1. Тарихи-мәдени ескерткіштердің сипатын нақты ашып көрсетіңіз
Ұлы Отан соғысы жылдарындағы (1941-1945 жж.) өлкетану жұмыстарының қиыншылықтарын көрсетіңіз
жүктеу/скачать 185,78 Kb.
|
| 42. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы (1941-1945 жж.) өлкетану жұмыстарының қиыншылықтарын көрсетіңіз.
Академик Қ.И. Сәтбаев, археология жэне ежелгі кен орындарының кей сүрақтарына жауап іздеді. Бірак XX гасырдың 40-жылдарының басына дейін бүл аймақта кең жэне жүйелі түре зерттеу бола қойган жоқ. Қазақстанның тарихын нақты жэне кеңінен зерттеудің жаңа кезеңі ¥лы Отан соғысынан кейін басталды жэне Қазақ КСР Гылым академиясының қүрылуымен байланысты болды. Гылым академиясының жанынан Орталық Қазақстан археологиялық экспедициясы күрылды, оған ғылыми жетекшілікті 30 жылдан астам академик Ә.Х. Марғүлан жүргізді. Ғылыми зерттеу бағыттарын анық белгілеу, қыска уақыт ішінде бірнеше кезеңдегі ескерткіштерді ашуға мүмкіндік берді. Қазақстаннын өлкетануы Орталык Қазақстан экспедициясы үш бөліктен түрды. Біріншісін Ә.М. Оразбаев, екіншісін, Ә.Х. Марғүлан, үшіншісін М.Қ. Қадырбаев басқарды. Алғашкы зерттеу-барлау жүмыстарынан кейін экспедиция өз назарын Жаңаарқа, Шет, Ақтоғай, Қаркаралы аудандарына аударды. Экспедиция жүргізген қазба жүмыстары мен барлау жүмыстары мен барлау жүмыстары тек қамтылған территориялық аукымымен гана емес, сонымен қатар зерттелген ескерткіштердің хронологиялық диапозонымен де ерекшеленді. Ұлы Отан соғысының тарихы және тарихнамасы тарих ғылымының негізгі бір бағыты болып отыр. Әр жанрда Ұлы жеңіс тарихы туралы көптеген туындылар жарық көрді. Тек 1945-1975 жылдардың ішінде толық емес мәлімет бойынша монографиялар, кітапшалар, ғылыми мақалалар, естеліктер; документтік жинақтар саны 15,5 мыңнан асты.жеңітің 30 жылдығына байланысты қарсаңында елімізде шыққан әрбір үшінші кітап кеңес хақының 1941-1945 жылдар ерлігіне арналады. КПСС Орталық комитеті саяси бюросының мүшесі Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінің бірінші секретары болған Д.А.Конаев өзінің Кеңес халқының Ұлы Отан соғысындағы жеңісінің 30 жылдығына арналған салтанатты жиналыста сөйлеген сөзінде «Қаһарлы сын жылдарында майдан мен тылда Отан үшін келер күндердің бақыты үшін сағат сайын жеңісті жақындата түскендердің мәңгі өшпес даңқы ұрпақтан-ұрпаққа берілетін болады», - деп әділ көрсетті. 1987 жылдың желтоқсанына дейін КСРО-да 20 мыңнан аса Ұлы Отан соғысы тарихына байланысты кітаптар, брошюралар, газет-журналдарда мақалалар жарық көрді. 1941-1945 жылдар соғыс тарихына байланысты көптеген еңбектер тікелей рұқсат етілмегендіктен, көп уақыт бойы тек біржақты нәтижелі жеңістерімен табыстары ғана жазылып келді. Неготивті кезеңдегі жеңілісі мен сәтсіз кезеңдері айтылмай немесе шапшаң беріліп әрекеттері себеп-салдарсыз болды. Жоғары басшылардың талабына сәйкес кейбір оқиғалардың маңызы болмаған болса да оларды күрес барысында асырып айту болса, ал басқалары керісінше кеміту түрінде жазылды. Қазақстан тарихнамасының Ұлы Отан соғысы дәуірі жалпы одақтың Ұлы Отан соғысының тарихының жалғасының бөлімі, сондықтан бұл да жоғары тарихи еңбектерде тексеріліп, зерттеліп жазылып жүр. Өз республикамызда бұл жөнінде арнайы еңбектер мен зерттеулер бар. Ұлы Отан соғысы тарихнамасын кезеңге бөлуін талқылауда көптеген мамандар әсіресе В. Т. Анисков, Е. И. Дракина, П. А. Жилин т. б. болды. 1980 жылдардың басындағы зерттеулерде 1941-1945 жылдар олардың ойларынша төрт дәуірге бөліп қарастырылды. 1. Соғыс жылдарын қамту; 2. Оның аяқталуы мен КПСС-тің ХХ съезіне дейін; 3. ХХ съезден 1964 жылдың қазанына дейін; 4. 1965 жылдан 1980 жылдардың басына дейін Мұндай позиция М. Қозыбаевтың еңбектерінде баяндалғаны көрсетіледі. Қазақстанның ҰОС тарихнамасы Кеңестік уақытта үлкен екі кезеңге бөлініп қарастырылады. Соғыс жылдарында республикада есеп бойынша 150-ге жуық кітап, брошюралар мен мақалалар жарық көрді. Төрт ғасырлық тарихи даму барысы, оның ішінде соғыс жылдары , сондай-ақ республикадағы өнер, әдебиет, ғылым салаларының дамуында да белгілі мақалалрда айтылып жүрді. Бүкіл еліміз бойынша 1946-1955 жылдары 1200-ге жуық кітаптар, брошюралар мен мақалалар жарық көрді. Ұлы Отан соғысы майдандарында көрсеткен ерліктері үшін мыңдаған қазақстандықтар Кеңес Одағының орден, медальдарымен наградталды. 500-ге жуық қазақстандыққа Кеңес Одағының батыры атағы берілді. Олардың 99-ы қазақ. Солардың қатарында Кеңестік Шығыстың қос қарлығаш қаһарман қыздары - Әлия Молдағұлова мен Мәншүк Мәметова болды. Кеңес Одағының батыры атағы қазақстандық ұшқыштар Т. Бигельдинов, Л. И. Беда, И. Ф. Павлов, С. Д. Луганскийге екі реттен берілді. Бұлардың қатарына 1991 жылы Бауыржан Момышұлы да Кеңес Одағының батыры атағы берілді. Міне осыларға арнап көптеген еңбектер же жарыққа шықты. Жеңістің жиырма жылдығына байланысты М. К. Қозыбаевтың «Компартия Казахстана в период Великой Отечественной войны» атты монографиясы жарық көрді. Мұнда республиканың және әскери экономиканың дамуын, Қазақстан Компартиясының маңызды қызметкерін бақылап, соғыс жылдарындағы еңбекші халықты халық шаруашылық еңбегіне жұмылдыру істері жөнінде жазылды. Мұнда елеулі қателіктер мен жаңсақ қорытындылар да болды. Мәселен, автор республика халық шаруашылығының хронологиялық шеңберін қате анықтап, Қазақстан экономикасын қайта құруда әскери үлгі, мазмұнға ие болып отырғандығы ашылмады. жүктеу/скачать 185,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|