Дошкольник:   субъект собственной  непроизвольной  активности  Младший

268 

 



 

осознание  себя  субъектом,  самостоятельно  решающим  задачи 

собственного образования с использованием методов и средств, предоставляемых 

образовательной средой; 



 

осознание  значимости  своего  интеллектуального  труда  для  других 

людей; 



 

способность  находить,  преобразовывать  и  использовать  информацию 

для достижения собственных целей; 



 

потребность  в  рефлексии  как  условии  осознанного  регулирования 

своего поведения [3]. 

Практика учебных заведений убедительно доказывает, что спонтанно такие 

способности,  потребности  и  возможности  развиваются  крайне  медленно,  отсюда 

возникает 

потребность 

в  разработке 

методов 

их 

целенаправленного 

формирования.  

Развитие  субъектности  должно  осуществляться  в  системе.  Составляющими 

такой системы являются: 

1)  Ценностно-ориентационное  единство  педагогического  коллектива,  как 

понимание  общей  направленности  педагогической  деятельности  на  развитие 

субъектности. 

2) Личностно – ориентированный подход. 

3)  Внедрение  интерактивных,  деятельных  методов,  основанных  на 

осмыслении учебного материала в сочетании с собственным опытом школьников.  

Деятельностное  освоение  содержания  учебного  материала:  дискуссии, 

выступления,  участие  в  деловых,  имитационных  играх,  участие  в  «круглых» 

столах,  самостоятельные  и  исследовательские  работы,  выполнение  проектных  и 

творческих  заданий,  мы  рассматриваем  как  основное  условие,  обеспечивающее 

развитие субъектности ученика.  

4)  Построение  субъект-субъектных  отношений  между  участниками 

образовательного  процесса.  Установлено,  что  субъект-субъектные  отношения  в 

обучении  способствуют  актуализации  учащегося,  раскрытию  его  новых 

возможностей, способностей и функций [1]. По нашему мнению, процесс развития 

субъектности школьника должен осуществляться в рамках таких отношений. При 

этом  степень  развитости  собственной  субъектности  учащегося,  является 

важнейшим условием конструктивного субъект-субъектного взаимодействия. 

Таким  образом,  формирование  личности  ученика  должно  стать  главной 

задачей современной школы, а основным средством — целенаправленное развитие 

субъектности  школьника,  развитие  умений  проектирования  своей  жизни  через 

овладение  средствами  познания  мира  и  самого  себя,  инициативного  их 

преобразования. 

 

Литература 

 

1.

 

Ленгер О.А. Субъектность человека: психолого-педагогические основы // 

Молодой учитель.- 2012. - №11. – С. 440-442 

2.

 

Развитие  субъектности  в  онтогенезе  в  современном  социокультурном 

пространстве образования и семьи: Учебное пособие. – Нижний Новгород: НГПУ 

имени К.Минина, 2012. – 250 с. 

269 

 

3.

 

Сергеев  Н.К.  Борытко  Н.М.  Становление  субъектности  специалиста  в 

воспитательном  пространстве  непрерывного  профессионального  образования  // 

Педагогические  проблемы  становления  субъектности  школьника,  студента, 

педагога в системе непрерывного образования: Сб. науч. и метод. трудов. Вып. 15. 

Волгоград, 2003. 

 

 

Байсалбаева  Марал  Базарбековна,  дене  шынықтыру  нұсқаушысы,  №1 

«Балапан» балабақша-бөбекжайы, Өскемен қаласы  

 

МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ҚОЗҒАЛЫС 

БЕЛСЕНДІЛІГІН  ДАМЫТУ ЖӘНЕ ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТІН 

ҚАЛЫПТАСТЫРУДА  ШАҒЫН ТЕННИС ОЙЫН  ЭЛЕМЕНТТЕРІН 

ҚОЛДАНУ 

 

Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан – 2030» бағдарламасындағы ұзақ 

мерзімді  басымдықтың  бірі  –  «Мемлекетіміздегі  азаматтарының  денсаулығы, 

білімі мен әл ауқаты тармағында» және кезекті Жолдауында денешынықтыру мен 

спортты дамытуға айрықша көңіл бөлу қажеттілігі көрсетілген [2, б. 2] . Бүгінгі 

таңда  өз  тәуелсіздігін  алған  егеменді  еліміз  осы  бағытта мектепке  дейінгі  тәрбие 

бағытында жан-жақты, дамыған, денсаулығы мықты, салауатты өмір салтын мұрат 

тұтқан жеке тұлғаларды тәрбиелеу басты талап етіп қойылған. 

Барша  азаматтардың  денсаулығын  нығайту,  салауатты  өмір  салтына 

бағытталған  елбасының  жолдауын  –  егемендіктің  кілтін  ұстар  жастардың 

болашағына  апаратын  алтын  сүрлеу  десе  болады.  Бүгінде  білім  беру 

мекемелерінің  алдында  тұрған  міндеттердің  бірі  –  жас  ұрпақтың  салауатты  өмір 

сүруге  көзқарасын  қалыптастыру,  олардың  денсаулығын  сақтауға,  қоршаған 

ортаны  таза  ұстауға  және  жоғары,  сапалы  білім  алып,  сол  білімді  келешектегі 

өмірінде пайдалана білуге тәрбиелеу. 

Спорт – мемлекеттің мәртебесін, ұлттың намысын айқындайтын көрсеткіш. 

Осы  орайда,  халықаралық  аренада  Қазақстан  спортының  беделі  жыл  санап 

көтеріле  түскенін  аңғара  аламыз. Соңғы  жылдары  бой  көтерген  зәулім  спорт 

ғимараттары,  елімізде  ірі  халықаралық  жарыстарды  өткізе  бастағанымыз  әлемдік 

спортқа  бәсекелі  бола  бастағанымызды  да  аңғартады.  Бұл  ретте  Мемлекет 

басшысы  Нұрсұлтан  Назарбаевтың  ел  спортына  ерекше  ықыласпен  қарайтынын 

айтпасқа болмайды. 

Біздің  елбасымыз  –  спорт  саласын  дамытуға  байланысты  тек  мемлекеттік 

маңызды  іс-шараларды  жүзеге  асырып  қоймай,  жеке  басының  салауаттылығын, 

яғни, спортпен  шұғылданатынын  да өнеге етіп  көрсете алатын  тұлға. Бұл  орайда 

біз Президенттің суда жақсы жүзетінін, атқа жақсы мінетінін, теннис пен гольфті 

жақсы ойнайтынын, шаңғымен жақсы сырғанай білетінін білеміз. 

Әлемде  спорттың  түрін  бұқаралық  және  элиталық  деп  екі  топқа  бөледі. 

Аражігін  ашып  айтсақ  гольф,  теннис,  ат  спорты  және  садақ  ату  элиталық  спорт 

түрлері  саналады.  Көбінесе  ақсүйектер  қызығушылық  танытатын  элиталық 

спортты  дамытуға  соңғы  жылдары  Қазақстанда  да  айтарлықтай  бетбұрыс 

жасалды. Осы «атақтылар» қатарындағылардың бірі-теннис.  

270 

 

Спорттың осы бір керемет түрі көп адамды бейжай қалдырмайды. Көпшілік 

көрермен  теледидардан  күрделі  жарыстарды,  олардың  есебін  білместен-ақ, 

бақылап  отырады.  Мұның  себебі  теннис  спорттың  әдемі  түрі  болып 

табылатындығынан. 

 Тіпті  революцияға  дейін  Ресейде  бұл  ойынды  ойнаған,  ол  кезде  шағын 

теннис  деп  аталған  болатын,  кейін  мини-теннис  атауына  ие  болды.  Теннис 

бойынша спорт шебері Н.Н. Иванов 1914 жылы шағын алаңшада кішкентай ағаш 

қалақшамен ойнапты. Осы жылдары шағын теннисті ең алғашқы теннисшілердің 

бірі атақты И.И. Куликов ойнаған.  

Шағын  теннис  теориясын  өз  еңбектерінде  А.И.  Шокин  «Шағын  теннис», 

«Шағын теннис. Жарыстар ережелері», «Шағын теннистен тенниске дейін»,  П.М. 

Майданский «Шағын теннис» еңбектерінде мазмұндаған.  

Осы  орайда  2008  жылы  Қазақстан  теннис  Федерациясының  қолдауымен 

елде «Мектеп бастамасы» бағдарламасы іске асты. Бағдарламаны Астана, Алматы, 

Ақтөбе,  Қарағанды,  Павлодар  және  Өскемен  қалаларының  аймақтық 

федерациялары  қолдады.  Әрбір  қалада  Білім  Департаментінің  мақұлдауымен, 

мектеп  және  балабақша  мекемелерінде,  денешынықтыру  сабақтарында  шағын 

теннис бағдарламасын енгізуді іске асырды. 

Жаттығулар,  ойындар  барысында  шағын  теннис  дағдыларын,  қимыл-

қозғалыстарын жақсы деңгейде меңгерген балаларды одан әрі дамыту мақсатында 

«Теннис ойнап үйренейік»  үйірмесі жұмыс істейді.  

Мини  теннисті  таңдау  себептері  мынадай.  Соңғы  жылдары  теннис  ойыны 

көп  қызығушылық  тудыруда.  Бұл  ойын  барлық  жасқа  қолжетімді,  дамып  келе 

жатқан  бала  организміне  тамаша  әсер  етеді,  ересектерге  сергектік  пен  жұмыс 

қабілеттілігін  сақтауға  көмектеседі.  Бірақ  қарапайым  қатардағы  балалардың 

әрқайсысы кортқа баруға оңайға түспейді, тілек білдірушілер көп. Осы кезде мини 

теннис  көмекке  келеді.    Бұл  ойын  үлкен  теннистің    құндылығын  сақтайды  және 

жабдық  пен  құрылғыларға  үлкен  шығындарды  қажет  етпейді.  Мини  теннис 

алаңшасын саябақта, орманда, алаңқайда, тіпті аулада да ұйымдастыруға болады.  

Мини  теннис  қазіргі  уақытта  шет  елдерде  де  атақты  бола  бастады,  

жанұялық уақыт өткізудің бір түрі болды. Мини теннис  –үлкен теннис ойнаудың 

негізгі  тактикасы мен ережелері сақталатын өз беттік спорт ойыны. Мини теннис 

ойнау  барысында  қозғалыс  –қимыл  келісімділігі,  күрделі  ойын  жағдайында 

бағдарлау дағдылары тамаша дамиды.  

Баланы  3  жастан  бастап  теннис  ойынына  баули  беруге  болады.  Мектеп 

жасына дейінгі бала неғұрлым белсенді болса, бүкіл өмірі бойында ол неғұрлым аз 

сырқаттанатыны  медицинада  дәлелденген.  Теннис  жалпы  ағзаға,  сондай-ақ  оның 

жекелеген  жүйелеріне  оңды  әсерін  тигізеді,  тыныс  алуды  тереңдетеді,  жүрек 

жұмысы мен қан айналымын жақсартады. Тенниспен айналысу балада салауатты 

өмір салтының дағдыларын қалыптастырады [1, б. 45].  

Мықты  денсаулықтан  басқа  теннис  мінезді  шынықтырады,  баланың  жеке 

басының қасиеттерін дамытады. Балада тәртіптілік, жауапкершілік, жеңілістер мен 

сәтсіздіктерге төзімділік, ең үздік болуға талпынысты тәрбиелейді.  

Одан басқа, жаттығулар барысында бала көп қимылдап қана қоймай, басқа  

балалармен  қатынасқа  түседі,  теннис  балаларда  коммуникациялық  қабілеттерді 

дамытады,  психологиялық  икемділікке  баулиды,    туындаған  проблемаларды 

271 

 

шешуге үйретеді, баланың өзін-өзі бағалау деңгейін көтереді. Осы айтылғандардан 

басқа,  балалар  үшін  теннис  қауіпсіз  және  аз  жарақаттанатын  спорт  түрлеріне 

жатады.    Теннис  реакцияны  жақсартады,  ынтаны  ұштайды,  стратегия  мен  есте 

сақтауды  ынталандырады.  Сондықтан,  тенниспен  айналысатын  балалар  өз 

құрбыларынан оқуда да, физикалық дамуда да бірталай ілгері болады.  

Психология 

тұрғысынан 

бұл 

ойын 

психологиялық, 

физикалық  

шиеленісуден  құтылудың  ең  пайдалы  жолы.  Ойынға,  өз  әрекеттері  мен 

қарсыласының әрекеттеріне, допқа  бағытталған терең психологиялық шоғырлану,  

содан кейінгі толық босаңсу-бұл өте қуатты сауықтыру әсері. Ал теннисші осының  

барысында  тек  қана  босаңсу  ғана  емес,  ұнамды  әсер  алуға,  стресстен  арылуға, 

сондай-ақ  жүйке  жүйесін  қалпына  келтіруге  мүмкіндік  алады.  Бұл  жүктеме  бас 

миындағы 

нейрондық 

байланыстарды 

қалпына 

келтіру 

үдерістерін 

ынталандырады  және  күйбең  тіршілікте  жоғалған  жүйке  жасушаларының  пайда 

болу үдерісін едәуір жеделдетеді.  

«Біз  тенниске  Өскеменнің  ең  кішкентай  тұрғындарын  тарту  бойынша 

жобаны  бұрыннан  жүзеге  асырып  келеміз.  ШҚО  бойынша  ҚР  Теннис 

федерациясының  бағдарламасы  3  жастан  7  жасқа  дейінгі  балаларға  арналған.  Біз 

балалардың  кішкентай  кездерінен  бастап  осы  тамаша  спорт  түріне 

қызығушылығын арттыру үшін балабақшалар мен кейбір мектептерге ракеткалар, 

сеткалар  мен  доптар  сияқты  қажетті  мүлікті  таратамыз.  Біз  үшін  ең  бастысы  – 

олардың  қызығушылығын  ояту.  Бәрібір  үш  не  төрт  жаста  ерекше  дағдыларды 

шынықтыру мүмкін емес, тек жалпы қабылдау жүзеге асырылады. Кейін балалар 

өсе  келе,  менің  ойымша,  егер  оларға  ұнаса  тенниспен  шұғылдана  бастайды  –  біз 

тек  алғышарттарын  жасаймыз.  Қазір  мини-теннис  бағдарламасымен  Өскеменнің 

12 балабақшасы мен мектебіндегі 1000-нан астам бала қамтылған», — дейді ШҚО 

бойынша  Қазақстан  Республикасы  Теннис  федерациясының  әкімшісі  Андрей 

Данилов [3, б. 14].  

«Қазақстан  теннис  спортымен  қарқынды  шұғылдануда.  Балалар  теннис 

ойнайды,  ал  егер  олар  тенннис  ойнайтын  болса  онда  Қазақстанда  бұл  спорт  түрі 

өркендейді  деген  сөз.  Балалар  жетістіктерге  жетуде,  біз  олардың  арасында 

болашақ  олимпиада  чемпиондары  өсіп  келе  жатқандығына  сенеміз»,  —  деп  атап 

өтті ол.  

Балабақшадағы мини-теннис ойынының нақты нәтижелері төмендегідей: 

«Айгөлек»  тобын  тенниске  үйретудегі    2  жыл  ішіндегі  жетістіктер  көз 

қуантарлық.  Мысалы,  2012  жылдың  қаңтар  айында  «орындайды»,  «түсінеді», 

«қолданады» дағдылары бойынша талдау бойынша, 70 пайызы түсінсе, 30 пайызы 

теннис  элементтерін  іс  жүзінде  қолданады.  Мамыр  айында  қолданатын  балалар 

саны 70 пайызға өсті.  

2013  жылы  жаттығулар,  әрине,  балалардың  даму  қарқынымен  бірге 

күрделене түсті. Осы «Айгөлек» тобы күрделенген элементтерді қаңтар айында 44 

пайызға қолданса, мамыр айында бұл көрсеткіш 82 пайызға өсті.  

Қорыта келе: 

Шағын теннис – бұл балабақшада  теннис ойынын көрсетудің тамаша жолы. 

Шағын теннис – бастапқы деңгейде ойынның таралуының өзекті элементі. 

Енді  нақты  нәтижелерге  келер  болсақ,  шағын  теннис  элементтерін 

балабақшада 2011 жылдан бастап қолдана бастады. Бірінші жылы  жалпы дамыту 

272 

 

жаттығуларына шағын теннистің қарапайым элементтерін енгізілсе, ракетка ұстау, 

доп  қабылдау,  беру  дағдыларын  үйренді.  Одан  кейінгі  сабақтарда  жаттығулар 

бірте-бірте күрделене түседі.  

2013-2014  оқу  жылында    дене  шынықтыру      ұйымдастырылған  оқу-іс 

әрекеті ІІ-кіші топтарда, орта  топтарда  жүргізілді. Мектепке дейінгі тәрбие  мен 

оқытудың  мемлекеттік  стандартының  негізінде  «Зерек  бала»  бағдарламасы 

арқылы  жүзеге  асырылды.  2011  жылдан  бері  жақсы  көрсеткіштерге  жеткен, 

қызығушылық  танытқан  балаларды  шағын  теннис  үйірмесінде  айналысады.  

Қарапайым  топ  пен  шағын  теннис  үйірмесіндегі  балалардың  дамуын 

салыстыратын  болсақ,  үйірмеде  айналысатын  балалар  жаттығуларды,  қимыл-

қозғалысты  жүйелі,  өз  беттерінше  орындауға  қабілетті,  жылдамдық  пен  темп 

сақтай  алады,  белсенді  қимыл-қозғалыс  әрекетіне  қызығушылық  танытады. 

Балалар  қимыл-қозғалыстар  мен  жаттығуларды  өз  бетінше  нақты  және  дұрыс 

орындай  алады.  Белгі  бойынша  бір  қимыл-қозғалыстан  екіншісіне  ауысып, 

үйлесімді қимылдайды. 

Сабақтарда шағын теннис элементтерін қолданудың мақсаты: баланың дене 

күшінің  сапасы    мен  қозғалыс  белсенділігін    арттыру,  денсаулық  сақтау 

құзіреттілігін    меңгерген,      денсаулығын  жеке  түсініп  қарайтын  және  салауатты 

өмір салтын сақтайтын тұлғаны қалыптастыру болып табылады. 

Шағын теннис  үйірмесінде айналысқан балалардың жетістіктері:  

-  корттағы  қимылдың  басты  элементтерін  сенімді  және  белсенді  орындай 

алады; 

-  ұйымшыл,    дербес  шешім  қабылдай  алады,  шығармашыл,  құрдастарымен 

өзара  достық  қарым-қатынаста  көпшіл,  икемді,  шапшаңдықтары  жоғары, 

шыдамды; 

-қимылды 

ойындарда 

спорттық 

құрал-жабдықтарды 

қолдануға 

қызығушылықтары жоғары. 

Шағын  тениистің  тағы  бір  ұнамды  жағы-оны  жанұялық  ойын  ретінде 

қолдануға  болатындығы.  Ата-анасымен  бір  командада  сайысқа  түскен  бала 

командалық  рухты  сезеді,  олардың  алдында  өз  жетістіктеріне  деген  мақтаныш 

сезімі туындайды, ата-ана тарапынан қолдау жеңіске ұмтылысты нығайта түседі.  

Ұлт  тағдыры  –  ұрпақ  қолында  екенін  жақсы  түсінген  ата-бабамыз  жас 

жеткіншектерді  еңбекке  баули  отырып,  рухани-адамгершілік  ізгі  қасиеттерге 

тәрбиелеу  мәселесін,    салауатты  өмір  салтын  басты  орынға  қойған.    Сондықтан, 

педагогтар өз кезегінде алдына келген әрбір баланың денінің сау болуы үшін осы 

бағытта да тәрбие бере білуі керек.   

Ендеше,  балалардың    денсаулығын  нығайту,  жүйке  психикасын  дұрыс 

қалыптастырып, ширақ, жігерлі, сымбатты өсіру әрбір ата-ана мен педагогтардың 

алдында тұрған үлкен міндет. 

 

Әдебиеттер 

 

1. Виноградов, П.А. Основы физической культуры и здорового образа жизни 

/  П.А.  Виноградов,  А.П.  Душанин,  В.И.  Жолдак;  под  ред.  П.А.  Виноградов.  - 

Москва: Советский спорт, 1996. - 204 с. 

273 

 

2. Белиц-Гейман, С.П. Теннис для родителей и детей / С.П. Белиц-Гейман. - 

Москва: Педагогика, 1988. - 212 с. 

3.  Қазақстан  Республикасының  мемлекеттік  жалпыға  міндетті  білім  беру 

стандарты. (Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту)  //Астана 2012ж . 

4. «Зерек бала» бағдарламасы. Қостанай 2009 ж. 

 

 

Бакимбаева  Меруерт  Зайнолдиновна,  учитель  русского  языка  и 

литературы,  Областная  специализированная  школа-гимназия-интернат  для 

одарённых детей имени Жамбыла, г.Усть-Каменогорск 

 

ДОМАШНЕЕ ЗАДАНИЕ КАК СПОСОБ ВСЕСТОРОННЕГО 

РАЗВИТИЯ ЛИЧНОСТИ УЧАЩИХСЯ 

 

Домашнее  задание  -  неизбежная  составляющая  часть  и  необходимое 

дополнение  к  хорошему  уроку,  потому  что  лишь  при  единстве  урочной  и 

внеурочной  работы  учащиеся  могут  быть  достигнуты  образовательные  и 

воспитательные цели. Оно должно служить развитию личности учащихся. Любое 

домашнее  задание  оказывает  комплексное  воздействие  на  развитие  личности. 

Часто  бывает  так,  что  урок  происходит  скучно,  если  учитель  не  принимает  во 

внимание того, что его ученики уже знают и умеют, какие проблемы их волнуют. 

Чтобы  не  было  такого,  целесообразно  задавать  на  дом  опережающие  задания. 

Подобная работа помогает учителям не только лучше узнать своих учеников и их 

проблемы,  но  и  одновременно  позволяет  укреплять  самостоятельность, 

активность,  инициативность  и  чувство  ответственности  школьников.  С  другой 

стороны,  необходимо  готовить  учащихся  к  самостоятельному  овладению 

знаниями  в  процессе  будущей  трудовой  деятельности  или  обучения  в  вузах  и 

средних  специальных  учебных  заведениях.  Предлагая  учащимся  самостоятельно 

ознакомиться с новым материалом, мы экономим и урочное время, которое можно 

использовать  для  других  целей.  Чем  прочнее  были  усвоены  в  школе  основные 

знания и умения, тем лучше ориентируется ученик в дальнейшем. Необходимо по 

мере взросления учащихся предоставлять им больше возможностей испытать себя 

при  самостоятельном  овладении  новыми  знаниями  и  умениями,  а  также  их 

применении.  Домашние  задания  -  ключ  к  решению  этой  проблемы.  Творческие 

способности  развиваются  в  творческой  деятельности  учащихся.  «Для  творчества 

характерна  высокая  степень  свободы  в  поисках  возможного  решения,  большая 

самостоятельность  в  выборе  средств  и  путей  решения,  а  также  способность  к 

систематичному,  целенаправленному  комбинированию  и  переконструированию 

знаний и умений» [1,465]. Самостоятельность в постановке и решении проблемы – 

существенные  признаки  творческой  деятельности.  Создание  проблемных 

ситуаций  на  уроке  закладывает  основу  для  проблемных  домашних  заданий, 

направленных  на  творческих  способностей  учащихся,  самостоятельное  решение 

проблемы. Такие домашние задания доставляют удовольствие учащимся. На уроке 

русской  литературы  учащимся  я  предлагаю  дома  подготовить  вопросы  автору 

произведения,  а  отвечать  на  них  будут  сами  учащиеся.  Те  учащиеся,  которые 

получили  задания  представить  себя  автором  произведения,  дома  собирают 

274 

 

разнообразную информацию, чтобы на следующем уроке быть готовыми к ответу 

на  неординарные  вопросы,  которые  могут  им  задать  одноклассники.  Они 

выступают  в  роли  журналистов.  Я  часто  предлагаю  консультантам  представить 

себя  учителем  и  дома  выбрать  оптимальный  вариант  объяснения  того  или  иного 

учебного  материала.  Такие  домашние  работы,  учащиеся  делают  с  большим 

интересом  и  усердием.  Кроме  образовательного,  чрезвычайно  велик 

воспитательный  потенциал  творческих  домашних  заданий.  Ведь  учитель  даёт 

знания  прежде  всего  для  того,  чтобы  воспитать  человека,  личность  творческую. 

«Нравственная  сила  творчества,  вероятно,  более  значительна  и  действенна,  чем 

это кажется с первого взгляда. Я уже не говорю о романтике и поэзии творческого 

труда. Этот труд столько требует от человека и столько даёт ему. что он никак не 

уживается  с  карьеризмом.  халтурой,  косностью»,-  пишет  Д.  Гранин.  Домашние 

задания, не оторванные от жизни, имеющие значение для самих школьников, учат 

не  только  выполнить  конкретное  задание  и  может  служить  усвоению  знаний  и 

умений,  но  и  нравственно  воспитывают.  Например,  если  накануне  учащиеся 

сходили в кино, в театр, посетили музей, то по русскому языку можно предложить 

в  качестве  домашнего  задания  написать  сочинения,  отзывы,  рассказы.  В  своей 

педагогической деятельности я часто делаю так. Нужно стремиться к тому, чтобы 

задания  на  усвоение  основных  знаний  и  умений  одновременно  развивали  бы 

определённые  качества  личности  и  всегда  эти  задания  должны  быть 

многообразными.  На  уроках  литературы  при  изучении  больших  по  объёму 

произведений  я  даю  технологические  карты  с  вопросами  и  заданиями.  При  этом 

учащиеся  не  только  будут  знать  содержание  всего  произведения,  но  и  выполнят 

задания творческого характера. 

Репродуктивный 

Продуктивный 

Проблемный 

Исследовательский 

1.Какую жизнь вёл в 

городе Евгений 

Онегин? 

2.Как Евгений 

Онегин оказался в 

деревне? 

3.Как жила Татьяна 

Ларина?  

1.Сравните Татьяну 

с Ольгой. 

2.Правильно ли 

поступил Евгений 

Онегин, убив  

Владимира 

Ленского? Почему 

он так поступил? 

Почему Евгений 

Онегин не смог 

полюбить Татьяну?  

1.Какая проблема 

ставится в 

произведении? 

2.Как бы вы 

поступили на месте 

Евгения Онегина и 

Татьяны Лариной? 

3.Понравилось ли 

вам произведение? 

Чем? 

1.В чём 

актуальность 

данного 

произведения? 

2.Есть ли в 

казахской 

литературе образы, 

похожие на Татьяну 

и Евгения Онегина? 

3.Что вы хотели бы 

изменить в 

произведении? 

 Способности  любого  отдельного  ученика  проявляются  по–  разному. 

Развитие  индивидуальных  способностей  каждого  ученика  –  требование,  в 

реализации  которого  домашнему  заданию  отводится  особая  роль.  Говоря  об 

оптимальном развитии каждого учащегося, мы имеем в виду необходимость: 

-  добиваться,  чтобы  каждый  ученик  усвоил  основное  содержание  нашего 

образования, хотя бы постепенно, разными путями; 

-  на  основе  этого  использовать  индивидуальные  склонности,  способности, 

сильные стороны каждого ученика; 

-  выявлять  особо  одарённых  учеников  и  целенаправленно  развивать  их 

способности [2,49]. 

275 

 

На  уроке,  который  для  всех  протекает  одинаково,  создаются  предпосылки 

для  развития  индивидуальности  личности.  Если  домашнее  задание  используется 

для  предъявления  нового  материала,  для  применения  полученных  знаний,  при 

написаний  домашних  сочинений,  заучиваний  наизусть  стихов,  во  всех  случаях, 

когда требуется участие каждого ученика, имеет смысл единое домашнее задание. 

В  другой  ситуации  уместным  будет  дифференцированное  домашнее  задание. 

Такие задания позволяют успешней использовать индивидуальные особенности и 

учитывать  склонности  учащихся.  Принимать  во  внимание  особые  интересы 

слабоуспевающих  и  малоактивных  учащихся,  использовать  эти  интересы, 

развивать связанные с ними знания и способности с помощью целенаправленных 

заданий – вот что необходимо ученику. Индивидуальная работа с учащимися при 

выборе  домашнего  задания  предусматривает  дифференцированный  подход, 

обращение  к  конкретному  школьнику,  знание  его  слабых  и  сильных  сторон. 

Дифференцированные домашние задания удовлетворяют потребность учащихся в 

тренировке,  позволяют  восполнить  пробелы  в  знаниях.  Индивидуальные 

домашние  задания  позволяют  испытать  чувство  успеха  и  тем  ученикам,  которые 

по другим предметам успевают на «плохо» и «удовлетворительно». Такие задания 

дают этим учащимся возможность проявить себя, свои сильные стороны по этому 

предмету,  тем  самым  делая  более  позитивным  отношение  к  изучению  предмета. 

Индивидуальные  домашние  задания  должны  получать  и  хорошо  успевающие  и 

одарённые  школьники,  потому  что  такие  задания  способствуют  развитию  их 

способностей,  углублению  их  знаний.  Особые  задания  должны  ставить  перед 

учащимися  трудности,  преодоление  которых  сделает  более  плодотворной  работу 

на  уроке.  Оживить  урок  помогут  задания,  рассчитанные  на  длительное  время.  В 

начале  учебного  года  на  уроке  русской  литературы  я  даю  учащимся  написать 

доклад,  подготовить  презентацию  по  определённой  теме.  И  ученики  в  течение 

учебного  года  собирают  материалы  по  своим  заданиям.  Дифференцированные 

домашние  задания  решают  и  другую  важную  задачу.  Они  могут  и  должны 

раскрыть  перед  учащимися  преимущества  групповой  деятельности.  Если, 

например,  на  уроке  литературы  первая  группа  подбирает  пословицы,  вторая  - 

поговорки, третья - загадки, четвёртая- готовит инсценировку одной сказки, пятая- 

сочиняет  сказку,  тогда  я,  оценивая  выполнение  задания,  могу  подчеркнуть 

эффективность  групповой  работы.  Здесь  в  группе  бывают  и  «сильные»  и 

«слабые»,  активные  и  менее  активные  учащиеся.  Дифференциация  проявляется 

ещё  и  в  том,  что  вместо  обязательных  заданий  отдельные  или  все  учащиеся 

получают советы для выполнения добровольно выбранной ими домашней работы. 

Заинтересованным ученикам я советую сочинить стихотворение, песню, начертить 

схему,  разработать,  смастерить,  собрать,  разузнать.  Особенно  часто  в  работе  со 

старшеклассниками  я  применяю  выборочные  домашние  задания,  которые 

позволяют  лучше  учитывать  интересы  и  склонности,  а  также  различные 

возможности  каждого  отдельного  ученика.  Регулярные  домашние  задания 

способствуют развитию у учащихся самодисциплины, чувства долга и силы воли. 

Если  при  выполнении  домашних  заданий  учащимся  приходится  преодолевать 

трудности, это развивает выдержку, настойчивость и силу воли. 

жүктеу/скачать 5,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: