БаЙЕКЕ ҚаДІРЖановТЫҢ РУХЫна

343
Көз алмай дәл қазіргі тамашадан, 
қарайды көл бұрылып, жаға Саған. 
Атыңды ақ мәрмарға ойып жазып, 
мәз болып, қол соғады бала-шағаң.
Болмашы біреулерге кінәні артып,
бұл күнде себеп те жоқ жыланар түк, 
жасаурап екі көзі жарыңыздың 
білмей тұр не жасарын бұдан артық.
Жасырмай жеріңіз де бізден белін, 
бір сәтке Ебіңіз де үзген демін, 
атыңды ести сала тына қапты 
сан рет айдынында жүзген көлің.
Алқыммен ызғынды есіп, қызғын көшіп, 
алқалап, шалқалап та жүздің кесіп, 
ағатай, осы арадан өттік қанша 
жел қайық жотасына біз міңгесіп.
Жетіліп ұлдарыңыз, қыздарыңыз, 
куәсі болып тұрмыз біз бәріміз. 
«Жалынның» атын мәңгі иемденіп, 
орнығып осы арада Сіз қалыңыз! 
ЕРКЕҒаЛИ аҒама
еркеғали Рахмадиевтің 
70 жылдығында оқылған өлең
Баяғыдан бағынған әміріңе 
жүріп тұр ғой билігің бар ініңе, 
атақ-даңқың аспандап кетті бүгін, 
жетті бүгін алты алаш қадіріңе!
Қайда барсаң –
қазақтың жақсы ұлдары 
құрақ ұша қарсы алды, жатсынбады. 
Құшып-сүйіп жатады,
қашан көрсем, 
арулар да аршын төс, ақ сырғалы.
Ән мен күйге толтырып аспан астын 
жетпіс дейтін жетелі жасқа бастың, 
шабытыңды қайтадан қайрап алып, 
таусылмайтын тағы бір таспаны аштың!..
Қари білген, жүрекке дари білген 
күмбір қағып күйің тұр – нар идірген, 

345
344
Қазағымның бағына біте қалған 
жалқы туар жақсым деп танимын мен!
Көрінгенді көзге іліп, менсінбедің, 
Тірлікті де патшадан кем сүрмедің! 
Танығысы келгендер тектілікті 
Еркеғали ағамды көрсін менің!
Ата қаздай кейде бір дара қанат, 
Тәкаппарсып тұрғаның тарана ғап, 
Замандасың –
қатарлас үлкен-кіші: 
«Ер-ағалап!» – жатады, «Нар-ағалап!» 
Шындық болып қашаннан жүгінерің, 
оза шауып ортаңнан шығып едің. 
Қызметінде жүреді құрақ ұшып 
ел билеген еңселі інілерің.
Жүзіндейсің әрдайым жарық айдың, 
Дос-дұшпанның бәріне бағың айбын. 
Күй тілінде сөйлеткен өзің бүгін 
жебей берсін киесі Абылайдың!
КаРТа оЙнаУ КЕЗІнДЕГІ ТҰманБаЙ КӨКЕмЕ 
мІнЕЗДЕмЕ
Столыңды саусақпен сырт еткізе қатты ұрып, 
қиғаш тастап картасын, қырын қарай лақтырып, 
қолы жүріп бергенде күлмең қағып Тұмекең, 
әндетеді-ау дейсің бір арғымақ жал ат мініп.
Айналымда келесі сап тыйылып жаңағы ән,
абыржып-ақ қалады әлгіндегі нән ағам.
Ойыны ғой картаның,
карта деген бұл итің
кімнің ғана, Құдай-ау, көңіліне қараған!
Қойнына кеп кіргендей сиықсыздау бір кемпір, 
Қалмайды енді ағамда әлгіндегі түрден түр. 
Әлденені күбірлеп, күрмеле ме, қайтеді, 
Қара тастың өзін де қиып түсіп жүрген тіл.
Карта дейтін шіркінге қандай ғана дауаң бар, 
Қарап тұрып көкемнің қабағынан жауар қар. 
Мәткені де, валетті алып жатар қос-қостан, 
Қалып жатыр жауапсыз қаншама бір сауалдар.

345
Карта дейтін пәлеңіз қарамайды беделге, 
қарамайды, қайтесің Тұманбаймын дегенге. – 
Шарықтатып біресе шың басына шығарып, 
Домалата салады тағы бірде төменге.
Қарамайды бұл итің талантыңа, дарынға, 
Құлағына кірмейді күйінгенің, зарың да. 
Алып та қал сондықтан, шалып та қал, 
Тұмеке, қолың жүріп тұрғанда, көзіріңнің барында!
...Кезегімен картаңыз айналғанда тағы бір, 
Тұмекеңнің қайтадан жанып беріп бағы-дүр, 
Әндетсе де түнімен, әр кетсе де түрінен, 
Ұтып шығар түбінде Сәкеніңді бәрі бір!...
КІСІ
Тұманбайға
Өмірі де жайдары, көңілі де жайдары, 
келе жатыр килікпей кикілжіңге қайдағы, 
жауына да жұдырық сілтеп көрген жері жоқ, 
ақ қағаздың үстінде аяқталып майданы.
Үлкендердің алдында он бестегі қыздан жас, 
кішілерге кісімсіп, 
қыр көрсетіп, 
сызданбас.
Жақсылықтың барлығы болсын дейді өзіме, 
сөйте жүре
кісінің несібесін қызғанбас.
Ағыл-тегіл ақтарып асқақ өлең үлгісін,
асып-тасып,
астамсып
сөйлемейді бұл кісің, 
«Қой!» – демейді саған да, 
жан баласын тең көрмей, 
дүниенің тірегі өзіммін деп жүрмісің!
Көкірекке ұялап, қолтығына тығылар, 
өзі ғана ұғынар
бұлбұлының үні бар, 
әппақ таңда сол үннің әуенімен оянып, 
ән ғып талып, 
сол үнмен
қалғып барып... тынығар.

347
346
Айды барып аймалап, 
ақша бұлтты жұмарлап, 
аңқылдап-ақ жүргені өлең жазып, жыр арнап. 
Құйрық-жалы төгілген жүйріктей 
қашан да
кетіп бара жатқаны көз ұшында қылаңдап...
Жақсылардың көңілін табу дей ме ендігі ем, 
көпшік қойып біріне, 
біреуіне берді дем, 
Кесірленіп,
кергіген Тұманбайды көрмейсің.
күлген жері – күншуақ, 
жүрген жері төр кілең!
Күндіз-түні телегей теңіз болып жазғаны,
қанша жерді аралап,
қанша кенді қазбады,
жемістері мәуелеп,
даусы кеткен әуелеп,
қалқып ұшып көгінде аққулары, қаздары.
Өкіне ме, 
кім білген,
текке бір күн өтті-ау деп,
өлең-жырдың нөсерін күркірете төкті-ау кеп,
Үлгі бола бастаған ұлыға да кішіге,
өзі де бір асқақ ән,
өзі де бір текті әулет! 
ЖҮРЕК ТУРаЛЫ ЖЫР
Жұмекен рухына
Аяқ асты не болды бұл, ұқпадым, 
қас қағымда дем де шықпай, бітті әлім, 
Көрем деген кім бар еді тіріде 
аждаһаның бір-ақ қылғып жұтқанын.
Аспан аунап, қарауытып айналам, 
қайда кетті жаңағы бір жайдары ән, 
көріп жатқан түсім қайда, құдай-ау, 
құсым қайда көкіректе сайраған.
О, жүрегім, жүрегім-ай, жүрегім, 
бордай болып бозарыпты-ау реңім, 
тозақ деген осы ма еді, Тәңір-ау, 

347
жаңа ғана жайбарақат жүр едім, 
жайбарақат жүр едім ғой, тірі едім!
...Қайран жүрек, кінә бар ма сенде де, 
қабағыңа қарамағам мен неге, 
аспанға да ұшырыппын өзіңді, 
түсіріппін тас қараңғы көрге де.
Енді қиын ақталу да, ақталмау, 
тірлігімнің өзі де бір жатқан дау, 
бетке тиген тамшыдан да, қайтейін, 
етке тиген қамшыдан да дақ қалды-ау.
Алыстырып серімен де перімен, 
қайда ғана апармағам сені мен, 
қамалдарға қарсы жұмсап, біресе 
қайдағы бір жамандарға теліп ем. 
Бәрін қалай көтергенсің мұншаның, 
өртіме де, дертіме де жұмсадым. 
Саған жаптым бермегенін тағдырдың, 
сенен көрдім келмегенін мұршаның.
Тақымыңа салғандай-ақ қыл бұрау, 
барлығына шыр-шыр етіп жүрдің-ау. 
Жарылмаған жара қанша кеудемде, 
Көптен бері арылмаған мұң мынау.
Қытығыма күнде тиген көп пенде 
Сені де бір солқ еткізбей өткен бе. 
Арыстандай аласұрдың тордағы, 
Жалғызсырап, жаным азап шеккенде.
Ара түсіп ағайынға адалдау, 
ар алдында арашалап ала алмау, 
Жанжал болып аяқталып, ақыры 
саған барып қанжар болып қадалды-ау.
Қажет жерде күнәсі жоқ қызды ақтау, 
(Маңдайыма бұйырмаған міз бақпау) 
Соның бәрі сені ғана күйдіріп, 
күні-түні сені ғана сыздатты-ау.
Қаншама бір сарсаңға да салды дау, 
енді келіп қалжыраған хал мынау, 
Ауырсынбай арқалап ең барлығын, 
ақырында сыр білдіріп алдың-ау!
Қайран жүрек. 
Қалжыраған хал мынау!

349
348
ӘБІЛмӘЖІн ЖҰмаБаЕвҚа
Әбеке, Сіз бір ақылды ағасыз, 
бастық болдым деп бақырмағансыз, 
қарауыңызда жүрген інілеріңіздің 
біреуіне тізе батырмағансыз.
Ақырын жүріп, анық басқансыз, 
қазынаңыз болса – халыққа ашқансыз, 
жамандық атаулы пәленің бәрінен 
басыңызды аулақ алып қашқансыз.
Зердеге біткен зейініңізбен, 
кісі де болып пейіліңіз кең, 
сыртқа шығарып көрген емессіз, 
қалса да көңіл кей ініңізден.
Өсетін ұлдай батырға қарап, 
жаныма Сізді жақын бағалап,
Алдыңызды кесіп өткен емеспін, 
әр сөзіңізді ақылға балап.
Тел өсеміз бе, теңесеміз бе, – 
Көніп келеміз не десеңіз де, 
Өзіңізден аумай жаралғандай-ау 
Сіздің үйдегі жеңешеміз де!
Қадіріңізбен, сабырыңызбен 
Көрген емессіз жаңылып ізден, – 
Сізге тек ұзақ ғұмыр тілер ем – 
санасып жатса Тәңірі бізбен!
БаСҚаДан оРнЫҢ БӨЛЕК БІР ТҰЛҒаСЫҢ
сайын Мұратбековке
Қашаннан ойың өрде, төрде көшің, 
Аралап алпыс асу бел-белесін, 
Арқаңа қара нардың жүгін артып, 
Алдында аламанның сен келесің.
Арала қазағыңның қай ұлысын, – 
Бәрінің бөле-жармас Сайынысың. 
Қапталы қарағайлы қара орманның 
ішінде қабығы аппақ қайыңысың.
Қарындас қазақ түгіл, қытай үшін 
Қытайдан асып түскен сыпайысың. 

349
Тәңірі тауып қосқан Мәрияның 
түп-түгел түгесілмес ұпайысың.
Өзгертпей қыздай ғашық көзқарасын, 
аялап келеді ол сөз данасын. 
Біз үшін тарлан болсаң тартыстағы, 
Мәкеңе алпыстағы бозбаласың.
Замана былқылдасын, сылқылдасын, 
Былық пен шылықтардың сыртындасың. 
Туған жер талайына туа салған 
Басқадан орның бөлек бір тұлғасың.
Қашпайтын қызықты күн, қымызды күн, 
Қазықтай қағып қойған нығыздығың.
Еңкейіп елің сүйсе маңдайыңнан, 
Жеткені жетесіне сыбызғы үнің.
Жабыла жапырылып, жалпылдайды ел, 
Жүзге де сылқым басып, сарқылмай кел. 
Ішінде үркердей бір шоқ жұлдыздың 
Самала Сайын болып жарқылдай бер!
мҰХТаР маҒаУИн
Көрінгенге етпеген сөзді шығын, 
Ері қайсы, білуші ем, ез кісі кім. 
Ал Сен болсаң, қашанғы хас шеберсің 
қашап жатқан жалықпай өз мүсінін!
Қыр астынан көрініп зеңгір тұлғаң, 
Өзенге де ұқсайсың өрге ұмтылған. 
Алатау да емессің, Қаратау да, 
Дара тау ма деп қалам Сен бір тұрған!
Ұқсап туған даланың тарпаңына, 
бет қаратпас мінезің бар тағы да. 
Пенде болып ермедің ел сөзіне, 
Көңіліңді бермедің хан тағына.
Қара сөзде қазақы желдей естің, 
Тізгініңді тіріге бермей өстің. 
Қатпар-қатпар қыртысын ғасырлардың 
қопара да алған жоқ Сендей ешкім!
Күреске де кіргесің, ысылғасың, 
Жауың болса – зәресін ұшырғасың. 
Қапталдасқан қастарды айтпағанда, 
достарыңның өзінен мысың басым.

351
350
Сөзің дара, өзің де, дара хатың, 
Алыс тарап, асқақтап барады атың. 
Өз аузыңа қаратып тұрсың бүгін, 
Алты алаш – алпыс Түрік қағанатын.
Даусындай боп баяғы Көкбөрінің, 
Батысқа да Шығысқа жеткен үнің.
Қанша досың жүр Сені мақтан етіп, 
замандаспыз Мұхтарға деп те бүгін!
Көп қазақтың дей алман сені бірі, 
Қаламдасың ішінде шенің ірі. 
Ұлысың ба, жоқсың ба, уақыт айтар, 
Әйтеуір Сені туған елің ұлы!
Көре алмасын қаранды күндегендер, 
Желдей есіп жүзге де жүлдемен кел! 
Әлі қайда туғанша Саған ұқсап 
Саған ұқсап тағы да БІР КЕМЕҢГЕР!
ЖаУҚаЗЫнДаЙ ЖаЙДаРЛЫ ҮнІ
Зейнеп Қойшыбаеваға
Тентек жылдар текке кетпей, қапыда өтпей қайран күн, 
Өліп-талмай, солып қалмай жауқазындай жайдарлы үн, 
Ару қыз бен асқақ ұлдың бәрін жолға қаратып, 
Қазақстан аспанының бұлбұлына айналдың.
Сылаңдаған сиқырлы әуен, сұлу сымбат бейнемен 
Ел көзіне еліктей боп ерте түскен Зейнеп ең. 
Мейір қанар, бойыңды алар ұлттың ұлы ырғағы 
Сенің ғана көмейінде тұр ма деймін кейде мен.
Сахнаға сен шыққанда тоты құстай таранып, 
Қошеметпен қол соғады үлкен-кіші бәрі анық. 
Әлдекімше атақ іздеп жүгірмейсің сен бірақ 
Өзіңді-өзің жарнамалап, әлекедей жаланып.
Әлдекімдер айырбастап ала алмайтын алтынға 
Өзі-ақ іздеп тапты сені атағың да, даңқың да. 
Келесің-ау тыңдаушыңның құлақ құрышын қандырып 
Қазағыңның дәл өзіңдей қарапайым қалпыңда.
Барша бейнет артта қалып, жеттің бүгін зейнетке, 
Алтын алқа тағынарсың, малынарсың көйлекке.
Талай ұрпақ мақтанатын болады әлі, мен білсем, 
Елдеспін деп, жерлеспін деп Қойшыбаева Зейнепке!

351
ЗЕЙнЕП ҚоЙШЫБаЕванЫҢ ҚаЗаСЫна
Алпыс бес жыл арманға бет түзей кеп, 
бұйырды ма дегенде текті зейнет, 
бәрімізді бір сәтте зар еңіретіп, 
арамыздан өтті де кетті Зейнеп!
Жібек болып есті де жастан үнің, 
адам түгілі, 
жібітті тас тамырын, 
Алакөлің өсірген бір гүл едің, 
бұлбұлы едің алты алаш аспанының!
Үлгі болып үнің де, 
сөйлегенің, 
адалдықты 
өніңмен бейнеледің. 
Бибігүл де, Роза,
Күләш те емес,
жеке дара жаралған Зейнеп едің!
Тамағында тоты құс тұрғандай-ақ,
Басушы едің көк шалғын қырларға аяқ.
Қазақ қанша
тамсанып келе жатқан
сенің сұлу үніңе бір қанбай-ақ.
Ертіс, 
Іле,
Еділ боп есілді үнің, 
Жіпке тізе берейін несін бүгін, – 
Тағдыр деген шіркінге дауаң бар ма, 
Бұлбұлдың да біржола өшірді үнін.
Жігіт едім жібіткен тасты мен де,
көңілімді ұқ,
көздегі жасты көр де,
күңірен халқым,
Зейнебің кете берді
енді қайтып оралмас гастрөлге!
Бітпей жатып әніңнің шырқап бәрін, 
қандай ауыр қаралы гүл таққаның! 
Қош бол, Зейнеп, 
халқың бар сені ұмытпас, 
жоқтатпайды орныңды ұрпақтарың.

353
352
Жүрегіміз соғуын тоқтатқанша 
еске алармыз Сені біз 
жоқтап қанша! 
Арманы жоқ адамның 
Зейнеп салған
жолдай болып соңында соқпақ қалса!
нҰРмаХан оРаЗБЕКов
Ауыздыларға сөз бермей 
Асыға жүріп өзгермей, 
Таразы басын тең ұстап, 
Теңселіп тұрған безбендей.
Елдің сөзіне тез көнбей, 
Еңсең бір түсіп езденбей, 
Мансапты болған кезде де 
Ит көрген ешкі көзденбей;
Басыңнан бір сөз асырмай, 
Бағыныштыларыңды басынбай. 
Ақтарып айтар сырыңды 
Әлдекімдерше жасырмай;
Ылдидан салса, төске өрлеп, 
Дұшпаның бұғып, дос терлеп, 
Жана да қоймай бақ кейде, 
Қала да қоймай көштен көп;
Ішіп те күліп әр тұста, 
Түсіп те жүріп тартысқа, 
Әне де міне дегенше, 
Келіп те қапсың алпысқа!...
Ұнай ма, жоқ па бұл батам, 
Ұнамаса да тыңдатам! – 
Жүзі кетілмес семсердей 
Жарқылдай бер тек, Нұрмахан!
СаБЫРХан аСановТЫ ЕСКЕ аЛУ
Бойың бар еді бәйтеректермен таласқан – 
(мойындар еді жақындап барып жанасқан),
Ақын біткенді басып бір озсам дейтін де 
Ойың бар еді сәл асқақ, әрі сәл астам.
Мүсіркей қарап мүсәпір ойлы сорлыға, 
Жек көрмейтін ең оқалы пешпет, тонды да, – 

353
Төраға болғың кеп еді бірде Одаққа 
Орыс тілділеу Олжас досыңның орнына.
Туралық жолында тауысып түгел төзімді, 
Білемін сенің дүние де қуған кезіңді. 
Қиналған едің ортасында қап екі оттың, 
Пұлға да жете алмай, құрбан ете алмай өзіңді.
Болып та қанша армандар құрбан, жол құрбан, 
Кезіңді білем шаршап та барып болдырған. 
Жететін едің нелер бір биік төрге де, 
Ерегесіп қалғыр ескі дертің ғой қор қылған.
Жүретін едің жұбатып бізді сыйлап ән, 
Күлетін едің аса алмай әсем ибадан. 
Үңірейіп қана қала беріпті-ау орының, 
Кергілесетін де кісі таппай қап қиналам.
Ақылың да бар, бар еді-ау сенің айлаң да, 
Қас қағым сәтте кетіп-ақ қалдың қай маңға? 
Әлде бұл мынау заманның уы-шуынан 
Жасырына тұрсам дейтін бір тосын байлам ба?
Кім білсін әлі қар жастанып, қанша мұз кешем, 
Тек енді маған таптырмассың сен іздесем. 
Тірлік дегеннің жалған екенін осындай 
Ажалыңмен-ақ дәлелдеп кеттің бізге сен!
маРФУҒа
Өстің ұнап еліңе – өлең айтып, ән құрап, 
Тосты құлақ деміңе сайын дала, сан қырат. 
Жүрісінен жаңылмай тайпалады белді асып, 
Төрт аяғын тең басып алтын жалды арғымақ.
Көрген жоқсың шиырлап төңірегін бір іздің, 
Мың құбыла құйқылжып сыңғыр қақса сыбызғы үн, 
Төгіледі біз бұрын естімеген ескі әуен 
Иісіндей бұрқырап бес түнеген қымыздың.
Іше жүріп уды да, түсе жүріп отқа сен, 
Жалғандықтың иісі бар жағалауға соқпас ең. 
Ана болып біріне, пана болып ініңе, 
Бастап келе жатырсың баянды бір топты әсем.
Даңқың да бар бұл күнде өз бойыңа шақ келген, 
Халқың да бар қадірлеп орын берген қақ төрден. 
Марфуға деп атыңды бөліп айтып басқадан, 
Президенттің өзі де омырауыңа тақты орден.

355
354
Еркеле де, еліңе өлең арнап, ән құрап, 
Ойпаттардан орғып от, қыраттардан қарғып-ақ. 
Жүрісінен жаңылмай, тарта берсін ілгері 
Ерттеп мінген ежелден алтын жалды арғымақ.
ҚаЛДаРБЕККЕ маДаҚ ЖЫР
Сал да сен, 
сері де сен, 
серке де сен, 
жал да сен, 
жая да сен, 
желке де сен.
Әрі асып алты алаштан абыройың, 
бойыңа жарасып тұр еркелесең.
Шенді де, 
шекпені де, 
шешен де сен, 
кім қарсы нөсерлесең, 
өсем десең,
Бір сырлы, сегіз қырлы жігіт болып, 
танылып болған едің осы елге сен!
Топ бастар төре де сен, 
төрде – көсем,
алдынды Ақжайықтан кем демес ем, 
«Ақылы көл-дария, 
көңілі көктем
кемеңгер досым бар!» – деп мен де бөсем.
Тартпаған бойы аласа, – 
ойы бәсең,
кескекті кесек ердің сойы да сен. 
Аспаннан мың бір пәле жаусадағы 
қадірлер халқың барда 
мойыма сен!
Қарсы алар қайда барсаң жұрт елеңдеп, 
сен кірер ақсарайлар күркеден көп,
ысырып кедергіні иығыңмен, 
көрмедің биігіңнен бір төмендеп.
Сыйлысың балаға да, 
нар ағаға, 
күйлісің қалаға да, 

355
далаға да,
«Қадірлі Қалдарбек!» – деп қарсы алады. 
қай елді,
қанша жерді аралама. 
Көл де сен,
Көлде жүзер кеме де сен. 
(көлшікті мен өзім де елемес ем), 
Самғай бер биігінде, қадірлі дос, 
біз үшін керексің Сен неге десең!
ҚУанЫШБаЙ ҚҰРманҒаЛИҒа
Бақшасын басқалардың суарыспай, 
бағың да жанбай жүр ме, Қуанышбай, – 
біреулер анасының жатырынан 
құдайдың кіндігінен туады ұстай! 
Ол-ол ма,
арта келе «құны» тағы,
бір күні ол құдайын да ұмытады.
Қарама іріге де,
біріне де –
белгісіз
кім ұтылып,
кім ұтары.
Біреулер біреулерді сағалады, 
біреулер сол ағасын жағалады. 
Сабыр ет,
салқын сөзге құлақ түр де, 
бағың да бір-ақ күнде жанады әлі.
Жігітке ат та керек, бақ та керек, 
бәрі де айналып кеп бапта дер ек. 
Табынып талапты ерге айналасы, 
жағынып жатпайтын ба жат та кенет!
Арманның ақиығын аңсап таңда, 
қашпадың қолға тиген мәнсаптан да, 
қоясың ара-тұра өлең жазып, 
кеңсенің көп қағазы шаршатқанда.
Таңырқап тағы бары, ән ұғары, 
жанады, Қуанышбай, бағың әлі. 
азайып бірте-бірте «жүндейтіндер», 
өзіңді күндейтіндер табылады.

357
356
Қазақы қара сөзге бергелі мән, 
қалмады өзің жайлы елде күмән, 
сыйлысың үлкенге де, кішіге де 
әйтпесе өлең арнап мен неғылам! 
БЕКСҰЛТан нҰРЖЕКЕ БаЛаСЫна
Тоқтықта да сыналған, аштықта да, 
достыққа да тұра алған, қастыққа да, – 
Алпысың да жүр оған беттей алмай, 
тал бойыңа жарасып жастық қана!
Азаматтың айналып үлгісіне, 
пенделікті жуытпай күллі ісіне 
алмағайып тірлікке жағынып та, 
табынып та көрмеген бір кісіге!
Тойдырғандай тұлғасы жүз кісіңді – 
дарын бар да, қарын жоқ – қыз мүсінді, – 
Бел-бел естен келеді беспен өтіп, 
құрдасына қалдырып күзгі сынды.
Кесіп беріл қоң етін ұнағанға, 
қара тастай қатайып сынағанда, 
Алшаң басты ол Алматы көшесінде, 
есесін де жібермей бір адамға!
Бойындағы бұлағай күшке сене, 
тіресе де біледі, тістесе де, 
Кесірткелік әлі бар қашан болсын, 
өзі білсін дұшпаны – үш кесе ме!
Айналасы думан да, алды ду ма, – 
құқы болмай шаршауға, шалдығуға, 
Барады өзін қамшылап, 
алты алашы
айта жүрер асыл сөз қалдыруға!
ТоҚТаР БЕЙІСҚҰЛовҚа
Тәңірі сыйлаған тәртесіне ғана бағынар, 
әр пенденің де асқақтай түсер шағы бар, 
алпысқа толған алқалы жиын үстінде 
айтқан сөзімді, азырқанбай, аға, қабыл ал.
Қабағын түйе қараған шақта сұсты әлем, 
жетсе деп тілеп қызықты күнге қысқа дем, 

357
шарламақ болып аспан мен жердің арасын 
«Қарлығаш» жақтан қаршыға болып ұшқан ең.
Туған жеріңнің тауларына ұқсас өр кісі ең, 
өрлігіңе орай өкіметің де берді шен, 
Ауылыңа қайта оралып келіп отырсың, 
Шарлап та көріп талай да талай жерді сен.
Біреулер біліп, біреулер білмей, күлер ме, 
Алматы жақтан осылай қарай жүрерде, 
арғы-бергіні ақтара шолып шығып ем, 
мықтыдан тағы кімдер болды деп бұл елде.
Қаншама сұрапыл жылдардан озып,
ауырды өт,
бағыңа қарай
бағанды білер бауыр көп.
«Қарлығаш» десе –
қалады бәрі елеңдеп:
«Әнуар туған,
Тоқтарлар туған ауыл!» – деп.
Қауқарыңды да, тартарыңды да біледі ел, 
бірі «Тоқтардың жерлесіміз!» – деп шіренер. 
ауылың үшін, бауырың үшін мына көп, 
әрдайым, аға, аңқылдап күліп жүре бер!
ЖӘРКЕн БӨДЕШКЕ
Қажалып қамыт-дәртеден, 
Қажып та жүрген – Жәркен ең. 
Жарқ етіп туған жасындай, 
Жазып бір кеттің мәрт өлең.
Қытай мен маңғұл арасын, 
Шарлап та кетіп барасың. 
Қай тұста қатар құрбыдан, 
Озып та кетіп қаласың.
Атыңды алыс жаятын, 
Аузыңда дұға-аятың. 
Азуын айға білеген, 
Асады сенен қай ақын?!
Мақтауға мас боп илана, 
Дәметпе бірақ сый ғана. 
Тапқаның жетсе болды да, 
Біз ішер біраз «пивоға».

359
358
ДоС ТІЛЕК
Мақсұт Нәрікбаевқа
Бұйым болмай бұраң дүние өр-шөлі, 
биік ұстап ерге біткен еңсені, 
бусанып бір тұрғаныңды көріп ем 
Қараталдың қыр жағында мен сені.
Іште бұққан өртіңмен де дертіңмен,
Ұнап едің Лұқпандай көркіңмен.
Қуанып ем
Нар тұлғалы бір жігіт
Туыпты деп шағын ауыл Еркіннен.
Содан бері – 
бірде жақын, 
бірде алыс,
Қай жақтарға айдаса да түрлі ағыс, 
арамызды кіріктіріп мәңгіге, 
біріктіріп кетіп еді бір намыс.
Болған шығар жүгіру де, желу де, 
Сөйте жүріп жеттің бүгін Елуге. 
Тағдыр сенен алатынын алды да, 
беретінін аямай-ақ беруде.
Құдай берген зердең де бар, зейінің, 
Тұла бойын, толып тұрған мейірім. 
Маңайында жүреді ылғи жақсылар, 
Ағайынға Алакөлдей пейілің.
Дәнекерлеп азаматтар арасын, 
Елім деумен өртенесің, жанасың. 
Ердің жасы елуде де еңкеймей, 
Тола түсіп, бола түсіп барасың.
Көңіліңді бүтін ұстап жыр буған, 
Жүрсің қашып берекесіз ыр-дудан. 
Сондай болар қылаң атқа мінген ер, 
Жүрген жерің жұрағатқа бір думан.
Алдағысын абыздарша топшылар, 
от пен суға мойымаған көк шынар, 
баяғының серісі де, салы да, 
Әй, білмеймін, 
сендей болған жоқ шығар!

жүктеу/скачать 0,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: