біліктерін қалыптастыру мақсатында
«Кім дұрыс киім таңдайды?» ойынын
жүргізуге болады. Ойынның шарты:
оқушылар өздері киінуі немесе топта
бір қатысушыны ауа-райына сәйкес
киіндіруі қажет (Ауа-райын сурет
бойынша немесе бейне жазба арқылы
көрсетуге болады).
4-
нұсқа
Сәуір 2016 ж.
Достарыңызбен бөлісу: |