Сәкен ИманаСов шығармалар жинағы ІІ том Өлеңдер

67
66
Кім бабасын, ұлым-ай, өзгелерден кем көрген, 
жеті атаңды сұраса – қысылма сен енді елден, 
Жұрт аузында жатталып қалар ісі болмаса, 
не шығады шетінен жіпке тізіп бергеннен?!
* * *
«Жақпай қалып жүрмей ме елге өлеңім», – 
деп түнімен дөңбекшіп, дөңгеледім. 
Дарынсызға балар ма біреу мені, 
таңдап таба алар ма ең керегін.
Дүниеңе қарамай жүрген өктем, 
тірлігіммен бірде қыс, бірде көктем,
көңіліне толдым ба жұрағаттың, 
Жолаушыдай болдым ба түнделеткен,
Елемейтін өріңді, төріңді де,
өзгешелеу өрісім көрінді ме? 
Көмекейден булықпай шығатын үн 
бұрынғыдай сыралғы, сенімді ме?!
Олқы соғып ұтылған, ұтқаным да, 
оқушымның ойынан шықпадым ба, 
Жетегінде кеттім бе жерлестің де, 
теңдестім бе дегенде мықты-ақ ұлға!
Жетемін деп желіккен зор дарынға, 
өзімді-өзім бекер-ақ зорладым ба? 
Соңдарында қалдым ба, ағайындар, 
төбе болып тұрмын ба жолдарында?!
Шатырлап бір жандым ба, жанбадым ба,
ақтарыла алдым ба алдарыңда. 
Жаратуы жетпеген жүйріктей бір 
босқа шауып, босаңсып қалмадым ба?..
КҮн ШЫҒЫП КЕЛЕДІ
Қырқа жақтан естіліп көне дүбір, 
қарашы, ұлым, күн шығып келеді бір. 
Төрт түліктің төліндей көктемдегі 
көп ұзамай, дүр етіп өреді гүл.
Қырым қандай кең еді, кемел еді,
табылады-ау жаныңа не керегі. 
Көк дөненнен жүйрік көңілің де 
көкжиекке құйғыта жөнеледі.

67
Көз қарығып көркіне, шыдам кеміп,
шұғылаға шомылып, сыланды елік.
Әр төбеден күн нұры бір көрінді
қырдан қашқан түлкідей қылаң беріп.
Күнге қарай талпынған бала бүркіт, 
бір санқ етіп, даусын алады іркіп. 
Қасқыры ма, қарсағы – әлденелер 
құзға қарай құлдырап барады үркіп.
Қарашы, ұлым, күн шығып келеді бір,
көп ұзамай қырқада өреді гүл.
Күнде көріп жүрсең де қызығына
тойғызбайтын не деген жер еді бұл!
ТаҒЫ БІР БаРам
Құлындай ойнап, құйғыта жеткем қырқамен, 
таңырқай қоймай таныған болды жұрт әрең,
Аң-таң боп тұрмын, – атағы мәлім аймаққа
иманды болғыр Иманас батыр ұрпағы ем!
Құсайын әкем – көмейі толы нөсерлі үн, 
отымен кіріп, күлімен шыққан осы елдің. 
Тегімді тегіс білетін еді барлығы, 
білетін еді кешегі ғазиз шешем кім.
Ауылдан алыс өткізген ұл ем көп күнді,
бажырая қарап, баса алмай біраз екпінді, 
атама ұқсап ақырып, әне біреуді 
қайқая беріп, қамшымен тартқым кеп тұрды!..
Аңырай жетіп, айтпағым елге көп еді, 
қалайша бірі: «Келдің бе, жоқ па», – демеді? 
Лақ текедей бақыртсам ба екен мына бір
кенедей болып, кейкие қалған немені!..
Қанша бір таудың табаным тимей тасына, 
алқынып едім, ата жұртыма асыға. 
Имекең болса оңдырмас па еді... Бірінің 
ойылар ма еді ожарға біткен басы да!
...Сабама түсіп, сап тындым, біраз қыздым да, 
бекерге кейіп, берекелерін бұздым ба? 
Өз басын елге сыйлатар ерден емес пе ем, 
ата даңқымен өтіп те кетер қызбын ба?
Делебем қозып, дүбірге мынау кіргелі, 
батыры болсам – болдырмай жүрген кім мені! 

69
68
Атаңа тартып, еңіреп туған ұл болсаң, 
елің де сені елемейін деп жүр ме еді?
Апыр-ау, дегем, ендеше неге бұлданам, – 
биіктей ұшсам – билігін қимас кім маған!
...Кенедей болып кейкиген неме бар ма екен? 
Амандық болса, ауылға тағы бір барам!..
ҚаЙРан ШЕШЕм
Аяулы анам Жұпарға ескерткіш
Бірінші өлең
Қасымызда жүргенге күнде бірге, 
Қадіріңді білдім бе, білмедім бе? –
Қыздарыңды қағытып отырушы ең, 
бір келінді үлгі етіп бір келінге.
Күліп қойып қайдағы қылығына, 
бір ұлыңды мақтаумен бір ұлыңа, 
Шалдуарын шаужайлап өзің ғана, 
шаң жуытпай жүрдің-ау жұлығына.
Жан едің-ау, жарықтық, жаның алтын, 
Көрсетпедің кейпіңді тарылатын. 
Торсаң қағып кететін туыстар да, 
саған барып сыртымнан шағынатын...
Бой алдырмай қуаныш, уайымға да,
Жұғымды едің қайнаға, қайынға да,
жұрағаттың арасын жамап-жасқар 
дәнекері болушы ең дәйім ғана.
Алыс-жақын шуақтап мейіріңе, 
Қалдырмайтын сауығы, сейілінен, 
абысының, көзіңе көлгірсімей: 
берген ғой деп жүретін пейіліңе!
Аттандырсам он қонақ мен күніге, 
бәрі сенің қолыңның кеңдігі де. 
...Үйіміздің бір жағы үңірейіп, 
үрпиісіп отырмыз енді, міне.
Күні-түні біз болып айналғаның, 
күлімдеумен өттің-ау, пайғабарым. 
Жаттың өзін жүрген соң жақын етіп, 
жарықтығым, жанбасын, қайдан бағың!

69
Үйірілген немере, шөбереңе,
нұрлы бейнең кеудемде көнере ме? – 
Өтеріңді, әттең-ай, білмегенім, 
жүрмек едім көтеріп төбеме де!..
Екінші өлең
Өзің барда айналам бәрі күліп, 
өмірімнің тұратын әрі кіріп. 
Жылмаң қағып қай жақтан жетіп еді, 
сумаңдаған мына бір кәрі күдік?
Ара тұрар ажалға тегінде кім, 
үзілер ме шынымен сенің демің, 
ұлдарыңның өзгеріп ұсқын, әрі, 
қыстығады ішінен келіндерің.
Ағайынның қалмады дегбірі де, 
шағына да қоймадың сен біріне, 
Маған ғана тапсырып бара жаттың 
шыр-пыр болып жүруді ендігіге.
Жоғарырақ көтеріп боз басыңды, 
Көрсетпеуге тырыстым көз жасымды. 
Үйдің іші тым-тырыс бола берді 
күрсіну де, күбір де тез басылды.
– Ақ сүтімді біріңе бұлдамадым, – 
деп, біздерге жағалай бір қарадың. – 
Берекелі атаның баласы едің, 
берекеңді кетірмей жүр, қарағым!
Жаман бала болмадың ел көзіне, 
бордай болып, бекерге берме езіле. 
Бес саусақ та, құлыным, бірдей емес, 
барлығын да тапсырам енді өзіңе.
Шағы болар таусылар шыдамы ердің, 
Жазығы жоқ бірақ та бұған елдің, 
ағайыннан іргеңді аулақтатпа! – деп,
ақырын көзіңді жұма бердің!..
Үшінші өлең
Ойдан қашан осынау сейілемін, 
ойлануға өзің де бейім едің, 
Әлі есімнен кетпейді, қайран анам, 
қарап тұрып қарғаңа кейігенің.

71
70
Сәл сұрланып сабырлы реңің де, 
(Ойлануын ұлыңның тіледің бе?) 
Ашулана сөйлеп ең аяқасты 
ақ білезік жарқылдап білегіңде:
«Ісің бөлек өзгеден, сөзің бөлек,
ұл бола ма деп едім өзіңді ерек!
Ел демесек, ежелгі жер демесек,
біздер неге шырылдап, безілдеп ек?
Сені бұлай үйреткен кім, қарағым, 
Үйге келген кісіні тыңдамадың? – 
Ағайынның алдында аяқ жимай, 
өзіңді-өзің осынша бұлдағаның!.. 
Қарап тұрып, қарағым, шіренгенің, 
Қайдан тапқан өнерің. Білер ме едім!
Мен тапқан ұл осындай болыпты деп, 
ауыл-аймақ естісе – күлер, дедім.
Шығармайтын қылығың, түріңді естен,
ауылыңның баласы ол бұрын көшкен.
Алдарыңа барғанда бұрынғылар,
атасының, білесің, құнын кешкен!
Салық қылмай бетіне білместігін, 
Шақырып ап, жайымен тілдес, күнім. 
Оған дейін көрмеймін өзіңді де, 
сөзіңді де келмейді мүлде естігім!..»
Қарап тұрып сыртымнан өзі өкпелі 
ағайынның аз емес сөз еткені. 
Алабұрта бастасам, ашу буып, 
сол ақылың тұрады тежеп мені!
Төртінші өлең
Қасымызда жүргенде күнде бірге, 
қадіріңді білдім бе, білмедім бе? – 
Тіршілікке жабыққан шақтарыңда, 
болған шығар қамыққан түндерің де.
Күлемісің, күлімдеп жүремісің,
болған шығар маған да ренішің.
Шашыңның да неліктен ағарғанын,
аңғарамын, азырақ біледі ішім.
Өзгерер деп тірліктің нарқы қалай 
ойлаппыз ба, – бойлаппыз парқыңа қай. 

71
Көңіліңнен кейде бір шықпадым ба, 
жасыттым ба, жұлдыздай жарқырамай! 
«Өнегесін» өзгенің үйренем деп, 
Сөйледім бе алдыңда сүйрелеңдеп? 
Тапшылықты, әйтеуір, ұмытсаң да, 
жақсылықты басыңа үймеген ем!
Аса да алмай бүгінгі, бір күнгіден,
дей алмаймын тірлікте күлдің кілең, 
Өкпелетіп баз-базда өзіңді де, 
шала тыңдап сөзіңді жүрдім, білем.
...Өз құрбымнан кем етпей, тең өсірген,
шығарайын қалайша сені есімнен. 
Күні бойы көкейде жүрсе бейнең, 
түні бойы тілдесем елесіңмен!
Бесінші өлең
Бір атаның медеті, мекені едің,
еңбегіңе өтеусіз, не төледім?
Қас қағымда көз жазып қала берді, 
Қала берді көгершін-көкелерің...
Көз ұшында тұратын жекені едің, 
адастырмай, алысқа жетеледің, 
тұманы бар тірліктің, мұнары бар, – 
кім біледі, қай жаққа кетер едім!
Еркелетсе, шығарып ел төріне, 
Қарыздармын өзіңдей көнтеріме, – 
Жекен едің жағада жарқылдаған, 
қалтылдаған қайықтың желкені де...
Көрінетін жарығың айдаладан, 
қайда кетіп қалғансың, қайран анам! 
Жөн сілтейтін теңізде, көп ізде де, 
енді сендей шамшырақ қайда маған!

73
72
аЛТЫн ЖЕБЕ
Қалжыраған қайдағы мұң, үрейден,
қайран жүрек қандай ғана тілейді ем? – 
Көкірегін құлдық езген күніге 
не күтеді дүмбілез бен дүлейден?!
Болмады ма орным мығым, ортам кең, 
осылардан қорқа берем... қорқам мен.
Майдаланып бара жатыр төңірек, 
жайлап алып жұлымырлық дерті әбден.
Сұмырайлар сорпа бетін қалқып бар,
тозды күнім, озды бүгін Жантықтар.
Зар-шының да тамшы мұңға айналып,
тіршіліктің шалшығында малтықты Ар.
Тойғандарға, тоңғандарға кездестім, –
тыңдамады түбі қайыр сөзді ешкім.
Күлтөбенің басынан да амалсыз,
құл, төренің қасынан да тез көштім.
Бет-бетіне мықты күйде кетті де Ер,
екі асаумен шықты биге ептілер.
Ұлының да, ұрының да жоқ бірі:
«Енді оңалсақ, ел бола алсақ!» – деп тілер.
Барлығының ойлағаны өз қамы, 
Арлы бүгін арамзадан озбады. 
Тісі мықтың жеп барады жұлмалап, 
кісіліктің кебенегі тозғалы...
...Қалжыраған қайдағы мұң, үрейден.
қайран жүрек қандай ғана тілейді ем? 
Көкірегін құлдық езген күніге 
не күтеді дүмбілез бен дүлейден?!
Алдауға да, арбауға да төселген
не күтеді есірік пен есерден?
Қатарласың кемітеді басыңды,
есіл жүрек не күтеді осы елден?
Өрліктің де, ерліктің де дәлелі ем,
зәре қалмай бара жатыр зәреден,
Айналайын Алтын жебе – киелім,
өзің келіп құтқармасаң пәледен!
«ЖеБе» кітабынан

73
аҚ ШаБЫТ
Айналайын Ақ шабыт, қайта айналып келдің бе? 
Күдер үзе бастап ем көптен бері мен мүлде, 
жан баласы көрмеген шұғылалы нұрға орап, 
жетеле де кетші енді – жер түбіне, мөлдірге.
Арулардың ай нұры әйнегінің тұсынан 
көгершінін көңілдің, дейтін едім, ұшырам,
ойдың бәрі панасыз жетімекке айналып, 
шырқамады не керек, көкіректе құсым ән!
Құдық қазып инемен, сөз суырып тереңнен, 
қалмау үшін кешегі терезесі тең елден, 
Жетісудың төріне жез қоңырау орнатып, 
күмбірлетсем деп едім, дүниені өлеңмен.
Тұрмаған соң күніге аңсай күтіп үніңді ел, 
өлең жазып, өртене бермейді ақын бүгіндер, 
кімге ғана арнап ән – алып-ұша қоярсың, 
арулар да қалмаған – әр сөзіңе дірілдер.
Арыла алмай жүргендей абыройсыз күнәдан, 
көптен бері көңілден кетпей қойып бір алаң, 
Күліп келіп басында, үміттеніп, емексіп, 
қанша қыздың қасында қалды өлеңім жылаған.
Жаздырмады бойымды қайдағы бір құса-мұң, 
жинай алмай ойымды, қол-аяқты тұсадым. 
Көңілімнің бағынан көптен бері, амал не, 
ести алмай кетіп ем еліктірген құс әнін...
Үзілердей үміті болған шақта елдің де, 
айналайын Ақ шабыт, қайта айналып келдің бе? 
Қуаңшылық жайлаған бағыма гүл өсті ме, 
көкірегім күмбірлеп, тағы да бір толды үнге?
ЖанаШЫР ДоСПЕн ӘҢГІмЕ
Досым:
– Өксітіп өмір сүмелек, 
өкпеге тепкен күнде де. 
Қайғыңды сенің кім елеп, 
Қамығар дейсің, – үндеме!
Болса да қанша дарынды, 
тіленіп барып тіріге,
Іштегі ащы зарыңды 
ашынып айтпа біріне.

75
74
Жазықсыз жағаң жыртылып, 
еріксіз елден бездің бе, – 
жарыта қоймас жұрт ұғып, 
жараңның барын сездірме!
Жақының жасық, дос үркек, –
тайғанақ жерде тая бас, – 
өзіңдей сені ескеріп, 
өзіңдей ешкім аямас.
Жүрсең де қанша ашынып,
жайыңды сұрап, кім елер, –
құлаған сайын – басынып,
жылаған сайын – күледі ел!
Құдайдың жоғын көксеме, 
Ысыра берсін ел шетке, –
өзіңнің басың кетсе де, 
көзіңнің жасын көрсетпе!
Айтарсың елге қайбірін, 
айтқанмен... тыңдап... естір кім, – 
ішіңде қалсын қайғы-мұң, 
көзіне түспей ешкімнің!
Жақсыны күте білмеген
жұрағат жұрттан басым өт.
Кім айтты саған – жыр деген
жазықсыз көздің жасы деп!
Жыр деген... Егер, мен білсем,
өмірге талшық қылар үн, 
еркіңе, жеңіп, көндірсең, 
өксітпей алып шығарсың.
Жан таппай жақын сенетін, 
түскенде басқа ұлы сын, 
жарқылдап шыға келетін, 
жалтара білмес қылышың.
Біліпті болжап кім алдын,
сезім де керек, төзім де,
бұрқырап сыртқа шығар мұң,
бұйыға берген кезінде!..
мен:
– Оның да жөн-ау... күніге
шексе де қанша жан азап, 
айнала жұрттың бәріне 
білдірмеу деген ғажап-ақ!

75
Әйтсе де, досым, барлығын, 
жасырамын деп бұл елден, 
қиналған жанның зарлы үнін 
шығармай қалай жүрем мен?
Көңілден ащы мұң кетпей, 
келеді бәрін ақтарғым, 
ішіме жиған індеттей, 
Үндетпей қалай сақтармын?
Сыймай-ақ қойды ішіме, 
қайтейін, десең, ел естір, – 
ақынмын дейтін кісіге 
жарасар қылық емес бұл!
Өртеніп ішім тұр анық, 
жазғыра көрме мені сен, 
үнімді сыртқа шығарып, 
мұңымды жұртпен бөлісем.
Үндемей іштен тынатын,
жұрағат, жұрат, үнімен
бұйығып, бұғып тұратын
сен үшін айтам мұны мен!
Өзің де мені бір түсін:
көбейіп кетсе зар-мұңым,–
күлкі үшін емес, жұрт үшін
ақтарып жүрмін барлығын!
ШЫнДЫҚ КЕЛІП...
Көптен бері көрінбеген бұл маңда,
Шындық өзі іздеп келіп тұрғанда,
асып-сасып, алаңдадың, не керек,
өзіңді-өзің шала алмадың құрбанға!
Үрейленіп, үйіріліп иманың, 
Үйреншікті өтірікті қимадың, 
шашылар деп ойладың ба, кім білсін, 
өмір бойы асыл ар деп жиғаның.
Бесіктегі бөбектерің шырылдап, 
есіктегі төбеттерің ырылдап,
батыр ұл да бара алмады мәрттікке, 
қатының да: – Жіберме!– деп, тұр ымдап.
Жалған күліп, алдандырып, бірі ұстап, 
жолдастарың жолатпауға тырысты-ақ, 

77
76
Сұрағанын бере де алмай сорлының, 
көре де алмай қала бердің дұрыстап...
Жұғып кетер деді ме бір пәлесі, 
бәрінің де ұшып кенет зәресі. 
Не істерін білмей отыр ағайын, 
мысы құрып, кірмей отыр әлі есі...
Күн де бүгін қырсықты ма күйінген, 
күле кіріп, құр шықты ма үйіңнен, –
Өтіріктің қабағы да жадырап 
бара жатты жаңа ғана түйілген.
Бола ма деп қалып еді бір сұмдық, 
ұясына бара жатты күн сырғып, 
балаңды да, қараңды да көре алмай, 
сүмірейіп қараңғыда тұр Шындық! 
ӨмІР – ӨЗЕн
Жағасында күлкілі күн, мұң да бар,
өмір де бір өзен десем – кім нанар?
Бауырында майса дала майысып,
сай-салаға сіңіп жатыр жылғалар.
Мұнар басқан, мұң алмасқан жағалау 
Көзден кетсе, көңіліңде қалады-ау, 
Ақ көбігін аспанға ұрған кезінде 
амалсыздан жасқандырған жары анау.
Бірде тасып, бірде жасып... үрке дем,
телегейден теріс кетіп жүр терең, 
бірде сабыр, шыдам беріп жасаған, 
бірде қалың тұман келіп бүркеген.
Ақса бірде буырқана бұрқап-ақ, 
бірде бойға үнсіз ғана у тарап, 
Жалбыз-қайғы айырылмайды жабысып, 
Құлқын қайда барғызбайды, қу тамақ!
Кемеріңе көтеріле бергенде, 
кетесің-ау өткел бермей енді елге, 
Бұлқынасың, жұлқынасың, не керек, 
ұмтыласың аспақ болып өрден де.
Бұзып-жарып өтпек болып барлығын,
аспанға да, тастарға да қарғыдың.
Бара көрер бақытыңды қуалап,
ұмытылып қала берер таңғы мұң.

77
Бара-бара баяғы бір тар ғана 
түсесің де Тәңір берген арнаңа, 
бағытыңнан бұрылмайсың бұрынғы, 
өзің барып ұрынбайсың жарға да.
Көп бөгеттен өте алмасы ендігі, 
көк теңізге жете алмасы белгілі. 
Телегейге таяу ғана қалғанда, 
бірте-бірте баяулана берді үні...
ТаЗаЛаП КЕЛ
Білінбестен аштығың да тоқтығың, 
зымырандай зымыраумен өтті күн, 
Кем қалып та көрген жоқсың ешкімнен, 
көрге алып та кете қояр жоқ түгің.
Болашаққа бара жатқан сені алып, 
көрген емес өмір-өзен кері ағып. 
Бір қайыққа топырлайсың барлығың, 
отырмайсың жағасында демалып.
Сондықтан да – тойға бара жатқан ұл, 
алды-артыңа алаңдамас шақта бұл, 
жылап қалған бұлақтардан қысылмай, 
асып-тасып, дариядай ақтарыл!
Қабағына қарама да әлдінің 
керегіңді кейіндетпей, ал бүгін, –
Жазалап бер жауыздарды демеспін, 
тазалап кел жолдағыңның барлығын!
ШаБЫТ ҚаЙДа
Апыр-ау, шабыт қайда, шабыт қайда?
Құлағын бұлақ-үннің ағытпай ма, 
Таңырқап осы кезде өзіме-өзім, 
жабырқап жүргенімді жан ұқпай ма?
Күні-түн жүрегімді ұрған майда, 
күй болып құйқылжитын жырлар қайда, 
Ғайыптан сыңғырлаған үн құралып, 
бишідей мың бұралып, ырғалмай ма?
Жататын тірлігімнің жырлап бәрін, 
қайда жүр құйқылжыған ырғақтарым, 
Көңіл де босаң тартып, болбырады, 
не болар домбыраны құр қаққаным!

79
78
Кететін көтеріліп еңсем менің, 
қайдасың төңірегі теңселген үн, 
қалқаның көңіліндей ұйқастарым, 
қамшының өріміндей өлшемдерім?
Сөзім де бұрынғыдай жарқылдамай, 
сезім де тарта берген салқын қалай, 
ере алмай ереуілге енді көңіл, 
еңірей жөнелуге сәл тұрғаны-ай!
Жататын жерді жарып екпінді үнім,
жалт беріп, қайда ғана кеттің бүгін,
Осы ма жұқарғаны, мұқалғаны
қылыштай қиып түсер өткірлігің?
аЛаКӨЛ
Алакөлім – айдыным – дара мұңдас, 
Бері бұрып мойныңды, қабағыңды аш, 
Сенерім де сен едің, демерім де 
досқа күлкі, дұшпанға таба қылмас.
Сен болмасаң тірлікте сенем кімге, 
жатқа барып жасымды төгермін бе, 
бой алдырмай қаптаған күдікке де, 
үміттене қарар ма ем келер күнге!
Жайшылық па? Жатыр ма ең алып тыным,
Қарай алмай бетіңе – қарықты күн, 
Өзен біткен, көл біткен қансырауда, 
хал сұрауға келіп ем, жарықтығым!
Борышты кім өзіңе, қарызды кім,
екеуара тыңдайық арыз-мұңын.
Қайрылып қанатым, сенен де мен
айырылып қалатын тәріздімін!!.
Табыла ма дертіңнің бір амалы, 
келіп едім өзіңнен сұрағалы. 
Ырысты едің жұртыңа, құрыш көлім, 
бүріскенің бүгінгі ұнамады.
Көретінің көп екен, қартым, әлі,
сарқылады бұлағың, тартылады,
қайраныңда қаңқылдап қаз қалады,
шағалалар шаңқылдап, шарқ ұрады.
Қайда жүр деп ұлдарың батыр білек, 
қайдағы ойлар басымды қатырды кеп. 

79
Төніп тұрған жанымды ұғармысың, 
көріп тұрған балаңдай ақырғы рет!
ЕЛУГЕ КЕЛГЕн ӘЙЕЛДЕР
Сендер десем шын құмарым, 
жыр қыларым – сенбеді ел. 
Шашы ағарған құрбыларым, 
таса қалған жеңгелер.
Қызды көрсе – күлім қағып, 
жымың қағып шалдар да, 
көңіліңнің қыбын бағып 
тұратын бір жан бар ма?
Бар ма тегі кім деріңіз, 
бояғанмен самайды ақ, 
әлі күнге жүргеніміз 
қыздар жаққа қарайлап.
Сендер десе сұлық қалып, 
суып қалған ас па деп, 
қисық сөзбен іліп-қағып, 
қырын қарай бастап ек...
Қас қағыңдар, жасқаныңдар,
басқа кім бар әні кем, –
ысырыла бастадыңдар
ойын-тойдың бәрінен.
Өшпесе де оты нағыз, 
әзіл-оспақ жараспай, 
сендер десе – тотығамыз, 
отырамыз жақ ашпай.
Кеуделерің дір-дір етіп, 
тұрғанына қарамай, 
кейде тіпті – мұңды үдетіп, 
еркелейміз баладай.
Қалжың айтып қаймақтылау, 
ақ тамақты бір кенеп... 
көздерің де жайнап тұр-ау: 
«көрмей қалып жүр ме!» – деп.
Жарқ ете ме шуақ тісі, 
жалт ете ме жанары, – 
ер жігіттің қуат-күшін 
байқар шама бар әлі.

81
80
Құшырлана аймалауға 
құшақ қандай икемді, 
дым ілінбей жайған ауға, 
құртқаны ма жүйкеңді!
Амал қанша, өтті-кетті
көгілдір күн көбелек,
қарау тағдыр көп тілекті
бермей отыр, не керек!
Қайтаратын есені бір, 
қараң қалып нендей дау, 
қызуы ыстық кешегі іңір 
қайда, айналып келмейді-ау!..
Таң қалдырып тәнімен де 
тәлімсіген немеңді, 
қыз-қырқынның бәрінен де 
асыратын «өнерді!»...
Тұла бойға дірілдеген 
оратылып ақ білек, 
құшар кезі-ау бүгін деген 
бұрынғыдан тәттірек!
...Сендер десем жыр қыларым, 
шын құмарым – сенбейді ел,
Шашы ағарған құрбыларым, 
таса қалған жеңгейлер!
Той-думаннан ызбарлана, 
тарайсыңдар жек көре, 
жас келіншек, қыздарға да 
қарайсыңдар кектене.
Бурыл тартып бұрымдарың, 
бүгінгі әнің ызғар ма, – 
мен де бүгін қырындадым, 
құдай атып, қыздарға!
Көмейіңде жыбыршып ән,
қарай алмай жөнді елге,
кеше ғана қылымсыған
қыз едіңдер сендер де.
Кеше ғана қыз едіңдер 
бәрімізбен бір өскен, 
қымтырылып мұз еріндер, 
қуыршақтай сірескен.

81
Бұйығы ма, тұйығы да
көре де алмай қасты айқын,
қол апартпай иығына,
ытырыла бастайтын.
Ойнап-күліп тұс-теңімен 
отырғаның ұқпай тым, 
дәл осылай іштегі дем 
сыртқа теуіп шықпайтын.
Өтті-кетті ол күндер де,
тепкілетті жер бүгін. 
Жаңғырғанын көрдіңдер ме, 
жарты жолда ендігі үн.
Қастарыңнан күнде күліп
жастық өтіп барады-ау. 
Қадіріңді бірде біліп, 
бірде білмес жар анау.
Дәмі азайып, тілдің міне, 
көбейіп тұр ой, қайғы, 
өмір деген кім-кімді де 
еміндірмей қоймайды.
Қайнағалар қайда барар, 
тиіп тегін төр бүгін, 
бірте-бірте жайлап алар 
көкіректі енді мұң.
Алаңдатып, араңдатып,
айналаңды қымтатпай, 
найзаларын жалаңдатып, 
жетіп келген сырқатты-ай!
Алысарсың әжімдермен, 
айна алдында қас қағып, 
ащы-тұщы әзілдерден 
жүресіңдер жасқанып.
Қимай қарап тұрасыңдар, 
келіндерің киінсе, 
іштей ғана тынасыңдар, 
еріндерін шүйірсе.
Баспай ішкі алаңды да, 
көңіліңді кіл өртеп, 
жас күндерің қараңғыда 
келіп-кетіп жүрер тек.

жүктеу/скачать 0,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: