1 ЖҰмыс өлшеулердің қателіктерін зерттеу
жүктеу/скачать 7,21 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.2. Теориялык, тү с ініктеме Қ ателіктер дің негізгі кө здері
|
№1 ЖҰМЫС Өлшеулердің қателіктерін зерттеу 1.1. Жұмыстың мақсаты. 1.1.1. Радиометриялық өлшеулердің тәжірибелік нәтижелерін өңдеудің, статистикалық ауытқулар теориясына негізделген әдістерін оқып үйрену. 1.2. Теориялык, түсініктеме Қателіктердің негізгі көздері Кезкелген, физикалық тәжірибенің негізгі міндеттерінің бірі берілген физикалық шаманы өлшеудің қатесін дұрыс және негізді бағалау. Өлшеу нәтижесі өлшенетін шаманың шын мәнінен өзгеше болады. Оған себеп өлшеу кезінде жіберілетін қателіктер. Қателіктері бағаланбаған өлшеулердің нәтижелері сенімсіз, тіпті кейде өлшенген шама жайлы ешқандай мәлімет бермеуі де мүмкін. Классикалық (кванттық емес) эксперименталдық физикада тәжірибе қателіктерін екі түрге: «кездейсоқ» және «жүйелі» деп бөледі. Өлшейтін шамаға анық бір мән тән деп есептеп, қателерді өлшеу процессімен, аппаратураның жетілмегендігімен және өлшеу әдісімен байланыстырады. Ядролық физикада жағдай, өлшенетін шаманың өзінің кванттық механикалық ауытқуларын ескеру керектігіне байланысты, күрделіленеді. Мысалы, радиоактивтік ыдырау заңына статистикалық сипат тән. Радиоактивті көздің активтілігі (уақыт бірлігі ішіндегі ыдырау саны) (,-ыдырау тұрақтысы, N-радиоактивтік ядролар саны) деген, әр секунд сайын дәл А ядро ыдырайды дегенді емес, тек секунд сайын ыдырайтын ядролардың санынын орташа мәні А-дегенді ғана білдіреді. Әрқашан бір секунд ішінде ыдырайтын ядролар саны басқаша болуының нольге тең емес ықтималдылығы бар. Сондықтан көздің активтілігін өлшеген кезде өлшенетін шаманы тұрақты, өлшеу процессіне тәуелсіз деп, қарастыруға болмайды. Ядролық физикада қарастырылатын шамалардың статистикалық сипатынан оларды өлшеген кезде кездейсоқ қатенің ерекше түрі статистикалық қате пайда болады. W(x) 1.1-сурет. Гаусс таралуы Егер дисперсия белгілі болса, Гаусс заңының көмегімен өлшеудің сенімділігін, яғни өлшенген шаманың шын мәнінің пен арасында жататындығының ықтималдылығын бағалауға болады. Мұнда - өлшеу нәтижесі, -кезкелген сан. Ізделетін ықтималдық; болады. (Интеграл астында -ны шамамен -мен алмастырдық). Мұнда (Гаусс интегралы деп аталатын) интегралдың мәндерін кезкелген ықтималдық теориясы курсынан табуға болады. Осындай таблицалардың көмегімен P(l)=0,683 Р(2) = 0,954 Р(3)=0,997 екенін табамыз. Бұл өлшенген шаманың шын мәні мен өлшеу нәтижесінің айырмашылығы бір орташа шаршылық қатеден аспайтындығының ықтималдылығы 68,3%, екі орташа шаршылық қатеден аспайтындығының ықтималдылығы 95,4%, үш орташа шаршылық қатеден аспайтындығының ықтималдылығы 99,7% дегенді білдіреді. Өлшеу нәтижесімен қатар әрқашан оның орташа шаршылық қатесі келтіріледі. Мысалы, қайсыбір Z үшін Z=2,25±0,04 берілсін. Мұндағы 0,04 орташа шаршылық қате болсын. Бұл өлшеу қатесі 0,04-тен аспайды дегенді емес, тек одан үлкен қатенің болуының ықтималдылығы айтарлықтай 31,7 екенін көрсетеді. жүктеу/скачать 7,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|