Студенттің ПƏндік оқУ Əдістемелік кешені

5. Өндірісті ұйымдастырудың маңызды принциптері мен мақсаттары.
Суретте блоктар қазылым кезектерін анықтау үшін алғашқы мəліметтер берілген:
а) жақын кен денелерінің блоктар орналасуы;
ə) бірігіп қазу жағдайларының матрицасы
а) блоктар орналасуы,  мың тоннамен                         ə) матрица
Забойда, блоктарда  өндірісті  кеңістік  пен  уақытта  ұйымдастыру əдістемелік
ұсыныстар мынадай:
Блоктарда (кен  үңгірлерде, панельде) жобалық  шешімдерді  міндетті  түрде  құрылыс
жұмыстары  жоспарланған  мерзімінде  аяқталуы  қарасырылады. Ол  үшін  қай  жұмыс  қай
уақытта  басталып – аяқталатынын  анықтап, оларды  өзара  байланыстыру  жағдайларын
іздестіреді. Мұндай байланыстарды күнтізбелік жоспарын құру ретімен шешеді.
Өндірісті ұйымдастыру алдына қойылған шарттарға  əбден толтыра  тармақ кескіндеме
пайдалануы  жауап  береді, ол  шектеулі  ресурстар  жағдайында  пайдалы  қазбаларды  қазу
процесінде  ықтимал  сипаттамасын  еске  алып  оңтайлы  жасайды. Осындай  тармақ
кескіндемелерді  тау-кен  кəсіпорындарының  өндірістік  қуатының  тұрақты  өсу  жағдайында,
пайдалы  кен  байлықты  қазуды  қарқындандыру  жəне  ұңғымалау  жылдамдығын  ұлғайту,
жоғары 
өнімді 
жəне 
қымбат 
жабдықтарды 
пайдалануда 
қолдану 
өндіріс
ұйымдастырушыларға экономикалық дəлелді шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
Тау-кен  жұмыстарын  өзара  байланыстыру  бір  уақытта  қазып  тазаланатын  кенжарлар
(блоктар, кемерлер) санын  анықтағаннан  бастайды. Бұл  үшін  төртбұрыш  қалыпты
(матрицаны) толтыру  қажет, оның  əр  жолын, бағанасын  тау-кен  жұмыстарының  жоспарын
белгілейтін шартты белгілермен толтыру керек. Əр жолда блок номеріне сəйкес блоктардың
жолын, егер  оны  бір  уақытта  қазып  алуы  мүмкін  болмаған  жағдайда – сызықша  белгі
қойылады.
Осы  қалыптың  жолдарын  қарап  бір  уақытта  қазуға  дайындалатын  блоктардың  санын
анықтайды. Блоктар  нұсқаларын  екі  рет  тағы  тексеріледі, біріккен  қазу  жұмыстарын
белгілейді.
Бірінші қазу жұмыстарына барынша көп қоры бар блоктарды қосады. Басқа  нұсқалар
кезегін қор мөлшеріне қарап белгілейді.
Енді осы есепті шешу үшін 5-ші негізгі əдебиеттің 78-83 беттерінде берілген мысалды
пайдалану керек.
Негізгі əдебиеттер: 5 нег.[68-78; 125-152]; 6 нег.[25-42, 172-178]; 8 нег.[5-51].
Қосымша əдебиеттер: 14 қос.[348-362].
Бақылау сұрақтары:
1. Өндірісті ұйымдастырудың циклді əдісі жəне циклдің ұзақтығын есептеу əдістемесі.
2. Негізгі өндірісті ұйымдастыру сипаттамасы.
3. Кеніштегі көліктің жүріс графигін салу жəне оның параметрлерін есептеу.
4. Өндірісті ұйымдастырудың үздіксіздік, ырғақтылық принциптерінің маңыздылығы.
5. Тазартылым забойларда циклдік графигін құру туралы жұмыстың тəжірибесін айтып
беріңіздер.

10-тақырып. Тазарту, кен-даярлау жұмыстарында цикл параметрлерін есептеу
жəне ұйымдастыру графигін салу (1 сағат)
Тапсырмалар:
1. Забойларда өндірісті жедел ұйымдастыру əдістемесі.
2. Цикл жəне циклограмма, жұмыс процестерін циклдік ұйымдастыру.
3. Даярлау қазбаны өтудің өндіріс процестердің құрамы мен сипаттамасы.
4. Жазық, тік  жəне  көлбеу  қазбаларды  жүргізу  кезінде  дайындау  забойдың  бір  циклде
жылжуы, үңгілеу циклдің ұзақтығы, жұмыс процестерін орындау ұзақтығы.
5. Кен қазбаларды шапшаң үңгілеудің экономикалық тиімділігі
6.   Есеп: Біртабанды жолды тасымалдық қияқазды жүргізу жұмыстарын циклдік
ұйымдастыру графигін есептеп құру, ол үшін мынадай деректер берілген:
Бір забоймен кен қазбаны өтудің жоспарлы айлық жылдамдығы, м----96
Қазбаның қима ауданы, м²---------------------------------------------------------8
Бекімдік коэффициенті------------------------------------------------------------12
Забойға тиісті шпурлар саны-----------------------------------------------------26
Шпур тереңдігі, м------------------------------------------------------------------2,1
Шпурды пайдалану коэффициенті -------------------------------------------0,95
Жару тəсілі------------------------------------------------------------------электрлік
Жарылғыш заттың үлесті шығыны, кг/м³-------------------------------------4,5
Ал өндірім мөлшері сынадай:
Шпурларды бұрғылау, м/адам – сағат -----------------------------------------56
Шпурларды оқтау, кг/адам – ауысым ----------------------------------------500
Жарылыс тармақты монтаждау, жару ----------------------------------үзілісте
Электродүмпіткіштер, саны/адам – ауысым --------------------------------218
Жыныстарды тиеу, м³/адам – ауысым ----------------------------------------8,5
Əдістемелік ұсыныстар:
Біріншіден, процестер бойынша жұмыстар көлемін есептеу керек. Екіншіден, берілген
өндірім  нормалары  арқылы  əр  процестің  орындау  ұзақтығын  анықтайды. Процестер
жөніндегі уақытты белгілеп, қазба жүргізу циклограммасын (графигін) құрады.
Негізгі əдебиеттер: 5нег [86-89;125-152]; 6нег. [163-178].
Қосымша əдебиеттер: 14 қос. [348-362].
Бақылау сұрақтары:
1. Циклдік графикті есептеу жəне құрудың тəртібі қандай?
2. Даярлау қазбаларда циклограмманы құру əдістемесі.
3. Қазбаларды шапшаң жүргізуді қандай жағдайларда қамтамасыз етуі мүмкін?
4. Циклдік графигін ондауынының бақылауын қалай іске асырылады?
5. Кен қазбаны өтеудін экономикалық нəтижесін қалай анықтайды?
11-тақырып. Өндіріс пен еңбекті ұйымдастыру жəне басқару (1 сағат)
Тапсырмалар:
1. Тау-кен өнеркəсібінің өндірістік жəне ұйымдық құрлымы.
2. Өндірістің инфақұрлымы.
3. Кəсіпорындарында еңбекті ғылыми ұйымдастыру.
4. Еңбекті мөлшерлеу.
5. Жұмыс уақыты шығындарын зерделеу.
Əдістемелік ұсыныстары: баяндама, сөз сайысы, тренинг түрлерінде жүргізіледі.
Негізгі əдебиеттер: 5нег. [16-36]; 6нег. [104-122]; 7 нег.[5-41, 91-101, 132-158].
Қосымша əдебиеттер: 12қос. [3-57].
Бақылау сұрақтары:
1. Тау-кен  кəсіпорындарында  еңбекті  ұйымдастырудың  жаңа  əдістерін  енгізудің
керектігі немен байланысты?

2. Өндірістік бригадалар, олардың түрлері мен сипаттамасы.
3. Еңбекті ұйымдастыру деңгейін бағалаудың əдістемелік көзқарастың мəні неде?
4. Жұмыс уақыты шығындары зерделеудің мақсаттары мен əдістері.
5. Еңбекті ұйымдастырудың экономикалық тиімділігін бағалау.
12-тақырып. Өндірістік процестер бойынша еңбек нормаларын есептеу (1сағат)
Тапсырмалар:
1. Процестер бойынша өнірім нормаларды жобалау.
2. Жерасты тау-кен жұмыстарына өндірім нормаларды есептеу əдістемесі.
3. Ашық тау-кен жұмыстарына өндірім нормаларды есептеу əдістемесі.
4. Кешенді өндірім нормаларды құрастырудың əдістері мен тəртібі.
5. Агрегаттық өндірім нормаларды есептеу əдістемесі.
Əдістемелік  ұсыныстар – осы  тапсырмаларға  жауап  беру  жəне  сəйкес  өндірім
нормаларды есептеу үшін тиісті əдістемелерді оқып білу керек.
Негізгі əдебиеттер: 7нег. [158-262].
Қосымша əдебиеттер: 12қос. [57-94].
Бақылау сұрақтары:
1. Өндірім нормаларды негізгі формула бойынша есептеудің əр нақты жұмыс процесіне
қатысты ерекшелігін қалай есепке алады?
2. Өндірім мөлшері мен уақыт мөлшері арасында қандай байланыс бар?
3. Процестер бойынша өндірім мөлшері қандай мақсаттарда пайдалынады?
4. Еңбек нормативтері жəне қандай басқа нормативтерді білесіздер.
5. Еңбекті мөлшерлеуді ұйымдастырудың жетілдіру бағыттары қандай?
13-тақырап. Тау – кен өнеркəсібінде техникалық-экономикалық жоспарлау (1 сағат)
Тапсырмалар:
1. Өдіріс жоспары мен өнімді өткізу жоспарын құрастыру.
2. Еңбек пен жұмысақы бойынша жоспар.
3. Өнімнің өзіндік құны, пайда мен пайдалылықты жоспарлау.
4. Жоспарлаудың математикалық əдістері.
5. Өндірістің экономикалық тиімділігін арттыру көрсеткіштерін жоспарлау.
Əдістемелік ұсыныстар:
Тау –кен кəсіпорынның өндірістік бағдарламаны жоспарлауды оқып білу.
Негізгі əдебиеттер: 2нег. [455-483]; 5нег. [318-428].
Бақылау сұрақтары:
1. Жоспарлаудың қандай əдістерін білесіздер?
2. Өндірістік бағдарламаны құрастыру əдістемесі.
3. Негізгі өндірістік көрсеткіштерді жоспарлау түрлері қандай?
4. Негізгі ресурстарды жоспарлау əдістемесі.
5. Тау-кен  кісіпорындарында  техникалық – экономикалық  жоспарлауды  жетілдірудің
жолдары.
14-тақырып. Бизнес –жоспарды өндірістік процестің жеке бөліктеріне құрастыру (1
сағат)
Тапсырмалар:
1. Бизнес –жоспарды құрастыру мен іске асырудың кезеңдері.
2. Бизнес-жоспардың құрамына, құрлымына жəне көлеміне əсер ететін факторлары.
3. Бизнес-жоспардың негізгі бөлімдері.
4. Жоспарларды  ресурстар, құн  бойынша  оңтайландыру  жəне  жоспардың  сенімділігін
бағалау.
5. Бизнес - жоспардың  экономикалық тиімділігін сипаттайтын көрсеткіштер тобы.

Əдістемелік  ұсыныстар – шахтаның  немесе  карьердің  өнім  өндіру  жағдайын
жетілдіруге арналған бизнес-жоспарды құрастыру, оны бағалау жəне күнделікті пайдалану.
Негізгі əдебиеттер: 2нег. [463-467].
Қосымша əдебиеттер: 17 қос. [7-201].
 
Бақылау сұрақтары:
1. Бизнес-жоспарды жобалаудың мақсаттары мен міндеттері қандай?
2. Бизнес-жоспарлау  объектісі  болып  саналатын, кəсіпорын  қызметін  сипаттайтын
көрсеткіштерін айтып беріңіздер.
3. Кəсіпорынның өнім өткізу рыногында жағдаятын талдау жəне бағалау.
4. Бизнес-жоспардың орындалуын ресурстық қамтамасыз етілуі.
5. Бизнес-жоспарды  жүзеге  асыруды  экономикалық  нəтижелігін  бағалау  үшін
пайдаланылатын критерийлері қандай?
 15-тақырып. Кəсіпорынның 
өндірістік-шаруашылық 
қызметінің 
негізгі
көрсеткіштерін талдау (1сағат)
Тапсырмалар:
1. Экономикалық талдау не үшін қажет.
2. Талдау процесінде қандай негізгі көрсеткіштер зерттеледі жəне олардың нəтижелері
қандай болады?
3. Учаскеде өндірістің көлемі мен өнімнің сапасына талдау жасаудың тəртібі мен
жүйесі.
4. Еңбек өнімділігі мен жалақыға жалдау жасау үшін қандай қайнар көздер мен
мəліметтер пайдаланылады?
5. Шығындардың калькуляциялық статьялары жəне экономикалық элементтері бойынша
өнімнің өзіндік құнына талдауды қалай жасау керек?
6. Есеп: Өнім өткізу, пайда, пайдалылық, өндірістік қорларды пайдалану арасындағы
байланысты талдаудағы төмендегі кестеде берілгендер арқылы жасау керек.
Жалпы пайдалылық жəне оны өзгеретін факторлар
4-кесте
Көрсеткіштер 
Шартты
белгілер
Бұрынғы
өткен жыл
(2007)
Есепті
кезең
(2008)
Абсолюттік
өзгеруі (+ –)
Серпінінің
коэффициенті,
 %
Баланстық пайда,
мың теңге
Пб
4123156
4234140
Пайдалы
қазбаларды
өткізуден түскен
түсім, мың тенге
В
20115142
21284342
Өткізген өнімнің
өзіндік құны,
мың теңге
ӨӨҚ 16055934
17119052
Жалпы табыс
(өнім өткізуден
түскен пайда),
мың теңге
Пж
Өндірістік
капитал, мың
теңге, оның
ішінде айнымалы
капитал
ӨК
АК
14939250
3887193
15886655
3528108

Əдістемелік  ұсыныстар – бірінші  негігі  əдебиеттің 187-189 беттерінде  берілген
есепті  пайдаланып, көрсеткіштердің  абсолюттік  жəне  салыстырмалы  өзгеруін, пайдалыққа
əсер ететін факторларды анықтау керек.
Негізгі əдебиеттер: 1нег. [168-189]; 2 нег. [468-482].
Қосымша əдебиеттер: 5 қос. [7-415].
Бақылау сұрақтары:
1. Талдаудың қандай экономикалық əдістерін білесіздер.
2. Талдаудың статистикалық əдістері қандай көрсеткіштерді бағалауға көмектеседі?
3. Өндірістік – шаруашылық қызметін талдау қандай есептемелерге сүйенеді?
4. Талдау нəтижелерін пайдаланатын жолдары.
5. Өнім  өткізуін  талдау  үшін  пайдаланатын  экономикалық – математикалық  əдістерін
айтып беріңіздер
2.4. Оқытушының жетекшілігімен орындалатын студенттердің өзіндік жұмыстары
бойынша өткізілетін сабақтардың жоспары (СОӨЖ)
№
Тақырыптар түрі
Əдістемелік ұсыныстар
Əдебиеттер
СОӨЖ өткізу
түрлері
1
2
3
4
5
1  Қазіргі  кезеңдегі  эконо-
миканың  даму мəселелері
жəне проблемалары
Экономикалық 
жур-
налдардағы  осы  про-
блемалармен 
байла-
нысты  материалдарды
оқып білу
3нег. [8-20;
183-194]
Пікірсайыс
2 Амортизация 
аударым-
дарды  есептеу  əдістері.
Негізгі  қорларды  пайда-
лану көрсеткіштері
Сəйкес формулалар ар-
қылы есеп шығару, осы
тақырыптарға
байланысты жауап алу
1нег. [26-57]
4нег. [5-15]
Жауап  алу, есеп
шығару
3  Айналым  қаражаттарды
пайдалану  көрсеткіштері,
оның  босатылу  сомасын
есептеу
Жауап  алу, есептерді
шығару
1нег. [58-80]
4нег. [16-24]
Жауап  алу, есеп
шығару
4  Еңбек  өнімділігі, норма-
лары, жұмысшылардың
же-ке  жəне  ұжымдық
жалақысын есептеу
Жауап  алу, есептерді
шығару
1нег[81-135]
4нег. [25-36]
Жауап  алу, есеп
шығару
5  Кен  қазбаларын  өтудің
өзіндік  құнын  есептеу,
ӨӨҚ-нын  талдау  жəне
тұжырымдама жасау
ӨӨҚ-нын есептеу əдіс-
терін  білу  жəне  эконо-
микалық 
элементері
мен 
калькуляциялық
баптарын талдау
1нег[136-
171]
4нег. [37-39]
13қос. [35-
42]
Пікірталас, есеп
шығару
6  Өнімнің 
табысы 
мен
пайдалылығын  негіздеу.
Залалсыз  жұмыс  істеу,
«директ костинг» саясаты
Табысты  анықтайтын
əдістемені  пайдалану,
залалсыз 
нүктедегі
өнім көлемі мен өнімді
сату бағасын анықтау
1нег [172-
189]
4нег. [40-43]
Пікірсайыс  есеп
шығару, график
тұрғызу
7  Кəсіпорынның  қаржы –
шаруашылық  есебін  тал-
дау. Əлеуметтік  салық
əдістемесі
Талдау  əдістерін  оқып
білу, əлеуметттік салық
төлеу əдістемесін игеру
1нег.[231-
232]
2нег.[468-
482]
Есеп шығару
8 Күрделі 
жұмсалымдар
мен 
инвестициялық
жобалардың  тиімділігін
есептеу
Экономикалық  тиімді-
ліктің 
критерийлерін
жəне 
формулаларын
білу
1нег.[250-
267]
4нег. [44-58 ]
Тапсырманы
орындау

1
2
3
4
5
9  Нарықтық  қатынастары
жағдайында 
кəсіпорын-
ның  шаруашылық  қыз-
метінің  өндірістік  бағдар-
ламасын  анықтаудың  ер-
екшеліктері
Өндірістік 
бағдар-
ламаны  анықтау  əдіс-
темесін оқып білу жəне
есептерді  шығарғанда
пайдалану
2нег.[109-
141]
3нег.[168-
184]
Пікірталас, есеп
шығару
10  Тазарту жəне кен-даярлау
жұмыстарының  кешенін
кəсіпорындарғы  ресурс-
тармен  берілген  мерзім-
дері  бойынша  орындауды
құрастыру, есептеу  жəне
оңтайландыру
Тазарту 
жəне 
кен-
даярлау  жұмыстарын
орындау 
əдістемесін
пайдаланып, цикло-
граммаларының  пара-
метрлерін есептеп, оны
құру
5нег.[125-
151]
Сұрақ 
жауап,
есеп шығару
11  Негізгі  өндірістік  процес-
терді  кеңістік  пен  уақыт
аралығында ұйымдастыру
жəне  олардың  деңгейін
бағалайтын көрсеткіштер-
ді есептеу
Өндірістік  процестерді
ұйымдастыру принцип-
тері  мен  əдістемесін
пайдаланып, керекті
көрсеткіштерді есептеу
5нег. [68-89]  Сұрақ-жауап,
есеп шығару
12 Жұмысшылар 
еңбегін
ғылыми
ұйымдастыру
жəне 
оның 
деңгейін
анықтау, еңбек  норма-
лары  мен  нормативтерін
есептеу
Еңбекті
ғылыми
ұйымдастыру 
жəне
нормаларды 
есептеу
əдістемелерін
пайдалану
7нег.[5-41;
91-130; 158-
224]
Пікірсайысесеп
шығару
13 Кəсіпорын  өнімінің  əр
түрлері  мен  оны  өндіруге
жұмсалған  шығындарды
жоспарлау
Шығындарды 
каль-
куляциялық 
баптары
бойынша 
жоспарлау
əдістерін пайдалану
1нег.[136-
172]
Пікірталас,
ӨӨҚ-нын
жоспарлау
14 
Тау-кен 
кəсіпорынды
басқару тиімділігінің көр-
сеткіштері. Басқару  ше-
шімдерді 
қабылдаудың
экономикалық тиімділігі
Басқару  тиімділігінің
көрсеткіштерін 
жəне
басқару 
шешімдері
қабылдау  əдістемесін
білу
6нег. [25-72]  Тапсырма-ны
орындау
15   Өнім  өндіру  жəне  оны
өткізу 
жоспарының
орында-луын талдау
Кіспорында
өнім
өндіру 
жоспарлау
əдістемесін жақсы білу
15қос.[325-
344]
Пікірсайыс,
ӨӨҚ-ын талдау
2.5 студенттердің өзіндік жұмыстары бойынша өткізілетін сабақтардың жоспар-кестесі
(СӨЖ)
№
Тақырыптар түрлері
Əдістемелік ұсыныстар
Əдебиеттер
1
2
3
4
1  Негізгі  қорларды  пайдалану  көрсет-
кіштері  жəне  пайдалануды  жақсар-
тудың негізгі бағыттары
Негізгі 
көрсеткіштерді
пай-далану 
формаларын
жəне  НҚ-дың  жақсарту
бағыттарын  біліп, үй  жұ-
мыстарын орындау (ҮЖО)
1нег. [49-57]
2  Айналым  қаражаттарының  құрамы
мен жіктелуі, оларды нормалау
Осы  тақырып  бойынша
жаттығу  жұмыстарын  ор-
ындау (ЖЖО)
1нег. [61-74]

1
2
3
4
3  Кəсіпорын  кадрларының  құрамы  мен
құрылымы оларды пайдалану көрсет-
кіштері
Кадрларды  пайдалану  өр-
нектерін оқып білу, ҮЖО
1нег. [81-99]
4  Өнімнің  өзіндік  құны  оның  кальку-
ляциясының ерекшеліктері, оған əсер
ететін факторлары
ӨӨҚ-нын есептеу, ерекше-
ліктерін  түсініп, фактор-
лар əсерін білу
1нег.[155-165]
5  Пайдалы  қазбаларды  өткізу, пайда
жəне  пайдалылық, оны  индекстік
əдісімен талдау
Өндірілген  өнімді  сатып,
пайда 
табу 
жолдарын
қарастыру
1нег.[175-189]
6  Баға жəне баға түрлері, баға  белгілеу
əдістері
Баға  белгілеу  саясатын
игеріп, ЖЖО
1нег.[190-208]
7  Кəсіпорынның  жалпы  қаржы –
экономикалық жағдайын бағалау
Қаржы  жағдайын  бағалап,
реферат жазу
1нег.[236-249]
8  Жаңа  техника  мен  технологияны
енгізудің экономикалық тиімділігі
Экономикалық  тиімділігін
бағалау үшін оған əсер ету
факторларды білу керек
2нег.[502-517]
9 Тау-кен 
кəсіпорында 
өндірістік
процесті  ұйымдастырудың  негізгі
принциптері, оның  деңгейін  бағалау
көрсеткіштері
Негізгі 
принциптерінің
коэффиценттерін  анықтап
ҮЖО
5нег.[68-78]
10 Шахта 
мен 
карьерде 
көлік
жұмыстарын ұйымдастыру
Көліктің керекті параметр-
лерін  есептеу, жүріс  граф-
игін салу
5нег.[167-170]
11  Еңбекті  ұйымдастырудың  үдемелі
əдістерін  жобалау, енгізу  жəне
тиімділігін бағалау
Еңбекті
ұйымдастыру
əдістері, одан  алынған
нəтижені бағалау
7нег.[91-101]
12  Жұмыс  уақыты  шығындарын  зерде-
леу
ЖУШЗ  нəтижелерін  өң-
деу, талдау  жəне  пай-
далану
7нег.[132-157]
13  Өндірісті  жоспарлаудың  əдістемелік
жəне
ұйымдастыру 
теориясы,
жоспарларды  əзірлеу, оның  құрамы
мен көрсеткіштері
Жоспарлаудың  теориясын
біліп, үй  жұмыстарын
орындап, қорғау
2нег.[455-467]
14  Тау-кен  кəсіпорындарында  өндірісті
басқару, оның  принциптері  мен
əдістері
Принциптері мен əдістерін
біле  тұрып,  басқару  тиім-
ділігін бағалау
6нег.[246-257;
275-286]
15 Тау-кен 
кəсіпорын 
қызметінің
маңызды 
көрсеткіштерін 
талдау,
оның  нəтижелерін  пайдаланудың
негізгі бағыттары
Жоғарыда 
келтірілген
тақырыптардың  барлығы
реферат  жазу  түрінде  іске
асырылады
15қос.[274-356]
2.6 Курс бойынша жазбаша жұмыстардың тақырыптары
1. Қазақстанның минералды-шикізат ресурстары жəне олардың орналасуы.
2. Минералды ресурстары кенорындарына экономикалық баға беру.
3. Кəсіпорындарының  ұйымдық- құқықтық нысандары.
4. Тау- кен өнеркəсібінің негізгі қорлары.
5. Тау- кен өнеркəсібінің айналым қаражаттары.
6. Тау- кен кəсіпорнының  еңбек ресурстары.
7. Кəсіпорындардың қызметкерлеріне еңбекақы төлеу.
8. Тау- кен кəсіпорны өнімінің өзіндік құны.

9. Кен өндіретін салада өнімге баға белгілеу.
10. Тау- кен кəсіпорындары төлейтін сыйлықтары мен алымдары.
11. Тау- кен кəсіпорнының қаржысы.
12. Инвестициялық жобаларды іске қосудың экономикалық тиімділігін бағалау.
13. Тау-кен кəсіпорны жүйелік объект ретінде.
14. Тау-кен өнеркəсібінде негізгі өндірістік процестерді ұйымдастырудың ерекшеліктері.
15. Шахталар  мен  карьерлерді  еңбекті  ұйымдастыруды  жетілдірудің  мазмұны, бағыттары
мен міндеттері.
16. Еңбекті нормалаудың əдістері, талаптары жəне кешенді нормаларды есептеу əдістемесі.
17. Жұмыс уақыты шығындарын зерделеу əдістері жəне алынған мəліметтерді өңдеу.
18. Еңбекақы  төлеуді  ұйымдастыру  жүйесі  мен  нысандары, ұжымдық  кесімдіжұмысақы
төлеу жəне жұмысшылар арасында оны бөлу тəртібі.
19. Нарықтық  жағдайында  тау-кен  кəсіпорындарында  жоспарлау  түрлері, негізгі
экономикалық көрсеткіштердің жоспарларын əзірлеу.
20. Кен малу учаскесінің өнімнің өзіндік құнын жоспарлау.
21. Тау-кен  кəсіпорындарында  өндірісті  басқару  əдістері, функциялары  мен  құрылымдық
жүйелері.
22. Кен  өндіретін  кəсіпорындарында  пайдаланатын  талдау  əдістері, олардың  қаржы–
шаруашылық қызметін талдау тиімділігі.
Негізгі əдебиеттер :
1. Ерали А.Қ., Қабылбеков М.Ғ. “Кəсіпорын экономикасы” – Алматы : ҚазҰТУ, 2004.
2. Моссаковский  Я.В. “Экономика  горной  промышленности”. – М,:Издательство  МГГУ,
2004.
3. Астахов  А.С.,  Краснянский  Г.Л.  “Основы  экономики  горного  производства”.  –
М,:Издательство   Академии горных наук, 2002.
4. Галиев Ж.К.“Экономика предприятия”.- М,: Издательство МГГУ, 2001.
5. Мейрбеков А.Қ., Əлімбетов Қ.Ə. “Кəсіпорын экономикасы”-Алматы: Экономика, 2003.
6. Сəлімбаева Б.Қ., Досхожаев Д.Т.“Еңбекті мөлшерлеу”- Алматы: Экономика, 2001.
7. Организация, планирование и управление производством в горной промышленности. Под
редакцией Н. Я. Лобанова.–М.: Недра, 1989.
8. Организация производства на карьерах.–М.: Недра, 1996.

жүктеу/скачать 0,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: