Терминологиясы мен де қызығушылық танытты
жүктеу/скачать 375,21 Kb. Pdf көрінісі
|
| Байтұрсыновтың 125 мерейтойына орай
қырғыз тілі және Ахмет Байтұрсынұлы 1925 жылы 25 мамырда Бішкекте Қара қырғыз автономиялық облысының педагогикалық съезі болған. Бұл съезге Орынбор қаласынан Ахмет Байтұрсынұлы шақырылып, қырғыз тілінде баяндама жасаған. Мақала Байтұрсынұлының баяндамасына арналған. 13. Gülnar Kokybassova (2007). Kazakistan’da Yapılan Ahmet Baytursınoğlu’yla İlgili Çalışmalar, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi 169: 221-229. Қазақстанда Ахмет Байтұрсынұлы туралы зерттеулер Мақала Қазақстанда жүргізілген Байтұр- сынұлы зерттеулеріне арналған. Мақаланың негізгі мақсаты Түркиядағы оқырмандарға Қазақстандағы Байтұрсынұлы туралы ғылыми зерттеулерді таныстыру. 14. Emin Özdemir (2008). Ahmet Baytursu- nov’un Hayatı ve 20. Yüzyılın Başında Kazakis- tan’da Eğitim Faaliyetleri İçindeki Yeri. Dumlupı- nar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22: 56-87. Ахмет Байтұрсыновтың өмірі және 20 ғасырдың басындағы Қазақстанда оқу-ағарту ісіндегі орны 20-ғасырдың басында Қазақстандағы оқу- ағарту жұмыстары дәстүрлі медреселерде, орыс тілінде білім беретін қазақ-орыс мектептерінде, татар жәдитшілерінің ықпалымен ашылған усули жәдит мектептерінде жүргізілген. Сол кезде Байтұрсынұлы бірнеше мектепте оқутышылық қызмет атқарған. Мақалада Байтұрсынұлының педагогикалық қызметіне шағын шолу жасалған. 15. Nergis Biray, Rayhan İymahanbetova (2013). Ahmet Baytursınulı’nın Yirmi Üç Coqtavı (Ağıdı), Prof. Dr. Önder Göçgün’e Armağan (Edi- tör: Mithat Aydın), Pamukkale Üniversitesi Yayın- ları, Denizli, s. 235-250. Ахмет Байтұрсынұлының 23 жоқтауы Қайтыс болған адамның артынан айты ла- талын азалы өлеңдер қазақ тілінде жоқтау деп аталады. Байтұрсынұлы, қазақ ауыз әде- бие тіндегі 23 жоқтауды құрастырып, қазақ фольклортану ғылымына да үлес қосты. Ма- қалада Байтұрсынұлы құрастырған жоқтаулар орын алған. 16. Gülnar Bozımbaykızı SAİGY (2015). Ah- met Baytursınoğlu ve Kazak Ceditçiliği. Uluslarara- sı Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 4/1: 189-193. Ахмет Байтұрсынұлы және қазақ жәдит- шілдігі Мақалада қазақ зиялылары мен Ахмет Бай тұрсынұлының жәдитшілдік, яғни рефор- маторлық әрекеттері туралы ақпарат орын алған. Қазақстандағы жәдитшілдік қозғалысы Исмаил Гаспринскийдің «Тәржіман» газетінің арқасында танып-білінген. Жәдитшіл білім беруді қолдау мақсатында Байтұрсынұлы қазақ зиялыларымен бірге оқулық дайындаған. Байтұрсынұлы жәдит тақырыбын тек оқулықтарда ғана емес, газет- жур налдарда да жариялап, оқырмандарымен пі кір алмасып отырған. Мақалада Байтұр сын- ұлы ның жәдитшілдікке қатысты іс-әрекеттері баяндалған. 17. Nergis Biray, Sema Eynel (2015). Kazak Türkçesinde Terim Yapma Yolları -Ahmet Bay- tursınulı Örneği ile-, VII. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildirileri (Editörler: A. Bu- ran, E. Alkaya, F. Özek, S.K. Yalçın), Fırat Üniver- sitesi Basımevi, Elazığ, s. 473-498. Ахмет Байтұрсынұлы қолдаған принциптер негізінде қазақ тілінде термин жасау тәсілдері 19 ғасырдың екінші жартысында басталған қазақ тіліндегі терминжасам жұмыстары каль- ка тәсілімен болуымен қатар ұлттық лексика төңірегінде өрбіту әдісімен іске асты. Қазақ зия лылары салалық, мамандық термин жа сау- да қазақ тілінің ішкі және сыртқы көздерін ұрымтал пайдаланды. Байтұрсынұлы қа зақ тілінің лексикалық қорын пайдалана оты рып, терминдерді ұлттық деңгейде жасау прин- циптерін алғашғы рет баяндап берді. Мақалада Ахмет Байтұрсынұлы принциптері негізінде қазақ тілінде термин жасау тәсілдері сипат- талған. 18. Nergis Biray (2015). Kazak Bozkırında Başkaldırı ve İsyanın Sesi: Ahmet Baytursınulı. Gazi Türkiyat, 16: 1-14. Қазақ даласындағы азаттық қозғалысы пен көтерілістің үні: Ахмет Байтұрсынұлы Мақалада Ахмет Байтұрсынұлының өмірі және оның 20 ғасырдың басында Патшалық Ресейдің қазақ халықына қысымшылық жа са- уына қарсы іс-әрекеттері туралы баяндалған. Ахмет Байтұрсынұлының түркологиядағы орны және Түркияда «Ахметтану» 118 Байтұрсынұлының «Маса» атты кітабында Патшалық Ресей жүйесін сынға алуы осы мақаланың негізгі тақырыбын құраған. 19. Nergis Biray (2016). Ahmet Baytursınu- lı Kazak Dilbilimi ve Terim Dünyasındaki Yeri, Köroğlu Aylık Dil, Kültür ve Edebiyat Dergisi, 7: 31-35. Ахмет Байтұрсынұлы, Қазақ тіл білімі және оның терминологиядағы орны Мақалада Ахмет Байтұрсынұлы туралы мәлімет берілгеннен кейін Байтұрсынұлының қазақ терминологиясының қалыптасып дамуына қосқан үлесі туралы баяндалған. 20. Nergis Biray (2017). Kazak Edibi Ahmet Baytursınulı’nın Şiirlerindeki Deyimler Üzerinde Bir İnceleme, Modern Türklük Araştırmaları Dergi- si 14/3: 44-82. Қазақ ақыны Ахмет Байтұрсынұлының өлеңдеріндегі тұрақты тіркестерді талдау Фразеологиялық тіркестер тілдің сөздік құ- рамының маңызды бөлігін құрайды. Фразео- логиялық тіркестер әлеуметтік құрылымның да көрсеткіші болып табылады. Бұл мақалада А.Байтұрсынұлы қолданған тұрақты сөз тір кестері лексикалық мағыналарына қарай жіктеледі. 21. Shynar Seyitova, Nergis Biray, Serikkul Satenova (2018). Ahmet Baytursınulı: Millî Üstat, Türk Düşüncesi Yolunda Mehmet Akgün’e Arma- ğan (Editör: F. Karahan, F. Gül, M. Köktürk), Aktif Düşünce Yayınlar, Ankara, s. 613-620. Ұлт Ұстазы – Ахмет Байтұрсынұлы Мақаланың тақырыбы – ұлт ұстазы А.Байтұрсынұлының ұлттық білім негізінде қазақ тіл білімінің теориялық негізін қалағаны туралы. Мақалада Байтұрсынұлының қазақ халқын дамыған, іргелі халықтар деңгейіне жеткізу жолындағы талпыныстары баяндалған. 22. Nergis Biray (2018). Kazak’ın İrge Taşı, Alaş’ın Sesi: Ahmet Baytursınulı, Bilim ve İnsan Şahsiyetini İnşa Edenler (Editörler: Z. B. Özer, F. Yapıcı, Ş. Aktay), Gazi Kitabevi, Ankara, s. 159- 176. Қазақтың іргетасы Алаштың үні – Ахмет Байтұрсынұлы Бұл мақалада лингвист, ақын, педагог және түркітанушы А.Байтұрсынұлының өмірі, еңбектері мен Алаш Орда қозғалысы аясындағы орны мен қызметі сипатталған. 23. Nergis Biray (2019). Alaş’ın Aydınlatıcı Önderi Ahmet Baytursınulı, Türk Edebiyatı Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, Kazak Edebiyatı Özel Sayısı, 549: 58-62. Алаштың ағартушы көсемі Ахмет Байтұрсынұлы XX ғасырдың басындағы ұлт-азаттық қозғалысы жетекшілерінің бірі, қазақ тіл білімі мен әдебиеттану ғылымдарының негізін салушы, ұлттық жазудың реформаторы, ағартушы – Ахмет Байтұрсынұлы. Ол Алаш партиясы бағ- дарламасын даярлаған ұжымның құрамында болды. 1919 жылы Ахмет Байтұрсынұлы Алаш Орда үкіметі атынан Мәскеуге Кеңес үкіметімен келіссөзге аттанды. 1920 жылы Ленинге жол- даған хатында Қазақстанды басқару ісіндегі қадамдарын қатаң сынға алды. Мақалада Бай- тұрсынұлының Алаш Орда қозғалысы ішіндегі ролі сипатталған. 24. Nergis Biray (2019). Ahmet Baytursınulı, Türkiye Dışındaki Türk Dünyası Türkologları -Dil- ciler- (Editör: Ahmet Buran), Akçağ Yayınları, An- kara, s. 275-286. Ахмет Байтұрсынұлы «Түркиядан баска түркі әлемінің тіл ма маны түркологтары» атты екі томдық бұл кі таптың Қазақстандық ғалымдар бөлімінде А.Бай- тұрсынұлының өмірі және шығармалары туралы мәлімет берілген. Осы мақалада қарастырылған Түркиядағы Ахмет Байтұрсынұлы туралы зерттеулердің жалпы саны 29 болып табылады. Диссерта- цсиялар Моногра- фиялар Мақалалар Жалпы 4 1 24 29 жүктеу/скачать 375,21 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|