1-сұрақ: Молекулалық биология және медициналық генетика пәні, мақсаты және міндеттері. Молекулалық биология
жүктеу/скачать 2,67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Топоизомераза
- РНҚ-праймаза
- Репликациялық көзше”
- ДНҚ-полимераза
| Геликаза - полимеразалық кешеннің ең алғашқы іске кірісетін ферменті. Ол аналық ДНҚ молекуласының қос ширатпасының ашылып, жіпшелердің бір-бірінен ажырасуын қамтамасыз етеді.
Топоизомераза - түйіндер алдындағы ДНҚ тізбектерінің біреуін үзеді де, оның бір ұшынан өзіне бекіндіреді, ал екінші ұшы шыр айналып түйіннің кері ширатылуына алып келеді. Содан кейін тізбек үзіндісі қайта жалғанады. SSB-ақуыз - ажырасқан әрбір тізбекпен ерекше SSB-ақуыздар байланысады, олардың қызметі бір-бірінен ажырасқан жіпшелерді керіп, күні бұрын жанасып, қос ширатпаның түзілуін болдырмау болып табылады. РНҚ-праймаза - активтенген праймаза бір жіпшелі ДНҚ-ның тиесілі учаскесін матрица (қалып) ретінде пайдаланып қысқа “РНҚ-ұйтқыны” (праймерлерді) синтездейді. “Репликациялық көзше” ДНҚ молекуласындағы тек арнайы нуклеотидтер жүйесі орналасқан учасклерде ғана түзіледі. Ұзындығы 300 нуклеотидке шамалас мұндай учаскелер репликация басталатын нүкте немесе “О” сайты (ағылш. origin - басталу) деп аталады. ДНҚ-полимераза - нуклеотидтердің аналық тізбекке комплементарлы синтезделуін қамтамасыз етуімен бірге 3‘ - 5’ – экзонуклеозалық - та қызмет атқарады. Соңғы қызметі ДНҚ синтезі барысында дұрыс комплиментарлы тізбектің орнына, бұрыс комплементарлы емес нуклеотид жалғанған кезде жүзеге асады. ДНҚ-лигаза – бастаушы-РНҚ-ны алып тастағаннан кейін Оказаки фрагменттерін тігеді. Репликация және репарация процестері кезінде ДНҚ-ның түзілген жеке фрагменттерін бір-біріне жалғастырып, тігіп тұтас молекула құрастыратын ферментттер. Теломералар – генетикалық ақпарат болмайтын көптеген арнайы гексонуклеотид (6 нуклеотидтен тұратын) бірізділіктер қайталанып орналасқан хромосоманың ұштары. Теломерлердің негізгі қызметі олардың геномының маңызды (ақпаратты) бөлімін толық репликацияланбаудан қорғап, буферлік қызмет атқарады. Теломераза – жасушаның әр бөлінуі сайын түзілген жас жасушалардағы хромосомалардың теломералық учаскелерінің қысқаруы, ең соңында олардың толық жойылып, бірте-бірте ақпараты бар гендердің толық репликацияланбай қалуына себеп болуы мүмкін. Теломераза репликация аяқталардан бұрын ДНҚ-ның жаңа синтезделген тізбектерінің толық репликацияланбаған 5’-ұштарын қысқалау келген, қайталанатын нуклеотидтер жүйесімен немесе теломералармен жалғап ұзартады. жүктеу/скачать 2,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|