Ватдпуды,, I! ҚАлижан бекхожин вибяйЗ?й

Ж а с   өмірдің  шаттығына  сенімсің,

Оқулы  шақ,

қандай  албырт  қиялың!— 

Студенттік  сонау  төрт  жы л  сен  үшін, 

Өмірімнің  қы рық  жасын  қиямын...

З а л д а   жастар  жүр  толқындай  тербеліп, 

Тәтті  күлкі...  Бәйшешектей  жүздері. 

Тарайды  ертең  далам ы зға  өң  беріп,

Тың  алқаптың  жемісіндей  күздегі.

Ал,  Гүлмира  неге  мұнша  ызалы?

Мүдірді  ме  емтиханда  кейінгі?

Ж оқ.

Ж ал ы нд ап  қыз  жаны,

Өзі  сүйген  жігітіне  кейіді.

—  Сен  опасыз  екенсің,

Серт  етіп  ек  қ а л а д а   бір  қалуға,

—  Ж оқ,  Гүлмира,  бұның  маған  бекер  сын, 

Бөлген  мені  —  министрлік,  ауылға.

—  Жігітпісің,  министрден  ұялған?! 

Айтпадың  ба  жүректегі  сырыңды?

Төрт  жы л  бірге  ж ал ы н д атқан  қиялдан 

Ж а н ға н   ж үрек  қайтып  қана  суынды?!

—  Айттым  бәрін,  болмады,

(Осындайда  ж а л таруға  ептіміз). 

М ахаббаттың  ашық  бізде  жолдары.—

Ойлап  соны  кең  көшемен  кетті  қыз.

Білмей  қалды   —  министрлік  алдында, 

Қымсынды  қыз...  қалды  абыржып  жөтеліп.

3 

Ң.  Бекхожин,  II  т. 

65

Махаббаты  қанат  қағып  жанында, 

Қызды  әкелді  кабннетке  көтеріп.

Мосқал  ағай  маңызданып  қарады:

—  Ал,  айтыңыз.

Тағы  студент  дауы  да?

—  Қ аламайды   көңілім  бұл  қаланы, 

Б армақш ы м ы з  екеуміз  бір  ауылға.

—  Қай  ауылға?

Қімдер  едің  екеуің?

Қыз  ұялды  қы зғалдақтай  қызарып... 

Қелді  жігіт:

— 

Мен  де  арыз  етемін, 

Айрылмайтын  достар  едік  біз  анық.

Ж іберіңіз  екеумізді  сол  жаққа... 

Мосқал  ағай  қасын  қағып  тыңдады.

—  Онда  ваканңия  жоқ.

Барыңыздар  ау л ақ қа  —

Совхозға  бір  сонау  соны  қырдағы.

Әрең  ғана,  шыдап  тұрған  екен  қыз:

—  Мейлі  жердің  ең  шетіне  барсақ  та, 

Тек  Отанның  жері  болса,  екеуміз 

Бірге  жүрсек  —

бақыттымыз  әр  шақта! 

Путевка  да  екеуіне  берілді.

Бұлар  шат.

Студентше  сүйген  жақсы  өмірді,

Алда  қызық  —  рақат,  еңбек,  болашақ!

Е Р У Л І К

Түлегендей  бүгін  ж а ң а   түл  адыр, 

Үстіндегі  тіршіліктің  тың  бәрі.

Ж а с   өмірден  құйылғандай  тыңға  нүр, 

Д а л а м   ж а ң а   ж асты қ  жырын  тыңдады.

Қ алалы  көш  келін  қонды  қырыма, 

М асайрады  май  айында  сар  өңір.

Ел  қонбаған  иен  ж а зы қ   қиырға, 

Өздерімен  келді  бірге  бар  өмір!

Платформа  үстерінен  гуледі 

Машиналар

Қүйге  басты  баяны. 

Қастарында  артып  жүрген  үйлері  — 

Көшкен  қала,  көшпелі  емес  баяғы.

Орнап  қала,

ақ  шатырлар  тігілді,

Бұл  қауымның  айналаға  таң  ісі. 

Ауылыма  алып  келді  тың  үнді,

Ж үз  мың  жастың  ж аңғы ры ққан  дауысы.

Естіп  соны  Ерейменнен  жүгірді 

Біздің  М алқ ар   ар  ж ағы на  Есілдің.

Мен  де  шықтым  айтып  ж аң а  жырымды, 

Жырмен  қақтым  тың  қоныстың  есігін.

Әжем  келді  күлімсіреп  тау  ж ақтан  

Құш ақтауға  қырдың  ж а ң а   ұл-қызын. 

Үрпағына,  —

ж азы қтары н  жайнатқан,

Сыйлап  жатыр  сар  майы  мен  уызын.

3 *

67

Келіп  еді  ол  қуанышпен  ауылдан, 

Есіңде  бұл  құба  жондар:

күйеуі

Ертеде  кеп  сонау  Ұлы  —  тауынан, 

Астық  іздеп,  ж ортқан  мінін  түйені.

Қара  жондар  жатушы  еді  түксиіп, 

Аңның  ғана  аузы  тиіп  түгіне.

Қайран  қырда  ол  кезде  ж о қ  түк сиық, 

Ата-баба  өткен  екен  түңіле.

Көрді  әжем:

Ж а ң а   қоныс,

соны  қыр, 

Д аласы на  ж аты р  ж а ң а   күй  беріп. 

«Ж астарым  —  гүл,

ауызында  сүлу  жыр, 

Ж апанды   да  идіреді  игеріп!»

Д а л а м а   кұт  —  әрбір  дәні  егілген, 

Бұл  жемістер  халқымызға  —  әмірлік. 

Соны  қырдың  ерлеріне  елімнен,

Ана  уызы,

жүрек  лебі  —  ерулік!

Г В А Р Д И Я Ш Ы Л А Р

Ақмола  облысының  «Гвар- 

деец »  совхозыны ң  тракторшы- 

ларына  ж ең іс  м ерекесі  кезінде 

бұрынғы 

м ай дан дас  достары  

көп  сыйлықпен  қонаққа  келіп 

кетті.

(Газеттеп)

Кездесті  олар  көкше  белде,

кең  үстін

Ж а п қ а н   ж асы л  желеңдері  егістің. 

Гвардия  туын  көкке  кәтеріп,

Бейбіт  қырда  қалықтады  Ж еңіс  күн. 

Қүшақтасты,

Ер  жүздері  жайнады.

Ж ал ауы нд ай  жеңістің  сол  майдағы. 

Алдарында

Есіл  жатты  ойнақтап, 

Ойларына  түсті  Шпрее  майданы. 

Естерінде  сүрапылы  соғыстың,

Үстерінен  зымыраған  оқ  ұшқын. 

Гвардия,  қанды  өзеннен  асырды 

Ж еңіс  тапқан  кереметін  сол  күштің. 

Естерінде  сөңғы  майдан  от  лебі,

Оттан  күшті  жанды  бірақ  кектері. 

Ақсай  басып  гвардеең  ұмтылды,

Қан  мен  өттан 

Туды  ж'еңіс  көктемі.

Сөл  көктеммен  ж арал ы   қол  жазылды... 

Керілді  де  Отанның  кең  жазығы, 

Миллион  қол  қырға  шықты  сыбанып, 

Гуілдеді  машиналар  қаз  үнді. 

Белестерге

Мәңгі  қоңыр  қапталды.

69

Гвардия  ерлері  де  аттанды,

П олк  енді  бейбіт  белде,  совхозда. 

«Гвардеец»  деген  бірақ  ат  қалды. 

Дивизия  әлі  шепте,

шеткері,

Көктесін  деп

Жеңістің  еол  көктемі. 

Сақталсын  деп

Суық  қолдан  сырттағы 

Еліміздің  ен  ж а зы қ қ а   еккені. 

Достарымның  естіп  қырдан  дүбірін, 

Ж ауынгерлер  аңсап  келіп  тұр  бүгін. 

Сүйіседі,  қағысады  арқадан, 

Айқастан  соң  тапқандай-ақ  бір-бірін. 

Гвардия  елдерінен  ту  алып, 

Тракторшы  Вася  тұрды  куанып.

Ж а с   офицер  Байжановтың  жүзі  шат, 

Көзін  қырдың  нұрларымен  суарып. 

Деді  офицер:

— 

Сонау  шетте  тұрсақ  та, 

Сендерменен  дивизия  бір  сапта.

Ж үр   көтеріп  бейбіт  көктем  туларын, 

Ж еңіс  гүлін  желбіретіп  құшақта. 

Тракторшы  қарап  ерке  Есілге,

Сонау  өзен  түсті  қайта  есіне.

—  Шпрее  шайқастарын  ұмытпан, 

Гвардия  белгісі  бар  төсінде...

Бейбіт  қырда,  қуанышты  кеңесте 

Түсті  осылай  еткен  сырдың  бәрі  ачіке, 

Б ір а қ   д ала  тыңның  күйін  тыңдатты, 

Дүбірледі  тракторлар  белесте. 

Қуанды  олар,  белестерге  қарады, 

Ж а й қ а л а д ы   дәнді  толқын  алабы. 

Танкист  қолы  тракторды  гулетіп, 

Кестелеген  енді  бейбіт  даланы...

70

К Е З Д Е С У

Кездесті  бұл  екеуі 

Тұн  ішінде  құмда  бір.

Бұрылып  қал ай   етеді?— 

Қалың  оба,  сұр  дауыл.

—  Ей,  бұрыл  да,  тұра  тұр,

Мен  өтейін,  жолды  бер.

—  Ж о қ,  өзің-ақ  бұра  түр, 

Асығыспын,  бол,  жібер.

—  Бұрыл,  уақыт  кетірме,

Суыт  жүрмін  мен  тіпті.

Мал  жайлымы  шетіне,

Алып  келем  бұл  жүкті.

—  Я,  мен  де  солаймын... 

Бетгіақ  шөлдің  өрінен,

Ж үріп  келем  талай  күн, 

Моторлармен,  темірмен...

—  Таныс  маған  дауысың, 

Айтшы,  досым  кім  едің?

Қүмда  шофер  танысым,

Ж о қ   еді  ғой,  білемін.

—  МТС-ке  келдім  мен,

ІІІофері  едім  қаланың.

—  Мен  де  келіп  Сибирьден, 

Ж а й л а у   жолын  қаладым...

М айданда  сен  болып  па  ең?

—  Біз  ғой,  өткен  бұрын  кеп  — 

Гвардия  полкпен,

Днепрден  дүбірлеп.

71

—  Мен  де  өткемін,  тап  сол  түн 

Қисайған  тар  көпірден. 

Днепрге  —  қан  толқын,

Ар  ж ағы   ж а у   бекінген.

—  Уа,  Қолечка!

—  Бекенім!

М айдан  досым,  кел  бері!— 

Қүшақтасты  екеуі,

Қең  көтеріп  кеудені.

Қоса  шегіп  шылымды, 

Машинаны  суарып...

Достық  кеңес  қүрылды,

Ж о л   сырлары  сүралып.

—  Онда  майдан...

мұнда  да 

Шоферге  әлі  жол  ауыр. 

Ж үргізбейді  бұл  дала,

Бұрқап  кейде  құм  дауыл.

—  Ж орту  қы зық  ж апанда,

Іздеп  алыс  жайлауды.

Қелсем  жүйткіп  отарға 

Қойшы  ж үзі  жайнайды.

Мен  де  қырға  қызығам,

Бұл  бір  р а қ а т  іс  мүлде,— 

Толқып  ж а тс а   қызыл  дән, 

М ашинаның  үстінде.

—  Ж о л д а р   ж ақсы   зулаған 

Ж а р ы п   д а л а   қу  шелін.

Қуаныш  қой  бүл  маған... 

П артияға  мүшемін.

72

—  Ендеше  дос,  қимылда, 

Уақытты  бос  кетірме. 

Шұғыл,  шапшаң  бұрыл  да... 

Бұрылғандай  көпірде.

Екеуі  де  бұрылды,

Өтті  жарып  өр  белді. 

Тездікпенен  бұрынғы, 

Құйындата  жөнелді...

К О М Б А Й Н Ш Ы   П р О К О Ф И И   НЕКТОВ

Ұлы  Отан 

соғы сы нда  екі 

аяғынан  бірдей  айрылған  мү- 

гедек  П рокофий  Н ектов  ком- 

байншы  болып  істеп,  жоғарғы  

көрсеткіштерге 

ж еткені  үшін 

оған  Социалистік 

Еңбек  Ері 

атағы  берілді.

(Газеттеи)

Көтерілмес

Арыстан  да  қансырап,

Қ ұласа  бір  екі  аяқтан  айрылып. 

Мертіккенде,

ЬІстық  кандар  тамшылап,

Б а са р  еді  талайларды   қайғы  нық. 

Б ір а қ   оның 

Қырқылмады  қадамы:

Қуып  жауды,

Қайтты  туған  жеріне.—

Тоқтау  білмес  ол  советтің  адамы, 

Адымдайтын  зор  өмірдің  өріне. 

Бесігіңдей  оған  ыстық  даласы, 

Тербеді  оның 

Кең  кеудесін  керілген.

Қырға  шықты  өжет  орыс  баласы,

73

Дүбірлетіп,

Тау  тұлғалы  темірмен.

Ж үрегі  отты,

Ойы  құстай  қанатты,

Ж атқы збады ,

Ер  тұлғасын  қозғады.

Ол  сүйетін  егін  басқан  алапты,

Ол  сүйетін,

Ж а зы қ та р ы н   жаздағы.

Айдын  шолған 

ф

Адмиралдай  айбарлы,

Теңіз-қырға  қ а д а л а   бір  қарады. 

Аяқсыз-ақ

Күткендей  бір  майданды,

Көріп  дәнді,  жайнады  көз  жанары. 

Ол  тағдырға  бағынбады  қарысып, 

Ертті  оны  еңбек,  бақыт  үндері. 

Аяқсыз-ақ

Жүйріктермен  жарысып,

Д ән  қырында  комбайнмен  гуледі. 

Оның  ылғи  қуанышы  —  көлбеген 

Қалың  егін,

Батыр  еңбек  қарқыны.

Бақытты  ол  —

Қем тарлыққа  көнбеген,

Б ақы ты   үшін,

Қуаты  үшін  халқының!

Қорғаса  ол 

Азаттығын  елінің,

Қ алса  аяғы,

Жүгіргенде  ту  үстап,—

Қүрыш  қолы  —

Енді  ішінде  егіннің 

Көтерілді,  толқын  дәнді  уыстап,

74

Арыстан  да  құласа  бір  мертігіп, 

Тұрмас  мұндай 

Көтеріп  зор  тұлғаны.

Нағыз  ердің  даңқы  қырда  шертіліп, 

Машиналы  адымдары  зулады. 

Жүрісінен  ырыс  елге  құйылып,

Ер  Нектовтың  аршындады  қадамы. 

Білсін  әлем  өр  даңқына  сүйініп, 

Кереметті  біздің  совет  адамы!

М Е Н ІҢ   МОМЫН 

Ж Е Ң Е Ш Е М

Қырдан  көрдік  көп  егін... 

Кәзбен  шөлып  келемін 

Кәк  теңіздей  кәлбеген 

Қәз  жеткісіз  келемін. 

Егін  басы  толы  адам, 

Егін  толқын  —  тулаған. 

Мотор  гуі,  қыз  шуы, 

Толқып  келіп  тұр  маған. 

Көрдім  алып  кемені, 

Қ ырқа  жарып  келеді. 

Қауыз  ұшып  қардайын, 

Дүрілдеген  комбайн, 

Рулін  тура  бұраған, 

Үстінде  тұр  бір  адам. 

Үстап  көріп  бидайды, 

Мотор  күйін  тыңдайды. 

М ашинаша  бұралған 

Қолы  шапшаң  ыңғайлы. 

Бұл  айбынды  кім  десем? 

Менің  момын  жеңешем. 

МТС-те  қыруар  іс... 

П артиялы қ  жиналыс.

75

—  Қ айда  сертің  кешегі?

—  Қайда  мотор  бөлшегі? 

Бізден  алған  астықты? 

Қ ам бад а  кім  өлшеді? 

Қ ам бада  ж о қ   электр,

Тәртіп  қайда,  директор?— 

Деп  жалы ндап  бір  адам 

Директорды  сынаған.

Өткір  тілді  бұл  шешен, 

Қайдан  келді,  кім  десем?  — 

Менің  момын  жеңешем.

Өтсем  жасыл  ж ы лғадан, 

М ал  соңында  ж үр  ағам. 

Шерттім  осы  жырымды, 

Жеңешемді  жы рлаған:

—  Бүрын  тіпті  бұйығы, 

Қөрмеген  көп  жиынды, 

Мотор  түгіл  арбаны 

Ж үргізу  боп  арманы,

Сізге  батпай  жасқанып, 

Жүрген  момын  жеңешем, 

Қандай  ғажап!  Б асқары п, 

Қомбайнды  ж үр  —  десем,— 

Қойды  б аққан  ойлы  аға 

Ж ымияды  ж а й   ғана.

Мейлің,  аға,  не  десең  — 

Озды  сенен  жеңешем!

ВА С И Л И С А   БАРАБАШ

(Б ал л ада)

Б уалдыр  түн,  аспаны  — 

Ж ү л д ы з  бұлтқа  аралас, 

Қырға  жоры қ  бастады 

Василиса  Б арабаш .

Құлазыған  қырат  бұл, 

Дән  шықпаған  бос  алап. 

Гүрілдеді  трактор,

Қыр  сауырын  жосалап.

Суық  д а л а   сүреңсіз, 

Болса  да  бұл  май  айы. 

Неткен  қы рлар  бұл  елсіз, 

Қ ара  бұлдыр  маңайы?

Бір  шоқы  ж о қ   өрінде, 

Ж а д а у   жондар  ж алаңаш . 

Таңданады  бәріне 

Василиса  Барабаш .

Қең  ж а зы қ қ а   жайылып 

Трактордың  оттары,

Қыр  түнегін  айырып, 

Темір  аттар  аттады.

Бусанғандай  бүл  оттан 

Қөтеріліп  жер  лебі. 

Қанаты  бар  болаттан 

Қырда  сол  қыз  өрледі.

Қ а р а   қырды  кестелеп, 

Гүлденгендей  арманы.

77

Ж а й қ а л а д ы   еске  кеп, 

Днепрдің  ормаиьг...

Днепр  ғой  ұясы,

Ж ағасы ны ң  бәрі  ағаш.

Сол  ағаштың  сырласы 

Василиса  Б арабаш .

Әкесі  бар  сол  маңда 

Бәйтеректей  тұлғалы.

Қарт  кеңесін  орманда 

Василиса  тыңдады.

—  Дос  болдым  бір  жігітпен 

Партизанды қ  күресте. 

Ж айнауш ы  еді  үмітпен, 

Үміттері  тұр  есте.

Соңында  бір  айқастың 

Яки  болса  жаралы ,

Мыиау  еді  сол  жастың 

Жүректегі  бар  әні:

«Алыста  бар  кең  далам, 

Сүйем  айдын  жазығын. 

Қырларынан  тыңдағам, 

Гүлдің  шуын,  ж а з  үнін.

Сол  далада  қалды  бір 

Гүл  екпеген  бетегем.

Тынса  майдан,  алып  гүл 

Сол  жеріме  жетер  ем...»

Солай  дейтін  әндетіп,

Аңсап  ж а зы қ   далас-ын,—

78

Ж а тс а   да  бір  әл  кетіп, 

Ж а тс а   да  орап  жарасын.

Ол  сүйетін  мені  де,

Доска  жылы  жүрегі. 

Украина  жерінде,

Туған  сол  бір  жыры  еді.

Өтті  біздің  орманда 

Ж аум ен  талай  талас  түн. 

Қырғын  ұрыс  болғанда, 

Сол  жігіттен  адастым.

Кетті  жырын  калдырып 

Есімде  сол  өр  оні.

Сақтар  еске,  жаңғырып 

Днепрдің  орманы.

Болсам  шіркін  ж асырақ, 

Сол  д алаға  жетер  ем.

Сол  жігіттей  ән  шырқап

—  Гүлден,  қоңыр  бетегем!.

...  Қарт  әкеден  сол  әнді 

Орманда  қыз  естіді.

Бұл  түн  кезіп  шығанды 

Сол  жігіттің  есті  үні.

Алыс  қырды  бұл  түнде 

Қыз  таңырқап  жүр  әлі.

Ал  жүректің  түбінде 

«Далам...»  деген  тұр  әні.

Василиса  гүл  етіп, 

Ж айнатуға  шет  дүзді,

79

Тракторды  гулетіп, 

Гүлдің  күйін  шерткізді.

Болмаса  да  белеңі  — 

Оған  таныс,  етене,

Қыз  күлімдеп  келеді, 

Билегендей  бетеге.

БАҚТАШ Ы   ДОСТА РЫ

Шығандап  қарды,

жамылып  сағым,

Бақташ ы  жүрді

қаптатып  малын.

Алдынан  жалын

аптайды  желмен,

Қайырып  малын,

асады  белден,

Шолады  кейде

қолбасы  сынды.

Жапанды  бейне

түйық  жау  сырлы.

Кейде  асау  қүмы

қүйындап,  тулап,

Түтіліп  түгі,

көмілер  бұлақ.

Шөліркеп  малы,

бата  ма  құм ға?—

Кім  ашып  жаны  —

келеді  мұнда?

Сұр  жапан  дүлей,

жалыны  —  түтек.

Салады  үрей,

дауылы  түтеп.

80

Түлегі  қырдың

д а лад а  дара,

—  Мал  бағып  жүрмін,

—-  дейді,  — мен  ғана. 

Малымен  көшіп,

асты  бір  белден,

Сар  қүмды  кешіп,

анау  кім  келген? 

Қалпағы  шаң-шаң,

ж ас  жігіт  нұрлы, 

Адымдап  шапшаң,

қы рқада  жүрді.

Ұстап  көріп

қоламта  құмын, 

Алып  жүр  теріп

даланын  түгін.

Қөрді  де  жігіт

бақташы  шалды,

Ж үгірді  күліп,

көтерін  шаңды. 

Малшы  ата,  сәлем!

Аман  ба  малың?

Білуге  келем

малшымның  халін. 

Малшының  жері  —

бүл  ж апан   дүзге,

Москва  мені

жіберді  сізге. 

Зерттейміз  сырын,

түлейді  бүл  ж ер, 

Қуамыз  қүмын,

қонады  гүлдер. 

Малыңыз  сонда...

— 

Ол  рас,  досты м . 

А йталы қ  соңыра,

ішінде  қостьің...

81

Естілді  дүбір,

тағы  бір  жақтан,

—  Тақырды  кім  бұл

бұрғылап  ж атқан?

Қозғалып  қоймен

түспалап  түгін,

Терең  бір  оймен

толғанған  бұл  кім?

—  Мені  де  мұнда,

жұмсады  ғылым...

Өзіңдей  қырда

малшымын  бүғін...

Қостары  —  дала,

аясы  —  кең  кеш,

Достармен  ж а ң а

қозғады  кеңес.

Бір  малшы  —  ғалым,

инженер  —  бірі,

Тербеткен  бәрін

малшының  жыры.

Шуыл  сап  жапан,

шертеді  қүм  күй,

Тыңдайды  сырын

малшылар  ылғи.

Ж аңар ы п  жапан,

кең  жайлап  малы,

Ескендей  шат  ән,

шалқиды  бәрі...

82

Б Р И Г А Д И Р   Т У Р А Л Ы  Ж Ы Р

Ж а п а н   түзге  ж асап  жатыр  қыс  бүлік, 

Қар  жасағы  ойнақтавды  ысқырып. 

Қиян  қырдың  аспанында  жүр  жосып 

Ақ  шудалы  аппақ  бура  түсті  бұлт.

Қар  тынымсыз  белестерге  борайды, 

Ақша  таулар  басты  ж а зы қ   маңайды. 

Белуардан  қарға  батқан  ж ас  жігіт 

Бұрқасынға  күлімсіреп  қарайды. 

Қам аласа  қалың  құйын  жасағы, 

Үмтылып  жас,  құшағын  кең  ашады. 

Қабағы  мұз,

мұрты  қырау  сол  жігіт 

Қар  құрсанып  қырда  нығыз  басады, 

Үмтылады  боранға  қыр  серісі,

Құйын  д а л а   —

бейне  майдан  өрісі.

Боран  —  дабыл

ұрыстарға  қағылған,

Бұл  басталған  —

қырдың  ж азғы   жеңісі.

Алды  оның  қалың  қорған  а ққал а,

Тұр  сыртында  тракторлар  топтала. 

Айқайлады  ол:

«Ей,  құйындар,  лақпа  сен,

Аспан  нұрын  тек  жеріме,  қапта  да. 

Қәрсін  аспан

қар  моншақтың  ізінен 

Қыр  жұлдызын  қызыл  дәнмен  тізілген. 

Қар  астында  әрнегім  бар  оюлы,

Соның  буы  қыздырып  тұр  бойымды. 

Соқ, ,соқ  бораи,

жүгір,  құйын,  ойнақта, 

Қүміс  қарды  қырларыма  ж ай н ат  та,

83

Қар  м аялар  орынына  дән  мая 

Орнатамыз  мынау  маңғыт  аймақта!»  — 

Дегі  қайсар  жас,

қар  боратып  төсіне 

Басты  алға,

келді  жайнап  есіне:

Дулы  көктем  кестелеген  барқыт  қыр, 

Алтын  күзде  толқындаған  несібе...

ҚАРАҚҮМ

Қ ара  сұр  қалың  мүздай  қуқыл  жазы қ, 

Үстінде  аласапыран  құм  құлазып, 

Жөңкіген  жойқын  тобыр  секілденіп,

Тас  бұрқан  сүрапылын  қырға  жазып.

Д ауы лы  ж о таларды   жүндей  түтіп, 

Қаңғыған  құла  дүзде  құм  құтырып. 

Ж анд ы рған  селдір-селеу  д а ла   түгін 

Ж а л а қ т а п   қызыл  жалын  жел  жұтынып.

Ж әндік  те,  ж ануар  да,  шошып  аң  да 

Тыным  ап  тұра  алмаған  осы  маңда. 

Асыр  сап  алапат  құм  жөнелгенде,

Бәрі  де  о л ж а  болған  тас  боранға.

Бұл  жерде  бота  боздап,  аң  азынап, 

Үйтқытып  құм  құйынды  жел  аңызақ. 

Б аяғы   баяу  бұлдыр  заманадай 

Қарақұм   қарауытып  ж атқ ан   ұзақ.

Нәлетін  айтып  ылғи  аң  да,  адам  да, 

Ж ол ам ай  кеткен  бәрі  сұр  жапанға. 

Ғасырлар  керуені  күңіреніп,

Басыпты  Қ арақұ м ға  қарғыс  таңба.

84

Өріне  сол  жапанның  барып  тұрмын; 

Қозғалды  құмда  ж а ң а   тарих  бүгін: 

Қалың  жұрт  Қ арақұм да  шабуылда 

Ж ү р   екен  жоталарды ң  жарып  құмын.

Қөрдім  мен  —  самолеттер  ұшты  самғап, 

Тілімдеп  Қарақұмның  көгін  шаңдақ. 

Ж ал ы н  бет  жауынгердей  жорықтағы 

Қезіп  жүр  инженерлер  құмды  шарлап.

Адырлы  құмның  заңғар  асулары,

Әлі  де  құлан  ойнақ  асыр  маңы.

Теңізді  тітірентіп  крейсердей,

Барады   гулетіп  жұрт  машинаны.

Бұрғысы  сүңгіп  терең  бұрғышының, 

Толғанып  топырақтың  түрлі  сырын. 

Алқымдап  жатыр  экскаваторлар 

Басуға  айқай-сүрең  құмның  шуын...

АСЫ ҒЫ С  А Д А М

Ж ү рд і  бір  топ  д алад а, 

Қалың  белді  омбылап. 

Тас  бұрқасын  айнала, 

Қөтерілген  құм  тулап.

Өрлеу  керек  бірақ  та  — 

Алда  зерттеу,  бұрғылау. 

Алда  талай  алқапта 

Қазы лм ақш ы  шыңырау.

Қеледі  өрлеп  құм  жарып, 

Ж үздерін  от  ж ел  аптап. 

Сәл  ғана  істі  доғарып, 

Түнде  ғана  қонақтап.

85

Ұзақ,  ауыр  жол  қиын, 

Бөгелісті  құм  көшкін. 

Ойқастайды  жел-құйын, 

Бүркеп  жолын  белестің.

Түтеп  тас  пен  топырақ, 

Болса  дауыл  тынбаған  — 

Бөгелсе  топ  азырақ, 

Асығады  бір  адам:

Көнбеу  керек  дауылға, 

Өрлеу  керек  асығыс.

Алда  шұғыл  тағы  да 

Талай-талай  жатыр  іс!

Өткір  көзі  сенімді,

Ж анып  құмға  қарайды. 

Кәрі  бір  шандоз  секілді, 

Құмда  жортқан  талайғы.

Тұрса  көзді  тас  ұрып, 

'Гауып  бұрын  жотаны,— 

Қазып  құмын  асығып, 

Бұрғы  салып  жатады.

Тұрса  да  күн  жалындап, 

Соқса-дағы  сұр  боран. 

Бурыл  шашы  жалбырап, 

Тартады  алға  сол  адам.

Өйткені  алда  көп  әлі  іс, 

Бөгелмейді  боранға! 

Асығады,  ол  —  коммунист, 

Қөп  міндеті  бар  алда!

жүктеу/скачать 6,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: