48.Өлкетанушылық жұмыстарының баспасөз беттерінде жариялануының маңыздылығын атап көрсетіңіз. Адам, қоғам, мемлекет туралы, әр уақытта және жер шарының түкпір-түкпірінде болған оқиғалар туралы мәліметтерді тек тарихи деректерге сүйене отырып алуға болады. Олар сол адамдар туралы және олардың жаратылған уақыты туралы құнды мәліметтерді қамтиды. Оны алу үшін белгілі бір тарихи дереккөздердің ерекшеліктерін түсініп, сыни тұрғыдан бағалап, дұрыс түсіндіре білу қажет. Тарихи деректер арқылы бізге жеткізген кешегі адамдардың үнін айыра білу өте қиын.
Естеліктер өткен оқиғаларды немқұрайлы бейнелеу ғана емес, олар сол тарих туралы адамның ой-толғауы, оның бір бөлігі адам куәгері болды. Ауызша дереккөздер материалды берудің субъективтілігімен ерекшеленеді, бірақ бұл кемшілік емес, естелік жанрының қасиеті. Әйтпесе, естеліктер бетсіз.
Ауызша дереккөздерді тек жеке шыққан өнім деп санауға болмайды. Олар өз заманының мөрін еріксіз алып жүреді. Өткен оқиғалардың куәгерлерінің шынайылығы, алған әсерлерінің толықтығы мен сенімділігі, біріншіден, жарық көрген, екіншіден, естеліктердің қай дәуірде (біз пайдаланған сол естеліктердің ыдырағаннан кейінгі күнді көргені анық. КСРО).
Ауызша тарихи деректердің құндылығы олардың қандай тақырыпқа қатыстырылғанына байланысты. Мысалы, белгілі бір тарихи тұлғаның өмірбаянын жазу, саяси тарихты, елдің өткенін жаңғыртып, кез келген тарихи деректі жаңғыртып, көзбен көргендердің естеліктері маңызды дереккөз болып табылады.
Біздің ойымызша, әртүрлі типтегі көздердің толықтығы мен сенімділігін тексерудің тиімді әдістерінің бірі оларды бір-бірімен салыстыру болып табылады.
49.Соңғы кездегі республикадағы өлкетану жұмыстарының ерекшеліктерін айқындаңыз. Өлкетану бұл жаңа құбылыс емес, оның тамыры адамзат тарихының көне дәуірінен басталады. Бұл жұмыстар ХVІІІ-ғасырдың басталу кезеңі, сол кездегі қазақ халқының экономикасы мен мәдениетін, тарихын зерттеумен айналысқан орыс және жергілікті зиялылардың демократиялық бөлігінің прогрессивті ролінің күшейген кезеңі.
Қазақстандағы өлкетанудың пайда болуы – ХУII ғ. Өлкетану ХУ111 ғасырда әсіресе кең құлаш жайған. Географияның гүлденген уақыты деп аталады. Өлкетану зерттеулерінің нәтижесі жергілікті әкімшілік құжаттарында, губернатор «Есебінде»,губернияның «Топографиялық жазбаларында», Бас жер өлшеушілер материалдарында көрініс берді .
1834 ж. жергілікті статистикалық мәліметтерді жинау,өңдеу қажеттілігі, губерниялық статистикалық комитеттер құру қажеттігін айқындады. Олардың міндеті: жергілікті әкімшілік статистикасының толық нақты жазу, статистикалық экспедицияларды жабдықтау.
Өлкетану жұмысын өлкетану музейлер Х1Х- ғасырда кең жайдырды. ХХ-ғасырдың басында өлкені зерттеуші қоғамдар пайда бола бастады.
Ресейде губерниялық және уездік (болыстық) экономикалық кеңестер, жергілікті еңбек және қорғаныс кеңесін ашуға шешім қабылдады (СТО – Совет труда и обороны). 1917 жылы Халық-ағарту комиссариатының құрамында ғылыми бөлім құрылды. 1923 ж. өлкетану журналдары шыға бастады: «Өлкетану»,«Орталық өлкетану бюросының хабаршысы» (Известия ЦБК, 1925 ж.). 1930-1936 жж. «Кеңес өлкетану» деп аталды. Бүкілресейлік өлкетану конференциялар 1924, 1927, 1 Бүкілқазақстандық ғылыми-өлкетану съезі 6.04.1930 ж. өтті .
Өлкетану зерттеулер көп университеттер, ғылыми қоғамдардың бөлімшелер мен филиалдар: Еркін экономикалық, археологиялық, географиялық, Ресейдің бұрынғы тарихы, жаратылыстану қызығушылар, антропология және этнография қоғамдар, губерниялық архив комиссия, земстволар жүргізді.