1 Қазіргі қазақ тілі лексикасының лексика-семантикалық табиғаты мен сөздік құрамы

жүктеу/скачать 1,77 Mb.

бет	6/69
Дата	07.09.2023
өлшемі	1,77 Mb.
	#106548

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 69

Ғылым саласы	Пән сипаттамасы
Метатіл құралы
1	География	Меридиан	Жер шарының полюстері арқылы экваторды тура көлденең кесіп өтетін сызық (ҚӘТС, 201).
2	Химия	Су	Қалыпты жағдайда сутек пен оттек 1:8 көлемдік қатынаста болатын тұрақты қарапайым химиялық қосылыс (ҚӘТС; 320)
3	Анатомия	Бүйрек	Адам мен омыртқалы жануарлар ағзасында несеп түзетін және оны сыртқы шығаратын жұп орган (ҚӘТС, 32).
4	Лингвистика	Сөз	Сөз – белгілі бір мағынасы бар заттар мен құбылыстардың атауын білдіретін тілдің негізгі бірлігі (ҚӘТС, 291)
5	Зоология	Қарлығаш	Айыр құйрықты, қанаттары ұзын, әрі үшкір келетін, кішкене қара ала құс (ҚӘТС, 376).

Кесте 2. Метатіл фрагменттері
Әрбір ғылым саласының өзіне тән метатілі, ұғым-түсініктердің жүйесі қалыптасқан, өзіндік терминологиялық айналымы бар. Лингвистикада лексикалық бірліктер көбінесе семантизация үдерісінен өтеді. Мәселен, мұз – судың қатты күйдегі қалпын бейнелейді, дәл осы жағдайда «су» метатілдің бірлігі ретінде қолданылады. Ал судың өзі «мөлдір, түссіз, иісі жоқ сұйықтық; ішуге арналған зат, өзен, көл, теңіз» деген ұғымдық белгілерді иеленеді.

жүктеу/скачать 1,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 69