Адам қалай өмір сүру керек ? Ақын осы сауалға өзінше жауап іздеп, дидактикалық сарында оқушысына өсиет-уағыз айтады. Мәселен, шығарманың авторы оқушысына : адам адал өмір сүруі тиіс, сараң болмауы керек, жомарт жанды, білімді кісіні қадірлеу қажет, жақсыдан-шарапат, жаманнан кесапат деген сияқты ғибрат айтады.
«Aқиқaт cыйы» дacтaнындaғы eң бacты мәceлe – oқу мeн бiлiм мәceлeci. Бұл кeздe өpic aлғaн дiни-миcтикaлық әдeбиeт ғылым мeн өнepдi қapaлaп, aдaмның жacaмпaздық қaбiлeтiн тepicкe шығapуғa жaн caлып әpeкeт жacaп жaтқaн eдi. Қoжa Axмeт Йaccaуи coпылық әдeбиeт өкiлдepi қoғaмдық өмipдeгi caн aлуaн құбылыcтapдың cыp-ceбeптepiн дiн-шapиғaт жoлымeн түciндipдi. Aл, A.Иүгiнeки coл зaмaнның әдeби дәcтүpiнe caй oй caбaқтaca дa, oқу бiлiм, ғылымды игepудi бipiншi кeзeккe қoяды. Үзінді:Пайда ойлама, ар ойла, Талап қыл артық білуге. Артық ғылым кітапта Ерінбей оқып көруге.
47. М.Дулатов- Ы.Алтынсарин негізін салып кеткен мектепте 5 жыл оқып, үздік бітірп шығады. «Бақытсыз Жамал» шығармасы қазақ әдебиетінде көркем прозалық үлгіде жазылған тұңғыш роман болды, лагерьде отырғанда қазақ мектептеріне арналған геометрия оқулығын да жазып шықты. М.Дулатовтың қайраткерлік істерін жалғастыр.
Міржақып Дулатұлы - Алашорда үкіметінің бағдарламасын жасағандардың бірі;
Міржақып Дулатұлы - I Дүниежүзілік соғыста қырғынға ұшырап, босқынға айналған елге көмектесу мақсатында қазақ тарихындағы ең алғашқы "Жанар" жәрдем қорын ұйымдастырғандардың бірі;
Міржақып Дулатұлы 1921-1922 жылғы ашаршылық кезінде Алаш зиялылары аштыққа ұшырағандарға жылу жинап беруді қолға алғанда осы іске Жүсіпбек Аймауытовпен бірге бірнеше айда 15 мың бас ірі қара жинап, ашыққан елге үлестірген;
Міржақып Дулатұлы жазған "Бақытсыз Жамал" шығармасы қазақ әдебиетінде көркем прозалық үлгіде жазылған тұңғыш роман болып саналады.
Міржақып Дулатұлы соңғы рет қамауға түскенде Мұстафа Шоқай Сосновец лагеріне Франциядан барған сауда кемесі арқылы оны алып кетпекші болған. Бірақ Міржақып жанұясының тағдырына алаңдап, қашудан бас тартты.
