Сәкен ИманаСов шығармалар жинағы ІІ том Өлеңдер

83
Тұрарлық емес пе еді бір ғұмырға 
қалқамның қолтығымда ән салғаны да!
Қаншама жұмырықта жау бүктедім, 
жұтынып, оған бола әулікпедім! 
Толды ғой құшағыма гүл де менің, 
болды ғой жылға татыр тәуліктерім!
Алғысы арқасында елдің берген, 
азды-кем асып-тасып, болдым кердең. 
Кімде-кім тірлігімді бағаласа, 
мінеки, бағаласын сол күндермен!
* * *
Күдерімді үз, үмітімді желге ұшыр,
мен едім ғой барлығына көнбіс ұл, –
келе-келе реңім де өзгеріп,
жұдырықтай жүрегім де берді сыр...
Бар қызықты келе жатқан татып тең, 
мен де кеше басқалардай бақытты ем, 
Қара аспаның құласа да төбеме, 
таласпадым, санаспадым уақытпен.
Санаспадым жоқшылықпен, барлықпен, 
ағайынмен аяқты да алдық тең. 
Оң-солыңды аңғарғандай болмадың, 
маған ғана арналғандай ән біткен.
Мені ғана сүйетіндей қыз біткен, 
мен де кеше боламын деп үздіккем. 
Қайғым бар ма – басқалармен бөлісіп, 
басқалармен айдындарда жүздік тең.
Көп илене, кеми келе күш, айлам, 
бір-ақ сәтте болғаным ба пұшайман, – 
бұрынғыдай шақырмайды қыз-думан, 
қызығына батырмайды мүшайраң.
Базарлы күн бұрынғыдай арбамай, 
бәрі-бәрі қызықсыз боп қалғаны-ай. 
Өтіп бара жатыр енді үрдіс күн, 
үмітімнің үзік жерін жалғамай.
Күдерімді үз, үмітімді желге ұшыр,
мен едім ғой барлығына көнбіс ұл.
Жүдедім бе, – реңім де өзгеріп,
ақыры кеп жүрегім де берді сыр...

85
84
ҮмІТТЕнЕм
Босаңсып, бой алдырмай күдікке мен,
бабымда баяғы сол жүріп келем,
қамығып, қапаланып, қатуланып,
әлі де әлденеден үміттенем.
Кездердей кешегі бір қызды күткен,
тұрамын тіршілікке үздігіп мен,
игілік атаулыдан үзбей күдер,
дәметем әлі күнге ізгіліктен.
Өмір де өзгерте алмай ырғағымды, 
келемін қосып айтып жырға мұңды, 
Кішілер жүре келе, біле келе 
түсінер кімді күтіп тұрғанымды.
Кеудемде алай-түлей саз үдетіп,
өмірдің бара жатыр жазы да өтіп.
Босаңсып, бой алдырмай күдікке әлі,
келемін үмітімді азық етіп.
оЙЫм БаР
Мінім де, мінезім де жұртқа мәлім
дал қылып, жұрағаттың құртты амалын, –
бірінің майы бар ма – сыпырып жеп, 
бірінің шайынан да ұрттамадым.
Бірінің шарабынан сұрап ішіп, 
елпілдеп отырғаным құрақ ұшып. 
Сырт беріп кеткендерім, жек көргенім 
сыртымнан айбат шегіп, жүр алысып.
Оралып шалғайына, шұлғауына,
бірінің жүре алмадым ымдауына. 
Басымды былығынан ала қашып, 
көрмедім араласып құл дауына.
Ығысып қала берді ең шетте кім, 
тырысып, оған да қыр көрсетпедім, 
сөзімді алды ма жұрт алмады ма, 
өзімді өзгелермен өлшетпедім.
Жүре ме перісініп, серісініп, 
«төреге» көрген жоқпын төр ұсынып. 
Мүсәпір бола алмадым қайғыда да 
кеткен бір доңғалақтай желі шығып.

85
Білдім де елден бұрын өз мінімді, 
мінезім жүре келе көзге ілінді, – 
Тілімді жөнсіз жерде беземедім, 
ешкімге кеземедім кездігімді.
Берді ме беделдісі сырғып төрін, 
сойылын соғып тағы дүрлікпедім. 
Кешегі сыралғым да сырғақтап жүр, 
жоқтығын сезе қойып тірлікке ебім.
Кетті де бүтінделіп ат-тұрманы, 
епті де енді мені жақтырмады. 
Шыға алмай жел жағыма жекжаттарым, 
Ұға алмай келе жатыр жаттың бәрі.
Сыр тартып көрді бірі менен ептеп, 
біріне кете алмадым ебелектеп. 
...Мойындар қоғамың да, жоғарың да, 
ойым бар оларын да көре кетпек. 
* * *
Алыстан алақанын жайған арман 
ауылы жиырма бестің қайда қалған? – 
Алқынып, енді көңіл аптығар ма, 
іздесең таптырар ма жаймалардан!
Жақсының құшағында балқып асыл, 
жасадым жайлы өмірде жарты ғасыр, 
жаңғырып күні-түні жақпардағы үн, 
қаншама ақтармадым халқыма сыр.
Алдымда тұр деуші едім арман күліп, 
апыр-ай, адасып-ақ қалған ба үміт? 
Қарамай өте шыққан қайран күндер, 
баладай жоқты-барға алдандырып!..
Түсінбей дүниенің жалған мәнін, 
Құдай-ау, кімге ғана алданбадым, 
Тірнектеп түндер бойы ой қуғанда, 
осы ма тіршіліктен алғандағым!
Қай жерім кем болыпты елден менің, 
деп те бір кесірлене кердеңдедім. 
Әлі де жаутаңдайды жолдағылар, 
осы ма сондағы бар бергендегім!
Иттіктен әрі тұрдым, бері тұрдым, – 
елу жыл жасағанда не бітірдім? 

87
86
Жете алмай келем бе әлі бір нүктеге, 
шыға алмай шиырынан көп үтірдің?
Мысқалдап несібемді өлшеп тегі, 
жылдарым жылы қабақ көрсетпеді. 
Ауысып басқа әуенге бүгінгі әнім, 
баладай шырылдадым емшектегі.
Болды ма жоқтығынан алдауға ебім, 
жүрегім жалғандықтан жанды-ау менің. 
Егіліп ел үшін де, жер үшін де, 
көміліп көмейімде қалды-ау көп үн.
ЕнДІ аУЫЛҒа БаРа ҚаЛСам
1
Енді ауылға бара қалсам, жігіттер, 
Ұшып тұрып, ұсынбай-ақ күліп төр, 
Тентек өзен тасып ағып жатыр ма 
біреулерің шауып барып, біліп кел!
Қалт жібермей қағып алып қыр үнін, 
бұрылыста баяулатып гүрілін, 
бұрынғыдай бұрыла ағып жатыр ма, – 
жіберіңдер, біліп келсін, бір інім!
Біліп келсін – бабында ма арнасы, 
сағымдана шұбатылып жалғасы, 
шабақ аулап, шағаласы шарқ ұрып, 
шу-шу етіп жатыр ма екен жар басы?!
Табанында күтір-күтір тас құлап, 
одан әрі жайқала ма жас құрақ! 
Өзен бойын өрлеп қайтсам деп едім, 
біреулерің бере тұрсаң астыма ат!
Жалаңаяқ жүгіретін қырда кең, 
жылда келіп жүрген жоқпын мұнда мен. 
Құшып-сүйіп жағадағы жас талын, 
Жартасының төсін иіскеп тұрмақ ем!
2
Ауыл жаққа бара қалсам енді мен, 
бұрынғыдай іздемеспін төр кілең, 
болмайық деп алты бақан алауыз, 
ағайынды айтқаныма көндірем...

87
Көкжиекке құлағанда батар күн, 
құрбылармен қырға бара жатармын, 
Сөз етерміз – арман бүгін алыстап, 
сиреңкіреп қалғандығын қатардың...
Бой алдырып серілікке, салдыққа, 
жұрт қатарлы жанбадық па, жандық па,
сөз қалдырып зейіндіге, дүние-ай! 
кейінгіге үлгі бола алдық па?
Белгі тастап берекелі бұл маңға, 
із қалдыра алыппыз ба қырларға! 
Бізге қарап ой түзеген ағайын, 
бізге қарап бой түзеген ұл бар ма?
Біреулерің дүниені шырқ үйір, – 
елге тиген пайдаң бар ма бір түйір? 
Өзіңді алға сүйреген де шығарсың 
ертелі-кеш сөзің бар ма жұрт ұйыр?
Әр ісіңді аңыз етер ел бүгін, 
бар ма, жоқ па – кемелдігің, кеңдігің, 
сен дегенде жаны кіріп, сүйсініп, 
соңдарыңнан, салып ұрып, ерді кім?
Бөлек-бөлек билік құрып жүрдік те, 
ел ішінде есірдік пе, күлдік пе, – 
енді ауылға бара қалсам, әйтеуір 
осылай бір шақырмақпын бірлікке.
Ағайын-ай, алдындағы барға мас, – 
ол үшін де сендерді ешкім қарғамас. 
Елдік деген ол емес қой тек қана, 
көкіректі керімсамал таңға да аш!
3
Ауыл жаққа бара қалсам мен енді, 
қоярмын-ау той-томалақ дегенді. 
Жалтырақ ән жылытпасын сезген ем 
қарашада қалтыраған денемді.
Бұрын-соңды ерлігің бе, елдігің, –
ем болар деп айта алмаймын ендігі үн. 
Кім ұғыпты өткірсінген сөзін де 
көкірегі көп күрсінген шерлінің.
Әзірге тек күңгейіңді кірлетпей, 
ақ гүлдерге орана ма қыр беткей? –

89
88
Доңыз-тағдыр тұмсығы да түрткілеп, 
қыңырыстап, қырсығы да жүр кетпей.
Мерейі үстем ел еді деп, мұраты – ән,
күліп атып келеді деп құба таң,
Мұңлық-ана жер еңіреп жатқанда,
жалған айтып, кімді ғана жұбатам?
Су құрыған, қулық – ұран, – бір індет, 
қорқа берем, кетпесе деп іріңдеп, –
бұлақ үні булыға ма соны айтып,
қопаларда құрақ үні дірілдеп.
Енді ауылға бара қалсам, білерім,
екі етпестен ел-жұртымның тілегін, 
тірлігіне саулық айтып үлкеннің, 
кішілерін қасыма алып жүремін.
Кімнің ғана көңілінің хошы кем, –
кетіскенін келістіріп досымен,
қулығын да, сұмдығын да елемей,
«жындының» да жындылығын кешірем.
Болсын тегі жұрағаттың бәрі таң, 
Жарымаған уызына жарытам, 
есем кеткен есерді де емінтіп, 
кеселдіге кісілікті танытам.
Үмітіне үкі байлап ұлының 
кешіремін кещенің де қылығын. 
Естіліп те қалар, бәлки, енді айқын 
көптен бері тыңдаушыға тұл үнім.
Сығаламай бүлдіргенді бұтадан
жаурағандар шықсын бері жұқалаң.
Дос үйіне жетпей, қонып далада
өзім де енді өрттей болып тұтанам.
Далбаса көп, – қалмаса деп жұтап қыр, 
қарағайға қарсы біткен бұтақ тұр. 
Обалына қалмай оның, ағайын, 
өр көңілін бораныңа тұтаттыр!
Құшағыма қысып барып Күнді мен 
елге деген ниетімді білдірем. 
Қорғандарын дүрліктіріп баяғы, 
ормандарын оятамын мүлгіген.
Енді ауылға бара қалсам... көресің,
табыстырып төлеңгіт пен төресін, 

89
Қаңғып барған қағындыға қорлатпай, 
албытқаннан алып берем Жер өшін!..
ЖЕРЛЕСПІн
Мен кімдермен жұрағат ем, жерлес ем, –
қайдағы бір жел сөзге ере берме сен, 
ала қойды бөле қырқып, ағайын, 
қайтер еді жіктемесең, бөлмесең.
Маған жала жаба қоймас енді ешкім, 
өзім де оған жібермеспін, көнбеспін, 
өйткені мен арды білген тек қана 
жақсылардың барлығымен жерлеспін!
Ақтөбеде тудың ба әлде Жамбылда, –
жекжат болып жүре берем арлы ұлға. 
Ара түссем ауылдастың біріне 
айтыңдаршы, қандай күнә бар мұнда?
Жалайыр ма, жағалбайлы, шекті ме –
туысындай араласып тектіге,
Қалиханмен қанды көйлек дос болған
Жұмекеңнің бірдемесі кетті ме?
Жерлеспін деп келе ме елдің бірі алғаш, 
жылан болып қолтығыма кіре алмас. 
Руласпын – рухы ірі інімен, 
ұлылардың барлығымен ұрандас.
СоЛ КҮнДЕР
Қандай белгі қалды екен деп сол күннен, 
жүрегіме жүз үңіліп көрдім мен. 
Лапылдап бір жанбадым ба, жандым ба, 
қанып іше алмадым ба мөлдірден?
Ілесем деп дүрлігіскен түрлі үнге, 
жоққа алданып, топтан қалып жүрдім бе? 
Құр лағып, бұрыла ағып бұлағым, 
бұрып алып кетпеді ме мұң бірде?
Адастырып иір-иір жол бірден, 
кезім жоқ па кекесінмен ел күлген?
Кімдер екен кеудемдегі жалынды 
үдетем деп, үрлей-үрлей, сөндірген?
Кешегі сол қызық күндер, от күндер,
қайырылмай қайда ғана кеттіңдер? 

91
90
Ақыры кеп түсінді ме, білмеймін, 
қажай-қажай ішімді де кептірді ел.
Оқшауырақ отау тігіп шалғынға, 
пенделіктен іргемді аулақ салдым ба? 
Ел айтқандай бола алдым ба азамат, 
не баяғы өзім болып қалдым ба?
Тура тауып түсіп ем бір сүрлеуге, 
бағытынан бұрылмап па бұл кеуде. 
Бар ма сенім – өмірім де өрелі, 
көңілім де өз орнында тұр деуге?
Сұрамап ем тірлікті де, тілді елден,
Қалып қойдым дейін бүгін кімдерден? 
Жасып, талып тұрамын ба жол шетте, 
асып барып құлармын ба бір белден?!
нЕ БоЛаР Ем?
Қаншама бір өткелектен өттім мен,
құрбыларым қайда қалды көп күлген?
Не болар ем – көкте күнге жетем деп,
«құдай» болып кеткенімде тек бірден?
Туған өлке топырағын жерсінбей,
кіндінгі бір қарындасты менсінбей,
елер ме едім... көрер ме едім, кім білген,
жанның бәрін жауға жұмсар елшімдей.
Жеттім көкке – жетті қолым, жетті аяқ, –
қайте қоям қадірі кем көпті аяп, 
деп те асқақтап кетер ме едім, кім білген, 
менен озған тірі пенде жоқтай-ақ.
Мұраға алған меншігімдей бар әлем,
ағайын – жат: іні – жасық, аға – кем,
жамалы да, табағы да ұнамай,
кімнің ғана қабағына қарар ем!..
Обал қалып, доғалданып күнде тіл, 
өзгере де бастар еді мүлде түр.
Ағайынды алмасыма бездіріп, 
көз жасына қалмасыма кім кепіл.
...Елге күнім түскен емес демеспін,
мен де бүгін біразына теңестім.
Бетке салық еткен де жоқ, сөккен жоқ,
құдай бола қоймадың деп мені ешкім!

91
Билік айтар алқалыңа от тілмен, 
Қалталы да бола қойған жоқпын мен. 
Жұғысып та кете алмасам жақсыңа, 
ығысып та көрмеген ем беттіңнен.
Қысқа жібің келе қоймай күрмеуге, 
жоқ әзірге Сәкен салған сүрлеу де, 
зор демесе – зор демесін ел тегі, 
сорлы емесін сездіріп жүр бұл кеуде.
аЛДЫРмаЙ-аҚ КЕЛЕДІ
Ұзақ-ұзақ ойланып, 
ұзақ-ұзақ толғанам, 
алдырмай-ақ қойды анық 
адыр-адыр жол маған.
Тітіретіп, тоңдырып,
ұзағаным – үй маңы, 
біресе атым болдырып, 
біресе арбам қирады.
Бір күйдіріп, жандырып, 
бірте-бірте үн арып, 
айдалада қалды үміт 
аш қасқырдай бұралып.
Құшақ жайдым құштарға, 
құмарды бір қандырмай. 
Төсте озатын тұстарда 
тепеңдеткен тағдырды-ай!
Қысқа жібі тірліктің 
келе қоймай күрмеуге, 
Желбіреген түндіктің 
желі болып жүр кеуде...
Жатпаған соң жан ұғып, 
қарным ашып алдаудан, 
Көңіл түбі қағылып, 
қаңырап-ақ қалды-ау маң.
Белес еді, бел еді, –
көкірекке толды алаң, 
алдырмай-ақ келеді 
адыр-адыр жол маған.
Қалтыратып, тоңдырып
қырсығында күнара, – 

93
92
біресе атым болдырып, 
біресе арбам сына ма;
Мың бөгетке кезігем 
көзім алды көк тұман, 
Құштарлықтың өзінен 
келе-келе кетті мән.
Келте күндер, кедей түн,
елірмейсің ет қызып, 
бұрынғыдай жебейтін, 
демейтін де жоқ қызық.
Буынында күш барда, 
булықпасын бой қалай, –
төсте озатын тұстарда, 
тепеңдетіп қойғаны-ай!
БҮГІнГІ СӨЗ
1
Дүние түгел өзгеріп, 
берілді деп жатыр бүгін сөзге ерік, 
Сеніміңе салды да алаң, ақыры 
қалды қараң кешегі ұран, езбелік,
Айтарыңды – айт анық: 
өткен-кеткен есеңді бір қайтарып, 
сынауға да болатынын шендіні, 
жылауға да болатынын байқадық.
Қорықпа да үрікпе, 
жем болам деп жерді құртқан бүлікке, 
Ояндың ба – біржолата бас көтер, – 
бой алдырмай күдікке.
Қалғыма да мүлгіме, 
өзіңді өзің ұсынып көр үлгіге, 
Кек қайтуға болғанымен ертерек, 
бетке айтуға жарап қалдық мінді де.
Айтарыңды – айта біл,
өзіңді де, сөзіңді де қайта құр.
Құдайдың да екі аяғы аспаннан
салбырап бір түспегенін байқады ұл.
Хайуаны кім, кім адам, – 
арылдық па дей тұрсақ та күнәдан, 

93
әлденелер жетпей тұр-ау әлі де, 
кетпей тұр-ау көңілімнен бір алаң.
Бой көтере бастағанмен белестер, 
әділетке тие қояр емес төр, 
Қорлайтындар табылады әлі де, 
қорғайтындар бар ма, жоқ па – соны ескер!
2
Далаң қалып ормансыз, 
балаң қалып қорғансыз.
Қараң қалып әділет, 
ел ішіне толды арсыз.
...Ат көтіне үңілдік... 
аш күзендей бүгілдік, 
аруақтан аттадық, 
азаматтан түңілдік.
Жұрт сияқты ек түп-түзік, 
жер астынан шықты жік, – 
ұтқызып ар-ұятын, 
ащы зәрін жұтқызып.
Ұзармады үмітің, 
қыз алдады жігітін. 
Алдиярдың сөзіне 
айтып жатты құл үкім.
Шекпен болып ендігі ар, 
шелтірейді шен құмар, 
Кемді күні қалғандар 
неңді біліп, неңді ұғар!
Ойнақтады ат ерсіз, 
қой баққаны – қаперсіз.
Ақымағы қорлады 
ақындарды пәтерсіз.
Жібегіңді жүн еткен, 
жігеріңді құм еткен, 
шықты емес пе кещелер 
жүгенсіздің үні өктем!
Кірмейтіндей енді еске, 
кетсе деп ем келмеске. 
Жаураған жұрт тізгінді, 
жақсы ұлына бермес пе!

95
94
Етек-жеңді түрініп, 
ел болсын деп бірігіп. 
Қыр астынан қылтиып, 
келе жатыр бір үміт!..
3
Қайдағы бір қағиданың құрбаны, 
Қазағым-ай – момыным-ай қырдағы, – 
(Қайғыға ерсе – көктей алмай жыртығын, 
майды көрсе – беттей алмай тұрғаны...)
Дүрлігердей – дүбір өтсе тұсынан, 
жұрт емессің Құран ұстап ысылған, – 
Құрап күнде қырық жамау көрпеңді, 
бір-ақ күнде болмақсың ба мұсылман!?!
Баяғыдан күншіл едің, міншіл де,
бір-ақ күнде айналмақсың діншілге, 
Жылағаның жетеді ғой Құдайға, 
бір адамың атқа дұрыс мінсін де!
Әдетің бе – түсінбесті зор тұтпақ, 
қастерлің жүр қалпелерді қолтықтап. 
Қорқа-қорқа болып едік адамнан, 
енді келіп алласымен қорқытпақ.
Шаптың да ғой барымталы атқа сан, 
жұрағатты жарылқады жат қашан, – 
Құраныңды қоя тұрып ендеше, 
болмас па еді Қыраныңды баптасаң!
4
Ашық та шашық жүргенде 
жайлауға кетіп жағам бір, 
ұрлана жетіп түндерде 
жау жоқ па мені тағы аңдыр!
Отырып алып қақ төрде 
бір қулар – қолдан татқан дәм, – 
кім білсін, осы сәттерде 
сығалап тұр ма жақпардан.
Тиді деп тілге еркіндік,
туды деп күнім байырғы,
Желіктік келіп, желпіндік,
болса еді түбі қайырлы!
Жаппайды бүгін аузын ел, – 
жақсыдан ғана үміткер, 

95
Дау жүрген жерде – жау жүрер, 
байқасақ етті, жігіттер!
ЖҰҒЫСа аЛмаЙ
Тимеді деп, ағайын, тек көмегің, 
кімге барып орынсыз өкпеледің, – 
Мен өзім де ұғыса бастағанға 
қашан ғана жұғыса кеткен едім!..
Аяғына оралып ұлылардың, 
қарамадым қолына – пұлы бардың: 
дәулет шағын болғанмен, билік те кем, 
илікпеген қалпымда жүріп алдым.
Мен де біліп – әзірге ел білгенін, 
төре тұтпай, тең ұстап келдім көбін, 
жеңілген де жерім жоқ, емінген де, 
көрінгенге көз сатып, телмірмедім.
Жетпеді ме, жетті ме жаманға әлім, –
қалбаң қағып қасына бара алмадым.
Көпте кеткен кегім жоқ, өкпелеткен,
жеп те кеткен жерім жоқ адал малын!
Аз да шығар, амал не, жанашырым, 
айтпай тұра алмадым тағы ашығын, – 
араласып кете алмай өзіне де, 
сөзіне де ағайын арасының,
Кетер едім бәріне ұнап-ақ тең, 
кісілігім ұстап-ақ тұрады, әттең... 
Жолдасқа да сондықтан жұғыса алмай, 
шығыса алмай жүремін жұрағатпен.
ӘнДЕТЕДІ
Әндетеді дүние, әндетеді,
әндетпеген тірліктен мән кетеді, 
жігер беріп, жоғың бір түгенделіп, 
өміріңді өршіл үн дәмді етеді.
Табиғаттың айнала әнші бәрі –
қарағайы, қайыңы, тал, шынары,
жаңылмайды әуелгі әуенінен
ақ жаңбырдың әдемі тамшылары.
Қамыс басы уілдер – шығарып ән – 
айтпай ұғып әуенін тұрады ұлан – 

97
96
Қайырылған қайта бір бақ құсы ма, 
айырылған аққу ма сыңарынан;
әлде өзінің таусылып бар шыдамы, 
сәйгүлігін сауырдан қамшылады, – 
бір тылсым күш тіл күрмеп, тықырши ма, 
көмейінен күмбірлеп ән шығады.
Бір басына түскендей бүгін қайғы, 
қыз қамықса – ішінен ыңылдайды. 
Жұлдыз біткен жымыңдап бір-біріне, 
құлағыма әлде не сыбырлайды.
Өткеніңді еске алып, өкпеліңді
сағындың ба сауықшыл көктеміңді,
жеткен үнді қиырдан жүз қайталап,
байқамайсың қосылып кеткеніңді.
Бірі – қысқа, біреуі созылмалы,
қайғының да бұлжымас өз ырғағы –
басқа әуенге қайтадан ауыса алмай,
тауысардай болады төзімді әрі.
Қуат беріп әлсізге, әлдіге де,
құдіреті күшті бір таң күле ме, 
ұнатса да, жылатып, жұбатса да – 
әнмен ғана тіршілік дәмді неге?
Тамсандырып, таң аттың, күнім, баттың, 
күңірендім, біресе күлім қақтым, – 
ән дегенің өмірдің өзі емес пе, 
керегі не тағы бір тың ырғақтың?!
оҚ
Ояр Вацитисше
Доктор! Біз жердің үстін қамсыз еткен, 
қанды ұрысқа соңғы рет жосылып ек... 
Чан-Хай-Шидей ООН-ға заңсыз өткен 
кеудемде қап қойыпты осы бір оқ.
Жасаған кім бұл оқты? Білу қиын.
фашистер ме өмірді ұрлап өткен? 
Ғалым ба әлде өзінің ұлы миын, 
соны жасау жолына құрбан еткен?
Болмаса бір жұмысшы – жауырын ба 
балғасын төс үстінде ойнақтатқан? 

97
Тұтқынға түскен менің бауырым ба 
автоматтың астында ойлап тапқан?
Айту қиын о жағын анық кесіп, 
Тарихта қалмапты аты мәңгі. 
Бармақтай оқ кеудемді жарып тесіп, 
жүрегіммен көрші боп жатып алды.
Доктор! Сен өзің білші, күндесең де, 
Генерал алғыс айтқан шалға мына. 
Омырауға бір медаль ілмесем де, 
үш грамм қосып қайтқам салмағыма.
Үш грамм оқ! Етіме енді кептей 
елетпеді ұлы істер нұрлы мақсат.
Әлдеқашан үні өшкен зеңбіректей 
жүрегімнің тұсында жүрді қақсап.
Өзінің бар екенін жиі ұқтырды. 
қолайлы сәт шыдамын құрта күтті. 
Жеңіспен сау оралып, сүйіктімді 
қатты құшқан кезімде, Ох! Бір танытты.
О, доктор! Өтті бастан от белес көп. 
Машина жоқ, теңделді атқа қаптар, 
сонда бір білінді осы оқ... ...өтті елестеп 
сумаңдаған қан тұмсық автоматтар.
Доктор! Сенен өтінем, оқты мына 
лақтырып тастама, өзіме бер,
Жүрегімнің құпия көп мұңына 
қанық пәле, түсінсең, өзің егер.
Оқ деген оқ қой, итің неңді елепті, 
Жоқ, доктор! Жазбай-ақ қой жараны олай,
жүрекке бір қадалып көрген оқты 
босатсаң-ақ қайта жол табады оңай...
ЖІГЕР
Қарап тұрсаң, шындығында,
өмір деген – өмір-ау,
Үйіп-төгіп сұмдығын да,
бітпейді екен, тегі, дау.
Кейде бетке қамшы ұрады, 
берекеңді қашырар. 
Жүрегіңнің тамшы қаны 
қара жерге шашырар.

99
98
Орнықпайды көңілің де, 
жұрттың бәрі, сірә, жат, 
Өмір емес – өмірің де, 
көрген күнің – тірі азап.
Тіршілік те ұрғылайды, 
көрсетеді күш дұшпан. 
Жыртқыш аңдай түрлі қайғы 
қамалайды тұс-тұстан.
Адамның да бар-ау аңы, 
тіл қатқаны – жанжалдай, 
Қабақ түйе қарағаны, 
қадалатын қанжардай.
Елеңдейсің бар дыбысқа, 
жәдігөйлер жүр қандай? 
Аңдып сені әр бұрышта 
жезтырнақтар тұрғандай.
Ата-бабам бұрын өткен, 
тас-түйін боп түйіліп, 
Көріпті ғой күнін еппен, 
Құдайына сиынып.
Күтті ме екен алдан үміт, 
ойлап тауып түрлі айла, 
Тәңіріне жалбарынып, 
тұра берер күн қайда!
Бүгінгінің жөні бөлек, 
кек буғанда әмірлі, 
Ашу қысып сені кенет, 
тындамайсың «Тәңірді».
Бұ тірлікгі пешенеме 
жазып қойған қай Тәңір? 
Алмайын деп, есе неге, 
ащы бір сөз айтады ұл.
Қолға дырау қамшыны алар, 
жұдырығын тас түйіп, 
Құдайыңа қарсы барар, 
тізе бүкпей басты иіп.
Қаймықпайды өлсе, тегі, 
өлсе, тегі – бір өлер. 
Көкесіне көрсетеді, 
көрге тығып жіберер!

жүктеу/скачать 0,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: