Сәкен сейфуллин өЛЕҢдері

Шалқыған біздің жақтың көлдері бар,

Ағашты биік таулы жерлері бар.

Өзен, су, көлдер жайлап, тау қыстайтын

Меймандос, берекелі елдері бар.

 Думанды шалқар көлдері-ай,

Еркін дала белдер-ай.

Каздай қатар мыңғырып,

Тізіліп көшкен елдер-ай.

 А-ай, Сарыарқа,

 Елің алыс,

Қалды шалыс,

Жат жерде талай елмен болдық таныс.

 Жеріне біздің, жақтың лайық ері,

 Ер палуан, аңшы-мерген, әншіл, сері.

Жасынан жүйрік мініп өскен бұлан,

 Жау жүрек, ер көңілді жігіттері.

 Сілтеуші ек құлаш тұлпардай,

Жазушы ек қанат сұңқардай,

 Асауменен алысып,

 Қашағанды құтқармай.

 Ай-ай, Сарыарқа,

 Елің алыс,

Қалды шалыс,

Жат жерде талай елмен болдық таныс.

Қыздары біздің жақтың қара қасты,

Тісіне ұқсатарсың, меруерт тасты.

Сымбатты, көркем бойлы тал шыбықтай,

 Мамық төс, сұңғақ мойын, сүмбіл шашты.

 Еркін бейбіт ауылым-ай,

 Жас ерім талдай сәулем-ай.

Қырдың ерке сұлуы

 Сағындым сені, бауырым-ай.

А-ай, жан сәулем,

Өрім талдай,

 Жазық маңдай,

Аузыңнан шыкқан лебің шекер балдай.

 

ДАЛАДА

Жүген-құрық тимеген,

Жасынан ноқта кимеген

 Алты жасар асауды

Ұстап міндім далада.

Ақырды асау –

Жаңғырды дала.

Тулады, орғыды асау –

Дүбірлеп күңіренді дала,

 Қиырсыз дала...

Орғыды асау айнала –

Дүбірледі айдала.

 Алысып асау осқырды –

 Жал-құйрығы желмен ысқырды,

 Жүйткіп, зымырап құлашын керді асау.

Танаулары шелектей,

 Ырсылдап демі көріктей,

 Көздері оттай, өріктей.

Өрге қарай орғыса,

 Өр не қылмақ асауға?

Жел не қылмақ асауға?

Желге қарай орғыса,

Орғытып, ұшыртып жүріп

Көкіректі кернеп,

 Кең даланы күңірентіп

Қатты айқайлап ән салдым.

Жаңғыртып кең даланы.

Салдым күшті дауыспен ән!

Әніме қосылды: кең дала,

Аққулы-қазды шалқар көл,

 Қамысты-құрақты көк өзен

 Қосылды бәрі шуласып,

Косылды бәрі шаттанып.

 Сендерге, қарындастар,

 Сендерге, інілер,

Сендерге арналды бұл әндер!

Дүниенің құлдық шынжырын қиратып,

Әділдік, теңдік іздеген,

 Тұрмыстың таршылық зынданын бұзып,

Еркіндік, кеңдік іздеген,

Көкіректері жанып бақыт іздеген, жастар,

Сендерге арналды бұл әндер! 

 

ОРМАН

Орман міні,

 Мұның да үні

 Кейде жұмсақ, кейде шу.

Кейде тынық,

 Кейде сұлық,

 Кейде дауыл гу де гу.

 Қалың орман,

Ойға толған,

Тұнжырайсың иіліп,

 Еңбек сырлас,

Сәулем құрдас,

Әр рудан жиылып.

 Жоқ бір қалып,

Кейде ырғалып,

Сен де көлше шулайсың.

Басты шайқап,

Желді жайпап,

Аласұрып тулайсың.

Аппақ қайың,

Қарағайың

Қосылыпты табысып.

Сұлу терек,

 Жасыл желек

 Құшақтасып қабысып.

Кейде қыбыр,

Кейде жыбыр,

Кейде жұмсақ желбіреп.

Көйлегің көк,

 Өрнегі көп,

Құлпырады елбіреп.

Сұлу терек,

Жасыл желек,

 Сәулем, саған не керек!

Биік бойың,

Кімде ойың?

Жібек желге аш қойын.

 Аппақ кайың,

Бұл не жайың,

Жасарасың жыл сайын?

Аппақ қайың

Қалқатайым,

Мас қылады иіс майың?

Ақ көйлекті,

Сұлу текті,

Жасыл шашақ желекті.

 Ырғаласың,

Бұраласың,

 Көзді қайда саласың?

 Қарағайым!

Жұпар майың,

Жібек желмен аңқиды.

Жұпар шаштың,

Көкірек аштың,

 Мас болып тән балқиды.

 Мас қылады,

Жас қылады

Жұпар исің жүректі.

Дертке дәрмен,

Тасқын әлмен

Жігерлейсің білекті.

Байғұс ана хат жазыпты,

 Депті «балам сағындым»,

Ұмыттың ғой бізді тіпті,

Бір келмедің неғылдым?

 Оқу іздеп кеткеніңнен,

 Ауылға бір қайтпадың.

 Біз не көрдік жеткеніңнен,

Елге кеп уәз айтпдың.

Балам едің емшек берген,

Түн ұйқымды төрт бөліп,

Анаң едім жапа көрген,

Сені өсіру дерт болып.

 Жас күніңде көп ойлаушы ем,

Сені әлдилеп тербетіп.

«Арманым жоқ» деп ойлаушы ем,

 Қалқам өсер ер жетіп.

Болмай шықты ойлағаным,

 Сен жігіт боп жеткен соң,

 Қалжырадым, ойла жаным,

Сен алысқа кеткен соң.

Талай жылап жүруші едім,

Сенің бала кезіңде.

Неге екенін білуші едің,

Қалқатайым, өзің де,

Алданышым қалқам еді,

Сонда менің қуатым.

Сен тұңғышым – марқам едің,

Бар қайғымды жуатын.

 Көрмеп едім жар қызығын,

 Бір сен едің тілегім.

Бір сен едің бар қызығым,

 Шыбын жаным, жүрегім!

Қарай-қарай көрінгенге,

 Екі көзім төрт болды.

Еш қайғым жоқ сенен өзге

 Аш өзегім өрт болды.

Ойла, енді кім мені күтті,

Қартайдым, кем саулығым.

 Үсті-басым тозып бітті,

Тозды баста жаулығым.

 Кетсең «балам» өз алдыңа,

Мен не болам, біл өзің.

Елестейді көз алдыма,

Бала күнгі мінезің.

Бала едің сен жыламайтын,

Еркелікті білмеуші ең.

Жоқты бар деп сұрамайтын,

Және орынсыз күлмеуші ең.

Отырғанда от басында,

Ертек айт деп қоймаушы ең.

Тұрымтайдай бо қасымда,

Тыңдауға бір тоймаушы ең.

Ертек айтсам нанушы едің,

Құмарланып, құлыным.

Көзіңде от жанушы еді,

 Салбырап қос тұлымың.

Қызық еді ойындарың,

Бәйге тігіп жарысқан,

 Ұзын шыбық сойылдарың

Жаумен ел боп алысқан.

 Өңкей бала екіұдай боп,

 Намыс үшін дуласқан.

Кек алуға тегіс сай боп,

Жасақ құрып жауласқан.

 Жауға жасақ сайлаушы едің

Үлкен болып саптанып.

Сен түсіріп байлаушы едің,

 Келген жауды аттанып.

Сөйтіп кейде зорлық көрсең,

Жылап үйге қайтпаушы ең.

 Іште сақтап қорлық көрсең,

 Жанға шығып айтпаушы ең.

Пәлен жерде сені сырттан,

Ұлық болды деседі.

Ағайының естіп жұрттан,

Гулеп желдей еседі.

Арманым зор, неғылайын,

 Елге келіп тұрмадың,

Маған салып сары уайым,

Артқа мойын бұрмадың.

Сен де «халық биі» болмас па ең,

Болмас па едің комитет,

 Елге сен де сый болмас па ең?

 Тілімді алсаң нең кетед!

 Сені дағы ел қадірлеп,

Түсер еді түрлі сый,

 Мал жинар ең, сен де түрлеп,

 Оюлы отау, тігіп үй.

 Енді қалған өмірімді,

Келінім боп күтер ед.

 Әлдилесем немеремді,

 Бар арманым бітер ед.

Ойла, енді кім мені күтті,

Қартайдым, кем саулығым.

Үй іші де тозып бітті,

Тозды баста жаулығым.

Қалжырадым, сағындым мен,

 Бір кеп көрін көзіме.

Ұмытқандай неғылдым мен?

 Жауап қайыр сөзіме!