Салбырова макпал токтарбеккызы

52 
Білім беруде компьютерді пайдалануда дағдыларды игеру білім беру 
сапасын арттыратын заманауи ақпараттық технологияларды қолданудың 
бірінші бағытна жатса, заманауи ақпараттық технологияларды тиімді оқу 
құралы ретінде пайдалану екінші бағыты болып саналады. 
Біздің ойымызша жеке тұлғаға бағдарланған оқытуда мұғалім 
аудиторияға ие болу дағдысын меңгере отырып сыныпта психологиялық 
атмосфераны қалыптастырып, белгілі бір жағдайларда шешім қабылдау 
ойлау еркіндігін дамытады. Ал, жеке тұлғаға бағытталған оқытуда АКТ-ны 
пайдалану білім алушылардың білім беру белсенділігін таным үрдісіне 
қатысу арқылы белсендіреді [101, б. 422]. 
География пәні бойынша оқу жоспарының мақсаты - білім алушыларды 
жоғары сапалы мазмұнмен қамтамасыз ету, білім алушылардың 
функционалдық сауаттылығын дамыту, жалпы дәстүрлерге, әмбебап 
құндылықтарға және ұлттық мәдениетке негізделген білім алушылардың 
зияткерлік деңгейін басқа пәндермен сабақтастық және кӛрініс арқылы 
дамыту болып табылады.
Қазіргі әлем ақпараттың қуатты ағыны. Білім беру жүйесіндегі 
дидактикалық құралдар, білім берудің әдістері мен түрлері ӛзгереді, 
осылайша дәстүрлі білім беру ортасын сапалы жаңа АКТ толтыратын білім 
беру ортасына айналдырады. Қазіргі уақытта компьютерлік технологияларды 
пайдаланудың келесі түрлері кеңінен қолданылады [102, с. 247]. 
Компьютерлік технологияларды пайдалану түрлері 7 – сұлбада кӛрсетілген.
Сұлба 7 - Компьютерлік технологияларды пайдалану түрлері 
Педагогикалық технологиялардың негізгі компоненті - мұғалімнің және 
білім алушының ӛзара әрекеттесетін тәртібін оқыту әдістемесі. Қазіргі 
дидактикада оқытудың кӛптеген әдістерінің кӛптеген түрі бар. Осыған 
байланысты оларды жіктеуге тура келді. Оқу әдістемесі мұғалім мен білім 
алушылар арасындағы ӛзара әрекеттесу үдерісі болып табылады, нәтижесінде 

53 
білім беру мазмұны бойынша білім мен дағдыларды кӛшіру және меңгеру 
жүреді. Әдістерді жіктеу 8 – сұлбада кӛрсетілген. 
Сұлба 8 - Әдістерді жіктеу 
Географияны оқытудың ауызша әдістері. Сӛйлеу - адамдар арасындағы
қарым-қатынастың ең маңызды құралы. Онсыз оқу үрдісін елестету мүмкін 
емес. Бұл әдістер тобында мазмұнды ұсыну түрінде ерекшеленеді. 
Мұғалімнің монологтық сӛзіндегі (әңгіме, түсіндірме, мектеп дәрістері, 
жұмыс әдістерін түсіндіру, кез-келген географиялық ақпарат кӛздерімен 
жұмыс істеу әдістері) оқу материалының түсіндіру және бұл жұмысты 
оқулықтармен және басқа да кітаптармен кӛрсету. Жаттығу барысында 
диалогтық формалар жиі қолданылады: сыныппен әңгімелесу, сондай-ақ 
оқулықтың сұрақтары мен тапсырмалары бар білім алушылардың жұмысы.
Вербальді әдістердің негізгі мақсаты - жаңа білім беруді енгізуде білім 
беру ақпаратын беру, мақсатты кӛрсеткіштерді қалыптастыру, білім беру 
материалдарын синтездеу мен жүйелеуде қолдайтын білімдерді ӛзектендіру.
География пәні мұғалімінің шығармашылық, эмоционалдық сӛйлеуі 
білім алушылардың сӛйлеуін дамытуға, олардың жеке басының барлық 
эмоционалдық саласына үлкен кӛңіл бӛледі. Кӛптеген география мұғалімдері 
білім алудың белсенді құралы ретінде әңгімелеу мен түсіндіруден гӛрі, 
ұжымдық сӛйлесуді пайдаланады.
Білім 
алушының 
ауызша 
әдістерді 
қолданудағы 
танымдық 
белсенділігіндегі дербестік әдістердің ішкі жағында - ӛзіндік әрекеттің әр 
түрлі деңгейлерінде (шығармашылықтан шығармашылыққа дейін) кӛрінеді. 
Сыртқы жағы білім алушылардың сӛйлеген сӛзінде кӛрінеді, онда тәуелсіздік 
мұғалімнің түсіндірмесінің мазмұнын немесе оқулықтың мәтінін қайта 
қарастырғанда айқын кӛрінеді. Ӛйткені, мұғалімнің немесе оқулықтың 
сұрақтарына жауап берген білім алушылардың кӛпшілігі шығармашылық 
элементін енгізеді.
Осылайша, оқулық материалдарды ауызша ойнату кезінде білім 
алушылар егжей-тегжейлі мәліметтерді жоққа шығарады, презентация 

54 
логикасын қалпына келтіреді, ӛмірлік тәжірибеден, кітаптардан, радиодан 
және теледидардан алынған жаңа мәліметтерді енгізеді. 
Проблемалық мәселелерді қалыптастыру, семинарларда пікірталас 
жүргізу және т.б. проблемалық сұрақтарды қою арқылы эвристикалық әңгіме 
ӛзіндік шығармашылық қызметтің кӛрінуі үшін мүмкіндік береді. Әңгіме 
білім алушылардың жеке ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік береді: 
олардың реакция жылдамдығы, әсіресе ойлау мен сӛйлеу, есте сақтау,
қолданыстағы білім деңгейлері, мүдделер, кӛкжиектердің кеңдігі. 
Ауызша әдістерді жетілдірудің негізгі бағыты - білім алушылардың 
ойлау әрекетін ұйымдастыруда олардың потенциалын барынша пайдалану 
болып табылады, мұғалімнен әдісінің ішкі жағын басқаруды талап етеді. 
Оған мектеп білім алушыларының логикалық әрекеттерін, оқулық мәтінін 
логикалық талдау әдістерін, проблемалық міндеттерді шешу әдістерін үйрету 
арқылы қол жеткізуге болады. Мұның бәрі мектеп білім алушыларын талдау, 
салыстыру, жүйелеу, қорытындылауға үйрету керек дегенді білдіреді. Оқыту 
әдістерін талқылауға, пікірін айтуға, бақыланатын құбылыстар туралы 
айтуға, географиялық мазмұнмен тікелей байланысты әсерлерді бӛлісуге 
қажет. 

жүктеу/скачать 3,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: