Сараланады. Сонымен қатар тақырып аясында екі елдің географиялық орналасу аумағына және этноконфессиялық құрамы мен мәдени тарихына да назар аударылады
жүктеу/скачать 0,74 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ISSN-p 2306-7365 ISSN-e 2664-0686 ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ , №4 (118), 2020
|
Қорытынды Тақырыпты талдау жұмысы Түркия мен Иран елдеріне ислам діні мен республикалық басқару жолын және халықтың діни құрамының пайыздық әрі сандық көрсеткіштерінің сәйкестігін екі елге ортақ құндылықтар ретінде ортаға шығарады. Сонымен қатар екі елдің де алып империялық тарихи тәжірибиесі мен мәдени тамыры бүгінгі дін мен мемлекет қатынасында анық көрінуде. Алайда, екі елдің дін саласының реттелу жүйесінде бірқатар айырмашылықтар бар. ТР заңдары мемлекеттік басқаруға дінді мүлдем араластырмауды мақсат етеді, ал, Иранда керісінше «уалиат фақиқ» жүйесі арқылы дін мамандары саяси істерге белсене араласады. Орналасу ерекшеліктері де мемлекет пен дін қатынасына әсері оразан зор екендігі анық болды. Ол Түркияның ұстанымына әсер етуге тырысушы Еуропа елдері факторы мысалында көрініс беруде. Иранда исламдық мемлекет екендігі жарияланып мұсылмандық құндылықтар мемлекет деңгейінде қолдауға ие, ал, Түркияда ислам құндылықтары жекелеген қорлармен және елдің Дін істері басқармасы және мектептердегі діни-адамгершілік сабақтары арқылы дамытылуда. Иранда діни партиялар қызметіне рұқсат етілсе, Түркияда діни жамағаттың белсенділігі анық байқалады. ТР-дағы діни жамағаттардың қызметі қоғамның көптеген салаларында ықпалды, ал, ИИР-дағы діни қауымдастықтардың белсенділігі анық байқалмайды. Осы тұста бір ғасыр бұрын зайырлы ел ретінде орныққан Түркияның дін саласындағы осы күнге дейінгі тәжірибесі мен ондағы мемлекет пен дін қатынасына әсер етуші факторларды терең зерттеу – зайырлылық ұстанымын тіктеп жатқан Қазақстан ғылымы үшін маңызды. ISSN-p 2306-7365 ISSN-e 2664-0686 ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ , №4 (118), 2020 40 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1. Constitution of the Islamic Republic of Iran. [Электронды ресурс]. URL: http://en.parliran.ir/eng/en/Constitution#preamble 2. Мартыненко Н. Процесс политической модернизации Ирана // Свободная мысль. – 2014. – №5 (1647). – С. 73–86. 3. Дунаева Е.В. Шиитское духовенство в политической жизни современного Ирана // Контуры глобальных трансформаций: политика, экономика, право. – 2018. – Т. 11. – №4. – С. 169–189. 4. Iran Population [Электронды ресурс]. URL: // https://countrymeters.info/en/Iran#religion 5. Раванди-Фадаи С. Основные черты этноконфессиональной ситуации в современном Иране // Россия и мусульманский мир. – 2015. – №2 (272). [Электронды ресурс]. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/osnovnye-cherty-etnokonfessionalnoy-situatsii-v-sovremennom- irane (дата обращения: 19.01.2020). 6. Iran 2018 international religious freedom report. [Электронды ресурс]. URL: https://www.state.gov/wp-content/uploads/2019/05/IRAN-2018-INTERNATIONAL-RELIGIOUS- FREEDOM-REPORT.pdf 7. Political Parties Law. [Электронды ресурс]. URL: https://irandataportal.syr.edu/political-parties- law 29.12.2019 8. Hossein Asayesh and others. Political Party in Islamic Republic of Iran: A Review // Journal of Politics and Law. – March, 2011. – Vol. 4, No. 1. – P. 221. 9. Усманов Р.Х. Реализация принципов исламского государства в современной исламской республике Иран // Социально-гуманитарные знания. – 2011. – №8. [Электронды ресурс]. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/realizatsiya-printsipov-islamskogo-gosudarstva-v- sovremennoy-islamskoy-respublike-iran (дата обращения: 10.01.2020). 10. Политическое пространство и социальное время: идентичность и повседневность в структуре жизненного мира: тезисы XХХ Харакского форума 26–30 мая 2016 г., г. Ялта / Под ред. Т.А. Сенюшкиной, А.В. Баранова. – Симферополь: ИТ «АРИАЛ», 2016. – 260 с. 11. Turkey Population. [Электронды ресурс]. URL: https://countrymeters.info/en/Turkey#religion 12. Turkey's Constitution of 1982 with Amendments through 2017. [Электронды ресурс]. URL: https://www.constituteproject.org/constitution/Turkey_2017.pdf?lang=en 13. Высший Совет по Религиозным делам. [Электронды ресурс]. URL: https://www.diyanet.gov.tr/ru 14. Turkey 2018 international religious freedom report. [Электронды ресурс]. URL: https://www.state.gov/wp-content/uploads/2019/05/TURKEY-2018-INTERNATIONAL- RELIGIOUS-FREEDOM-REPORT.pdf 15. Law on political жүктеу/скачать 0,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|