Синтаксис және зерттеу нысандары, салалары Синтаксис – сөз тіркесін, сөйлемнің грамматикалық сыр-сипатын


Меңгеріле байланысатын етісті сөз тіркестері



бет44/76
Дата02.02.2022
өлшемі150,11 Kb.
#24709
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   76
Меңгеріле байланысатын етісті сөз тіркестері

Меңгерілетін сөздер — есімдер. Олардың белгілі жалғауда жұмса-луының екі жағы бар: біріншіден, олар етістіктермен сабақтаса, орайласа байланысса, екіншіден, сол байланыс нәтижесінде грамматикалық қосымша мағынаға ие болады. Мысалы, Нұржан Меруертке ажырая қарады дегендегі меңгеріле байланысқан сөз тіркесі — Меруертке қарады.

Меңгеріле байланысатын етістікті сөз тіркестері бағыныңқы сөз-дің тұлғасына қарай былай бөлінеді:

1) табыс жалғаулы. сөз тіркес-тері; Ол Жақыпты ертіп үйге кірді (Мұстафин). Жұмагұл Абайды тани берді (Әуезов). 

2) барыс жалғаулы сөз тіркестері; Барыс жалғауының мағынасы, әдетте, шығыс жалғауына қарсы болады, мыс.: үйге кірді, үйден шықты; Есеннен алды, Ерболға берді

3) шығыс жалғаулы сөз тір-кестері; Өнер білім бар жұрттар Т а с т ан сарай с а л ғ ы з д ы (Алтынсарин).

4) жатыс жалғаулы сөз тіркестері; Оның бұл қылықтары Гүлнарға алғашқы кезде ұнамады (Мұқанов). Олар Омбы қаласына іңір қараңғысында келіп кірді (Мүсірепов)

5) көмектес жалғаулы сөз тіркестері. Мысалы: отпен ойнау, сумен жуу, іспен жауап беру, білгіштігімен аты шығу.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   76




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет