1. Топырақтану ғылым ретінде, табиғаттағы және қоғамдағы топырақтың рөлі, ауа-райының және топырақтың пайда болу процестерін түсіндіру. Топырақтанудағы зерттеу әдістеріне шолу жасау
Топырақтың органикалық бөлігін ашу, гумификация процестерін және топырақтың қасиеттері мен режимдерін қалыптастырудағы гумустың рөлін көрсету
жүктеу/скачать 46,76 Kb.
|
| 4.Топырақтың органикалық бөлігін ашу, гумификация процестерін және топырақтың қасиеттері мен режимдерін қалыптастырудағы гумустың рөлін көрсету
Топырақтың қалыптасуына және оның негізгі сипаттамаларына органикалық заттар айтарлықтай әсер етеді. Топырақтың құрамындағы органикалық қосылыстарды спецификалық және бейспецификалық түрлерге бөлуге болады. Топырақтан бөлінгеннен кейін мөлшері анықталатын бейспецификалық қосылыстар жалпы органикалық заттардың шағын бөлігін құрайды, гуминді қосылыстар шамамен 80-90% құрайды. Ерігіштігі мен экстракциясы бойынша жіктелген гуминдік заттарға фульвоқышқылдары, гумин қышқылдары, кейде химатомелан қышқылдары жатады. Гумификация, өлген өсімдіктер мен жануарлар сияқты органикалық заттардың ыдырауының табиғи процесі, оны қоректік заттарға бай гумусқа айналдырады. Қара зат ретінде пайда болатын гумус топырақтың құнарлылығын және құрылымын арттырады. Негізінде гумификация органикалық материалдарды пайдалы заттарға айналдырудың табиғи механизмі ретінде қызмет етеді, осылайша өсімдіктердің оңтайлы өсуі үшін топырақ сапасын арттырады. Ғалым Л.Н. Александрова гумификацияны зерттеуімен танымал. Л.Н. Александрованың тұжырымдауынша, гумификация полимер қосылыстарының гумусқа айналуын білдіреді — органикалық қосылыстардың ерекше класы. Бұл трансформация органикалық қалдықтардың пайда болуымен туындаған күрделі биофизикалық және химиялық құбылыстардың нәтижесі болып табылады. Топырақ жағдайындағы гумустың рөліне тоқталатын болсақ: Қарашірік ұзақ уақыт сақталуын қамтамасыз ететін өсімдіктер мен микроорганизмдердің қоректенуі үшін маңызды элементтердің резервуары қызметін атқарады. Біртіндеп минералдану арқылы бұл элементтер өсімдіктерге қолжетімді минералды формаларға ауысады. Қарашірік пен органикалық қалдықтардың ыдырауы көміртегі бар өсімдіктер үшін қоректік заттардың көзі ретінде қызмет ететін және атмосфераның төменгі қабатына көмірқышқыл газын қосатын көмірқышқыл газының едәуір мөлшерін бөледі. Органикалық қалдықтар аралық ыдырау өнімдерімен қатар топырақ түзілудің бастапқы кезеңіне — минералды биологиялық ыдырау мен тау жыныстарының ыдырауына белсенді қатысады Қарашірік топырақ жамылғысының қалыптасуына айтарлықтай ықпал етеді. Гумин қышқылы гумус қабатына оң әсер етеді, кальцийге бай топырақта кальций гуматын түзеді, суға төзімді құрылымды құру үшін өте маңызды. Қарашіріктегі фульвоқышқылдардың көптігі топырақтың кальций, магний, калий және басқа негіздердің азайып, қышқылдық реакциясына әкелетінін көрсетеді. Мұндай жағдайлар тұрақты және шамадан тыс ылғалды топырақтарда кең таралған. Органикалық заттар күрделі биохимиялық процестерге қатысатын көптеген микроорганизмдер мен жануарлардың тіршілік ету ортасын қалыптастырады, топырақтың биоәртүрлілігін арттырады. Қорытындылай келе, топырақтың органикалық заттары әртүрлі топырақ процестерінде шешуші рөл атқарады, топырақ құнарлылығына айтарлықтай әсер етеді. Сонымен қатар, гумификация топырақтың ылғалдылығына, құнарлылығына, эрозияға төзімділігіне және өмірлік гумус қабатының қалыптасуына ықпал ететін процесс ретінде пайда болады. жүктеу/скачать 46,76 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|