Тақырыбы: «Қазақстанның физикалық географиясы» Тақырыбы: Қазақстанның физикалық географиялық орны, ауданы және шекаралары


Тақырыбы: Қазақстанның топырақ жамылғысы. Топырақтың таралу заңдылығы



бет10/23
Дата07.02.2023
өлшемі77,72 Kb.
#65837
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   23
Тақырыбы: Қазақстанның топырақ жамылғысы. Топырақтың таралу заңдылығы

  1. Қазақстанның топырақ жамылғысы мен жануарлар дүниесі;

  2. Топырақтардың түрлері;

  3. Өсімдік жамылғысы;

Қазақстанның топырақ жамылғысы өте күрделі. Кез-келген аймақтағы топырақтың таралуы топырақ түрлері және оны түзуші факторлар мен тығыз байланысты. Сондықтан топырақ жамылғысы белгілі бір географиялық заңдылықтарға байланысты қалыптасады.
Қазақстанның топырақ жамылғысын зерттеумен 30-40 жылдары И.П. Ирасимов, Е.Н. Иванова, М.А. Глазовская айналысса, 50-жылдарда Қазақстан топырағының негізін қалаушы В.М. Боровский топырақты зерттеудің милиоративтік бағытын анықтады.
Қазақстанның топырағы мен өсімдігі және жануарлар дүниесі әркелкі және таралуы да біркелкі емес. Табиғаттың мұндай компоненттерінің орналасуына топтың тарихи қалыптасуымен қазіргі кездегі физика-географиялық жағдайлар әсер етті. Еуразия материгінің ішкі шөл занасында орналасуы мен Қазақстан климатының құрғақтығына байланысты көрші жатқан Орта Азия мемлекеттеріне ұқсас болып келеді. Қазіргі кезде Қазақстан территориясында ксерофитті өсімдіктер басым, олардың негізгі бөлігі құрғақ климаттық жағдайлаға бейімделсе, кейбіреулері Орталық Азиядан миграция жасау арқылы жеткен.
Қазақсьанда топырақ -өсімдік жамылғысы мен жануарлар дүниесінің таралуы жалпы алғанда ендік бағыттағы табиғат зоналары биіктік белдеуліктері байланысты өзгеріп отырады.
Өсімдіктердің таралу ауданы жөнінен 1-ші орынды құрғақ сүйгіш өсімдіктер алады, олар негізінде каштан, сұр-құба және сұр топыраұқтарда өседі де, көбінесе жазықты аймақтарда, ойпаттардың түбінде, тау етектерінде және беткейлерде өсуге бейімделген., ал, екінші орында қара топырақтар мен таудың шалғынды топырақтарында өсетін орманды дала, шалғын және шалғынды даланың өсімдіктері алады. Қазақсьанда бұталы және орманды алқаптар өте аз, олар бар болғаны Қазақсттанның жалпы территориясының 1,5% ғана алып жатыр.
Топырақтардың түрлері. Топырақ дегеніміз- өсімдік өсіп өнуге бейімделген жер бетініңи борпылдақ қабаты.
Қазақстан территориясындағы табиғат зоналарына байланысты топырақтың да бірнеше типтері қалыптасқан, олар; қаратопырақтар, каштан топырақтар, құба топырақтар, сұр-құба топырақтар және солтүстіктің сұр топырақтары, сонымен бірге топырақ типіне қосылмайтын сортаңдармен сорлар да көптеп кезөқеседі, олар азоналдвық топырақтар деп аталады.
Азоналдық топырақтар Қзазақстан территориясында арал тәрізді әр жрде орналасып, олар топырақ жамылғысын шұбарлап жіберген.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   23




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет