7. Леіггі сойлемдердің интонемасы котеріңкі-
б әсең то н ал д ы с ы зы қ т а р м е н о р н е к те л е д і.
Олардың тоналды диапазоны орташа, кейде кең
бола береді. Бұл модель түрлі-түрлі эмоцияны
білдіретін болғандықтан, бұның интонациясы да
әртүрлі болуы мүмкін. Бұларекінш і (2) үшінші
(3) тоналды д ең гей д ен б асталы п , тортінш і
деңгейге дейін котеріліп, үшінші, екінші, бірінші
(3 ,2 ,1 ) д е ң ге й д е а я қ т а л у ы м ү м к ін . Л еп ті
сойлемдердегі түрлі эмоцияны білдіретін создер
а к ц е н т т е л іп , м ол и н т е н с и в т іл ік п е н ж э н е
ұзақтылықпен ерекшеленеді. Лепті сойлемдерде
тембрдің де атқаратын ролі аз емес.
8. Қыстырма сегменттердің интонемасына доңестен томендейтін тоналды контур мен тар
то н ал д ы д и а п а зо н д а р тән болад ы . К ей б ір
варианттардың тоналды сызығы түзу контурмен
ерекшеленеді. Қыстырма сегменттер шамалы
интенсивтілікпен жылдам айтылады.
А ны қталған интонемалар қазақ тіліндегі
барлық стильдерден келтірілген мэтіндерде орын
алады . К ейде с о й л ем д ер д ің қ ұ р ы л ы м д ы қ -
коммуникативтіктүрлеріне үстемеленетін мазмұн
мен эм о ц и ял ар ға байланы сты интон ем ан ы ң
варианттары құбылып, бірінің орнына бірі жүруі
м ү м к ін . Б ұл и н т о н а ц и я м ен г р а м м а т и к а
бірліктерінің біріне бірі үнемі тікелей байлаулы
болмайтынын көрсетеді.
Қазақ тілінің интонемалары 1 -тиянаксыз 2-тііянақты 4-арнаулы сүрак 5-қатал бүйрык 4
з
/ \ ^ ч _
?
/ / / 1
6-сыпайы бүйрык
