Сәкен ИманаСов шығармалар жинағы ІІ том Өлеңдер

101
100
О жағынан ұяттымыз, ағайын, 
келмей-ақ қой, сый ап тығыз, ағайын. 
қалайын сол жұғыспайтын қалпымда, 
ұғыспайтын сияқтымыз, ағайын!
Айтыңдаршы, – ойсызың бар, ойлың бар, –
толып жатыр ұзын-ұзын бойлы ұлдар, 
менен «пайда» таппадыңдар, өздерің 
жақсыларға не көрсете қойдыңдар?!..
ШаЛСа Да аЯҒЫмнан
Шалса да аяғымнан сан дұшпаным,
ешкіммен әлі күнге аңдыспадым, –
одан да жақсы деуші ем, ел қатарлы
еліріп, ертегі айтып, жар құшқаным...
Дос тұтып жүруші едім бұрын бәрін, 
көрдің бе, жалт бұрыла жырылғанын. 
Жатыр ма, кім біліпті, сөзім дарып, 
біріне өзім барып ұрынбадым.
Бүгінде досым мәлім, қасым мәлім,
бәрінен ниетімді жасырмадым, 
Жүремін жамандардан аулағырақ; 
жақсының, қашан болсын, қасындамын!
Өтірік жыламадым, жалған күліп,
онымды барлығы да алған біліп, 
содан ба – жатқа көңіл бөлген жоқпын, 
досымды көрген жоқпын таң қалдырып.
ТаРЛанЫм-аЙ
Тағыдай тарпаң өскен тарланым-ай, 
қарайтын қабағыңа бар ма «құдай»? 
Даралау қала беріп көп ішінде, 
барады-ау басыңа бір бақ дарымай.
Алмады ағайынның бірі ығына, 
түспедің тірілердің құрығына, 
жебедей ытырылып тұрасың-ау, 
Елемей ұлыны да, ұрыны да.
Кешегі көп аңсаған қырлар қайда, 
әзірге бұйырмай-ақ тұр маңдайға, 
жұлдызың жанбады ма, таңда мына 
келесің арманыңа бір қанбай да...

101
Бір күнің жұпынылау, бір күнің – бай,
көріп ең тіршілікте кімді мұндай? 
Осылай өткенің бе, кеткенің бе – 
бақытқа байламы жоқ құлдық ұрмай!
нЕ ЖаЗДЬІм?
Күйінген кім бар екен биыл мендей, – 
көрдің бе, отырғанын күйім келмей, 
айнала шыр-пыр еткен шіркіндердің, 
бәрі де маған ерін шүйіргендей.
Көңілдің бұрынғыдай нәші кем бе, 
қойғаны-ай, домаламай тасым өрге! 
Апыр-ай, не дер екем, баяғыдан 
сөзіме алабөтен ғашық елге?
Кетті ме шынымен-ақ жырдың мәні, 
бұл өмір кімнің сағын сындырмады, 
Құтылмай қара бастың ноқтасынан, 
аса алмай отбасынан жүрмін бе әлі?
Шығындап өзімді-өзім текке мүлде,
тіршілік жетегінде кеткенім бе?
Күлдің бе, күйіндің бе, жыладың ба, –
бұл күнде айтқандайсың өкпе кімге?
Дүбірлі дүниенің көшіне ермей, 
көңілдің отырғаны-ай қошы келмей. 
Апыр-ау, тағдырыма не жазып ем, 
қараптан қарап тұрып өшірердей!
КЕЙДЕ
Керең де болғың келеді кейде, 
сөйлесін, мейлі, кім қалай, – 
«Езеді», – дей ме, «Ер еді», – дей ме, 
өтетін бірін тыңдамай.
Соқыр да болғың келеді бірде,
шығарып барлық елді естен.
желеңі кір ме, өлеңі дүр ме,
жүретін, тіпті, көрместен.
Мылқау да болып қалайын деп ем, 
біріне соның үндемей, 

103
102
мінімді тергіш ағайын менен 
алыстау жүрсін, күндемей...
КІЖІнУ
Сыздатпай орнын жараның, 
сызданбай келші, қарағым, 
Тым құрығанда тұяқ серпуге жарарлық 
тағы да біраз бар әлім.
Бар әлі қуат, бар күшім, – 
Ағадан алған алғысым.
Тым құрығанда қалмас деп пе едім бұлқынып, 
көре жатармыз арғысын.
Құмығып шықса өктем үн, 
құрып та бітті деп пе едің? – 
Жемтікті көрген шие бөрідей шуылдап, 
жетіп келгенің не еткенің!
Сыздатпай орнын жараның, 
сызданбай тұршы, қарағым. 
Тағдырым тағы жүз рет бүктеп, он кессін,
бір сілкінерлік бар әлім! 
Қолымда қару-жарағым!
БҰЛДама
Жылдарды жазғырмасаң бекер өткен, 
жоқ шығар тіршілікке бөтен өкпең. 
Төбеге көтергендей дегдар елің, 
соншалық, нең бар еді өте кеткен!
Несіне қырланасың, бұлданасың,
алдыңда аз болды ма тұрған асың? 
Ел үшін өзгелерден айырмаң жоқ, 
ағайын ішіндегі бір баласың.
Көк тіреп көкірегің, шіренесің,
апыр-ау, қашан ғана кіреді есің? – 
Қай қылық, қандай істен көрініп тұр 
тірлікке тегін келген ұл емесің?
Біле алмай биіктерге кім шығарын, 
кептеліп көмекейге тұншығады үн, 
ет-тағы дәтке қуат нұрлы күнді, 
бұлдамай тірлігіңді жүр, шырағым!

103
ЖанаРДан ЖаСЫП ТамҒан ШЫҚ
Күліп те көріп күмәнсіз, 
үгітке де еріп түбі әлсіз, 
жауға да шапқан болдық-ау 
жасқайтын жалғыз құралсыз.
Тәртіпке берік, тәлімі аз 
тәйтіктер болса – әлі мәз,
кетеуі кеткен қоғамда 
оған да қандай бар лаж!
Ала алмай жатып арды аршып, 
жүрдік-ау жетіп қалғансып, – 
өшірсін қалай ішкі өртті 
жанардан жасып тамған шық!..
ДаҒДаРУ
Арасында торығу мен тозаңның
жыр құлады – бұлдырады көз алдым,
жүзін сыртқа сала берді амалсыз,
көрмегенсіп қала берді өзі Ардың.
Түні бойы төңіректі торып аң, 
зорлық көрдім зұлымдықтың зорынан, – 
бірте-бірте біткен бе еді беделі, 
түк келмеді Туралықтың қолынан.
Арамзалар алдағанға, – әл менде 
қалмағанда, айла-амалым, дәрмен де, 
жаутаң-жаутаң қарағаны болмаса, 
жарамады Жақсылық та жәрдемге.
Күні кеше қорлық көріп кіл сұмнан, 
қанша боздақ қиылғанда қыршыннан, 
кім бар еді Құдайыңнан қорыққан, 
кім бар еді Әділеттен қымсынған?
Арашаға жарасын-ау Ар қайдан, 
ұзақ жасар ұяттан да қалмай мән, 
Келе-келе Кісіліктің кешегі 
бағы тайып бара жатты маңдайдан.
Жүгірем деп, түңілем деп баршадан,
шыр-шыр етіп Шындығың да шаршаған.
...Аусыл малдай аласұрып, амал не,
таусылғандай болды бүгін хал-шамам.

105
104
ӨСІмДІК – ӨмІР
Айта алмаймын, өңім бе еді, түсім бе,
қалғыдым ба, – қас қағым сәт ішінде
жазғы ормандай көріктенді көңілім,
көкірегім толып берді құс-үнге.
Жан-жағымнан жанап есіп жайдарлы үн, 
қызыл-жасыл гүлзар баққа айналдым, 
гүлге толып кеткенін де төңірек, 
жеткенін де байқамадым қайдан кім.
Қыз-келіншек ұйып тыңдап тәтті әнді, 
құшырлана құшып-сүйді бақты әлгі, 
бақытқа бір бөледім деп осы елді, 
көкірегім бар асылын ақтарды.
...Келе-келе кесірленіп бір бүлік, 
бұтағымды кетті бірі сындырып. 
Перісі де, серісі де таптады,
бір жағынан бөрісі де тұрды ұлып.
Мұз-қары ма, ызғары ма қақаған,
тоңа бердім, сола бердім қападан,
түк қалмады көкіректен де, гүлден де, 
құтқармады бағанағы баталы ән.
Егілемін, еңіредім, терледім.
ертегідей болды менің көргенім, 
сезіп жаттым – жапырақтай қуарып, 
бүкіл денем семіп сала бергенін...
Қуат алып қызуы кем бұл күннен 
енді қанша көктерімді кім білген, – 
«Гүл өмірі – қысқа» – деген осы-ау деп, 
есім шыға, есеңгіреп тұрдым мен...
* * *
Асыр сап ата жұртымда, 
көрмеген шағым көп күтім, 
бүп-бүтін еді-ау сыртым да, 
ішімде тіптен жоқ түтін...
Ақ таңға қарап әр атқан, 
көлеңкем озып, көп елден, 
жар бола гөр деп, Жаратқан, 
жалынып көрген жоқ ем мен.

105
Ұйытып елді сөзіне, 
мыңғырған малы бар ұлдай, 
Әмірі бардың өзіне 
Тәңірім бар деп, табынбай;
басымды жаудан қорғап ән, 
басқаның бірін танымай, – 
бетіне шыбын қонбаған 
шыныдай мөлдір шағым-ай!..
Қалыпты бәрі қашықтау, 
қаңтарда дірдек қақты үнім, – 
ішімді удай ашытты-ау 
тегіндеу кеткен тәтті күн!
Не дейін енді тағдырға, 
үміттің көбін келді үзіп, 
жүзімді шайған жаңбыр ма, 
ізімді күнде жел мүжіп;
жабысып жанға жаздан шық, 
тозаңы түсті не түрлі, 
белуардан кешкен саз-балшық, 
берекемді әбден кетірді.
Басқаға білдір, білдірме, 
бұлдырап ұшып бақ құсым, 
сырт жағым сау да бұл күнде, 
ысталып бара жатты ішім.
СӨЗ ТУРаЛЫ СӨЗ
Ғасырында құлтемірдің, кереңнің, 
керегі не, дейді ел маған, өлеңнің, 
жарнамалар жарқ-жарқ етіп жатқанда, 
өзіңді де, сөзіңді де елер кім.
Көкіректі, тұр дейсің де, кернеп үн,
суыртпақтап сөз суырып, тербелдің, 
кімге керек ұйқастырып, нүктелеп, 
үтірлетіп, ұтымды етіп бергенің.
Сергелдеңнен, серілік пен салдықтан,
бұл ғасырың баяғыда шалдыққан,
арбалды да ұрлық, үрей, мансапқа,
жан қалды ма таңдайдағы дәмді ұққан.
Кімге қажет ендігі сөз, жеке ерлік, – 
әркімнің өз қайғысы да жетерлік. 

107
106
бекер кеуде көтергенің не керек, 
киесі ұрып кетер деу де бекерлік...
О жағынан қорықпа, – 
жыр бастамас енді бізді жорыққа, 
қарындастың керең бәрі, қайтерсің, 
олар үшін өлең дәрі болып па. 
– Оның бәрі рас шығар... дегенмен,
бір нәрсеге түсіне алмай келем мен: 
не тындырып шаршадыңдар соншама, 
неге безіп барасыңдар өлеңнен?
Түсің қашып, түңілгендей таза әннен,
неге бүгін осыншалық мазаң кем? –
Қамыңды жеп жүргендіктен күніге,
соның бәрін білгендіктен жазам мен.
Жаздым бәрін – жазғыр мені, жазғырма, –
біле тұрып жазбағаным аз мұнда: 
қызған шоқтай маздағаның бұрынғы, 
жем боп кете жаздағаның азғынға.
Қырсын мейлі, жұлсын мейлі жетпегір, 
өсе берер – өлең де бір, шөп те бір,–
өсе берер, өсе берер, қаншама
өлтірем деп өзегінен тепті өмір.
Сөз дегенің ата-баба ерлігі, 
таптасаң да, баптасаң да сен мұны, – 
елің барда жетіліп, 
қаулап өсе беретіні белгілі!
* * *
Қойғандай бізді дарға асып,
салбырайды аяқ, қол – көкте,
Жағама және жармасып,
жауыздық жатыр жөргекте.
Үніміз жетпей ұзаққа, 
теңселе тулап жер кенет, 
бұлқынып барып тұзақта 
қылқынып қала берген ек...
Қуарған тірлік бұтағы
сықырлап барып... сынбады, –
төңірек түгел жұтады
тыраштар билік құрғалы.

107
Естері шыққан ел мынау, 
гүл көп пе, білмей, күл көп пе, 
ілініп қала бердік-ау 
індеттен ескен ілгекке.
Өксікке толып ендігі ән, 
жанымды қайғы қазды үңгіп. 
Үміттер өшті, сөнді мән, –
ұйқыдан тұрды азғындық.
БІЗДЕ ДЕ КҮнӘ ЖЕТЕРЛІК
Бізде де күнә жетерлік: 
шошына қарап шындыққа, 
сарт та сұрт қолды көтердік, 
сыпыра сапқа тұрдық та.
Көпіре сөйлеп, көлгірсіп,
желбіреп желге ұшты ұран,
ашығын айтқан елге ұрсып,
кеудені керіп – пісті нан...
Өткеннен алып күнде кек, 
алдандық аз-кем жеңіске,
батырдың алдын құл бөгеп, 
басымыз қатты еңісте...
Алғалы тұрған алқымнан 
ажалдың барын аңғармай, 
айнала дүбір-антұрған, – 
ақылын айтар жан қалмай;
алдына түстік елпілдеп, 
апыр-ау, неткен сорлы едік, 
тірелер түбі дерт, індет, 
тапталды, тарлау жол кеңіп;
қабағы қардай түйіліп, 
қамшылар, қарсы тұрдың ба, – 
қоралы қойдай иіріп, 
қайыра берді құрдымға...
оЙ-ТоЛҒаУ
Жұрт емес пе ек текті де асыл, 
ұлт емес пе ек қарулы-ақ, 
Сартап қылып өтті ғасыр 
санамызды сан улап...

109
108
Тарылмады өрісің де, 
табылмады елден кек, – 
Ақыл-есің тор ішінде 
келеді әлі телмеңдеп...
Жүрді ағайын жанын бағып,
көне сүрлеу, күндегі із, –
кімге ғана бағынбадық,
табынбадық кімге біз!
Тура жолдан таймадық деп, 
тыраштанған қай мәңгүрт? – 
бір қазыққа байланып тек, 
әңгүдікке айналдық.
Кімнен есе алдық кеше, – 
пиғылы жат құл күліп, 
бабамызды малғұн десе, 
басымызды шұлғыдық.
Дүрлігістік, төтенше ұлып, 
басымыздан бақ сырғып, 
дінімізді бөтенсініп, 
тілімізді жатсындық.
Болмаса да елден ірі, 
өзімізді тағы алдап, 
тәңірі тұттық төрдегіні, 
көрдегіні жамандап...
Кетті-ау асыл тілден ерік, 
көкіректі жыр кеміп, 
кімді ғана тілдемедік, 
кімге ғана үрмедік!
Бір-ақ тартып арды бұтқа, 
салдық жұртқа сан бүлік, – 
қалғы десе – қалғыдық та, 
қаңғы десе – қаңғыдық.
Ерледік деп, – терледік көп, 
керегі жоқ тасты артып, 
Атамызды жерледік кеп, 
батамыздан бас тартып.
Қашан ғана бірікті ерлік, 
ел билесе есегі, – 
құларында ұрып бердік 
«Құдайын» да кешегі.

109
Жалаң болып ұранымыз, 
жарытпаса маңайын, 
шетімізден кінәліміз, 
күнәліміз, ағайын!
Иіре ме, жусата ма, 
үйіріле бердік тек, 
май орнына – су сата ма, – 
барлығына көндік деп.
Қастерліңді алса да асыл, 
қабағыңды шыттың ба, – 
жан-дүниең қанша ғасыр 
келе жатыр тұтқында!
Алдымызға жан салмадық, 
бағынуға келгенде, 
ердің өзі – аусарланып, 
едіреңдеп енді елге...
...Жүгір десе, өре бәрі 
шығар ма деп дүрлігіп, 
арылмай-ақ келеді әлі 
көкіректен бір күдік.
Тағы біреу қақса дабыл, 
түрулі қап түнгі іргең, 
ата-анасын жат санап ұл 
аттанбасын кім білген!..
Билікті де жетеліге 
бере алмаймыз ел құсап, 
Көрінгеннің жетегіне 
көңіліміз ергіш-ақ.
Үрген иттей үйде тұрып, 
дүлейге еріп дымды ұқпас, 
сүлдеріміз сүйретіліп, 
жүре бердік шұлғып бас.
Тұрсын елден сөзің асып, 
соны бірақ кім тыңдар? – 
өз жарасын өзі қасып 
еті үйренген жұртың бар.
Айтады әлі пысық әнін, 
ұяты жоқ бетте түк, – 
жүктесе де кісі қанын, 
жұртым үшін деп көкіп.

111
110
Адал жолдан айнымадық, 
алға түстік елпілдеп, 
өз жайына қайғы қалып, 
күлкі бақтық кеңкілдеп.
Жүгін артып ел есектің,
жұтаса да қыр мынау,
бәрі-бәрі – келешектің
қамы үшін деп жүрдік-ау!
Әні бірге, жаны бірге 
жасырмайтын құрбыдан, 
көкіректен әлі күнге 
кетпей қойды бір күмән:
Тәңірінің ісі ме еді, 
күші ме еді әлдінің, – 
жемтік іздеп күшігені 
желіккені дәл бүгін;
Зеки беріп... көки келіп, 
бекиді ерік бір қыста, 
бара-бара еті үйреніп, 
барады адам қылмысқа;
ақ сарай ма, лашық па, – 
айырмасын білмеді ер, – 
су-су болып күн ашықта, 
у-шу болып жүрген ел!
...Санамызды сан алдады, 
сартап етіп салмақты із, 
Кешегінің – жаман бәрі, 
енді қайда бармақпыз?!
ЖЫР Ғана
Демесек те: «Байтал түгіл, бас қайғы!» –
Мінезің де мүжіле ме жастайғы, 
Келе-келе кермек татып кешегі үн, 
барлығы да жалықтыра бастайды.
Қатының да қашқалақтап қойныңнан, 
қызықтыра қоймайды екен той-думан. 
Ағын судай тасуың да беймәлім, 
ашуың да азаяды бой буған.
Бұрынғыдай тіке тартып енді өрге, 
жүйткіп ағып шыға алмайсың сен белге, 

111
Арыласың асаулықтың бәрінен, 
жалығасың теңізден де, көлден де.
Аспандағы айға секір, үз бұлтын, 
көп ырқыңа көне қоймас тізгін тым. 
Қаншама бір қашпайды екен, десек те, 
жалықтыра бастайды екен қыз-қырқын.
Сыралғы дос сырт бере ме жастайғы, 
барлығы да жалықтыра бастайды. 
Кеудеңе үрей тола ма деп қорқасың, 
бола ма деп, байтал түгіл, бас қайғы.
Көндігесің қуанышқа, мұңға да,
қызулана жүгірмейсің қырға да, 
Тек өмірге тоймайды екен көңілің, 
жалықтыра қоймайды екен жыр ғана!
ДЕП КӨРСЕК
Көлгірлікті көре тұра кектеніп, 
кіжінбедік, тізімге еріп... ептедік, 
«Күшігіміз» ырылдаса – мәз болып, 
Шындық іздеп шырылдаса – жек көріп.
Қанды ойнатқан доңғойлықтан, қашқақтап, 
Жүргендіктен кәрі құптап, жас мақтап,
қансыздарың қыр көрсетіп халқына,
арсыздарың бара жатты асқақтап.
Арамзаның арбауына алданып, 
көп нәрсенің байыбына бармадық. 
Сөз дедік пе анамыздың тілін де, 
дінінен де безбедік пе қарғанып.
Енді келіп тұлдан, бауыр, тұлданба.
бас көтерер кімдер қалды бұл маңда, – 
тексіздерің жеті атасын жамандап, 
бетсіздерің билік айтып түрғанда.
Берекеңді кетіре ме бір бүлік, 
Өлмедік те, көрмедік те – мүлгідік,
теңіз теріс ақсын мейлі, тырп етпей, 
үндемедік, жатсын мейлі құл күліп.
Тәйтіктерді төбемізге көтеріп,
қарызды да, парызды да өтедік.
Шындық таба болып жатқан шағында,
құлдыққа да кетеді екен ет өліп.

113
112
Ойға да алған, бойда қалған отты өлшеп, 
кеш те болса қайтер еді кектенсек, 
«Құлдық та бар, сұмдық та бар заманда 
О, жамағат, шындық та бар!» – деп көрсек.
ӘЛІ ҮнСІЗБІн
Меңірейіп, мелшиіп... әлі үнсізбін 
жазғанымның жаңағы бәрін сыздым. 
Өтті-кетті өксітпей, өкіндірмей, 
не тындыра қойғаным мәлімсіз күн.
Үміттеніп, үзіле күткен кештен, 
тағы бір күн өтті ме түк берместен, 
Халім менің қазіргі саған мәлім – 
таба алмадым татымды жұп теңдестен.
Сүйсінбедім, сүймедім, сүйінбедім,
исінбедім, ешкімге иілмедім,
ептіге де жоламай, беттіге де,
кетті неге, білмедім, күйім менің?!
Тастаса да төбемнен қара аспанын, 
жағаласып ешкіммен таласпадым, 
үйдей пәле жапса да үндемедім, 
күндемедім – жақсымен жарасқанын.
Ауызға ұрып әзәзіл, азғырғанын,
күндегідей ешкімді жазғырмадым. 
Жылы жауып қойғандай біржолата 
жаздың барын ұмытып, наздың барын.
Меңірейіп, ...мелшиіп... әлі үнсізбін.
Өте шықты өртемей, жалынсыз күн, 
Уылжыған жыр қайда, ырғақ қайда, 
Жазғанымның жаңағы бәрін сыздым.
Бала жастан бойыма тері сіңген 
адастым ба аруақты өрісімнен, – 
Қайда жүріп айырылып қалдым екен, 
сыңғырлаған кіл өңкей келісімнен!
...әлі үнсізбін, 
жазғанымның жаңағы бәрін сыздым.
Өте шықты өксітпей, өкіндірмей, 
тағы да бір жалынсыз, дарынсыз күн!

113
ЖҮРЕК
Жүрегім, сенен шошынамын-ау, 
еліре бердің, екпіндеп, 
дүбірге түгел қосыла мынау, 
күмбірлетіп те кеткің кеп.
Жұлқына келдің, бұлқына бердің, 
мойныңа бұғау салдырмай, 
Кімдердің ғана ырқына көндің, 
біржола көңілін қалдырмай.
Менің де кейде алмай тілімді, 
өзіңді заңғар, мәрт ұстап, 
Ымыраға ұсақ бармайтыныңды 
көрсетіп жүрсің әр тұста-ақ.
Күнәлі жаққа баспайтын арым, 
айнуды білмес аппағым, 
Қатаяр кезде тастай тынарым, 
қаттырақ жауып қақпағын.
Орынсыз жерде елжірегішім, 
егілдің қанша, езілдің. 
Елшілікке де сен жүремісің 
екі ортасында сезімнің?
Жұтам деп тірлік мұңын қалдырмай, 
қаншама қатты қақпадың, 
асау жылдарға сырыңды алдырмай, 
алқынып келе жатқаның!
Қасың – алдыңда, досың – артыңда, 
сойылын кімнің соқпадың... 
Беймәлім әлі осы қалпыңда 
қай жерге жетіп тоқтарың...
Сондықтан сенен шошынамын-ау, 
тұрғаның дәйім екпіндеп, 
дүбірге түгел қосыла мынау 
күмбірлетіп те кеткің кеп...
аЙнИТЫнДаЙ оЙЫм ЖоҚ
Шығып ем мен де көш бастап, 
жолы ауыр, үзақ сапарға, 
тәкаппар десті ел, десті асқақ, 
алғысы келмей қатарға.

115
114
кергиді деп те кекетті ел, 
кеудеден ұрды оңдырмай, 
Қаншама күйлі бекеттер 
Жіберді мені қондырмай.
Сарсаңға салып сан айым, 
етімді қырда күн қақты, 
Көшімнің алдын ағайын 
қай жаққа ғана бұрмапты.
Сәлемін жолдап құсынан, 
көзімнің жауын алса да, 
Мәуелі бақтың тұсынан 
бұрылмай өттім қаншама.
Айым да туып оңымнан, 
алшаңдай басқан шат кезде. 
қалдырмақ болып жолымнан 
Қақпанын құрып жатты ез де.
Күйінді деме, кімдерге, 
білем ғой ерден ез көбін,
біразы соның үргенге, 
жағалай жұрттан безбедім.
Айырық жолда дағдарған 
аз емес ащы жылдарым, 
Адаспас үшін бағдардан 
аспаннан жұлдыз ұрладым.
Жыртқызбау үшін жағамды, 
жауларға жалаң төсті ашып, 
тас тілмесін деп табанды 
таулармен алдым достасып.
Қаншама нуды аралап, 
қаншама суды кешпедім, 
Жүрегімді өзім жаралап, 
өзегім талды... өшпедім.
Батасын берген кезінде, 
риза шығар қарттарым: 
Билігім болса – өзімде, 
ешкімнің жүгін артпадым.
Алдыңда деумен татар дәм, 
ауысар қысы, көктемі, 
ауырлау болған сапардан 
айнитын ойым жоқ, тегі!

115
ҚаЙДа КЕТТІ?
Қайда кетті қыран мінез, қырғилық, 
қай суайттың көмейіне құм құйдық? 
Әлі күнге ит орнына шошқа үріп, 
айтып келе жатқан жоқ па бұл билік.
Шымшып буып, шындық аузын бүрмелеп 
қою үшін, құлдарға да құл керек. 
Өлесің бе – көнесің де амалсыз, 
жақсы екен деп жатыр олар кімді елеп.
Қайда барсаң көретінің көкмилық, 
жетеліге жете қойған жоқ билік. 
Арыстан да өлмейді екен намыстан, 
доңыздармен алысқанға, – деп түйдік.
Азынаса ауыл толы көп есек, 
есірікпен егескенің – неге сеп,
Келе-келе иттер үріп қораға, 
жораға би жүріп қалар демесек!
БІР БИІККЕ ШЫҚТЫм ДЕСЕм
Бір биікке шықтым десем... тағы бірі бұлдырап, 
торыққандай көңіл шіркін, зорыққандай құрғыр ат, 
тіршіліктің ақ таңы да, бақтары да көрінбей, 
батып бара жатқаны ма көкжиекке күн құлап!
Оңғарыла бастағандай болып еді бір ісім, 
бүгін тағы титықтатып, өнер емес жүрісім. 
Құрысын деп, қолды бір-ақ сілтегің де келеді, 
жұқарғандай жүйке біткен, мұқалғандай қылышың! 
Қиял-үміт құшағында, қиырларды кездірген 
ұлы жолда естімедім жаман-жақсы сөз кімнен, 
қол қысқаны жол нұсқады, – адастырды, азғырды, 
ақыры кеп, амалым жоқ, барлығынан бездім мен!
Әр төбенің басында бір ұлы майдан басталып, 
тура кеттім, турап өттім түйсігі жоқ «тасты» анық, 
иттей болып ұлып қалған азғындарды көргенде, 
жәдігөйлер жолай алмай, жол беретін жасқанып. 
Тоңдырған ба мезгіл мені, болдырған ба ат құрғыр, 
жан-жағыма қарап едім – жапырақтан бақ тұлдыр, 
Кеткім келіп, жеткім келіп сонау биік басына 
қатулана қамшы үйіріп тақымымды қақтым құр! 

жүктеу/скачать 0,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: