3.3.4 Жолдардың ТБО және ДБО
бағдарламалык-техникалык кешені ТБО және жол ДБО бірыңғай бағдарламалық-техникалық ке-
шенде (БТК) құрылған. Ол келесі қызметтерді атқарады:
тасымалдау процесінің оперативті моделін жүргізу;
теміржол полигонында бір немесе басқа деңгейдегі тасы-
малдау процесін тікелей басқаруға қатысты түтынушыларға
қажетті мөлшерде және құрамда тасымалдау процесін сипаттай-
тын шығыс мәліметтерін даярлау;
баскару мәселелерін шешу - оперативті бақылау, есепке алу
және талдау, баға беру, болжам жасау, жоспарлау, оперативті рет-
теу;
оперативті-диспетчерлік және инженерлік қызметкерге,
жетекшіге және жеке немесе ұжымдық колданысты көрсету
құралдарындағы шығыс деректерін темір жолдарға жеткізу.
БТК ДБО-мен көршілес жолдар ДБО-ның бір-бірімен өзара
ақпараттық ықпалдасуын және төмендегілермен ықпалдастығын
қамтамасыз етеді:
СИРИУС, ТАБЖ, ДАЖПАРК және т.б. жол-желі жүйелерімен;
фирмалык транспорттық қызмет көрсету жүйесімен (ФТҚАЖ);
бөлімшелер мен тораптардағы пойыз қозғалысының авто-
маттандырылған жүйелерімен (ДТАБЖ);
желілік бөлімшелердің, транспорттың басқа түрлерінің,
операторлық компаниялардың, маңызды жүк жіберушілер мен
жүк қабылдаушылардың автоматтандырылған жүйелерімен.
БТК өшірілген мүмкіндік технологиясы бойынша тұтыну-
шыларды ақпаратпен толтыруға мүмкіндік береді.
Бағдарламалық-технологиялық кешендердің бір типтілігі
темір жол ДБО мен ТБО өзара ықпалы арқылы сала масштабы
мен мүддесінде тасымалдауды басқару мәселесін шешеді, co-
нымен қатар диспетчерлік орталықтар желілерін ақпараттык
қамтамасыз ету процесі мен механизмін жеңілдетеді;
БТК үш басты бөлімдерден түрады:
тасымалдау процесінің кешенді оперативті моделі қосы-
латын және ақпараттық өзара ықпалдастықты сыртқы объекті-
лермен қамтамасыз ететін деректер базасының сервері;
диспетчерлік орталықтың технологиялық қызметін жүзеге
асыратын деректер сервері;
тасымалдау процесі туралы шығушы ақпаратты сұраныс
бойынша регламентте тұтынушыларға жеткізуші бағдарламалық-
техникалық жинақ (АЖО жинағы).
3.3.5 Жолдардың ДБО және ТБО БТК күру принциптері
БТК құрудың басты принциптерінің бірі клиент-серверлік тех-
нологияны енгізу. Бұл жоғарғы өндірістік есептеуіш кешенінде
сыйымдылығы жоғары есептеуіш процедураларын жүзеге асы-
руга мүмкіндік береді, ал БТК клиенттік бөлігіне шығатын
ақпаратгы көрсету қызметін қалдырды.
Аталған ұстаным бағдарламалық өнімдерді демеу процесін,
олардың дамытылуын, түзету және қайта жасау процестерін
технологиялық процесті ақпараттық қамтамасыз етуді үзбей от-
ырып жеңілдетеді.
Басқа бір маңызды принципі-бағдарламалық жабдықтауды
(БЖ) модульдік құру болып табылады. Жекелей алғанда, дерек-
тер базасы сервері мен деректер серверін бағдарламалық жаб-
дықтауға келесідей модульдер кіреді:
пойыздық модельді жүргізу және пойыз жұмысы бойынша
деректер кешенін қалыптастыру;
вагондық модельді жүргізу және вагондық парктерді басқару
бойынша бағдарламалар кешенін құру;
локомотивті моделді жүргізу және локомотив парктерін
басқару бойынша бағдарламалар кешенін құру;
тиеу/түсіру туралы деректерді (ары қарай жіберу моделі)
жүргізу және жүк қызметін басқаруға арналған бағдарламалар
кешенін құру;
контейнерлік тасымалдарды басқару бойынша бағдарлама-
лар кешенімен контейнерлік моделдерді жүргізу;
кіріс хабарламалары мен оның өңделуінің сыртқы көздер-
мен өзара ықпалдары;
санкциялық емес мүмкіндіктен ақпаратты сақтау;
- БЖ барлық құрамдас бөліктерінің жұмысын басқару және
олардың арасындағы ақпараттық өзара ықпалдастықты қамта-
масыз ету.
Модульдық принцип БЖ кешенін дамыту және жүргізу, кұру
жұмыстарын жеңілдетуге мүмкіндік жасайды.
Үшінші принцип - БЖ әртүрлі коммуникациялық прото-
колдармен (TCP/IP, STDP, IBM MQSeries) жұмыс жасау мүм-
кіндігі. Ол теміржолдарда бар диспетчерлік орталықтардың бар
жоқтығын есепке алуға мүмкіндік береді, олар тораптар мен
бөлімшелердегі пойыз қозғалысын автоматты басқару жүйе-
лерімен байланысу мақсатында қолданылатын шығармашылық
ұжымдар тарапынан жасалады.
Төртінші принцип - стандартты құралдарды максималды
түрде қолдану (ДББЖ, желі хаттамалары, интерфейс құру құ-
ралдары, дереКтерге рұқсат алу). Бұл кейінге қалдыру кезеңін
төмендету есебінен өңдеу уақытын қысқартуға мүмкінді береді,
сонымен қатар түтынушы сұранысына жауап беретін арнайы
БЖ құраушыларды құруға баса назар аударады.
Бесінші принцип — бағдарламалық кешеннің ағымдағы нұс-
қасы және АСОУТТ-2 нұсқасымен жұмыс жасау мүмкіндігі, ол
DB2 базасында OS/390 үшін жасалады.
Клиенттік жұмыс орындарын құруға арналған платформа
Win32 APl NT қолданысы бар Windows 2000 болып табылады.
Бұл тұтынушыларды қолайлы және әдеткі интерфейспен қам-
тамасыз етуге мүмкіндік береді. Бұдан бөлек, ақпараттың көп
ағынды жасалуы жүзеге асырылуда.
Ақпаратты өңдеу мен сақтауды ұйымдастыру үшін SQL ДҚБЖ
платформасы қолданылады (деректер базасының белгіленген
серверлері). Оның негізі кәсіпорын масштабының корпоративті
деректерінің жасалуы және жинақталуы бағдарлама жасаудың
жылдам құралдары мен есептер дайындаудың унификацияланған
құралдары болып табылады.