Сабақ жоспары Ошибка! Закладка не определена. 4 нұсқа Сәуір 2016 ж.

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

 

«Дүниетану» пәні. Бастауыш мектеп. 1-сынып 

3Б Бөлім: Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті 

 

Осыған дейін меңгерілген білім 

Оқушылардың  аңыздар,  әңгімелер,  ертегілер,  мақал-мәтелдер  туралы  білімдері  болады.  Астана  қаласы,    «Бәйтерек»  монументі  туралы 

біледі. 

Мазмұны 

Бұл  бөлімде  ұлттық  салт-дәстүр,  халық  ауыз  әдебиеті,  еліміздің  тарихы  туралы  қарапайым  түсініктер  беріледі.  Қазақстанның  өткенімен 

байланысты мифтер мен аңыздардың маңыздылығы қарастырылады. Карта түрлерімен жұмыс істейді.

 

Осы бөлімдегі «Дүниетану» пәнінің тілдік мақсаты: 

Оқушыларға пәндік мақсаттарға жетуге көмек үшін сәйкес академиялық тілдегі тілдік мақсаттың үлгісі төменде берілген. 

Тілдік мақсат 

Пәнге  қатысты  лексика  мен 

терминология 

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер  

Оқушылар: 

Қазақтың 

ұлттық 

және 

өзге 

ұлттармен  ұқсастық  тұрғысындағы 

мақал-мәтелдерді,  халық  ертегілері, 

аңыз 

әңгімелерін, 

образдарын, 

символдарын,  туын,  монеталарын, 

картиналарын/фотосуреттерін, 

ескерткіш-жәдігерлерін біледі. 

Оған кіретіндер: 



 

мақал- мәтелдер; 



 

халық мифтері, аңыздары; 



 

ескерткіштер; 



 

археологиялық  мұрағаттар, 

артефактілер /нысандар; 



 

картиналар; 



 

ұқсастық, 

ұлтжандылық, 

патриотизм. 

Талқыланатын мәселелер: 



 

Аңызда қандай мәліметтер бар?  



 

Дәстүрлі халықауыз әдебиетінде не туралы айтылады? 



 

Берілген  монета/суретке  қатысты  қандай  сұрақтар  қоюға 

болады? 

... неліктен екендігін айта аласыздар ма? 



 

… осы мақал- мәтелдер маңызды 

…қазақтың дербестігі үшін ұлттық ту маңызды ма? 



 

…сіздер  Алтын  адам  туралы  аңызды  шындық  немесе  жалған 

деп ойлайсыздар ма? 

Басқа тілдік мақсаттарды қою үшін және ғылыми тілді дамытуға қатысты қосымша нұсқаулықты жоғарыдағы «Тілдік мақсаттар туралы» 

бөлімді қараңыз.

 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Қысқаша  шолу.  Осы  тарау  көркем  сурет  символдарын  пайдалану  тәсілдеріне  және  оларды  ұлттық  бірегейлікті,  оған  қатыстығын, 

патриотизмды  дамыту  мақсатында  маңызды  тірек  ретінде  тануға  негізделген.  Бес  сабақ  халық  ертегілерін/аңыздарын,  мақалдарын; 

Қазақстанның  мемлекеттік  Туын,  монеталарын;  Алтын  адам  туралы  аңызды,  археологиялық  олжалар  мен  қоғамдық  ескерткіштерді  – 

«Бәйтерек» монументін қамтиды. Пәнаралық байланыстар әдебиет, көркем еңбек, АКТ пәндерімен қатар жүреді (театр, музыка, скульптура, 

живопись және мультимедиа). Тарау Қазақстан  мен оның ұлттық бірегейлігі туралы идеяларды кіріктіретін байрақтардың, ғимараттардың, 

ескерткіштердің, бейнелер мен символдардың дизайндарымен байланысты қазақ әдебиетіндегі халық ауыз әдебиетінің әңгімелері, ертегілері, 

мақал-мәтелдерінің бай қорына сүйенеді. 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

 

Мұғалімге 

арналған 

ескертпелер 

Оқыту ресурстары 

 

 

3.5 

Қазақстан 

тарихы: 

тәуелсіздік, 

мемлекеттілік  және 

отансүйгіштік 

 

 

1.3.5.2 Тәуелсіз 

мемлекеттің негізгі 

белгілері туралы 

әңгімелеу.   

 Мен қазақпын 

 

(Ұ)  Бөлім  қарапайым  тапсырмадан 

басталады.  Оқушылардан  олардың 

үйлерінде  естіген  қандай  да  бір  халық 

ертегілерін,  тарихи  әңгімелер,  мақал-

мәтелдерді 

білетінін 

сұраңыз. 

Жауаптарын  тыңдаңыз  және  қазақ 

халқы 

туралы 

не 

білетінін 

талқылаңыздар.  

 

(Ұ) Қазақ халқының бір мақал-мәтелін 

таңдап  алып,  оқушылардан  мазмұнын 

немесе  ол  қазақ  өмірінің  қай  қырын 

сипаттайтыны 

туралы 

сұраңыз. 

Мұғалім  оқушыларға  өз  идеяларын 

айғақтармен  ұсынады.  Мұғалім  бұл 

топпен  орындайтын  тапсырмаға  үлгі 

екендігін түсіндіреді. 

 

(Т)  Сыныптағы  оқушыларды  топтарға 

 

Қазақ  мәдениетіндегі  маңызды 

элементтер: 

ән  айту,  өлең  оқу,  жұмбақ, 

мақал-мәтел, 

ертегі 

мен 

аңыздар  айту  дәстүрі.  Сабақ 

оқушыларды  қазақ  өміріндегі 

осы  бір  бай  да  маңызды 

элементпен таныстырады. 

Қазақ 

мақалының 

немесе 

мәтелінің  қарапайым,  нақты 

мысалынан бастаңыз. 

Одан  кейін  оқушылар  оның 

мәнін  талқылай  және  талдай 

алады  және  өз  тұжырымдарын  

сыныпқа  ұсына  алады.  Бұл 

кішігірім  қойылым  жасау  және 

басқа  да  тұрғыдан  әрекет  ету 

үшін, пантомима үшін мүмкіндік 

береді. 

Егер  жұмысты  жұппен  және 

 

 

 

Қазақ мәтелдері 



 

Әке 

көрген 

оқ 

жонар,  шеше  көрген 

тон пішер.  



 

Ел  барда,  ер  қор 

болмас. 



 

Ер  барда,  ел  қор 

болмас. 



 

Ел үмітін ер ақтар 



 

Ер 

атағын 

ел 

сақтар. 

 

Қазақ батырлары:  

https://www.youtube.co

m/watch?v=Vqe0M6cY

epg

 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

 

Мұғалімге 

арналған 

ескертпелер 

Оқыту ресурстары 

бөліңіз.  Әрбір  топтан  бір  оқушы 

сөйлейтін  болады.  Әрбір  топтың 

мүшелері  өздері  дайындап  келген  бір 

мақалмен  жұмыс  істейді  (егер  олар 

мұны  жасай  алмаса,  мақалдарды 

оқушыларға 

ұсыныңыз) 

– 

«Оқу 

ресурстарын»  қараңыз.  Егер  бұл 

мүмкін болса, оларды басылған немесе 

жазылған  түрде  топтарға  таратып 

беріңіз. 

 

(Т)  Әрбір  топта  жақсы  оқи  алатын 

оқушы  бар  екендігіне  көз  жеткізіңіз  – 

оқушылардың әрбір  жұбында біреуден 

болғаны  дұрыс.  Оқушылар  мақалды 

оқыған соң топ мүшелері мақалдарды –

–  топ  ішінде  талқылап,  қазақ  халқы 

туралы 

қандай 

ақпарат 

алуға 

болатынына  назар  аударады.  Оқушы 

істейді  (егер  олар  мұны  жасай  алмаса, 

мақалдарды  оқушыларға  ұсыныңыз)  – 

әрбір  топтың  сыныпқа  өз  үйі  мен 

отбасылық  өміріне  сілтеме  жасай 

отырып,  мақалдың  мағынасы  туралы 

не ойлайтындығы туралы айтып беруін 

сұраңыз. 

Оқушылардың 

қойылым 

көрсетуіне болады. 

(Ұ,Т) 

Оқушылар 

бұрын 

оқып 

үйренгендеріне  ұқсас  мақалдардың 

мағынасын  талқылайды.    Сынып 

топта  ұйымдастыру  қиын  болса, 

онда  жекелеген  мақалдардың 

мағынасын  анықтау  бойынша, 

идеяларды  бекіте  отыра  және 

сұрақтар 

мен 

жауаптардың 

көмегімен 

оқушылардың 

тақырып 

бойынша 

келе 

жатқандығына көз жеткізе отыра 

тұтас сыныппен жұмыс істеңіз. 

Қосымша 

талқылау 

үшін 

стереотиптер  туралы  мәселені 

көтеріңіз 

(терминнің 

өзін 

енгізбей) 

– 

осы 

уақытта 

олардағы  идеялар  бар  ма? 

Қазіргі  қазақтар  мақалдар  мен 

мәтелдерде 

сипатталғандай 

болып табыла ма? Бұл сондай-ақ 

мақалдарды  дереккөз  ретінде 

пайдаланудың 

дұрыстығы 

туралы мәселені қояды. 

Егер 

уақыт 

болса, 

онда 

оқушылар  шетелдіктерге  қазіргі 

уақытта  қазақ  болу  дегеніміз 

нені  білдіретіндігін  түсіндіре 

алатын    өз  мақалдары  мен 

мәтелдерін ойлап шығара алады. 

Оларды  сыныпқа  оқып  беріңіз  – 

оқушылар  жұмбақты  шешуге 

және 

мәтелдер 

нені 

білдіретіндігін 

түсіндіруге 

Толағай 

батыр: 

https://www.youtube.co

m/watch?v=e60MQsFtl

tA

 

 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

 

Мұғалімге 

арналған 

ескертпелер 

Оқыту ресурстары 

алдында таныстырады. 

тырысып көреді. 

 

 

 3.5 

Қазақстан 

тарихы: 

тәуелсіздік, 

мемлекеттілік  және 

отансүйгіштік 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.3.5.1 

Қазақстан 

Республикасының 

рәміздерін 

өзге 

елдердің 

рәміздерінен 

ажырату 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қазақстанның рәміздері   

(Ұ)  Оқушылардан  олардың  қандай 

образдар  мен  символдарды  білетінін 

сұраңыз  немесе  егер  бұл  қиындық 

туғызса,  олар  тани  алатын  образдар 

мен  символдарды  көрсетіңіз  және 

олардың 

нені 

білдіретінін 

талқылаңыздар. 

(Ұ) Белгілер мен символдар идеяларын 

ұсынған  символдар  идеяларын  тани 

алатын  образдар  мен  символдарды 

көрсетіңіз 

және 

олардың 

не 

білдіретінін сұраңыз. 

(Ұ)  Сынып  оқушыларына  тудың  үздік 

жобасына  байқау  жүргізуге  ниетті 

екендігімізді айтыңыз. Үш немесе төрт 

адамнан  тұратын  командалар  өз 

туларын  құрастыратын  болады.  Одан 

кейін  олар  өз  жобасын    қалған 

оқушыларға көрсететін болады. Ең көп 

дауысқа ие болған ту жеңімпаз болады. 

Бастамас  бұрын,  біз  тудың  нені 

білдіретіндігі туралы кейбір идеяларды 

анықтап алуымыз қажет. 

 

(Ұ)  Оқушыларға  көмектесу  үшін  сіз 

олар  білулері  мүмкін  туды  көрсетіңіз. 

Оларға  бұл  туды  жасау  үшін  600  адам 

 

 

 

 

Бұл  сабақ  қажет  болған  кезде 

қосымша  тапсырма  ретінде 

жүзеге асырылады. Оның басты 

тақырыбы Қазақстан туы болып 

табылады. 

Ту 

идеясын 

беру 

кезінде 

оқушылар    әрбір  жұптан  бүкіл 

сыныпқа  өз  ойларын  ұсына 

отыра  жұппен  жұмыс  істей 

алады. 

Егер 

де 

оқушылар 

тудың 

мағынасын  неғұрлым  нақтырақ 

зерттегісі  келсе,  олар  жұмысты 

жұптасып орындай алады. Әрбір 

жұпта  жақсы  жаза  алатын 

оқушының  бар  екендігіне  көз 

жеткізіңіз. 

Жұптар 

туды 

талқылайды 

және 

тудан 

көргендерінің  бәрін  жазады. 

Бұлар  түс,  форма  және  ондағы 

нысандар  сияқты  белгілерді  – 

нақтылау 

үшін 

ресурстар 

бағанын  қараңыз.  Тудың  нені 

білдіретіндігі 

туралы 

оқу 

Сынып  оқушылары 

тани  және  талқылай 

алатын  таңбалар  мен 

символдар. 

Қазақстан 

Республикасының 

туы. 

Тудың  мағынасы  мен 

символдары:  



 

Көгілдір  түс  - 

бейбітшілікті  және 

Қазақстанда 

тұратын  халықтың 

бірлігін  білдіреді 

және шексіздік пен 

тазалықтың 

символы 

болып 

табылады. 



 

Күн  - бұл тіршілік 

пен қуат көзі  және 

көшпенділер  үшін 

алға  ұмтылу  мен 

қозғалыстың 

символы 

болды. 

Күннің 

бедері 

ауқаттылық 

пен 

молшылықтың 

символы, 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

 

Мұғалімге 

арналған 

ескертпелер 

Оқыту ресурстары 

қатысқан 

байқауда 

жеңімпаз 

болғандығын айтыңыз. Әрбір оқушыға 

Қазақстан  туының  көшірмесін  беріңіз. 

Оқушылардан 

оны 

қаншалықты 

білетіндіктерін сұраңыз?  

 

(Ж/Ө) 

Оқушылар 

жұптарымен 

өздерінің  туына  қандай  идеялар  мен 

нысандарды  орналастырғандықтарын 

талқылайды.  Жекелеген  оқушылар  өз 

ұсыныстарын  жасайды  –  оларды 

тыңдаңыз  және  тақтада  ұсыныстар 

тізімін құрастырыңыз. 

Тудың 

мағынасы 

мен 

маңызын 

түсінуді  бекіту  үшін  сыныпта  жасаған 

туларына қайта қарастырамыз. 

(Т)  Әр  топ  сынып  туының  өз 

нұсқаларын  жасайды.  Әрбір  топтың 

туын  кезекпен  талқылайды  және  оған 

дауыс  береді.  Көп  дауыс  жинаған  топ 

жеңіске жетеді. 

ресурстарынан идеяларды қосып 

талқылаңыздар. 

бидай 

масағы 

формасындағы  32 

күн 

шапағы 

– 

береке 

мен 

байқуаттылықтың 

негізі. 



 

Қыран 

масағы 

мемлекеттің  күшін 

және 

қырағылықты 

білдіреді.  Далада 

өмір 

сүретін 

адамдар 

үшін 

қыран,  бүркіт  – 

тәуелсіздіктің, 

еркіндіктің 

және 

құлшыныстың, 

сондай-ақ 

қиыншылықтарды 

жеңетін 

күштің 

символы. 

 

3.3 

Қазақстан 

тарихындағы 

маңызды оқиғалар

 

 

 

1.3.3.1 

Қазақстан 

аумағындағы  көне 

жазу туралы білу 

1.3.3.2 

Түрлі 

материалдарды, 

әдістер 

мен 

құралдарды 

Көне жазбалар 

 

 (Ұ) 

Көне 

жазулар 

туралы 

не 

білетіндігін  анықтау  үшін  төмендегі 

сұрақтарды  қоюға  болады.  Қазақ 

жерінде  бұрын  жазу  болды  деп 

ойлайсыңдар  ма?  Олардың  өмірі 

 

 

Оқушыларға бірнеше сұрақтар 

беру арқылы оқытудағы негізгі 

алған білімдерін тексереді:Көне 

жазулар қай ескерткіштер 

арқылы белгілі? «Күлтегін» 

 

 

Қазақ тиындары – екі 

оқушыда 

бір 

тиыннан 

болғаны 

жеткілікті. 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

 

Мұғалімге 

арналған 

ескертпелер 

Оқыту ресурстары 

пайдалана  отырып, 

көне 

жазуларды 

бейнелеу   

 

туралы міліметтер бізге қалай жеткен?  

(Ұ)  Мұғалім  мынадай  мәліметтермен 

таныстырады.  Сақтар    жануарлардың 

бейнелерін ыдыс-аяққа, киімге, тұрмыс 

заттарына,  түрлі  әшекейлерге,  қару-

жараққа  бейнелеген.  Ал,  ең  алғашқы 

жазуды 

шумерліктер 

әкелді. 

Ол 

Қосөзен 

жерінде 

пайда 

болған. 

Мысалы  Шумер  сөзінде:  ада-әке,  ама-

шеше, 

уш-үш 

дегенді 

білдіреді. 

Дүниедегі  ең  ежелгі  жазу  сына  жазу 

деп  аталды.  Содан  кейін  ежелгі  түркі 

жазуы 

қалыптасты. 

Оның 

ескерткіштері  «Оғызнама»  жазбалары 

және 

Күлтегін 

ескерткіштерінде 

келтірген. Көне Түркі жазулары немесе 

Көне  түркі  алфавиті  -  дыбыстық  жазу 

түрі, 

яғни 

сөздегі 

дыбыстарды 

таңбалап  жазады.  Жазба  әдебиетінің 

көне  ескерткіштері-  «Күлтегін»  және 

«Тоныкөк» жазулары.  

немесе «Тоныкөк» 

ескерткішіндегі жазуларын 

қайдан көруге болады? Сабақ 

соңынан қысқаша қорытынды 

жасаумен аяқталады. 

 

«Алтын 

адам» 

тиынының суреті. 

Оқушыларға  түсінікті 

нысанда 

«Алтын 

адам» туралы аңыз. 

«Алтын 

адамға» 

арналған 

рамкаға 

суретке  және  оны 

сипаттауға  арналған 

ашық орын. 

 

3.1 

Көне 

мәдениеттер 

мен 

өркениеттер 

 

 

1.3.1.2 

көне 

заманның  танымал 

тарихи 

ескерткіштері/жәді

«Алтын адам» туралы аңыз 

(Т) 

Сынып  бөлмесіне  әр  түрлі 

заттардың 

суреттерін 

(ғимараттар, 

ескерткіштер,  теңге,  қорғандағы  қазба 

жұмысының  жүргізілу  сәті)  іліңіз.  Әр 

Бұл  сабақ  алдыңғы  сабақта 

алған  білімге  негізделеді  және 

Қазақстанның 

ең 

әйгілі 

археологиялық 

жаңалығына 

қатысты  дәлел  үшін  идеялар 

 

 

 

Есік 

қорғанында 

табылған 

алтын 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

 

Мұғалімге 

арналған 

ескертпелер 

Оқыту ресурстары 

 

 

герлері 

туралы 

әңгімелеу  

 

 

 

 

 

 

 

топтың 

оқушыларына 

суреттер 

арасынан  «Алтын  адамға»  қатысты 

суретті 

таңдап 

алуды 

сұраңыз. 

Оқушылар  таңдаған  суретін  топта 

талдай  отырып  қорытынды  пікірлерін 

бір сөйлеммен айтуларын тапсырыңыз. 

Бұл 

жұмыстың 

қорытындысында 

«Алтын  адам»  жайлы  шағын  мәтін 

құрылуы тиіс. 

 

(Ж) 

Оқушылар 

суретті 

талдау 

барысында  өздері  қоятын  сұрақтарды 

жұптасып талқылайды. Осы суреттерді 

талдау  барысында  «кім?»,  «қайда?», 

«қашан?», 

«неге?», 

«не?» 

және 

«қалай?» 

деген 

түйінді 

сөздерді 

пайдалануға  болатынын  ұсыныңыз. 

Оны тақтада көрсетіп қойыңыз.  

(Ұ)  Сыныпта  «археолог»  дегеннің  кім 

екенін  білетіндер  бар  ма  деп  сұраңыз. 

Оларға  археологтар  Алматы  жанында 

болғанға  ұқсас  қорғандарды  қазатын 

немесе 

қазуды 

ұйымдастыратын 

адамдар  екенін  айтыңыз.  Олар  өте 

ертеректе болған оқиғалар суретін құру 

үшін  табылған  заттарды  біріктіріп 

жинайды.  Қорғандағы  заттар  жас 

жігіттің қандай киім кигенін көрсетті.  

Сонымен  қатар,  оқушыларға  өткен 

кезеңдер  туралы  бізге  мәліметтерді 

жазба  деректер  де  беретінін  айтып 

келтіреді.  Бұл  жаңалық  ұлттық 

бірегейліктің 

дамуында 

маңызды элемент болды. 

Сауалнама  оқушылар  бойында 

проблемалардың 

шешу 

жолдарын  іздестіретін  ғалымдар 

ретінде 

ойлау 

дағдыларын 

дамытады. 

Ол  өз  кезегінде  логикалық 

тұрғыда  «Алтын  адам»  туралы 

аңыз  шындық  па  деген  сұраққа 

жетелейді. 

Қосымша 

тапсырма 

археологиялық табыстарды түрлі 

матералдарды  (ермексаз,  саз, 

қағаз)  қолдану  арқылы  жасау. 

Мысалы, Күлтегін ескерткішін.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

киген  адам  денесі 

бар  зират  туралы 

ақпарат. 

Суреттер 

хронологиялық 

ретпен  кез  келген 

жазықтыққа 

(қабырғаға 

немесе 

тақтаға)  

орналастырылуы тиіс. 

Барлық 

мұғалімдер 

қол  жеткізе  алатын 

PowerPoint 

бағдарламасындағы 

картиналардың 

презентациясы 

болғаны пайдалы. 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

жүктеу/скачать 1,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: