Университеттің 85 жылдығына арналған Қазіргі заманғы математика
жүктеу/скачать 12,2 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зерттеу әдіснамасы.
| ЕСЕПТЕРДІ ШЕШУГЕ ҤЙРЕТУ
ДОСАЙ НҦРГҤЛ КӚШКІНБАЙҚЫЗЫ Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің магистранты, Қызылорда, Қазақстан Кіріспе. Қазіргі мектептің негізгі міндеттерінің бірі оқушылардың "оқу дағдыларын" дамытудан тұратын тәуелсіздік қабілеттерін қалыптастыратын тәсілдер мен әдістерді қолдану. Осыған байланысты білім берудің негізгі нәтижесі оқушылардың оқудағы жүйелік – белсенділік тәсілі тұжырымдамасында әмбебап оқу іс-әрекеттерін меңгеруі болып табылады.[1] Бұл тәсілмен оқу процесі оқушылардың белсенді, тәуелсіз танымдық іс-әрекетіне бағытталатындай етіп ұйымдастырылуы керек. Математиканы оқытуда белгілі бір типтегі есептерді шешу әдістерімен байланысты әрекеттер, ең алдымен, нақты әрекеттер.[2] Математикалық есептерді шешуде–бұл мақсатқа байланысты оларды орындау барысында нақтыланатын математикалық әрекеттер.[3] Нақты әдістерден басқа, белгілі бір техниканы немесе әдісті нақтылауда ӛрнектейтін оқу-танымдық ерекшеліктер бар. Әдетте, белгілі бір типтегі математикалық есептерді шешу әдісі осы әрекеттердің осы типтегі ӛзара байланысы болып табылады."Прогрессия" тақырыбы бойынша есептерді шешуде мұғалім есептерді шешу әдісінің құрамына келесі әрекеттер кіретінін ескеруі керек: тапсырма шарттарын талдау; нақты тапсырманың шарттарын талдау нәтижесінде алынған теориялық білімді салыстыруды нақтылау әрекеттері; есептерді прогрессиямен шешу әдісіне ғана тән әрекеттер[3]. Зерттеу әдіснамасы. Мысалы,прогрессияның айырмашылығын немесе бӛлгішін табу, сандық реттіліктің арифметикалық немесе геометриялық прогрессия екендігін анықтау, прогрессияның қандай да бір мүшесін табу; прогрессия мүшелерінің қосындысын есептеу және т.б. қамтылады. Прогрессиядағы есептерді шешу әдісінің ең маңызды әрекеттерін ашу үшін мысалды қарастырамыз. Мысал. Сандар а 1 , а 2 , а 3 сандары арифметикалық прогрессияны құрайды және осы сандардың квадраттары геометриялық прогрессияны құрайды. Егер а 1 + а 2 + а 3 = 21 белгілі болса, а 1 , а 2 , а 3 табу.[4] Есептің шарттарын талдау арифметикалық және геометриялық прогрессия туралы теориялық білімнің ӛзектілігіне әкеледі. Тапсырма оқушылардың осы тақырып бойынша алған білімдерін жүйелейді, атап айтқанда: - арифметикалық прогрессия мен геометриялық прогрессияның анықтамалары; - арифметикалық прогрессияның айырмашылығы және геометриялық прогрессияның бӛлгіші; - геометриялық прогрессияның сипаттамалық қасиеті жүйелейді. а 1 , а 2 , а 3 арифметикалық прогрессияны құрайтындықтан, оларды осылай қайта жазуға болады: а − 𝑑; а ; а + 𝑑, мұндағы 𝑑 - прогрессияның айырмашылығы. Міндеттің шарттарынан бізде теңдік бар: 21 = (𝑎 − 𝑑) + 𝑎 + (𝑎 + 𝑑) = 3𝑎, бізде 𝑎 = 7 бар. Тапсырманың шарттарынан біз мынаны аламыз (7 − 𝑑) 2 ; 7 2 ; (7 + 𝑑) 2 геометриялық прогрессияны құрайды.Сонымен қатар, геометриялық прогрессияның сипаттамалық қасиетін қолдана отырып, біз аламыз: (7 − 𝑑) ∗ (7 + 𝑑) = ±49 , теңдеуден 𝑑 = 0 аламыз. Содан кейін 𝑎 1 = 𝑎 2 = 𝑎 3 = 7 немесе 𝑑 = 7√2 және сәйкесінше |