Артериолды-венулярлы анастомоздар АВА-бұл артериялық қанды капилярлық торлардан айналып өтіп ,веналарға апаратын тамырлар жүйесі.Негізі бұл барлық мүшелерде кездеседі.Диамерті-30-500 мкм-ге дейін созылады, ал ұзындығы 4 мм дейін жетеді.Қан айналымы өте тез болады.Мысалы капиллярда 1 мл 6 сағатта жылжыса,ал АВА-да осындай мөлшердегі қан 2 сағатта жылжиды.АВА 1 минутта 12 рет жиырылуға мүмкіндігі бар.АВА анастомоздардың 2 тобы бар: нағыз ABA -шунттар,яғни бойымен таза артериальдық қан өтеді; атиптік ABA-жартылай шунттар, бойымен аралас қан өтеді.
Нағыз АВА. Сыртқы пішіні әртүрлі болуы мүмкін — қысқа, түзу салалы, ілмегі тармақталған тамырлар.Құрылысы бойынша екі топқа жіктеледі: қарапайым және күрделі. Күрделі АВА арнайы жиырылғыш құрлымдармен жабдықталған.Нағыз анастомоздардың бірінші тобында бір тамырдың екіншісіне өтуі артериоланың ортаңғы қабығы біткен жерінің шекарасына сәйкес келеді. Ал,қан ағымын реттеу арнайы жиырылғыш құрылымсыз артериоланың өзінің ортаңғы қабығының миоциттері арқылы жүзеге асады. Келесі кезекте екінші топтың анастомоздары.Олар ұзыннан ұзақ орналасқан эндотелий асты қабатындағы арнайы жиырылғыш валиктер бар түрі.Қарапайым АВА эпителиойдты түрінің ортаңғы қабығында ішкі және сыртқы циркурярлы орналасқан миоциттетррі веналықтамырдың ұшына жақындаған кезде ашық түсті Е-жасушаларына ауысып кетеді.Оның эпителиойдты типтегі күрделі шумақты АВА-дан ерекшелігі, қанды тасымалдаушы артериола 2-3 тармақтарға бөлінеді және бұл тармақтардығ барлығы дерлік бір ғана дәнекер тінді қабықпен қоршалады.Мұндай анастомоздар тері дермасында ,гиподермада кездеседі.
Атипиптік АВА – артериола мен венуланың қысқа,бірақ жуан, диамтері шамамен - 30мкм болтын, капилляр арқылы байланысқан қосылысты айтамыз. Сондықтан венозды қанайналымға өтетін қан таза артериальді емес, аралас қан болады.
АВА әсіресе осылардың ішінде шумақты типтілері жақсы иннервацияланады.Артерия-венулалық жүйелердің капиллярсыз жалғасуы қанның қысымын реттеуде маңызы өте зор.Яғни,бұл жалғаулар венозды қан ағысына жағдай жасай отырып,венозды қанның артериолануында рөл атқарады.Егер ағзадағы қан айналымы бұзылғанда және потологиялық процестердің орнын толтыру реакцияларында АВА-ның артқаратын қызметі өте зор.
