Тақырып: Сомалық және жыныс жасушаларының бөлінуі, медициналық маңызы Ақпаратты-дидактикалық блок


Содан кейін метафаза І, анафаза І, телофаза І, цитокинез І жүреді



бет6/9
Дата27.11.2023
өлшемі1,08 Mb.
#128942
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Содан кейін метафаза І, анафаза І, телофаза І, цитокинез І жүреді. Мейоздың бұл сатылары митоздың фазасына ұқсас. Негізгі ерекшелігі: пайда болған жаңа жасушаларға жеке хроматидтер ажырамайды, орнына жұп кроссоверлі центомерлерімен байланыста болатын хроматидтер ажырайды. Бірінші мейоздың нәтижесінде хоромосоамалырының гаплоидты жиынтығы бар екі жас жасуша түзіледі, әр хромосома екі хромотидтен тұрады (n2c).
Бірінші мейоздық бөлінуден кейін интерфаза II (интеркинез) бірден басталып өте қысқа уақытта өтіп кетеді. Бұл кезеңде ДНК-ның екі еселенуі (хроматидтердің еселенуі) жүрмейді.
Мейоз І кейін мейоз II (эквациялық бөліну) жүреді. Бұл бөліну митозға ұқсас өтеді, бірақ бөлінуге хромосомалардың гаплоидты жиынтығы бар жасуша түседі. Бұл бөліну үдерісінде екі хроматидтен тұратын аналық жасуша хромосомалары жас жеке хроматидтерге ажырайды.
Екі мейоздық бөлінудің нәтижесінде хромосомалардың диплоидты жиынтығы бар бір жасушадан гаплоидты жиынтықты жасушалар пайда болады.
Мейоз сонымен қатар гаметаларда жүретін кроссинговердің нәтижесінен және гомологты хромосомалардың кездейсоқ ажырауынан генетикалық материалдың рекомбинациясының пайда болуына, яғни мейоз (және ұрықтану) кезінде ата-ананың аллельдерінің кездейсоқ қайта топтасуы Мендель заңдылығына сай генетикалық өзгергіштіктің пайда болуына және генетикалық пропорцияның ықтималдық теориясын пайдалануына мүмкіндік береді.
Мейоздың маңызы:
- гаметогенездің негізгі кезеңі;
- жынысты көбеюде генетикалық ақпараттың бір ағзадан екінші ағзаға берілуін қамтамасыз етеді;
- бастапқы жасушамен жаңа түзілген жасушалар генетикалық тұрғыдан бірдей емес.
- хромосомалардың бөлінбеуі немесе дұрыс ажырамауы хромосомалық аурулардың пайда болуына әкеледі.



Гаметогенез
Гаметогенез – аталық (сперматогенез) және аналық (овогенез) – жыныс жасушаларының түзілу үдерісі. Гаметогенез жыныс бездерінде өтеді – сперматогенез аталық ұрық безінде, ал овогенез аналық жыныс безінде өтеді. Гаметогенезде аналық ағзада аналық жыныс жасушасы – жұмыртқа жасушсы, ал ер адамдарда – сперматозоидтар түзіледі. Осы гаметогенез үдерісі ер және әйел адамдардардың ұрпақ қалдыруына мүмкіндік береді.
Гаметогенездің бірнеше сатылары бар:

  1. Көбею сатысы. Жасушалар (сперматогониялар, овогониялар) бірнеше рет митоз жолымен көбееді, соның нәтижесінде жасушалар саны артады. Ол жасушалардаға хромосомалар жиынтығы диплоидты 2n2c.

2. Өсу сатысы. Бұл саты I-ші мейоздың интерфазасына сәйкес келеді. Бұл кезеңнің маңыздылығы да сол - ДНҚ молекуласы екі еселенседе хромосомалар саны өзгермейді. Генетикалық материалдың мөлшері 2n4c.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет