Keywords : teaching mathematics, applied problems, general education school.  Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Университеттің 85 жылдығына арналған «Қазіргі заманғы математика: 
проблемалары және қолданыстары» III халықаралық Тайманов оқуларының 
материалдар жинағы, 25 қараша, 2022 жыл 
26 
ГРНТИ 29.01.45 
ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРДЫ ФИЗИКАДАН ПӘНДІК ОЛИМПИАДАҒА 
ДАЙЫНДАУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
 
АЛМАҒАМБЕТОВА АЙГҤЛ АЛДАЖАРҚЫЗЫ - Қорқыт Ата Атындағы 
Қызылорда унверситетінің аға оқытушысы, п.ғ.к., 
ӘБІЛДАЕВА С., НҦРМАХАНОВ О. - Қорқыт Ата атындағы Қызылорда 
унверситетінің магистранттары 
 
Болашақ мамандар даярлаудың маңызды мақсаттарының бірі - сапалы білім, тәрбие 
берумен қатар осы саланы ғылыми деңгейде жетілдіру, оқушылардың шығармашылық 
дамуына негіз болатын білім берудегі тиімді әдістерді ендіру және оны жоғары деңгейде 
насихаттау болып отыр. 
Осындай іс-шаралардың ішіндегі маңызы ӛте жоғары іс-шаралардың бірі- 
оқушыларды физикадан пәндік олимпиадаға дайындау. Оқушыны олимпиадаға даярлау 
мұғалімнің еңбегін ақтап, топ жаратын оқушыны іріктеуден басталады. Екінші маңызды 
мәселе - оқушыны олимпиада есебін шығаруға баулу. 
Педагогкалық іс-тәжірибелер мен әдістемелік әдебиеттерге сүйене отырып, 
олимпиадаға қатысатын дарынды оқушыларды іріктеу және олардың қызығушылығын 
арттырып, олимпиадалық күрделі және эксперименттік есептерді шығаруға дайындаудың 
мәселелерін зерттеу нәтижесінде кӛптеген әдебиеттерде тек қиын есептердің шығару 
жолдары ғана кӛрсетілген. Мысалы, олимпиада есептерін шығаруға байланысты 
әдебиеттерге шолу барысында кӛптеген зерттеулер мен әдістемелік әдебиеттер әр 
жылдардағы олимпиада есептерінің шығару жолдарын қарастырады. Дегенмен, 
оқушыларды іріктеу, оларды дайындау барысындағы ерекшеліктерін зерттеуге арналған 
әдістемелік зерттеулер ӛте аз. Себебі, олимпииада дарынды балалар арасында ӛткізілетін 
білім бәйгесі болғандықтан, барлық оқушының ішінен дарынды балаларды іріктеп, оның 
пәнге қызығушылығын арттырып, физикадан есеп шығарудың жолдарын үйретіп, 
эксперименттік дағдылары мен іскерліктерін қалыптастыру күрделі мәселе. Әсіресе, 
дарынды балаларға арналған мектептерде оқитын оқушылардың ішінен осындай іріктеу 
жүргізу мұғалім үшін аса жауапкершілікті талап ететін жұмыс. Себебі, мұғалімнің жылдар 
бойы жасаған еңбегінің жемісі таңдау жасаған оқушыға байланысты болады. Сол себепті 
де мектепте олипиадалық резерв жасақталынуы ӛте пайдалы. Ол олимпиадаға 
дайындалатын оқушылардың дайындық кезінде бір-бірімен бәсекелесетін, соның 
нәтижесінде ізденетін, еңбектенуге, әрдайым сайысқа түсуге, бірінші болуға ұмтылыс 
туғызатын жағдай жасайды. Ең бастысы, оқушыны теориялық білімін шыңдай отырып, 
күрделі есептерді шығаруға үйрету керек. Осы орайда педагог К.Д.Ушинскийдің 
«оқушыға қиындықты жеңуді үйрете отырып, жеңістің дәмін сезіндіру - оны оқуға 
талпындырады» деген сӛзімен жеткізу дұрыс секілді. 
Физикадан олимпиадаға даярлау барысында ең алдымен оқушылардың жасына 
қарай даму ерекшеліктерін зерттеу қажет. Физика мектепте 7 сыныптан бастап 
оқытылатындығын ескере отырып, орта және жоғары сынып оқушыларының дамуындағы 
ерекшеліктерді біле отырып, оқушыларды іріктеу маңызды. Мысалы, 
орта жастағы 
оқушылар ӛздігінен жұмыс жасай алады, табандылық кӛрсете алады (шыдамдылық 
танытады), жан-жақты (ізденеді), ал 
жоғары сынып оқушылары 
ӛз ойын талдай алады, 
кез-келген мәселені талқылауға дайын, ӛзін-ӛзі дамытуға бейім. 
Олимпиадаға оқушыларды іріктеу барысында және даярлауда осы мәселелерді 
ескере отыру керек. Яғни, біз айтып ӛткен қабілеттер олардың жас ерекшеліктеріне 
байланысты, ӛзгеріп отырады. Сондықтан, оқушыларды іріктеу кезіндегі жасына сәйкес 

жүктеу/скачать 12,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: